تحقیقات جغرافیایی
سال:1398 | دوره:34 | شماره:4 (پیاپی 134) |تعداد مقالات:14

اهداف و زمینه ها: از مهم ترین پیامدهای تغییرات اقلیمی، وقوع خشکسالی در بخش های مختلف زمین (به ویژه فلات قاره ایران) است که سکونتگاه های شهری و روستایی را با بحران های گوناگون روبه رو کرده است. برنامه ریزی کاهش خطرپذیری خشکسالی که بخشی از دستورکارهای ویژه در شرایط بحران برای برنامه ریزی و مدیریت شهری است، یکی از راه های مقابله با این پدیده است. هدف از این پژوهش، شناسایی اثرات خشکسالی موثر بر سکونت و سنجش میزان و اولویت بندی آن در شهر اصفهان؛ و همچنین تولید دستورکارهای برنامه ریزی راهبردی منتج از سناریوهای سازگار و اولویت مند برآمده از فن تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط با هدف کاهش خطرپذیری بحران خشکسالی بوده است. روش شناسی: در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، ابتدا به کمک گروه متخصصان، عوامل موثر بر فعالیت مسکونی شناسایی و در گام بعدی، ارزیابی این اثرات از طریق پیمایش اجتماعی با استفاده از پرسش نامه ویژه ساکنین در مناطق 15گانه شهر اصفهان با 384 نمونه به صورت نمونه گیری غیرتصادفی سهمیه ای انجام شد. 20 اثر دارای شدت بالاتر از میانگین استخراج شده و در مرحله بعد با ورود به فرآیند برنامه فضایی راهبردی مشکل سو و با به کارگیری تکنیک تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط، سناریوهای سازگار و اولویت مند برنامه تولید و طراحی شده است. لازم به ذکر است در طی مراحل تکنیک مذکور، اولویت بندی سناریوها بر پایه نتایج حاصل از ارزیابی نیمه کمی خطرپذیری انجام شده است. یافته ها: «خشک شدن رودخانه و مادی ها»، «ایجاد نارضایتی و بی اعتمادی عمومی متقابل جامعه مدنی و تصمیم گیرندگان»، «دگرگونی امید به زندگی»، «دگرگونی کیفیت هوا» و «افزایش آسیب پذیری سلامت جسمی» دارای بالاترین خطرپذیری بر فعالیت مسکونی در شهر اصفهان بودند. نتیجه گیری: با استفاده از فن تحلیل عرصه های تصمیم گیری مرتبط، برنامه راهبردی برتر برای کاهش خطرپذیری خشکسالی با در نظر گرفتن 8 عرصه «طراحی شهری»، «سرزندگی»، «مشارکت مردمی»، «مدیریت شهری»، «فناوری های نوین»، «سلامت جسمی» و «سبک زندگی» ارایه شد.

اهداف و زمینه ها: ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی رهبری اردوگاه های غرب و شرق را در دوران جنگ سرد بر عهده داشتند و نظم ژیوپلیتیک براساس رقابت این دو ابرقدرت بنا نهاده شد. اما پس از فروپاشی نظام دوقطبی، ایالات متحده به قدرت بلامنازع در عرصه بین الملل تبدیل گشت و نظم ژیوپلیتیک در سه دهه پس از آن دچار تغییرات گردید و منازعه میان قدرت های بزرگ ادامه یافت. بر این اساس، هدف نوشتار حاضر توضیح ساختار ژیوپلیتیک بعد از جنگ سرد و نحوه توزیع قدرت در فضای بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تا عصر حاضر بود. روش شناسی: این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و تکنیک تحلیل محتوای کیفی با مرور ادبیات و نظریات ارایه شده از طریق استدلال و استنباط، به دنبال پاسخ به سه پرسش کلیدی در جهت درک روابط قدرت های بزرگ بعد از جنگ سرد بود. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و اسنادی بود. یافته ها: بعد از جنگ سرد جهان شاهد گذار ژیوپلیتیک بود که هیچ قدرتی در موقعیت هژمون قرار نداشت و طیفی از تک قطبی، دوقطبی و چندقطبی سیال مشاهده شد. منازعه میان قدرت های بزرگ براساس عوامل ژیوپلیتیک ذهنی و عینی قابل توضیح بود. نتیجه گیری: قدرت ها در برابر یکدیگر با توجه به نوع منازعات استراتژی های کنارکشیدن، دنباله روی و موازنه قوا که شامل موازنه نرم و سخت است برمی گزینند.

اهداف و زمینه ها: اسکان غیررسمی یکی از مهم ترین معضلات شهری است که سبب کاهش سطح کمی و کیفی زندگی می شود. تاکنون روش های مختلفی برای ساماندهی اسکان غیررسمی ارایه شده که با شکست مواجه شده اند، اما راهبرد توانمندسازی به منظور تقلیل نابرابری های کالبدی، اقتصادی و اجتماعی در دنیا جایگاه بالایی دارد. از جمله راهکارهای حل مسایل پیچیده این سکونتگاه ها، حضور نمایندگان سازمان های مردم نهاد و تشکل های محلی در ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی به عنوان حلقه ارتباطی میان دولت و ساکنان جهت انجام اقداماتی در زمینه های فرهنگی، اجتماعی است. این پژوهش در نظر دارد که به این سیوال پاسخ دهد که سازمان های مردم نهاد و تشکل های محلی چه جایگاهی در توانمندسازی اجتماعی سکونتگاه های غیررسمی دارند. محدوده انتخاب شده تحقیق، هسته جمعیتی جاده قدیم قوچان است که یکی از هسته های شناسایی شده سکونتگاه های غیررسمی در مشهد بوده و در شمال غرب واقع شده است. روش شناسی: این مطالعه کیفی به روش داده بنیاد، در سال 1396 در اعضای سازمان های مردم نهاد و تشکل های محلی هسته جمعیتی جاده قدیم قوچان انجام شد. مصاحبه نیمه ساختاریافته با 11 نفر از اعضای فعال انجام شد تا به مرز اشباع رسید. یافته ها: در مرحله کدگذاری باز با تحلیل خط به خط تعداد 403 داده خام، 20 مفهوم و 7 مقوله به دست آمد. سه مقوله اعتماد اجتماعی به سازمان، محدودیت در درآمد سازمان و توانایی کاری محدود در سازمان به عنوان پدیده های مرکزی انتخاب شدند. نتیجه گیری: سازمان های مردم نهاد تمایل بالایی به اعتماد اجتماعی و پذیرش توسط ساکنین محلات دارند اما بنا به دلایل مسایل اقتصادی و مالی و عدم توانایی در تامین هزینه ها به منظور رفع مشکلات محلات و نیازهای ساکنین و به طور کلی توانمندسازی محلات محدوده، جایگاه قانونی ندارند و خواسته هایشان به رسمیت شناخته نمی شود.

اهداف و زمینه ها: حفاظت از منابع آب دربرگیرنده کلیه اقداماتی است که بر مصرف بهینه تاکید نموده و کاهش تنش بر منابع آب را فراهم می نماید و نتیجه نهایی آن ذخیره منابع مالی و انرژی است. هدف از این پژوهش، ارزیابی پیامدهای پیاده سازی حفاظت از منابع آب زیرزمینی دشت بیرجند از منظر اقتصادی و مدیریت منابع آب بود. روش شناسی: به منظور ارزیابی تغییر شرایط تخصیص از محیط نرم افزار WEAP استفاده شد. بهینه سازی الگوی کشت نیز با استفاده از الگوریتم فراابتکاری PSO و در محیط برنامه نویسی MATLAB پیاده سازی شد. ظرفیت بهره برداری از پساب واحد تصفیه خانه فاضلاب شهری نیز به عنوان منبع آب نامتعارف مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین استفاده از سامانه های آبگیر باران نیز با هدف جبران آب غیرشرب مناطق مسکونی و با استفاده از آمار درازمدت بارندگی منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها: با تغییر شرایط تخصیص سالانه (افزایش سهم صنعت تا 8/25% و کاهش سهم کشاورزی تا 49%)، می توان تا سقف 10 میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه جویی نمود. براساس نتایج الگوریتم PSO، حتی با کاهش تخصیص مصارف کشاورزی، این ظرفیت وجود دارد که میزان درآمد تا 10 برابر هزینه های جاری افزایش یابد. پیاده سازی گسترده سامانه های آبگیر آب باران می تواند موجب ذخیره نمودن سالانه 2میلیون متر مکعب آب باران شود. استفاده مجدد از پساب تصفیه خانه فاضلاب، سالانه 6/5 میلیون مترمکعب از کسری مخزن را کاهش می دهد. نتیجه گیری: با پیاده سازی مدل سازی تخصیص منابع آب زیرزمینی، بهینه سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی، ظرفیت استفاده از پساب تصفیه خانه فاضلاب شهری و بهره گیری از سامانه های جمع آوری آب باران، می توان فشار واردشده بر آب زیرزمینی را تا حد قابل توجهی کاهش داد.

اهداف و زمینه ها: برنامه ریزی راهبردی، اهداف مدیریت سیاسی فضا را با توجه به رسالت آن و از طریق مطالعات محیطی، شناسایی می کند تا اهداف واقع بینانه تری تعیین و اجرا شود. مدیران سیاسی فضای جغرافیایی در سطح شهرستان ها جهت انجام وظایف محلی، ناگزیر از تدوین برنامه های راهبردی هستند. هدف این پژوهش، ارایه برنامه راهبردی مدیریت سیاسی فضای جغرافیایی در شهرستان شهریار با تکیه بر دو نظریه سیستمی و اقتضایی بود. مواد و روش ها: از روش تحلیل سلسله مراتبی برای تعیین اهمیت و وزن دهی به عوامل داخلی و خارجی استفاده شد. برای تدوین راهبردها از روش تحلیل سوات و برای سنجش میزان جذابیت هر یک از راهبردهای مورد نظر از ماتریس برنامه ریزی راهبردی کمی استفاده شد. یافته ها: شهرستان شهریار به لحاظ عوامل داخلی در موقعیت ضعف و به لحاظ عوامل خارجی در موقعیت تهدید قرار داشت. راهبرد های بهینه در مدیریت سیاسی فضای جغرافیایی در چنین شرایطی راهبردهای تدافعی بود. نتیجه گیری: راهبردهای تدافعی مناسب وضعیت شهریار به ترتیب اصلاح ساختار تقسیمات سیاسی فضای شهرستان به منظور جذب سرمایه بیشتر و ایجاد اشتغال؛ اختصاص تسهیلات و امکانات لازم به منظور گسترش کشاورزی صنعتی و افزایش تولیدات این بخش؛ جلوگیری از تغییر غیر قانونی کاربری اراضی و کاهش اراضی سبز و پیامدهای زیست محیطی آن؛ اتخاذ ساز و کارهای موثر به منظور مدیریت منابع آب شهرستان و مقابله با خشکسالی؛ برنامه ریزی و سرمایه گذاری در زمینه کاهش آسیب پذیری شهرستان در زمان وقوع مخاطرات طبیعی نظیر زلزله؛ و تدوین سازوکار های قانونی مهاجرت و مدیریت مهاجرین به منظور ارتقاء سطح امنیت؛ هستند.

اهداف و زمینه ها: فقدان خوانش مفاهیمی همچون قدرت صدمات جبران ناپذیری را بر پیکره شهرها وارد کرده است. در کشور ایران، به دلیل حاکمیت دیدگاه سنتی برنامه ریزی، به این مفهوم توجه چندانی نشده است. محیط قدرترانی شهری با انحراف از فرآیند مورد انتظار علاوه بر اینکه قدرتمندان را بر مباحث شهری مسلط کرده، جامعه محلی را با کمترین اثرگذاری به حاشیه رانده و ساختار کالبدی شهر را تحت تاثیر خود قرار داده است. این مطالعه تلاش می کند در کلان شهر مشهد با بررسی محیط قدرترانی حاکم بر فرآیند برنامه ریزی (اعم از تهیه، تصویب و اجرا) طرح های توسعه شهری، در راستای کنترل و مهار آن ابعاد ناشناخته حاکم را تا حد امکان کشف، و با درک فرآیندهای مذکور مدلی مناسب ارایه دهد. روش شناسی: این مقاله بر مبنای روش نظریه ی داده بنیاد، به بررسی ابعاد مختلف مدل کنترل و مهار محیط قدرت رانی برنامه ریزی شهری، از طریق سه نوع کدگذاری باز، محوری و انتخابی می پردازد. یافته ها: پس از تبیین مفهوم کنترل و مهار محیط قدرت رانی، نتیجه ی حاصل از مجموع 20 مصاحبه انجام گرفته تعداد 84 شناسه، 27 مفهوم و 5 مقوله حاصل گردید. نتیجه گیری: مدل کنترل و مهار محیط قدرت رانی با بیان 5 مقوله در ابعاد عوامل بازدارنده، عوامل زمینه ساز، شرایط مداخله گر الزامات اجرایی و پیامدها و در نهایت به صورت چارچوبی مفهومی و استراتژیک ارایه می شود.

اهداف و زمینه ها: بیابان زایی یکی از چالش های مهم دنیای امروز، به خصوص کشورهایی مثل ایران است که تحت تاثیر آب و هوای خشک و نیمه خشک قرار دارند. نخستین گام موثر و ضروری به منظور پیشگیری و کاهش سرعت بیابان زایی، شناسایی مناطق مستعد و عوامل موثر در ایجاد این پدیده است. این پژوهش با هدف ارزیابی شدت بیابان زایی در دشت کاشان با استفاده از مدل ایرانی انجام شد. روش شناسی: در این پژوهش مقایسه ای، پتانسیل بیابان زایی در دشت کاشان در سال های 1380 و 1394 با مدل ایرانی ارزیابی بیابان زایی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. معیار های مورد استفاده در این مدل پوشش گیاهی و آب و هوا بودند. بر این اساس از داده های NDVI ماهواره لندست 7، پایگاه داده بارش CHIRPS و داده های تبخیر و تعرق پتانسیل ماهواره MODIS استفاده شد. یافته ها: در سال 1380، 1/3853کیلومترمربع از دشت کاشان دارای بیابان زایی متوسط و 8/3294کیلومترمربع دارای بیابان زایی شدید بود. در سال 1394، 2/1035کیلومترمربع از این دشت دارای بیابان زایی متوسط، 3/6019کیلومترمربع بیابان زایی شدید و 2/124کیلومترمربع بیابان زایی بسیار شدید داشت. نتیجه گیری: علاوه بر اینکه در سال 1394 کلاس بیابان زایی بسیار شدید در منطقه ایجاد شده است، وسعت مناطق دارای بیابان زایی شدید نیز گسترش قابل توجهی داشته است.

اهداف و زمینه ها: تغییرات اقلیم، کاهش کمی و کیفی منابع آب و روند افزایشی جمعیت جهان مدیریت منابع آب را با مشکل روبه روکرده است. هدف این پژوهش، بررسی وضعیت و مدیریت خشکسالی های هواشناسی و زراعی از دیدگاه کارشناسان و سرپرستان خانوار در مناطق روستایی اسلام آباد غرب بود. روش شناسی: این پژوهشتوصیفی-تحلیلی در سال 1396 در خانوارهای 7 دهستان اسلام آباد غرب انجام شد. در مجموع 374 خانوار (در 21 روستا) به روش نمونه گیری طبقه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. جمع آوری داده ها به دو روش کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه و مصاحبه) بود. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی از شاخص های استانداردشده بارش، تعرق استانداردشده و آزمون T تک نمونه ای و در قسمت کیفی از روش دلفی استفاده شد. یافته ها: براساس نتایج شاخص استانداردشده بارش، از سال های 1366 تا 1396، 14 سال خشکسالی در سطح شهرستان رخ داده بود (8 سال نرمال، 4 سال متوسط و 2 سال شدید). بر اساس نتایج شاخص بلندمدت تعرق استانداردشده، در سال های 1387 تا 1397، 2. 1% از جمعیت شهرستان تحت تاثیر خشکسالی متوسط و 64. 6% تحت تاثیر خشکسالی خفیف قرار داشتند. نتیجه گیری: مشارکت روستاییان در برنامه ریزی های حوزه مدیریت خشکسالی مهم ترین و موثرترین عامل موثر بر مدیریت خشکسالی است.

اهداف و زمینه ها: پژوهش حاضر به تحلیل فضایی اماکن ورزشی و نیز ارزیابی نحوه دسترسی به مراکز ورزشی با توجه به الگوی توزیع فضایی آنها در سطح شبکه های ارتباطی در شهرستان گرمسار پرداخته است. هدف اصلی، شناسایی وضعیت پراکنش و توزیع کاربری های ورزشی در این شهرستان و تعیین کمبودها و نیازها بود. روش شناسی: در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، پس از تعیین سرانه کاربری های ورزشی در سطح شهرستان گرمسار، سرانه توزیعی این مراکز در سطح مناطق با توجه به تراکم جمعیت با استفاده از مدل ویلیامسون سنجیده شد. در بخش دوم، با استفاده از مدل موران الگوی توزیع فضایی کاربری های ورزشی (روباز، سرپوشیده و کل کاربری های ورزشی) با توجه به مساحت این کاربری ها سنجیده شد. یافته ها: سرانه فضاهای ورزشی در شهرستان گرمسار برابر با 0. 79مترمربع بود. سرانه کل فضاهای ورزشی به ازای هر خانوار در حدود 11/2مترمربع بود. سرانه فضاهای ورزشی روباز بیشتر از سرانه فضاهای سرپوشیده (0. 65 در مقابل 0. 23مترمربع به ازای هر نفر) بود. سرانه کل فضاهای ورزشی در ایوانکی بالاتر از گرمسار بود (0. 839 در برابر 0. 619مترمربع)، درحالی که تراکم جمعیتی گرمسار (10. 35) از ایوانکی (4. 58) بیشتر بود. بدین ترتیب، با افزایش تراکم جمعیتی در گرمسار، سرانه کل فضاهای ورزشی (روباز و سرپوشیده) با شیب 5985/0 کاهش داشت. نتیجه گیری: نتایج نشان دهنده عدم توجه مدیران و برنامه ریزان به عدالت اجتماعی در پراکنش فضاهای ورزشی در منطقه مطالعاتی است.

اهداف و زمینه ها: امروزه تحولات زیست محیطی، تغییرات آبو هوایی و مشکلات انرژی چالش های عمده ای هستند که جهان با آن روبه رو است. ایران در زمینه طراحی سیستم های سنجش پایداری ساختمان ها در ابتدای راه قرار داشته و دستورالعمل ها و ضوابط کلی در این زمینه تهیه شده است، ولی در خصوص مدارس اقدام موثری صورت نپذیرفته است. این پژوهش با هدف تعیین اولویت مولفه ها و شاخص های پایداری طراحی فضاهای آموزشی پایدار در ایران صورت پذیرفت. روش شناسی: در این پژوهش توصیفی-تحلیلی، داده ها به صورت کتابخانه ای و تکمیل پرسش نامه خبرگان جمع آوری شد. از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای تعیین اهمیت و وزن دهی به مولفه ها و شاخص ها استفادهشد. یافته ها: براساس تحلیل سلسله مراتبی مولفه ها و شاخص های به دست آمده از تحقیقات پیشین، سه مولفه انرژی، آب و طراحی سایت و نیز سه شاخص بازیافت آب، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر محیط و بهینه کردن مصرف آب برای محوطه کاری و آبیاری رتبه های اول تا سوم را کسب نمودند. نتیجه گیری: اولویت و امتیاز مولفه های موثر بر پایداری محیطی در فضاهای آموزشی ایران به ترتیب انرژی، آب، طراحی سایت، کیفیت محیط داخلی، مواد و مصالح، اولویت منطقه ای و نوآوری در طراحی هستند. شاخص های بازیافت آب؛ استفاده از انرژی های تجدیدپذیر محیط؛ و بهینه کردن مصرف آب برای محوطه کاری و آبیاری؛ در رتبه های اول تا سوم قرار می گیرند.

اهداف و زمینه ها: غار کتله خور در نزدیکی شهر گرماب (زنجان) و غار سهولان در جنوب شرق مهاباد، سالانه پذیرای تعداد زیادی از گردشگران هستند. تعداد بالای گردشگران و ورود بی رویه آنها به محیط های حساس و شکننده غارها، سبب بالارفتن غلظت دی اکسیدکربن موجود در غار شده و تعادل شیمیایی درون غار به هم خورده و اثرات مخربی بر اشکال و سازندهای کارستی درون غار به جای گذاشته است که به تدریج سبب تحلیل، خوردگی و پوسته شدن اشکال کارستی درون غار می شود. از این رو در این مقاله تلاش شده است تا با شبیه سازی و بازسازی شرایط اقلیمی درون غارها در محیط آزمایشگاهی کنترل شده، مقدار انحلال سالانه اشکال درون غارها محاسبه شد. روش شناسی: دما، رطوبت نسبی و دی اکسیدکربن موجود در درون غارهای موردنظر در دو دوره 15روزه در بهمن ماه به سبب تعداد کم گردشگر و ماه فروردین به دلیل حضور بالای گردشگر در درون غارها با استفاده از دستگاه 3کاره دما، رطوبت و CO2سنج اندازه گیری شد. در مرحله بعد، با شبیه سازی همین شرایط در محیط آزمایشگاهی کنترل شده، مقدار انحلال سالانه اشکال درون غارها به شیوه وزنی محاسبه گردید. یافته ها: مقدار انحلال و پوسته شدن اشکال برای غار کتله خور 9445/0گرم در سال و برای غار سهولان 012/2گرم در سال بود. از این مقدار 7661/0گرم، معادل 12/81% کل انحلال برای غار کتله خور و 6991/1گرم معادل 45/84% برای غار سهولان، سهم گردشگران بود. نتیجه گیری: ورود حداکثری گردشگران به درون غارهای کتله خور و سهولان، ریزاقلیم هایی را به وجود آورد که غلظت دی اکسیدکربن در آنها افزایش یافته، درجه حرارت غار بالا می رود و رطوبت نسبی کاهش می یابد. در اثر این تغییرات، روند شکل گیری اشکال کارستی درون غارهای مورد نظر مختل می شود و تخریب و شکسته شدن اشکال را به دنبال دارد.

اهداف و زمینه ها: با توجه به اینکه بخش وسیعی از ایران در مناطق خشک و نیمه خشک قرار دارد و هر ساله فرسایش بادی و وقوع طوفان های گرد و غبار خسارت های قابل توجهی بر منابع زیستی و اقتصادی وارد می کند، لزوم بررسی فرسایش احساس می شود. این پژوهش با هدف بررسی توان رسوب زایی رخساره های ژیومورفولوژی شهرستان گناباد انجام شد. روش شناسی: تعیین شدت فرسایش بادی، با استفاده از تونل باد و مدل تجربی اریفر انجام گرفت. ابتدا نقشه رخساره های ژیومورفولوژی منطقه تهیه شد. در منطقه، 17 رخساره شناسایی و پس از بررسی، مناطق کوهستانی و فاقد پوشش خاکی و مناطقی که پتانسیل ایجاد گرد و غبار نداشتند از نمونه برداری حذف گردید. عملیات برداشت نمونه از 14 رخساره باقیمانده انجام گرفت. نمونه ها توزین و به مدت 10 دقیقه در دستگاه تونل باد با سرعت 10 متر در ثانیه قرار داده و سپس مجدد توزین گردید. اختلاف وزن حاصل بیانگر میزان فرسایش بادی از یک سطح معین بود. همچنین در مدل اریفر 1، 14 رخساره براساس نظر کارشناس وزن دهی شد. یافته ها: براساس نتایج تونل باد، میزان فرسایش بادی در منطقه مورد مطالعه در رخساره تپه های ماسه ای، بیشترین و در دشت های با پستی و بلندی و فرسایش آبی نسبتا زیاد، کمترین مقدار و براساس مدل اریفر 1 در رخساره تپه های ماسه ای بیشترین و دشت های با پستی و بلندی و فرسایش آبی کم و سنگریزه زیاد کمترین مقدار بود. نقشه حساسیت به فرسایش بادی در منطقه مورد مطالعه تهیه و به 5 کلاس توده سنگی و غیر قابل فرسایش، حساسیت خیلی کم، کم، متوسط و زیاد تقسیم شد. نتیجه گیری: از آنجا که بیش از 28% از منطقه در کلاس حساسیت متوسط به بالا قرار دارد، کاربرد تکنیک های حفاظت خاک در برابر قدرت فرسایندگی باد نظیر بادشکن، بذرپاشی و کاهش چرا در این مناطق(به خصوص پهنه های شمال غربی) ضروری است.

اهداف و زمینه ها: شناسایی ظرفیت های توسعه گردشگری یک اولویت غیرقابل انکار در هر کشور، به ویژه کشورهای در حال توسعه است. روش های مختلفی برای تعیین پهنه های مستعد گردشگری وجود دارد. با توجه به حساسیت های اکوسیستم های جنگلی نسبت به دخالت های انسانی، هدف پژوهش حاضر ارزیابی توان اکولوژیک گردشگری جنگل های تنکابن بود. روش شناسی: به منظور ارزیابی توان اکولوژیک محدوده مطالعاتی از ترکیب مدل مخدوم و فایو در محیط GIS، با بهره گیری از تکنیک روی هم گذاری لایه ها IOو وزن دهی به روشتحلیل سلسله مراتبی AHP استفاده شد. در این تحقیق، با استفاده ازنظر کارشناسان، سلسله مراتب اهمیت معیارها و زیرمعیارهای دخیل در فرآیند ارزیابی مشخص و با استفاده از نرم افزار Expert Choice وزن هر کدام از لایه ها تعیین شد. یافته ها: 118. 73 هکتار از منطقه برای تفرج متمرکز و 487. 72 هکتار نیز برای تفرج گسترده مناسب بود و مابقی ارزش حفاظتی داشت. نتیجه گیری: ترکیب IOوAHP در GIS می تواند به خوبی امکان مقایسه و ارزیابی لایه های مختلف با توجه به معیارهای مورد نظر را فراهم آورد و به عنوان ابزاری مناسب از سوی تصمیم گیرندگان برای تعیین توان اکولوژیک جنگل به منظور توسعه گردشگری استفاده شود و در تحقق توسعه پایدار گردشگری موثر باشد.

اهداف و زمینه ها: امروزه رویکرد حکمروایی خوب شهری به عنوان اثربخش ترین و پایدارترین شیوه اعمال مدیریت شهری معرفی می شود. اراک، یکی از شهرهای صنعتی و مهم کشور است که دارای مشکلات مختلفی است و توجه به الگوهای مدیریتی می تواند یکی از راهکارهای مناسب برای برون رفت از این مشکلات باشد. هدف این پژوهش بررسی حکمروایی خوب شهری در اراک از دیدگاه مدیران شهری و شهروندان بود. روش شناسی: این پژوهش توصیفی-تحلیلی با بهره گیری از شیوه پیمایشی در قالب شاخص های حکمرواییخوب شهری انجام شد. جامعه آماری پژوهش را مدیران شهری اراک و شهروندان تشکیل دادند وحجم نمونه به ترتیب 100 نفر از مدیران و 384 نفر از شهروندان تعیین شد. یافته ها: اغلب شاخص های حکمروایی اراک از دیدگاه مدیران شهری و شهروندان مناسب نبود، لیکن شاخص های عدالت اجتماعی و قانونمندی به ترتیب با ضریب 44/2 و 90/1از دیدگاه مدیران شهری و شهروندان نسبت به سایر شاخص ها وضعیت بدتری داشتند. 6 شاخص حکمروایی، توان تبیین کمتر از50% شاخص رضایتمندی را داشتند. از نظر توزیع فضایی حکمروایی خوب، مناطق مختلف اراک، در 2 شاخص مشارکت و دسترسی به اطلاعات، تفاوت معنی دار بود. مدلسازی معادلات ساختاری شاخص های حکمروایی خوب در اراک، وضعیت نامناسب آن را تایید کرد. نتیجه گیری: اراک در وضعیت نامناسبی از منظر شاخص های حکمروایی خوب شهری قرار دارد.