گیاه پزشکی
سال:1398 | دوره:42 | شماره:4 |تعداد مقالات:6

یکی از مسائل مهمی که روی کارایی حشره کش ها بر علیه پسیل معمولی پسته، Agonoscena pistaciae Burckardt and Lauterer (Hemiptera: Aphalaridae) مهم ترین آفت از گروه آفات درجه اول پسته ایران، موثر است، اسیدیته آبی است که برای سم پاشی استفاده می شود. در این پژوهش اثر حشره کش های اسپیروتترامات (مونتو® SC 10%) و ایمیداکلوپراید (کنفیدور® SC 35%) به همراه ترکیبات کاهنده اسیدیته آب (رکتیفایر® و سیترال pH ® )، بر کاهش انبوهی جمعیت تخم و پوره ی پسیل معمولی پسته در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار بررسی شد. نمونه برداری یک روز قبل و 3، 7، 14، 21 و 28 روز پس از سم پاشی انجام شد. نتایج نشان داد که اضافه نمودن سیترال pH و رکتیفایر، تاثیر معنی داری بر افزایش کارایی حشره کش های اسپیروتترامات و ایمیداکلوپراید، برای کاهش جمعیت تخم نداشت و تنها در هفت روز بعد از سم پاشی، ترکیب ایمیداکلوپراید + رکتیفایر (58/91 درصد کاهش جمعیت تخم) سبب افزایش معنی دار کارایی آن شد. نتایج تاثیر تیمارهای مختلف روی جمعیت پوره پسیل معمولی پسته نشان داد که در تمام زمان های نمونه برداری میزان تاثیر حشره کش به همراه مواد کاهنده اسیدیته بیش تر از میزان تاثیر کاربرد حشره کش به تنهایی بود، اما تاثیر آن ها معنی دار نبود و فقط در سه و هفت روز بعد از تیمار، ترکیب رکتیفایر توانست تاثیر حشره کش ایمیداکلوپراید را به طور معنی داری افزایش دهد، به طوری که درصد کاهش جمعیت پوره در تیمار ایمیداکلوپراید + رکتیفایر در روزهای مذکور نمونه برداری 13/90 و 23/93 درصد ثبت شد.

یکی از راه های جدید کنترل باکتری های بیمارگر، استفاده از باکتری های دارای توانایی مهار زیستی مبتنی بر سیستم ضداحساس حد نصاب (توانایی کوئنچری) است. بر این اساس جدایه های باکتریایی دارای قدرت کوئنچری از ریزوسفر و فیلوسفر گیاهان مختلف جداسازی گردیدند. در بین جدایه های باکتریایی مورد بررسی، چهار جنس و گونه باکتریایی شامل Pseudomonas chlororaphis، Pseudomonas putida، Acinetobacter sp. و Bacillus sp. به عنوان جدایه های باکتریایی برتر با توانایی کوئنچری و قابلیت مهار زیستی بیمارگرهای باکتریایی جنس Pectobacterium معرفی شدند. فراوان ترین و قوی ترین جدایه های دارای توانایی کوئنچری، فعالیت آنزیمی مرتبط با این پدیده از خود نشان دادند. سپس به منظور شناسایی ژن های آسیلازی و لاکتونازی این باکتری ها، آغازگرهایی طراحی و مورد آزمایش قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از بررسی آغازگرها، در جنس باسیلوس ژن لاکتونازی aiia، در جدایه های P. chlororaphis سه ژن آسیلازی همولوگ pvdQ، quiP و hacB(یا فقط دو ژن اول)، درP. putida دو ژن همولوگ pvdQ وquiP و در Acinetobacter یک ژن آسیلازی ردیابی گردید.

استان خوزستان تنها استان نیشکر خیز ایران محسوب می شود و سرمازدگی در بعضی از سال ها خسارت زیادی به این محصول ارزشمند وارد می کند. از آن جایی که تاکنون پژوهش جامعی در زمینه ی شناسایی باکتری هایی با پتانسیل تشکیل هسته ی یخ در سرمازدگی انجام نشده است این پژوهش با این هدف انجام شد. در این بررسی، از استرین های اندوفیت و اپی فیت جداشده از گیاه نیشکر واقع در مؤسسه تحقیقات و آموزش نیشکر و صنایع جانبی استفاده شد. ژن مولد هسته ی یخ توسط جفت آغازگرهای 3076f/3463r و 3308f/3463r ردیابی شد. برای بررسی پتانسیل یخ زدگی استرین های نماینده، چهار آزمون "تعیین فعالیت هسته ی یخ به روش انجماد درون لوله"، "آزمون انجماد قطره در دمای منفی بیست درجه سانتی گراد"، "آزمون هسته ی یخ روی برگ های بریده شده در شرایط آزمایشگاه" و "آزمون هسته ی یخ روی گیاه نیشکر در شرایط گلخانه" انجام شد. در پایان گونه-های Burkholderia gladioli، Burkholderia fungorum، Burkholderia cantaminans، Mesorhizobium huakuii، Ochrabacterium ciceri، Microbacterium proteolyticum، Microbacterium foliorum، Ralstonia solanacearum، Ralstonia picketiiوXanthomonas compestris با شدت های مختلف علائم سرمازدگی را در آزمون های مذکور نشان دادند. برای هیچ کدام از استرین های گونه های مذکور، به غیر از استرین های گونه X. campestris در منابع و پژوهش های پیشین، فعالیت هسته ی یخ گزارش نشده است. آزمون های بررسی فعالیت هسته ی یخ استرین های انجام شده در آزمایشگاه و گلخانه نیز تأییدکننده نتایج حاصل از آزمون مولکولی بودند. علاوه بر آن، براساس این آزمون ها مشخص شد که رقم CP69-1062 حساس ترین و رقم CP73-21 مقاوم ترین رقم نسبت به مشکل سرمازدگی است. این نتایج اطلاعات خوبی برای تولیدکنندگان و تشویق آن ها به استفاده از ارقام مقاوم فراهم می آ ورد.

جدول زندگی زنبور Cephalonomia tarsalis (Ashmead) روی لارو سن سوم شپشه دندانه دار غلات Oryzaephilus surinamensis (L. ) در دمای ثابت 1± 25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5± 60 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده نرخ بقا (lx) با افزایش سن زنبور کاهش یافت و امید به زندگی (ex) در بدو تولد 8/43 روز بود. نرخ تفریخ تخم (hx) 96/0 تعیین شد. بر اساس نتایج بدست آمده نرخ ناخالص باروری و بارآوری به ترتیب 61/0± 74/84 و 58/0± 35/81 تخم و نرخ خالص باروری و بارآوری به ترتیب 03/2± 9/60 و 95/1± 46/58 تخم در هر ماده تعیین شد. میانگین تعداد تخم تولید شده توسط یک زنبور ماده در هر روز 01/0± 56/2 عدد و نرخ ذاتی و نرخ متناهی افزایش جمعیت زنبور روی لارو سن سوم شپشه دندانه دار غلات به ترتیب 001/0± 104/0 و 001/0 ± 11/1 بر روز محاسبه شد. مدت زمان لازم برای افزایش جمعیت به اندازه ی نرخ خالص تولیدمثل (R0) 065/0± 2/36 روز و زمان لازم برای دو برابر شدن جمعیت زنبور، 059/0± 62/6 روز تعیین گردید. نرخ ناخالص تولیدمثل زنبور 159/0± 37 /61 تخم و نرخ خالص تولیدمثل 47/1± 1/44 ماده به ازای هر زنبور ماده در طول عمر آن محاسبه گردید. بررسی توزیع سنی پایدار جمعیت زنبور نشان داد که 14/91 درصد جمعیت زنبور را مراحل نابالغ و 02/8 درصد جمعیت را مرحله بالغ تشکیل می دهد. نتایج نشان داد زنبور پارازیتویید C. tarsalis از پتانسیل خوبی در کنترل شپشه دندانه دار غلات برخوردار است.

جنس فوزاریوم دارای گسترشی جهانی است و بسیاری از گونه های آن، به ویژه Fusarium graminearum Schwabe وFusarium culmorum (W. G. Smith) Saccardo، می توانند طیف گسترده ای از گیاهان میزبان را آلوده کرده و باعث ایجاد انواع بیماری های مهم اقتصادی شوند. هدف از این مطالعه شناسایی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس برگ های درخت بومی چریش (Azadirachta indica A. Juss. ) و بررسی تأثیر آنها روی شاخص های رشدی و فعالیت آنزیم های مخرب دیواره سلولی تولید شده توسط این بیمارگرها است. برگ های درخت چریش از منطقه ایرانشهر استان سیستان و بلوچستان جمع آوری و پس از خشک کردن در سایه، اسانس گیری به روش تقطیر با آب به کمک دستگاه کلونجر انجام شد و ترکیبات اصلی آن با استفاده از کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی شناسایی شدند. ترکیبات اصلی شناسایی شده اسانس شامل بتا المن (2/27 درصد)، کاریوفیلن (9/15 درصد) و فیتول (3/15 درصد) بودند، که دارای اثرات ضد قارچی علیه F. graminearumو F. culmorumهستند. نتایج نشان داد که با توجه به آنکه میزان بیماری زایی F. culmorum کمتر ازF. graminearum بود اما حداقل غلظت مهارکنندگی اسانس، بتا المن، کاریوفیلن و فیتول علیه F. graminearum در مقایسه با F. culmorum بالاتر بود. اسپورزایی و جوانه زنی اسپورهایFusarium spp. به طور کامل توسط اسانس و فیتول مهار شدند. اثرات هم افزایی ترکیبات اصلی اسانس نشان داد که ترکیب فیتول با کاروفیلن موجب فعالیت سینرژیستی و در ترکیب با بتا المن موجب فعالیت افزایشی علیه گونه های Fusarium شد. اسانس و ترکیبات اصلی آن در غلظت کم، بدون تأثیری روی رشد میسلیومی قارچ های مورد بررسی موجب کاهش فعالیت های سلولاز و پکتیناز به عنوان مهم ترین آنزیم های مخرب دیواره سلولی شدند. یافته های این پژوهش نشان داد که امکان استفاده از اسانس چریش و ترکیب فیتول برای کنترل بیماری های ناشی از گونه های Fusarium وجود دارد.

در پژوهش حاضر اثرات تک کشتی گوجه فرنگی و کشت نواری گوجه فرنگی (T)و شبدر (C) در سه نسبت جایگزینی شامل: یک ردیف گوجه فرنگی و دو ردیف شبدر (1T: 2C)، دو ردیف گوجه فرنگی و دو ردیف شبدر (2T: 2C) و سه ردیف گوجه فرنگی و دو ردیف شبدر (3T: 2C) در تراکم شته جالیز Aphis gossypii Glover روی گیاه گوجه فرنگی، تنوع دشمنان طبیعی آن و نیز عمکلرد هر دو محصول در مزرعه آزمایشی در دو سال 1395 و 1396 بررسی شد. در هر دو سال مورد مطالعه، تراکم پوره ها و شته های بالغ در تک کشتی گوج ه فرنگی به طور معنی داری بیشتر از کشت های نواری بود. در بین کشت های نواری، کمترین تراکم پوره ها و شته های بالغ در سیستم کشت نواری 1T: 2C مشاهده شد. در تحقیق حاضر 13 گونه شکارگر از روی گیاهان گوجه فرنگی آلوده به شته جالیز از مزرعه آزمایشی جمع آوری و شناسایی شد. در بین شکارگرها، گونه های Coccinella septempunctata L.، Episyrphus balteatus DeGeer وChrysoperlla carnea (Stephens) فراوانی بیشتری را در هر دو سال مورد مطالعه داشتند. شاخص تنوع شانون (H´ ) و نیز شاخص یکنواختی پیلو (J´ ) برای ترکیب گونه های شکارگر در هر سه سیستم کشت نواری به طور معنی داری بالاتر از تک کشتی گوجه فرنگی بود. همچنین، در هر سه سیستم کشت نواری درصد شته های پارازیته نسبت به تک کشتی به طور معنی داری بیشتر بود. بالاترین نسبت برابری زمین، LER، (28/1 در سال 1395 و 30/1 در سال 1396) در سیستم کشت نواری 1T: 2C مشاهده شد. بنابراین، هر سه الگوی کشت نواری گوجه-فرنگی با شبدر به خصوص 1T: 2C می توانند در برنامه های مدیریت شته جالیز در مزارع گوجه فرنگی توصیه شوند.