پژوهش های حفاظت آب و خاک
سال:1399 | دوره:27 | شماره:1 |تعداد مقالات:14

سابقه و هدف: در طی دهه های اخیر طوفان های گردوغبار به یکی از مخاطرات جدی طبیعی در دنیا تبدیل شده اند. اگر چه این پدیده از جنبه های مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است، تغییرات لحظه ای پارامترهای مرتبط با این پدیده و همچنین تغییرات فراوانی ماهانه و سالانه این پدیده در مناطق تحت تاثیر نیاز به بررسی دارد. از اینرو در این تحقیق تغییرات لحظه ای سرعت باد و دید افقی در طی شبانه روز، ماه های مختلف سال و همچنین تغییرات فراوانی ماهانه و سالانه طوفان های گردوغبار در منطقه سیستان مورد مطالعه قرار گرفت. مواد و روش ها: منطقه سیستان در جنوب شرق ایران به عنوان منطقه مورد مطالعه در نظر گرفته شد. این منطقه دارای اقلیم گرم و خشک، متوسط بارندگی سالانه کم (59 میلیمتر) درجه حرارت بالا (میانگین سالانه 22 درجه سانتیگراد) و بادهای 120 روزه می باشد. جهت بررسی تغییرات لحظه ای سرعت باد و دید افقی داده های ثبت شده در مقیاس زمانی سه ساعته در ایستگاه سینوپتیک زابل از سازمان هواشناسی کشور برای بازه زمانی 1370-1397 دریافت گردید. همچنین جهت بررسی تغییرات فراوانی طوفان های گردوغبار وغبارناکی منطقه مورد مطالعه از دو شاخص DDI (روزهایی که سرعت باد بیشتر از 15 متر بر ثانیه و دید افقی کمتر از 1000 متر می باشد) و DSI (شاخص غبارناکی) استفاده شد. تغییرات روزانه، ماهانه و سالانه PM10 (ذرات معلق در هوا با قطر کمتر از 10 میکرون) نیز در بازه زمانی 1392-1397 مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: الگوی تغییرات لحظه ای باد و دید افقی و همچنین غلظت PM10 در طی شبانه روز در تمامی ماه های سال و در بازه زمانی مورد برسی یکسان بوده و حداکثر غلظت PM10 و حداقل دید افقی در ساعت 10: 30 صبح منطبق با حداکثر سرعت باد رخ می دهد. همچنین در ساعت 7: 30 بعدازظهر منطبق با به حداقل رسیدن سرعت باد و غلظت PM10 میزان دید افقی به حداکثر میرسد. فراوانی ماهانه شاخص های DDI و DSI و همچنین غلظت PM10 نشان داد که ماه تیر بالاترین مقادیر این شاخص ها یعنی 8DDI = روز، 15 DSI = روز و662 PM10 = میکروگرم در مترمکعب را دارا می باشد. در طول دوره مورد بررسی سال 1380 با 31860 دقیقه (531 ساعت) زمان طوفانی و دارا بودن شاخص 74DDI = روز از بالاترین فراوانی این پدیده برخوردار بوده است. بطور کلی بازه زمانی 1378-1383 از شرایط غبارکی شدیدتری نسبت به بازه های زمانی 1370-1377 و 1384-1397 برخوردار می باشد. در این بازه های زمانی شاخص DSI بترتیب 14، 174 و 66 روز برآورد گردیده است. ارتباط معنی دار بین تغییرات سرعت باد و دید افقی، بین سرعت باد و غلظت مواد معلق در هوا و بین دید افقی و غلظت مواد معلق در هوا نشان داد که میزان دید افقی و غلظت مواد معلق در هوا کاملا به سرعت باد وابسته می باشد. همچنین ارتباط معنی داری بین غلظت مواد معلق در هوا (PM10) با شاخص های DDI و DSI نیز برقرار گردید. با برقراری ارتبط بین شاخص های DDI، DSI، PM10 و متوسط سالانه سرعت باد مشخص گردید که تغییرات این پارمترها نیز کاملا وابسته به تغییرات سرعت باد می باشد. نتیجه گیری: در بازه زمانی 27 ساله مورد بررسی شرایط غبارناکی بر منطقه سیستان حاکم بوده و در مقایسه با سایر مناطق ایران از وضعیت بحرانی تری از غبارناکی برخوردار می باشد بطوریکه فراوانی و شدت طوفان های گردوغبار در این منطقه نسبت به سایر مناطق بیشتر می باشد. از آنجاییکه غبارناکی منطقه سیستان به وضعیت دریاچه هامون مرتبط است بنظر می رسد بهترین راه جهت کاهش طوفان های گردوغبار احیای این دریاچه بوده تا بتوان شرایط تشکیل این پدیده را به حداقل رساند.

سابقه و هدف: یکی از فاکتورهای مهم و اساسی در توسعه و مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی، تغذیه آب زیرزمینی است. البته با توجه به ارتباط مؤلفه های بیلان آب سایر عوامل هیدرولوژیکی را نیز باید در نظر گرفت. برآورد میزان تغذیه یک فرآیند پیچیده و چالشبرانگیز است. به این دلیل که تغذیه به متغیرهایی محیطی دیگر از قبیل کاربری اراضی، توپوگرافی، خاک، شرایط اقلیمی و دیگر ویژگیهای هیدرولوژیکی وابسته است. در پژوهش حاضر، به کمی سازی مؤلفه های بیلان آب در مقیاس زمانی ماهانه با رویکرد توزیعی با استفاده از مدل WetSpass پرداخته شده است. مواد و روشها: با استفاده از مدل WetSpass و دادههای بارش، دما، تبخیر، سرعت باد، عمق آب زیرزمینی و نقشههای بافت خاک، توپوگرافی و کاربری اراضی حوزه آبخیز ارازکوسه مؤلفه های بیلان آبی شامل تبخیروتعرق، رواناب، برگاب و تغذیه آب زیرزمینی طی سالهای آماری 2015-2001 در مقیاس ماهانه با قدرت تفکیک مکانی 100 متر در 100 متر شبیهسازی شد. یافتهها: نتایج حاصل از تحقیق با توجه به معیارهای ارزیابی مورداستفاده در دورههای واسنجی و اعتبارسنجی اجزای هیدروگراف جریان شامل رواناب مستقیم، جریان پایه و جریان کل شبیهسازی توسط مدل و هیدروگرافهای تفکیک شده با استفاده از نرمافزار WHAT نشاندهنده کارایی خوب مدل WetSpass برای شبیهسازی تغذیه آب زیرزمینی و سایر مؤلفه های بیلان آبی حوزه آبخیز ارازکوسه میباشد. لازم به ذکر است که مقادیر ضریب نش-ساتکلیف بهعنوان معیار ارزیابی رایج در شبیهسازیهای هیدرولوژیکی برای رواناب مستقیم برای دوره واسنجی و اعتبارسنجی به ترتیب برابر با 6/0 و 54/0، برای جریان پایه برای دوره واسنجی و اعتبارسنجی به ترتیب برابر 55/0 و 53/0 و برای رواناب کل برای دوره واسنجی و اعتبارسنجی به ترتیب برابر 63/0 و 56/0 به دست آمد. بررسی توزیع زمانی-مکانی مؤلفه های بیلان آب در ماههای مختلف در انواع کاربری اراضی و طبقات شیب مختلف نشان داد که میزان تغییرپذیری مؤلفه ها بهطور قابل توجهی تحت تأثیر فاکتورهای اقلیمی بهویژه بارش، تغییرات فصلی، ویژگیهای فیزیوگرافی، پوشش گیاهی و کاربری منطقه میباشد. بهنحوی که در مناطق جنگلی حجم سالانه تغذیه و رواناب با توجه به سطح زیرپوشش این کاربری به ترتیب برابر با 23115791 مترمکعب و 1776217 مترمکعب میباشد که بیشترین سهم تغذیه آب زیرزمین در اراضی جنگلی مربوط به طبقه شیب صفر تا 10 درصد میباشد و بیشترین سهم رواناب در این کاربری متعلق به شیبهای بالاتر از 30 درصد میباشد. بیشترین حجم رواناب سالانه در حوزه آبخیز ارازکوسه به اراضی مسکونی در شیبهای متوسط و بالا با توجه به درصد سطح تحت پوشش و برابر با 156300 مترمکعب میباشد. نتیجه گیری: با توجه به ارزیابی مؤلفه های بیلان آب می توان بیان کرد تغذیه به عنوان عامل مهم بررسی برهمکنش آب سطحی و زیرزمینی شناخته شده است. از طرفی مؤلفه مذکور تحت تأثیر فاکتورهای مختلف اقلیمی و فیزیوگرافی و پوشش گیاهی و کاربری اراضی حوزه آبخیز میباشد، به همین دلیل تخمین صحیح میزان آن میتواند نقش مهمی در مدیریت و توسعه پایدار منابع آب سطحی و زیرزمینی داشته باشد.

سابقه و هدف: ایران کشوری نیمه خشک با میانگین بارندگی سالانه برابر 240 میلی متر و 57/0 میلیون هکتار شالیزار می باشد. رشد بی سابقه تقاضا برای مصرف آب در بخش های صنعتی، شرب و کاهش میزان آب قابل استفاده در بخش کشاورزی موجب گردیده که استفاده از آب در تولید برنج کاهش یافته و این امر تولید برنج را تهدید می کند. از مدل های شبیه سازی گیاهان زراعی برای انجام مطالعات مختلف از جمله انتخاب گیاه و رقم مناسب برای کاشت، تعیین بهترین مدیریت زراعی، برآورد ظرفیت تولید منطقه ای می توان استفاده نمود. هدف از این پژوهش بررسی دقت ORYZA2000 در شبیه سازی عملکرد دانه و زیست-توده و بررسی بیلان و بهره وری تولید برنج تحت تیمار های آبیاری و تاریخ کاشت می باشد. مواد و روش ها: به منظور ارزیابی مدل ORYZA2000 و بررسی بهره وری تولید برنج تحت شرایط مدیریت آبیاری و تاریخ کاشت، آزمایشی به صورت کرت های خردشده با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار بر روی رقم محلی (هاشمی) در دو سال زراعی 1395 و 1396 در موسسه تحقیقات برنج ایران، رشت، انجام گردید. دور آبیاری به عنوان عامل اصلی در چهار سطح غرقاب دائمی شامل دور آبیاری 5، 10 و 15 روز و تاریخ کاشت به عنوان عامل فرعی در سه سطح (اول اردیبهشت، بیستم اردیبهشت و دهم خرداد) در نظر گرفته شدند. ارزیابی مقادیر شبیه سازی و اندازه گیری شده عملکرد دانه و عملکرد زیستی با استفاده از مؤلفه های ضریب تبیین، آزمون t و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده (RMSEn) انجام گرفت. در این تحقیق معادله بیلان آب در طول فصل زراعی در نظر گرفته شد که اجزای آن شامل آبیاری، بارندگی، تبخیر واقعی، تعرق واقعی، نشت و نفوذ عمقی و تغییرات آب ذخیره شده در منطقه توسعه ریشه، می باشند. مقدار آبیاری برای هر کرت اندازه گیری شد، مقدار بارندگی نیز از ایستگاه هواشناسی رشت دریافت شد، سایر اجزای معادله بیلان آب با استفاده از مدل ORYZA2000 محاسبه گردید. در مدل ORYZA2000 مقدار تبخیر و تعرق پتانسیل با استفاده از معادله پریستلی تیلور محاسبه شد. بهره وری آب بر اساس میزان عملکرد دانه برنج به ازای میزان تعرق، تبخیر-تعرق، آبیاری و مجموع بارش و آبیاری مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج تحقیق، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده عملکرد دانه و عملکرد زیستی به ترتیب 8 و 6 درصد تعیین گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که در بین مدیریت های آبیاری، با توجه به اجزای بهره وری آب، دوره آبیاری غرقاب از نظر تعرق و مجموع تبخیر و تعرق و دور آبیاری 15 روزه از نظر میزان آب ورودی به مزرعه و میزان آبیاری، بیش-ترین بهره وری را داشتند. در بین تاریخ های کاشت، تاریخ کاشت بیستم اردیبهشت با دارا بودن مقدار متوسط عملکرد دانه 3871 کیلوگرم در هکتار، بیش ترین مقدار بهره وری آب مبتنی بر تعرق، تبخیر و تعرق و تاریخ کاشت یک اردیبهشت بهره وری آب بر مبنای آبیاری و مجموع آبیاری و بارندگی را دارا بود. در این شرایط، تاریخ کشت یک اردیبهشت و 20 اردیبهشت به ترتیب با میانگین 136 و 116 میلی متر، بیش ترین و کم ترین ذخیره آب را داشتند. بیش ترین میزان ذخیره آب طی دو سال آزمایش در دور آبیاری 10 و 15 روزه (به ترتیب 145 و 143 میلی متر) و کم ترین ذخیره در تیمار غرقاب (92 میلی متر) مشاهده شد. نتیجه گیری: با در نظر گرفتن میزان عملکرد شلتوک و زیست توده و بهره وری آب و میزان مصرف آب، تیمار آبیاری پنج روزه در تاریخ کاشت یک اردیبهشت بهترین عملکرد شلتوک و زیست توده را داشته است. این تیمار با نه درصد کاهش مصرف آب و شش درصد کاهش عملکرد شلتوک، بهترین تیمار از نظر بهره وری و تولید برنج بوده است. با توجه به تحقیق حاضر می توان از مدل ORYZA2000 برای پشتیبانی نتایج آزمایش های تحت شرایط مدیریت آبیاری و تاریخ کاشت استفاده نمود.

سابقه و هدف: کودهای زیستی با تأثیر گذاری بر تخلخل خاک و پایداری خاکدانه ها، می توانند بر ساختمان خاک تأثیر بگذارند. در واقع فعالیت ریزجانداران خاک علاوه بر تأثیر بر ریشه گیاهان، اثرات قابل توجهی بر ترکیبات آلی و در اغلب موارد ساختمان خاک دارند. بنابراین هدف این تحقیق بررسی تأثیر کودهای زیستی شامل قارچ مایکوریزا (Glomus mosseae) و باکتری ریزوبیوم (Mesorhizobium caesar) به صورت جداگانه و با هم بر برخی ویژگی های فیزیکی (جرم مخصوص ظاهری و تخلخل خاک) و شیمیایی خاک (واکنش خاک، هدایت الکتریکی و ظرفیت تبادل کاتیونی) در دو شرایط گلخانه ای و مزرعه ای بود که تاکنون کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. چرا که کاربرد کودهای زیستی در خاک می تواند یکی از شیوه های مناسب برای حفظ و بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک باشد. مواد و روش ها: به منظور بررسی تأثیر همزیستی قارچ مایکوریزا و باکتری ریزوبیوم بر برخی خواص شیمیایی و فیزیکی خاک، آزمایشی در دو شرایط مزرعه و گلخانه، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. در شرایط مزرعه تیمارهای آزمایشی شامل قارچ مایکوریزا گونه گلوموس موسه آ، باکتری ریزوبیوم گونه مزوریزوبیوم، مایکوریزا× باکتری ریزوبیوم و شاهد (بدون مایه زنی) بودند. در شرایط گلخانه تیمار ماده زمینه سترون شده قارچ مایکوریزا و تیمار بدون گیاه (بدون مایه زنی) نیز تیمار های آزمایشی بودند. گیاه مورد کشت در این آزمایش نخود بود. در پایان فصل رشد نمونه های دستخورده و دستنخورده از عمقهای متفاوت برداشت و ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی مذکور در فوق اندازهگیری شد. یافته ها: در شرایط مزرعه و گلخانه تیمارهای شامل مایکوریزا باعث کاهش واکنش خاک شدند. تیمارهای مختلف تأثیر معنی داری بر گنجایش تبادل کاتیونی در دو شرایط گلخانه و مزرعه نداشتند. احتمالاً بدلیل اینکه گنجایش تبادل کاتیونی در ارتباط با سطح ویژه خاک است. در شرایط گلخانه کمترین جرم مخصوص ظاهری در عمق 0-5 سانتی متر (در سطح 5 درصد) در گلدان های شامل تیمار مایکوریزا× باکتری ریزوبیوم (g cm-330/1) و مایکوریزا ( g cm-336/1) و بیشترین جرم مخصوص ظاهری در تیمار شاهد بدون گیاه و بدون مایه زنی (g cm-349/1) مشاهده شد. همچنین تیمارهای شامل کود زیستی باعث افزایش معنی دار تخلخل خاک نسبت به شاهد بدون گیاه شدند. به گونه ای که در عمق اول (0-5 سانتی متر) تیمار مایکوریزا× باکتری ریزوبیوم (cm3cm-350/0) در عمق 5-10 سانتی متر تیمار مایکوریزا (cm3cm-349/0) و در عمق سوم (10-15 سانتی متر) هر سه تیمار کود زیستی بیشترین مقدار تخلخل را داشتند. شرایط مرزعه باعث کاهش اثر تیمارها بر ویژگی های فیزیکی خاک گردید، که احتمالاً می تواند به علت تأثیر کمتر تیمارهای اعمال شده به علت وسعت زیاد منطقه و از طرفی شرایط محیطی کنترل نشده باشد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه تیمارهای مختلف کود زیستی تأثیر متفاوتی بر عمق ریشه زنی گیاهان و عملکرد گیاه دارند، تأثیر تیمارهای مختلف در این پژوهش در اعماق مختلف بر بهبود ساختمان خاک متفاوت بود. به طور کلی تیمارهای شامل کود زیستی با تأثیرگذاری بر عملکرد گیاه و ریشه گیاه باعث بهبود پارامترهای فیزیکی و ساختمان خاک شدند.

سابقه و هدف: درک فرآیندهای بوم شناختی و ژئومورفولوژی نهفته در توزیع مکانی نهشته های لسی و رخساره های مربوطه و همچنین تحلیل الگوی مکانی آن ها در مناطق خشک و نیمه خشک، برهمکنش آن ها را در این محیط ها آشکار می سازد. فلات لسی استان گلستان نیز منطقه ای با توپوگرافی منحصربه فرد و پیچیده که با پوشش گیاهی مرتعی در منطقه نیمه خشک واقع شده است. تحلیل الگوی نقطه ای جهت دامنه و آبراهه و بررسی اثرات متقابل آن ها با استفاده از آماره های اختصاری مختلف در بخشی از فلات لسی استان گلستان از اهداف این پژوهش می باشد. با توجه به فواصل اندک بین تپه ها و پیچیدگی های پستی وبلندی منطقه، تکنیک عکس برداری بدون سرنشین (UAV) برای تهیه عکس هوایی دقیق از منطقه مطالعاتی به منظور استفاده در تحلیل نقطه ای به کار گرفته شد. لازم به ذکر است با توجه به اهداف گفته شده، این پژوهش نسبت به مطالعات پیشین نوآوری داشته و در مطالعه الگوی مکانی رخساره های لسی گامی به جلو محسوب می شود؛ به عبارتی این پژوهش تلاشی برای یافتن ارتباط مؤثر دامنه و آبراهه بر گسترش فرسایش آبراهه ای برای مطالعات آتی در این منطقه می باشد. مواد و روش ها: منطقه مطالعاتی به لحاظ شرایط اقلیمی دارای رژیم رطوبتی و حرارتی زریک خشک و ترمیک است. تکنیک UAV برای تهیه عکس هوایی رنگی با دقت مکانی و زمانی بالا، به منظور مدل سازی الگوی نقطه ای جهت دامنه و تراکم آبراهه ها در منطقه استفاده شد. مشتقات اولیه و ثانویه توپوگرافی از مدل رقومی ارتفاع (DEM) تهیه شده توسط UAV با تفکیک مکانی 20×20 سانتی متری استخراج گردید. تحلیل نقطه ای تک و چندمتغیره (مدل سازی) متغیرها با استفاده از بسته های تخصصی در محیط نرم افزار R و Programita انجام گرفت. درنهایت، از تابع همبستگی نشان دار (MCF)، به منظور بررسی پرسش هایی در زمینه کاهش اندازه وابسته به تراکم، استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از توابع تک متغیره g(r) و O-ring(r) نشان داد جهت های مختلف شیب شامل: مسطح، شمالی، جنوبی، شرقی و غربی در کل فاصله ها در دامنه انتخابی از منطقه موردمطالعه، دارای الگوی مکانی کپه ای می باشند. این مهم بیان گر آن است دامنه های با جهت های یکسان در محدوده تحت تأثیر عوامل مختلف بیشتر در مجاور یکدیگر پراکنش داشته و نظم آن ها از الگوی خاصی پیروی می کند. علاوه بر آن، روابط متقابل بین آبراهه ها و جهت دامنه های شمالی در قطعه نمونه با استفاده از تابع دومتغیره g12(r) و O12(r)، ارتباط مثبت و تجمع آبراهه ها و دامنه های شمالی در همه فاصله ها در کنار یکدیگر را تائید کرد. تحلیل MCF نیز نشان داد که شیب به عنوان یک عامل مؤثر دارای ارتباط متقابل مثبت با تراکم آبراهه ها بودند و احتمال وجود تراکم بیشتر آبراهه ها در شیب های بیشتر، به مراتب زیادتر از حالتی است که در آن شیب منطقه کم است. این موضوع بیان گر آن است که در شیب های تندتر احتمال تشکیل آبراهه زیادتر از اراضی مسطح می باشد. نتیجه گیری: به طورکلی، با توجه به انرژی برشی آب در شیب های تند، تعدد آبراهه ها نیز به مراتب بیشتر خواهد بود. درنتیجه هدررفت خاک در شیب های تند بیشتر از زمین های مسطح خواهد بود. نهایتاً، استفاده از فنّاوری UAV برای بررسی دقیق الگوی مکانی نهشته ها به منظور مشاهدات و داده های با دقت بالا و تصمیم گیری مدیران منابع طبیعی در جهت کاهش فرسایش خاک توصیه می شود.

سابقه و هدف: امروزه با توجه به تأثیر آلاینده ها بر سلامت عمومی موجودات زنده و انسان ها، شناسایی روش های حذف آلاینده های سمی از منابع آبی، امری کاملا ضروری است. در حال حاضر استفاده از مواد جاذب در دسترس، زائد و ارزان قیمت مانند بیوچار، به عنوان جایگزینی مناسب در برابر روش های پرهزینه برای حذف فلزات سنگین از محیط آب متداول شده است. هدف این پژوهش مطالعه و بررسی جذب سرب از محلول های آبی توسط بیوچار تهیه شده از هسته زیتون و مطالعه اثر زمان تماس، پ هاش محلول، غلظت اولیه محلول، مقادیر جاذب و بررسی هم دماها و سینتیک فرآیند حذف سرب است. مواد و روش ها: بیوچار هسته زیتون در دمای 600 درجه سلسیوس به مدت یک ساعت در شرایط بدون اکسیژن با تزریق گاز نیتروژن تولید گردید. ویژگی بیوچار و بیوماس هسته زیتون با میکروسکوپ الکترونی روبشی، طیف سنجی تبدیل فوریه مادون قرمز تعیین شد. سطح ویژه با روش متیلن بلو و مقادیر کربن، هیدروژن و نیتروژن با دستگاه CHN آنالیزر تعیین گردید. اثر زمان تماس (5/0 تا 16 ساعت)، پ هاش محلول از 2 تا 8، مقدار جاذب از 2/0 تا 10 گرم بر لیتر و غلظت سرب از 25 تا 2500 میلی گرم بر لیتر بر کارایی حذف سرب از محلول آبی بررسی شد. همدماهای جذب توسط مدل های لانگمویر و فروندلیچ انجام شد. یافته ها: طبق نتایج، ظرفیت تبادل کاتیونی بیوچار هسته زیتون و بیوماس زیتون به ترتیب برابر با 42/57 و 125/8 سانتی مول بار بر کیلوگرم به دست آمد. مقدار سطح ویژه در بیوچار و بیوماس هسته زیتون به ترتیب 2/13 و 92/3 متر مربع بر گرم بود. تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) تائید کرد که بیوچار هسته زیتون نسبت به بیوماس هسته زیتون خلل و فرج بیشتری دارد. درصد کربن در بیوچار تهیه شده 5/1 برابر بیشتر از بیوماس هسته زیتون بود. نتایج جذب نشان داد که مقدار 31 تا 71 درصد از عنصر سرب در طی زمان تماس توسط بیوچار از محلول آبی حذف شد. بیشترین میزان جذب بعد از هشت ساعت مشاهده گردید. مقدار جذب سرب با افزایش پ-هاش محلول تا حدود پنج افزایش و سپس کاهش نشان داد. میزان بهینه جاذب برای بیوچار زیتون مقدار چهار گرم بر لیتر به دست آمد. نتایج نشان داد که جذب یون سرب توسط بیوچار زیتون از مدل همدمای لانگمویر تبعیت می کند. نتایج سینیتیک نشان داد که جذب سرب با مدل سینتیکی معادله شبه مرتبه دوم (99/0=R² ) مطابقت دارد. نتیجه گیری: با توجه به به جنبه های اقتصادی تولید ترکیب بیوچار زیتون به عنوان جاذبی مناسب، کارآمد و ارزان قیمت برای حذف سرب توصیه می شود. این یافته ها می تواند اطلاعات مفیدی برای مدیریت زیست محیطی در زمینه حذف سرب در اطراف کارخانه های تولید سرب و مناطق آلوده استان زنجان ارائه دهد.

سابقه و هدف: هرچند شواهد بیانگر افزایش شوری و کاهش منابع آب وخاک است اما تقاضای روزافزون به مواد غذایی به دلیل رشد شدید جمعیت و کمبود منابع آب با کیفیت مناسب، استفاده از آب های با کیفیت نامناسب و نامتعارف را اجتناب ناپذیر نموده است. شوری از طریق سمیت عناصر، اختلال در جذب عناصر و کاهش پتانسیل آب بر رشد گیاهان زراعی تأثیر می گذارد. مراحل استقرار و جوانه زنی از حساس ترین مراحل رشد گیاه به شوری هستند و روش های متعددی جهت کاهش اثرات منفی شوری آب وخاک و افزایش یکنواختی سبز شدن و درنهایت عملکرد گیاهان وجود دارد. کاربرد شوک الکتریکی و هیدروپرایمینگ به ترتیب ازجمله روش های جدید و کاربردی افزایش مقاومت به شوری هستند. هرچند اطلاعات علمی کمی در مورد اثر شوک الکتریکی بر جوانه زنی گیاهان وجود دارد اما پرایمینگ بذر یکی از روش های کاربردی و رایج کاهش اثرات منفی شوری است این روش ها باعث القای مقاومت اولیه به تنش شوری می گردند. بدین منظور آزمایشی با هدف بررسی اثر پرایمینگ و شوک الکتریکی بر جوانه زنی و برخی صفات اولیه رویشی گندم انجام شد. مواد و روش ها: در شرایط آزمایشگاه آزمایش به صورت فاکتوریل سه عاملی در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سه تکرار در سال 95 در آزمایشگاه تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربت حیدریه پیاده گردید. فاکتورها شامل پرایم بذور در دو سطح (عدم پرایم و پرایم با آب مقطر به مدت 48 ساعت)، شوک الکتریکی در دو سطح (عدم شوک و اعمال شوک الکتریکی با ولتاژ 20 کیلووات) و شوری در سه سطح (آب مقطر به عنوان شاهد، 200 و 400 میلی مولار) بود. آزمایش مزرعه ای به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال زراعی 96-1395 در سایت تحقیقاتی گیاهان دارویی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربت حیدریه انجام شد. تیمارهای تنش شوری به عنوان کرت اصلی و سطوح شوک و پیش تیمار به صورت فاکتوریل در کرت فرعی اعمال گردید. تیمارها مشابه با آزمایش جوانه زنی اعمال گردید. با توجه به اینکه آب مورداستفاده برای آبیاری مزرعه شوری حدود دو دسی زیمنس بر متر داشت به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. یافته ها: نتایج تجزیه واریانس نشان داد تأثیر پرایم بذور، القای شوک الکتریکی و شوری و اثر متقابل آن ها در سطح یک درصد در تمامی صفات موردمطالعه دارای تأثیر معنی داری بوده است. بررسی نتایج اثرات ساده سه عامل مستقل نشان داد پرایم بذور قبل از کشت باعث افزایش تمامی صفات جوانه زنی موردمطالعه (غیر از سرعت جوانه زنی) شده است. نتایج مزرعه ای نشان داد صفات موردمطالعه تحت تأثیر تیمارهای مختلف پرایم، شوک و شوری قرار گرفتند و پرایم بذور و اعمال شوک الکتریکی باعث افزایش معنی دار تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، کلروفیل آ، ارتفاع بوته، عملکرد دانه و بیولوژیک و همچنین شاخص برداشت گندم گردیده و افزایش سطوح شوری باعث کاهش معنی دار صفات مذکور شد. میزان کاهش صفات موردمطالعه به دلیل افزایش سطوح شوری در شرایط عدم پرایم-عدم شوک نسبت به شرایط اعمال پرایم-القای شوک، بیشتر بود. نتیجه گیری: کاربرد شوک الکتریکی و هیدروپرایمینگ می تواند در افزایش قدرت جوانه زنی و رشد اولیه گندم و درنتیجه افزایش توان رقابت با علف های هرز شده و به دنبال آن در شرایط مزرعه کاربرد شوک و پیش تیمار بذور باعث افزایش عملکرد و اجزای عملکرد گندم به ویژه در شرایط تنش شوری شده است.

سابقه و هدف: مدیریت منابع آب اغلب با مناقشاتی نظیر عدم رضایت آب بران از میزان آب تخصیص یافته به آن ها همراه است. در تخصیص منابع آب، ذی نفعان مختلفی نقش دارند و میزان تخصیص آب به هریک از آن ها، بر نوع رفتار استراتژیک آنان تأثیرگذار است. نظریه ی بازی ها روشی برای مطالعه رفتار استراتژیک تصمیم گیرندگان در مسائل مربوط به منابع آب با هدف تدوین استراتژی های مناسب است و می تواند در مدل سازی تخصیص آب مورد استفاده قرار گیرد. در این پژوهش، نظریه ی بازی های غیرهمکارانه با کاربرد تعاریف پایداری برای مدل سازی توافق دو جانبه بین بخش های صنعت و کشاورزی در شرایط نابرابر مورد استفاده قرار گرفته است. مواد و روش ها: در این پژوهش، مسئله تخصیص آب با استفاده از تعاریف مختلف پایداری مورد بررسی قرار گرفته است. هر یک از دو بخش صنعت و کشاورزی برای گسترش فعالیت خود نیاز به افزایش حجم آب دریافتی دارند. بخش کشاورزی در صورت دریافت هزینه، مقداری از آب تخصیص یافته به خود را به بخش صنعت خواهد داد و این درحالی است که بخش صنعت می تواند به جای پرداخت هزینه، ابزار و ماشین آلات مورد نیاز بخش کشاورزی را تهیه کند. بخش کشاورزی دو استراتژی تقسیم آب و عدم تقسیم آب را دارد، درحالی که بخش صنعت نیز دو استراتژی پرداخت و عدم پرداخت مالی را پیش رو دارد. برای حل این مسئله ارتباط دادن این بازی و یک بازی دیگر که در آن بخش صنعت بر بخش کشاورزی دارای امتیازاتی می باشد را می توان پیشنهاد نمود. در این حالت می توان امتیاز های انحصاری هر بخش را در نظر گرفت که در این صورت هر یک از دو بخش کشاورزی و صنعت از مزیت های همکارانه در این بازی، سود خواهند برد و تمایل کمتری به رفتار غیرهمکارانه از خود نشان می دهند. یافته ها: در این پژوهش، بخش های صنعت و کشاورزی می توانند در بازی به سه شکل رفتار کنند: 1-هر دو رفتار همکارانه داشته باشند. 2-هر دو رفتار غیرهمکارانه داشته باشند. 3-یکی از دو طرف رفتار همکارانه و دیگری رفتار غیرهمکارانه داشته باشد. اگرچه هردو بخش صنعت و کشاورزی ممکن است به یکدیگر پرداخت های مالی داشته باشند، اما پیامدهایی که همراه با پرداخت مالی باشند، بر اساس پایداری های نش، حرکت محدود و Non-Myopic، پایدار نمی باشد. نتایج نشان می دهد که پرداخت مالی، در این بازی ترکیبی راه حل مناسبی نمی باشد. درصورتی که پرداخت مالی غیر عملی در نظر گرفته شود، همه ی استراتژی های مرتبط با آن را می توان حذف نمود. در نتیجه بازی ترکیبی، به بازی کوچکتری تبدیل می شود. هر یک از دو بخش کشاورزی و صنعت، تمایلی به تغییر از رفتار همکارانه را به دلیل تهدیدهای ممکن از سوی بخش دیگر، ندارند. به عبارت دیگر، در صورتی که بخش کشاورزی تصمیم به تغییر رفتار را برای افزایش پیامد خود اتخاذ کند، بخش صنعت نیز تصمیم خود را تغییر خواهد داد. این دقیقا رفتاری است که مطابق پایداری های GMR SMR SEQ, Lh, Non-Myopic نیز می باشد. نتیجه گیری: در این پژوهش، از نظریه ی بازی های غیرهمکارانه و تعاریف پایداری به منظور مدل سازی تخصیص آب و توافق دوجانبه از سوی بخش های صنعت و کشاورزی استفاده گردید. مفهوم پایداری نش در پیدا کردن حل نهایی مسائل منابع آب که اغلب به شکل بازی های پویا و چند حرکته هستند، ممکن است کارآمد نباشد. پایداری Non-Myopic رفتار یک بازیکن را با اطلاعات کامل از تعاملات بازیکنان شبیه سازی می کند، که ممکن است برای مسائل منابع آبی نامناسب باشد، زیرا بازیکنان در دنیای واقعی نمی توانند بیش از چند حرکت را در نظر بگیرند و در آینده واکنش نشان دهند. سایر تعاریف پایداری معرفی شده می توانند امکان حل مناقشات آبی را بهتر پیش بینی کنند. کاربرد این مفاهیم پایداری می تواند کارایی مدل های مناقشات منابع آب را بهبود بخشد. زمانی که عدم قطعیت در رفتار بازیکنان وجود دارد، کاربرد مفاهیم پایداری سودمند بوده و می تواند راهکار مناسبی جهت تصمیم گیری بهتر در مسایل مدیریتی ارائه نماید.

سابقه و هدف: با توجه به رشد روزافزون تقاضای آب در بخش های مختلف از یک طرف و کاهش نزولات جوی و عدم توازن مکانی و زمانی آن از طرف دیگر باعث شده که کمبود آب یکی از مشکلات اساسی کشاورزان مناطق مختلف باشد که برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و خطر افت سطح سفره های آب زیرزمینی را در پی خواهد داشت. بر این اساس برنامه ریزی جهت استفاده بهینه از منابع آب موجود با معرفی الگوی کشت مناسب با در نظر گرفتن سود حداکثری و مصرف حداقلی آب ضروری است. لذا در این پژوهش ضمن مقایسه دو روش برنامه ریزی خطی معمولی و برنامه ریزی آرمانی، الگوی کشت بهینه و میزان برداشت بهینه از منابع آب زیرزمینی در شهرستان های گرگان و کردکوی واقع در استان گلستان که بخش اعظمی از آن ها در حوضه آبریز قره سو قرار گرفته است، معرفی می-گردد. مواد و روش: حوضه آبریز قره سو واقع در استان گلستان به علت دارا بودن بخش مهمی از اراضی کشاورزی و همچنین قطب مهم کشاورزی استان، به عنوان منطقه مطالعاتی در این پژوهش در نظر گرفته شده اند. پس از تهیه اطلاعات مربوط به سطح زیرکشت، هزینه تولید و قیمت فروش محصولات عمده کشاورزی، نیاز خالص آبیاری با لحاظ راندمان آبیاری و با استفاده از نرم افزار NETWAT محاسبه شد. با جمع آوری اطلاعات مربوط به پتانسیل برداشت آب زیرزمینی، الگوی کشت بهینه و میزان برداشت بهینه آب زیرزمینی با دو روش برنامه ریزی خطی متعارف و آرمانی با در نظر گرفتن محدودیت بازار فروش و همچنین لحاظ کردن آرمان های افزایش سود و کاهش مصرف آب تعیین و با یکدیگر مقایسه گردید. یافته ها: نتایج نشان داد که با لحاظ الگوی کشت بهینه پیشنهادی حاصل از مدل برنامه ریزی خطی متعارف می توان مصرف آب را در دو شهرستان گرگان و کردکوی به ترتیب 6/19 و 8/8 درصد کاهش و سود حاصل از تولید محصولات کشاورزی را در شهرستان های گرگان و کردکوی به ترتیب 6/12 و 4/10 درصد افزایش داد. مدل برنامه ریزی خطی متعارف کاشت محصولاتی از قبیل گندم، برنج، سیب زمینی و ذرت علوفه ای را در شهرستان گرگان و محصولات گندم، برنج، سویای بهاره دیم و پنبه تابستانه در شهرستان کردکوی را پیشنهاد می دهد در صورتیکه مدل برنامه ریزی آرمانی الگوی کشت بهینه را با افزایش 5 درصد سود در هر دو شهرستان، همراه با کاهش 46 و 47 درصد مصرف آب به ترتیب در دو شهرستان گرگان و کرکوی ارائه می دهد. نتایج مدل برنامه ریزی آرمانی نشان داد که بیشترین کشت در شهرستان گرگان می بایست گندم، برنج، گوجه فرنگی، کلزا و در شهرستان کردکوی گندم، برنج و سویای بهاره دیم باشد. نتیجه گیری: نتایج مدل برنامه ریزی خطی به کار رفته در این تحقیق متعارف و آرمانی جهت معرفی الگوی کشت بهینه در شهرستان های گرگان و کردکوی نشان داد که الگوی فعلی کشت در وضعیت بهینه نیست ولی می توان با استفاده از نتایج این پژوهش مصرف آب را که یک کالای ارزشمند در این منطقه است تا 46 درصد در شهرستان گرگان و 47 درصد در شهرستان کردکوی کاهش داد و این کاهش مصرف آب نه تنها با کاهش سود بلکه با افزایش سود 5 درصدی در هر دو شهرستان نیز همراه خواهد بود.

سابقه و هدف: افزایش روز افزون جمعیت همگام با معضل بحران جهانی منابع آب شیرین، استفاده از منابع آبی نا متعارف در بخش کشاورزی، به عنوان بزرگ ترین مصرف کننده ی آب شیرین، به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک را ضروری می سازد. از آن جایی که یکی از اهداف مهم در کشاورزی پایدار با توجه به بحران منابع آبی، افزا یش بهره وری مصرف آب می باشد، لذا استفاده از تکنیک ها یی جهت رسیدن به این مهم ضرور ی است. با توجه به کمبود آب های با کیفیت، استفاده از آب های نا متعارف ( پساب تصفیه شده شهری ) بیش از پیش مورد توجه است. مواد و روش ها: به منظور بررسی اثر تیمار های مختلف پساب تصفیه شده شهری بر عملکرد و اجزا ی گیاه کینوا رقم Titicaca در سال 1396 آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. این تحقیق بر پایه طرح کاملاً تصادفی و با 3 تکرار در شرایط گل خانه ای و در گلدان اجرا گرد ید. تیمار های مورد برر سی در این پژوهش شامل آب شهری، پساب شهری، یک در میان پساب شهری، اختلاط 50: 50 پساب شهری و آب شهری، و آبیاری زیر سطحی با پساب شهری بودند. قبل از شروع آزمایش خواص شیمیایی و فیزیکی آب و خاک مورد استفاده در آز مایشگاه مورد بررسی قرار گرفت. در انتها تحلیل آماری صفات مورد بررسی با استفاده از نرم افزار SAS ( ver 9. 0 ) انجام گرفت. مقایسه میانگین ها نیز با استفاده از آزمون LSD در سطح 5 درصد انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تیمارهای مورد بررسی بر تعداد برگ، وزن تر اندام هوایی، ارتفاع، شاخص سبزینگی و سطح برگ در سطح احتمال یک درصد موثر بودند، ولی بر تعداد شاخه فرعی، وزن خشک اندام هوا یی و قطر ساقه در سطح احتمال 5 درصد معنی دار شدند. طبق نتایج تحقیق، استفاده از پساب تصفیه شده شهری منجر به افزایش کلیه صفات گردید. نتیجه گیری: تیمار پساب شهری، متناوب یک در میان، اختلاط 50: 50 پساب شهری، و آبیاری زیر سطحی پساب شهری منجر به افزایش 5/62، 5/37، 3/58 و 1/93 درصدی عملکرد کل شدند. این آزمایش نشان داد که استفاده از آب فاضلاب تصفیه شده ضمن افزایش عملکرد گیاه کینوا می تواند باعث صرفه جویی در هزینه های تامین و مصرف کود های شیمیایی شود.

سابقه و هدف: منحنی رطوبتی خاک یک مفهوم کلیدی در فرآیند مدل سازی مطالعات فیزیکی و هیدرولوژی خاک است که نقش تعیین کننده ای در مدیریت آب و خاک دارد. از طرفی، دقت مدل های مورد استفاده در توصیف منحنی رطوبتی خاک متاثر از روند تغییرات پارامترهای آن است. تجزیه و تحلیل میزان عدم قطعیت پارامترهای هیدرولیکی منحنی رطوبتی خاک در فرآیند مدل سازی، تعیین پارامترهای ورودی مدل ها و ارزیابی میزان عملکرد مدل ها نقش بسزائی دارد. از این رو هدف از این مطالعه ارزیابی کاربرد روش شبیه سازی GLUE که یک روش شبیه سازی مبتنی بر روش مونت کارلو است، در برآورد میزان عدم قطعیت متغیرهای آلفا و n در سه مدل ون گنوختن، ون گنوختن-معلم و ون گنوختن- بوردین با ثابت فرض نمودن سایر پارامترهای منحنی رطوبتی خاک، می باشد. مواد و روش ها: ابتدا از دو نمونه خاک غالب مزرعه دانشگاه شهید باهنر کرمان نمونه برداری صورت گرفت و سپس با استفاده از داده های حاصل از دستگاه صفحه فشاری و نرم افزار RETC، منحنی رطوبتی خاک برای هر دو نمونه خاک (کلاس بافتی شن لومی و لوم رس سیلتی) بر پایه هر سه مدل مذکور، رسم و پارامترهای منحنی رطوبتی آنها استخراج شد، سپس با استفاده از روش GLUE، میزان عدم قطعیت پارامترهای آلفا و n در هر سه مدل بررسی شد. همچنین در ادامه براساس عملکرد GLUE میزان عدم قطعیت ذاتی هر یک از سه مدل برای هر کدام از کلاس های بافتی مورد مطالعه، تحت بررسی قرار گرفت. یافته ها: نمودار پسین برای هریک از پارامترهای هیدرولیکی مورد مطالعه برای هر سه مدل مذکور در هر کلاس بافتی بدست آمد، محدوده اطمینان 95 درصد از شبیه سازی نقاط منحنی رطوبتی خاک نیز برای هر سه مدل در هر دو کلاس بافتی به عنوان خروجی اصلی این تحقیق حاصل شد. برای کمّی سازی میزان عدم قطعیت مدل ها 4 شاخص ارزیابی عدم قطعیت محاسبه و بررسی گردید. برپایه شاخص های ارزیابی بهترین مدل برای بافت لوم رس سیلتی و شن لومی به ترتیب مدل ون گنوختن-معلم (71/85= PCI، 2013/0 d-factor=، 079/0 S=، 4642/0 T=) و مدل ون گنوختن (75/28= PCI، 0766/0 d-factor=، 6453/0 S=، 1034/1 T=) می باشد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از نمودارهای توزیع پسین نشان داد که متغیرهای هیدرولیکی آلفا و n در روند واسنجی از قابلیت شناسایی کمتری برخوردار بوده و نمی توان دامنه بهینه برای آن ها تعیین نمود، از این رو این دو متغیر نقش عمده ای در عدم قطعیت منحنی رطوبتی خاک دارند. همچنین بررسی عدم قطعیت هر سه مدل نشان داد که روش GLUE به خوبی توانسته است نقاط منحنی رطوبتی خاک را برآورد نماید به طوری که منحنی رطوبتی حاصل از نرم افزار RETC برای هر سه مدل در هر دو کلاس بافتی در محدوده اطمینان 95 درصد قرار گرفت. قرار گرفتن حدود 85 درصد از نقاط منحنی رطوبتی خاک برای بافت لوم رسی سیلتی در محدوده اطمینان 95 درصد، بیانگر توانایی بالای روش GLUE است.

سابقه و هدف: سرب (Pb) یکی از سمّی ترین فلزات سنگین و از آلاینده های مرسوم در محیط های خاکی و محلول های آبی است که منشأ عمده آن، زهکشی و تخلیه رواناب های سطحی از صنایع می باشد. سرب را می توان از طریق فرایند جذب توسط جاذب های طبیعی به طور مؤثری از محیط حذف نمود. بیوچار جاذبی است که از گرماکافت مواد اولیه در شرایط بدون اکسیژن یا شرایط کم بود اکسیژن تولید می شود و معمولاً توانایی جذب فلزات سنگین را به دلیل سطح ویژه و ظرفیت تبادل کاتیونی بالا دارد. با توجه به فراوانی بقایای هرس سرشاخه های انگور در باغات انگور و امکان استفاده از این بقایا به عنوان جاذب آلی و کم هزینه، هدف از این پژوهش بررسی جذب سرب توسط بقایای هرس انگور بیوچار آن از محلول های آبی بود. مواد و روش ها: به منظور بررسی رفتار جذب سرب توسط بقایای هرس انگور و بیوچار آن از محلول های آبی، آزمایشی به صورت پیمانه ای با غلظت های اولیه سرب (200-0 میلی گرم بر لیتر) در سه سطح pH (3، 4 و 5)، سه قدرت یونی (01/0، 03/0، 1/0 مولار) در چهار دما (10 تا 40 درجه سلسیوس) با محلول زمینه نیترات سدیم انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که با افزایش غلظت اولیه و pH و کاهش قدرت یونی، ظرفیت جذب سرب افزایش یافت. مدل جذب لانگمیر و دوبینین-رادوشکویچ نسبت به مدل های فروندلیچ و تمکین بر داده های آزمایشی با برازش بهتری داشتند. مقدار پارامترهای ظرفیت جذب (qmax، KF، B، qD) و شدت جذب (1/n، KL، KT) در بیوچار بقایای هرس انگور در مقایسه بقایای هرس انگور بیشتر بدست آمد. مقدار جذب سرب تحت تاثیر دمای محلول بود و با افزایش دمای محلول، جذب سرب افزایش یافت، به طوری که بیشترین مقدار جذب در دمای 40 درجه سلسیوس بدست آمد. مقادیر انرژی آزاد جذب (E) محاسبه شده از طریق معادله دوبینین-رادوشکویچ (6/3 تا 6/7 کیلو ژول بر مول) و مقادیر منفی انرژی آزاد گیبس (Δ G) (16-تا 21-کیلوژول بر مول) به ترتیب بیانگر جذب فیزیکی سرب بر روی جاذب ها و خودبخودی واکنش جذب سرب بر روی بقایای هرس انگور و بیوچار حاصل از آن بود. مقادیر انتروپی (Δ H) و آنتالپی (Δ H) برای بقایای هرس انگور به ترتیب 002/0 ژول بر مول بر کلوین و 31/0 کیلو ژول بر مول و برای بیوچار بقایای هرس انگور به ترتیب 002/0 ژول بر مول بر کلوین و 40/0 کیلو ژول بر مول بدست آمد که نشان دهنده تمایل جاذب های آلی برای جذب سرب و گرماگیر بودن فرآیند جذب بود. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که برای بهینه سازی pH و قدرت یونی برای رسیدن به حداکثر جذب می توان از آزمایش های همدما و برای یافتن دمای مطلوب برای دستیابی به جذب مؤثر با جاذب از مطالعات ترمودینامیکی بهره جست. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که بقایای هرس انگور و بیوچار آن جاذبی موثر، ارزان قیمت، فراوان و قابل دسترس برای جذب سرب از منابع آبی آلوده و پساب می باشد.

سابقه و هدف: تخمین بار رسوبی در رودخانه بمنظور طراحی سازه های تقاطعی و حفاظت و احیای رودخانه از اهمیت فراوانی برخوردار است. حمل بار بستر در مسیرهای آبرفتی بطور وسیعی مورد مطالعه قرار گرفته و معادلات متفاوتی بر اساس اطلاعات آزمایشگاهی یا صحرایی ارائه شده است. برآورد نرخ حمل بار بستر با استفاده از معادلات مختلف نتایج متفاوتی می دهند که همیشه قابل اعتماد نیستند. با توجه به پیچیدگی اندرکنش رفتار رسوب و جریان، هنوز نسبت ناجوریِ بالایی بین مقادیر پیش بینی شده و مقادیر اندازه گیری شده وجود دارد. لذا بایستی در هر رودخانه با توجه به شرایط هیدرولیک و هندسی آن، بهترین رابطه که از دقت بالاتری جهت تخمین بار بستر برخوردار است، انتخاب شود. برای دستیابی به رابطه ای که میزان برآورد بهتری ارایه دهد، باید شرایط منطقه مورد مطالعه را با شرایط و فرضیاتی که هر یک از روابط در آن شکل گرفته اند، به دقت مقایسه و بررسی کرد تا بتوان به جواب مناسب تر و منطقی تری که به واقعیت نزدیک باشد، دست یافت. بنابراین دستیابی به شیوه های نوین و خلاقانه که بتواند ضمن افزایش سرعت و دقت در محاسبات، روش های مختلف برآورد بار رسوبی را در رودخانه ها مورد ارزیابی قرار دهد دارای اهمیت بسیار زیادی است. با توجه به روش های مختلف برآورد بار رسوبی در رودخانه ها و همچنین حجم بالای محاسبات آن ها، نیاز به یک نرم افزار جامع محاسباتی برای افزایش دقت و سرعت و همچنین برای مقایسه ی نتایج مختلف بدست آمده از این روش ها در این زمینه احساس می شود. مواد و روش ها: با توجه به اینکه هنوز نرم افزاری که بتواند اکثر معادلات موجود را برای محاسبه بار رسوبی در رودخانه بکار گرفته و از بین آنها بهترین معادله را ارایه کند، وجود ندارد، در این تحقیق با توسعه یک نرم افزار کاربر پسند به نام Sediment Transport Estimator(STE) که به زبان برنامه نویسی VB. NET و در محیط ویندوز طراحی شده است، توانایی رابطه های موجود در برآورد بار بستر رودخانه بابل رود استان مازندران در 3 بازه با نام های انارستان، درون کلاً غربی و کلاریکلا و در 13 مقطع که در آنها بار بستر اندازه گیری می شود، مورد ارزیابی قرار گرفته است. با توسعه این نرم افزار همزمان می توان بهترین روایط تخمین رسوب را در بازه های مختلفی از یک رودخانه و یا تعدادی رودخانه مختلف بدست آورد. یافته ها: نتایج نشان داد که با استفاده از نرم افزار توسعه یافته، بهترین روش برای برآورد بار بستر در رودخانه مورد مطالعه، روش توفالتی با فراوانی نسبت ناجوری بین نیم تا دو 69. 2 درصد می باشد. در این حالت فراوانی نسبت ناجوری بین نیم تا دو برای بازه های انارستان، درونکلا و کلاریکلا بترتیب 66. 7، 100 و 50 درصد می باشد. نتیجه گیری: معادله های توفالتی، یانگ، یالین، اینشتین-براون و ایکرز-وایت به ترتیب، نتایج مناسب تری نسبت به سایر معادلات ارائه می دهند و معادله ی توفالتی که در آن 69. 2 درصد از داده ها در دامنه ی نسبت ناجوری بین 5/0 تا 2 قرار می گیرند، بهترین نتایج را ارائه می دهد.

سابقه و هدف: عنصر پتاسیم یکی از عناصر تشکیل دهنده ی خاک و گیاه است. بعضی از گیاهان قادر ند پتاسیم موجود در خاک را تا حدود هشت درصد وزن خشک خود جذب نمایند. درجه کم دانه بندی و سطح ویژه زیاد خاک (لایه دوگانه پخشیده الکتریکی) مانع پخشیدگی سریع پتاسیم به سمت ریشه می شود. هدف از این مطالعه تأثیر پلیمر سوپرجاذب 200 Aو کود پتاسیم بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم دیم در یک خاک لسی بود. مواد و روش ها: در این پژوهش، تأثیر کود پتاسیم و پلیمر سوپرجاذب A200 بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم و جذب عناصر غذایی توسط گیاه گندم ارزیابی شد. تحلیل آماری پژوهش در قالب طرح اسپلیت بود. پلات های اصلی کود سولفات پتاسیم در دو سطح با مصرف پتاسیم (200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم معادل 83 کیلوگرم در هکتار) و عدم مصرف آن بودند و پلات های فرعی با چهار سطح سوپرجاذب 200 A (0 و 500 و 1000 و 2000کیلو گرم در هکتار) طی سال زراعی 93-92 در مزرعه شماره 1 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان (واقع در سید میران) اجرا شدند مقدار کود مصرفی براساس نتایج آزمون خاک و نتایج گزارش شده توسط محقق دیگر به صورت پخش سطحی قبل از کشت به خاک اضافه و مخلوط شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارSAS و مقایسه میانگین ها با روش LSD انجام شد. یافته ها: بررسی ها نشان می دهد که با افزایش مصرف پتاسیم، عملکرد دانه و کاه، تعداد پنجه بارور و تعداد خوشه در متر و وزن هزار دانه، تعداد پنجه بارور، تعداد خوشه در مترمربع، تعداد دانه در خوشه، تعداد سنبلچه در خوشه، طول ساقه و طول خوشه افزایش یافت. همچنین مصرف سوپرجاذب 200A به میزان 2000 کیلو گرم در هکتار بیشترین عملکرد را با میانگین 74/4489 کیلوگرم در هکتار داشت و بیشترین عملکرد دانه در کرت با پتاسیم میزان عملکرد بیشتری نسبت به کرت بدون پتاسیم داشت یعنی اثر متقابل مصرف پتاسیم توأم با پلیمر معنی دار شد. بیشترین کود پتاسیم و پلیمر سوپر جاذب، مؤثر در افزایش عملکرد و اجزای عملکرد گندم به دست آمد. با افزایش جذب پتاسیم، جذب ازت و کارایی مصرف آن افزایش می یابد و همچنین همبستگی بین برداشت پتاسیم توسط دانه و کاه با عملکرد دانه و کاه نیز بالا بوده است که مقدار همبستگی با عملکرد دانه و کاه به ترتیب 83/0 و 73/0 است. نتیجه گیری: افزایش رطوبت خاک موجب پخشیدگی بیشتر پتاسیم به سمت ریشه ها شد و همچنین با افزایش دادن فعالیت میکروبی و تجزیه مواد آلی ممکن است موجب افزایش غلظت پتاسیم و ازت خاک و افزایش عملکرد شود.