مهندسی بهداشت محیط
سال:1398 | دوره:6 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

زمینه و هدف: با افزایش جمعیت، روند آلوده شدن منابع آب تشدید شده و بشر نیازمند روش-هایی نو و ارزان برای پالایش و بهبود کیفیت آب گردیده ا ست. فلزات سنگین از جمله آلاینده های محیط زیستی هستند که عمدتا از فعالیت های صنعتی و کشاورزی بشر منشا می گیرند و در تمام نقاط جوامع صنعتی یافت می شوند. این پژوهش به منظور بررسی اثر تنش فلز کادمیم بر گیاه نی تالابی در شرایط گلخانه، در دانشگاه جیرفت انجام شد. روش کار: آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل با دو فاکتور و سه تکرار صورت گرفت. تیمارها شامل فلز کادمیم به عنوان فاکتور اول و سطوح مختلف غلظت فلز شامل 0، 50، 100، 200، 400، 600، 800، 1000 میلی گرم بر کیلوگرم خاک در گلخانه به عنوان فاکتور دوم بودند. میزان مقاومت گیاه نی تالابی به تنش فلز کادمیم در مرحله استقرار تا رشد کامل در شرایط گلخانه بررسی گردید و میزان غلظت کادمیم در اندام های زیرزمینی و اندام های هوایی و خاک گلدان ها اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج آزمایش در شرایط گلخانه نشان داد با افزایش غلظت فلز در تیمارهای آزمایشی میزان جذب توسط بافت های زیرزمینی و اندام های هوایی گیاه افزایش می یابد هرچند تجمع چشم گیر فلز در بافت های زیرزمینی بوده و انتقال آن و تجمع در بافت های هوایی گیاه خیلی کمتر گزارش شده است. با جذب و تجمع فلز در اندام های زیرزمینی، توانایی رشد گیاه نیز با تغییر ویژگی های فیزیولوژیک کاهش یافته است که در رابطه با فلز کادمیم با حلالیت بالا در آب و جذب قابل توجه در اندام های زیرزمینی موجب توقف رشد اندام های هوایی گیاه گردیده است. نتیجه گیری: به طور کلی نتایج نشان داد که با توجه به رشد اندام های زیزمینی، نی تالابی گیاهی نسبتا مقاوم در برابر تنش فلز کادمیم، دارای فاکتور انتقال پایین و توانایی تجمع فلزات در ریشه خود می باشد.

زمینه و هدف: آلودگی خاک و انباشتگی فلزات سنگین در خاک و محصولات کشاورزی یکی از مهمترین مسایل زیست محیطی است که زندگی گیاهان، حیوانات و انسان را تهدید می نماید. این تحقیق با هدفتجزیه و تحلیل زمین آماری پراکنش سرب و کادمیوم با استفاده از شاخص های زیست محیطی در منطقه جنوب غرب اصفهان در سال 1396صورت پذیرفت. روش کار: این نوع مطالعه از نوع توصیفی مقطعی است که در منطقه جنوب غربی استان اصفهان با تعداد 150 نمونه صورت پذیرفت. نمونه برداری در ابتدا به صورت تصادفی بر روی یک شبکه منظم با فاصله 3 کیلومتر به عمق 10-0 سانتی متر صورت پذیرفته و با نزدیک شدن به معدن سرب و روی و یا شهرکهای مسکونی، فاصله نمونه برداریها تا حدود 50 متر کاهش یافت. غلظت سرب و کادمیوم به روش هضم نمونه ها با مخلوط اسید نیتریک و اسید کلریدریک با کمک دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد وضعیت پراکنش فلزات سنگین با استفاده از روش زمین آمار مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بیشترین و کمترین غلظت سرب و کادمیوم به ترتیب در اطراف مجتمع ایرانکوه و شهرک سپاهان شهر اصفهان به ترتیب با مقدار بالای 300 و زیر 200 میلی گرم بر کیلوگرم مشاهده شد. مقدار غلظت کادمیوم و سرب در اطراف شهر بهارستان و پارک جنگلی صفه عددی زیر حد استاندارد را نشان می دهد. بیشترین و کمترین فاکتور عامل آلودگی سرب و کادمیوم (CF) نیز به ترتیب در اطراف مجتمع ایرانکوه و شهرک سپاهان شهر اصفهان به ترتیب با مقادیر بالای 6 و زیر 3 مشاهده شد. نتیجه گیری: پهنه بندی وضعیت پراکنش فلزات سنگین با استفاده از شاخص های زیست محیطی می تواند تا حد زیادی گویای وضعیت پراکنش آلایندگی در منطقه باشد.

زمینه و هدف: در این تحقیق عملکرد فرایند انعقاد و لخته سازی در حذف آلاینده ها از فاضلاب خام ورودی و پساب خروجی واحد بی هوازی تصفیه بیولوژیکی تصفیه خانه فاضلاب کارخانه رنگرزی پارچه بررسی شد. مواد و روش ها: از دستگاه جارتست به عنوان یک سیستم پایلوت منقطع، از FeCl3، PAC و Alum به عنوان منعقدساز و از دو پلی الکترولیت Zetafloc 7563 و Megafloc 3045PWG به عنوان لخته ساز کاتیونی و آنیونی استفاده شد و تاثیر میزان و نوع منعقدساز و نوع لخته ساز در حذف COD، کدورت و رنگ در دو مرحله بررسی شد. یافته ها: نتایج آزمایشات انعقاد و لخته سازی روی فاضلاب خام ورودی نشان داد که Alum در غلظت 40 میلی گرم در لیتر موثرترین منعقدساز با میزان حذف COD، کدورت و رنگ به ترتیب برابر با %5/1± 1/73، %7/93 و %7/71 بود. درحالیکه، نتایج آزمایشات انعقاد و لخته سازی روی پساب خروجی تصفیه بیولوژیکی بی هوازی نشان داد که بیشترین درصد حذف COD و کدورت برابر با %6/2± 2/52 و %1/99 به ترتیب و مربوط به PAC با غلظت 2000 میلی گرم در لیتر بود. همچنین درصد حذف COD منعقدساز FeCl3 با غلظت 400 میلی گرم در لیتر نیز %5/3± 2/52 بود. تفاوت نتایج حاصل از دو مرحله به علت تغییر ماهیت آلاینده ها پس از قرارگیری در معرض تصفیه بیولوژیکی و pH متفاوت فاضلاب استفاده شده در این دو مرحله بود. نتیجه گیری: بررسی ها نشان داد استفاده از تصفیه فیزیکوشیمیایی به روش انعقاد و لخته سازی به تنهایی قادر به کاهش مطلوب آلاینده های موجود در فاضلاب رنگرزی به کار برده شده جهت استفاده مجدد نبود، درحالیکه میتوان از این روش به عنوان یک پیش تصفیه بیولوژیکی یا یکی از مراحل تصفیه ثانویه و تکمیلی استفاده کرد.

زمینه و هدف: توسعه پایدار به روند تحولاتی اطلاق می گردد که ضمن تأمین نیاز کنونی جامعه بتواند نیازهای نسل های آینده را بدون هرگونه کاهش توانایی های آنان در برآوردن نیازهایشان تأمین نماید. برنامه توسعهپایدار شامل 17 آرمان بوده که طیف گسترده ایاز فعالیت های انسانی را در سه بعد اقتصادی، اجتماعی و محیطی پوشش می دهد. در این مطالعه شاخص های توسعه پایدار کشور در بخش های جمعیت و بهداشت که ابعاد مختلف توسعه اقتصادی، اجتماعی و انسانی را تحت تاثیر قرار می دهند مورد توجه قرار گرفته است. روش کار: روش مطالعه روش اسنادی بوده و شاخص های مرتبط با بخش های جمعیت و سلامت انتخاب و ضمن مقایسه وضعیت کشور با متوسط بین المللی و کشورهای منطقه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. اطلاعات مورد نظر از مراجع و گزارشات بین المللی از جمله بانک جهانی و سازمان آمار ایران گردآوری شده است. یافته ها: میانگین نرخ رشد جمعیت در ایران با میانگین جهانی و اکثر کشورها برابری می کند. ایران در مقایسه با کشورهای جهان از نظر شاخص های مرتبط با جمعیت و سلامت توسعه پایدار وضعیتی بهتر از میانگین جهانی داشته و مابین کشورهای پر درآمد و کشورهای با درآمد متوسط به بالا قرارگرفته است. همچنین در برخی شاخص ها همانند پوشش واکسیناسیون، ابتلا به دیابت و مرگ و میر ناشی از سوانح و حوادث بیشترین مقدار شاخص و مواردی همچون ابتلا به ایدز کمترین میزان را در جهان دارد. در مورد مسایل زیست محیطی وضعیت مطلوبی مشاهده نمی شود. نتیجه گیری: هرچند ایران در مقایسه با سایر کشورهای جهان در بیشتر شاخص های جمعیتی و بهداشتی توسعه پایدار وضعیتی بهتر از میانگین جهانی دارد اما شاخص های مرتبط با مسائل زیست محیطی، ساختار جمعیتی سالخورده و پیامدهای آن، مرگ بر اثر سوانح و حوادث چالش های اساسی آتی خواهند بود که اتخاذ اقدامات مدیریتی سریع و کارآمد را در این موارد می طلبد.

زمینه و هدف: انتقال عفونت از وسایل و محیط به بیماران به شکل وسیعی از طریق تماس صورت می گیرد. این مطالعه با هدف تعیین وضعیت بهداشتی سطوح تجهیزات پزشکی و سطوح محیطی شبه خانگی دربخش های بستری یکی از بیمارستان های اردبیل به روش مشاهده ای و میکروبی در سال 1396 انجام گرفت. روش کار: در این مطالعه توصیفی مقطعی سطوح محیطی17 بخش بستری بیمارستان مورد مطالعه طی یک ماه و در دو مرحله مورد ارزیابی مشاهده ای (از طریق تکمیل چک لیست) و میکروبی قرار گرفت. تجزیه وتحلیل داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و از طریق مقایسه با استانداردها و ضوابط انگلستان انجام گرفت. یافتهها: این مطالعه نشان داد میزان آلودگی بخش ها و سطوح مختلف بیمارستان مورد مطالعه از نظر میکروبی 75/75 درصد و از نظر مشاهده ای 15/29 درصد می باشد. طبق تحلیل های آماری در روش میکروبی در میانسطوح تجهیزات پزشکی ونتیلاتور آلوده ترین محل و در میان سطوح محیطی شبه خانگی کمد بیمار آلوده ترین محل گزارش گردید. در پایش مشاهده ای نیز در میان سطوح تجهیزات پزشکی کلیشه پرونده آلودهترین و از بین سطوح محیطی شبه خانگی نیز یخچال آلوده ترین محل تعیین شد. آلوده ترین بخش از نظر پایش میکروبی کاردیوتراکس و از نظر پایش مشاهده ای داخلی مردان تعیین شد. نتیجه گیری: لذا پیشنهاد می گردد که با برنامه ریزی مدون و بکارگیری روش های مناسب و پیشگیرانه، اجرای برنامه های ضدعفونی، تدوین راهنمای نظافت و گندزدایی، آموزش و پایش مداوم آن با روش های استاندارد میزان آلودگی به حداقل برسد.

زمینه و هدف: استفاده از قارچ کش های با پایه ترکیبات مسی جزء مهمی از عملیات کشاورزی در باغات انگور است که موجب افزایش تولید محصول می گردد. اگرچه استفاده بلندمدت این قارچ کشها می تواند موجب افزایش غلظت مس در خاکهای باغات انگور شود. مواد و روش ها: در پژوهش حاضر، پارامترهای شیمیایی خاک و آب شامل میزان آلودگی مس، EC و pH و میزان ماده آلی و بافت خاک در 23 ایستگاه در غالب طرح کاملا تصادفی اندازه گیری گردید. یافته ها: نتایج نشان میدهد که بافت خاک منطقه مورد مطالعه یک بافت شنی لومی است که برا رشد نهال های انگور مناسب است. غلظت مس بطور معنی داری بیش از سطح مورد نیاز رشد بهینه درختان انگور بود اما از سطح آلودگی کمتر گزارش شد. میزان اسیدیته خاک و آب و سطح ماده آلی خاک نیز در محدوده بهینه قرار داشتند. هرچند سطحEC خاک در تمامی تاکستان ها بر اساس استاندارد وزارت کشاورزی در شرایط نرمال قرار داشت، اما EC آب در مناطقی بسیار بیشتر و یا در آستانه مقادیر نامطلوب بدست آمد که می تواند به دلیل حفر چاه غیر مجاز با عمق زیاد و برخورد به سفره آب شور باشد. نتیجه گیری: براساس نتایج حاصل علت رشد سریع مقادیر عنصر مس در تاکستان های شهرستان ملایر علاوه بر استفاده از سموم قارچ کش به دلیل وجود معادن، کارخانجات و پراکنش آلودگی مربوط به این صنایع و همچنین استفاده از کود شیمیایی و حیوانی در منطقه است.

زمینه و هدف: نانوذرات آهن صفرظرفیتی سطح ویژه و واکنش پذیری بالایی داشته و در حذف یون نیترات توانایی بالایی دارند. هدف از این تحقیق حذف یون نیترات از محیط های آبی توسط نانوذرات آهن صفر ظرفیتی دوست دار طبیعت بود. روش کار: در این مطالعه نانوذرات آهن صفر ظرفیتی به روش احیای شیمیایی سولفات آهن توسط بوروهیدرید سدیم سنتز شدند. با استفاده از پلیمر های طبیعی و سبز گوارگام و ترکیب زانتان گام+گوارگام نسبت به پوشش دار کردن و پایدارسازی نانوذرات آهن صفر ظرفیتی سنتز شده و جلوگیری از رسوب و هماوری ذرات اقدام گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که نانوذرات آهن صفر ظرفیتی بدون پوشش، با پوشش گوارگام و زانتان گام+گوارگام به ترتیب یون نیترات را در مدت زمان بهینه 100، 50 و 40 دقیقه و در اسیدیته های 2، 5 و 6 احیاء نمودند. با افزایش غلظت نانوذرات آهن صفر ظرفیتی (2 تا 10 گرم بر لیتر) احیای یون نیترات به ترتیب از 43/83 به 36/91 توسط نانوذرات آهن صفر ظرفیتی با پوشش گوارگام، 47/89 به 16/96 توسط نانوذرات آهن صفر ظرفیتی با پوشش زانتان گام+گوارگام و 01/66 به 06/76 درصد توسط نانوذرات آهن صفرظرفیتی بدون پوشش افزایش یافت. با افزایش غلظت نیترات (100 تا 400 میلی گرم در لیتر) راندمان احیای آن توسط نانوذرات آهن صفر ظرفیتی با پوشش گوارگام، زانتان گام+گوارگام و بدون پوشش به ترتیب از 26/84 به 04/69، 65/88 به 49/75 و 17/66 به 97/47 درصد کاهش یافت. نتیجه گیری: به طور کلی، نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از پایدارکننده های پلیمری سبب بهبود عملکرد نانوذرات آهن صفرظرفیتی در حذف نیترات از محلول می گردد.

زمینه و هدف: تهران از نظر آلودگی هوا یکی از شهرهای بسیار آلوده جهان است. مدل سازی یک ابزار مفید در مدیریت آلودگی هوا بشمار میرود. اهداف این مطالعه شامل تعیین توزیع غلظت آلاینده های اصلی هوا در شهر تهران و ساختن مدلی فتوشیمیایی متناسب جغرافیا و خصوصیات طبیعی شهر تهران می باشد. روش کار: در این تحقیق با استفاده از سیستم مدل سازی WRF/CAMx غلظت همه آلاینده های ناشی از منابع متحرک در یک اپیزود 60 روزه (آذرماه و دی ماه سال 1394) در محدوده شهر تهران محاسبه شده و همچنین کانتور توزیع غلظت برای آلاینده های، CO و رسم شده است. در این راستا سیاهه انتشار مربوط به منابع متحرک با کد نویسی در فرترن و خروجی های مدل هواشناسی WRF برای مدل سازی کیفیت هوا آماده شده و سپس با استفاده از مدل CAMx، کیفیت هوای شهر تهران در طول این 60 روز شبیه سازی شده است. یافته ها: نتایج مربوط به شبیه سازی هواشناسی با مقادیر اندازه گیری شده در ایستگاه مهرآباد مقایسه و درستی سنجی شده اند. همچنین به منظور درستی سنجی نتایج مربوط به شبیه سازی، غلظت آلاینده ذرات معلق کمتر از 2. 5 میکرومتر با غلظت اندازه گیری شده ایستگاه های پایش آلودگی هوا مقایسه شده است. در این مطالعه کانتور غلظت برای، CO و و نحوه توزیع غلظت این آلاینده ها مشخص شده است با توجه به کانتورهای غلظت نقاط مرکزی تهران از آلودگی بیشتر برخودارند. میزان خطای میانگین مدل نسبت به مقادیر اندازه گیری شده برای ایستگاه های شریف، شادآباد، شهرری و گلبرگ به ترتیب 41%، 24%، 37. 8% و 37. 2% می باشد. که در بحث شبیه سازی آلودگی هوا قابل قبول می باشند. نتیجه گیری: این مدل سازی نشان می دهد در نقاطی که منابع متحرک بیشتر تردد دارند مقدار آلودگی هوا بیشتر است و می توان گفت بیشتر آلودگی هوای تهران ناشی از منابع متحرک می باشد.