جغرافیا و مطالعات محیطی
سال:1400 | دوره:10 | شماره:38 |تعداد مقالات:6

اقامتگاه های بوم گردی به عنوان یکی از مهمترین کسب و کارهای گردشگری روستایی به شمار می رود و تاثیرات بالایی در توسعه روستاها دارد. یکی از چالش های مهم بین برنامه ریزان گردشگری، وجود دیدگاه ها و نگرش های مختلف در ارتباط با تاثیرات احداث اقامتگاه های بوم گردی است که منجر به شکل گیری الگوهای فکری متفاوت می شود. شناسایی و تبیین این الگوهای فکری، کاربرد مهمی برای برنامه ریزان گردشگری در زمینه اتخاذ بهترین برنامه ها دارد. روستاهای بخش موران در شهرستان گرمی استان اردبیل از فضاهای مهم بوم گردی استان به شمار می رود. هدف اصلی پژوهش، شناسایی و تحلیل الگوهای فکری حاکم بر تاثیرات ایجاد اقامتگاه های بوم گردی بر ابعاد توسعه روستایی موران است. برای این منظور از طریق روش های میدانی و کتابخانه ای داده های لازم گردآوری شد. برای تعیین و تحلیل الگوهای فکری حاکم بر پژوهش از مدل تحلیلی کیو استفاده شده است. بر اساس نتایج این مدل چهار الگوی فکری حاکم بر تاثیرات اقامتگاه های بوم گردی بر توسعه پایدار روستایی در موران شناسایی شد که الگوی فکری اول نسبت به دیگر الگوها دارای اهمیت بسیار بالایی است. بر اساس الگوی فکری اول اقامتگاه های بوم گردی در مجموع دارای تاثیرات مثبت و بالایی بر بخش های متعدد توسعه روستایی بخش موران داشته است. همچنین الگوهای دیگر از منظر ارزیابی تاثیرات دارای تفاوت با الگوی اول بوده و اساسا نگرش نسبتا متقاوتی به تاثیرات احداث اقامتگاه های بوم گردی بر توسعه روستایی موران دارند.

با توجه به اینکه ﻳ ﻜ ﻲ از ﻣ ﻬ ﻤ ﺘ ﺮ ﻳ ﻦ مشکلات ﻣ ﻮ ﺟ ﻮ د در ﺷ ﻨ ﺎ ﺳ ﺎ ﻳ ﻲ ﭘ ﺪ ﻳ ﺪ ه ﺑ ﺮ ف ﺑ ﺎ اﺳ ﺘ ﻔ ﺎ ده از ﺗ ﺼ ﺎ وﻳ ﺮ ﻣ ﺎ ﻫ ﻮ اره ﻫ ﺎ ی اﭘ ﺘ ﻴ ﻜ ﻲ ، ﺗ ﻔ ﻜ ﻴ ﻚ اﺑ ﺮ و ﺑ ﺮ ف ﻣ ﻲ ﺑ ﺎ ﺷ ﺪ ﺑ ﻪ ﻫ ﻤ ﻴ ﻦ ﻣ ﻨ ﻈ ﻮ ر ما در این تحقیق با استفاده از ویژگی متغیر بودن ابرها نسبت به برف و با استفاده از ویژگی رفتاری ابر در طول موج های مختلف، با تعریف شاخص تفاضلی نرمال شده ی ابر در داده ﻫ ﺎ ی MODIS، ﺑ ﻪ ﺷ ﻨ ﺎ ﺳ ﺎ ﻳ ﻲ و حذف ﺳ ﻄ ﻮ ح ابری از این تصاویر اقدام کردیم. سپس نقشه های برف یخچال های زاگرس، منطقه ی استان کهکیلویه و بویر احمد را با استفاده از تصاویر بازتابش روزانه MODIS در سال آبی 1392-1393 برای یک دوره ی زمانی پنج روزه بدست آوردیم و با استفاده از نتایج آن به تخمین پهنه ی ذوب برف در این دوره ی زمانی پرداختیم و در انتها برای نمایش بهتر پهنه ی دینامیک ذوب برف، اقدام به تلفیق نقشه ی پهنه ی بندی ذوب برف با مدل ارتفاع رقومی منطقه (SRTM)گردید. برای این کار با توجه به اینکه قدرت تفکیک تصویر SRTM، 100 متر می باشد. تصمیم گرفته شد قدرت تفکیک تصویر MODIS بوسیله ی روش Resampling به 100 متر تبدیل گردد و سپس با انجام همگام سازی بین تصاویر، لایه های اطلاعاتی را با هم تلفیق کرده و در محیط GIS با انجام طبقه بندی ارتفاعی بر روی لایه های اطلاعاتی به تصویری رسیدیم که همزمان علاوه بر نمایش دینامیک خط ذوب برف، توزیع ارتفاعی پهنه ی ذوب برف را نیز نمایش می دهد.

شرایط نامناسب فضاهای عمومی شهری در ابعاد جسمی و روانی کودکان و نوجوانان تاثیر گذار می باشد. عدم امنیت شهری و سکونتی، انزوا، افسردگی و گسست اجتماعی در محلات شهری از عوامل مزمن شهری و محیطی هستند. طراحی فضاهای عمومی باز و محلات شهری متناسب با آسایش و سلامت روانی و فیزیکی شهروندان یکی از اهداف طراحی شهری پایدار به شمار می رود که در سال های اخیر به ویژه در کشورهای توسعه یافته گسترش زیادی داشته و ارائه راهنماها و معیارهای طراحی برای آسایش روانی و شادکامی، سلامت و ایمنی شهروندان از نتایج چنین رویکردی بوده است. هدف از این تحقیق بررسی نقش فضاهای عمومی شهری بر سلامت روانی کودکان و نوجوانان بود. روش پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پژوهش توصیفی-همبستگی بود. ابزار پژوهش حاضرپرسشنامه 28 سوالی سلامت کودک بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار 23 spss و مدل معادلات ساختاری(AMOS) استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد فضاهای شهری بر سلامت روانی – اجتماعی کودکان تاثیر دارد. ارتباط فضاهای شهری با محدودیت های اجتماعی، رفتاری و عاطفی 48/0-، ارتباط فضاهای شهری و عزت نفس71/0، ارتباط فضاهای شهری و سلامت روان63/0 و ارتباط فضاهای شهری و مشکلات با خانواده54/0-می باشد.

خانه  ها بعنوان اصلی  ترین مکان زندگی انسان معاصر، می بایست به نیازها، ﺑ ﺎ ورﻫ ﺎ وارزشﻫ ﺎ ی ساکنان آن پاسخ دهند. شکل و کالبد فضا بر شیوه زندگی و رفتار انسان تاثیر می گذارد. دراین تحقیق به واکاوی پیچیدگی های روابط اجتماعی و فرهنگی در ساختار فضایی خانه های دوره سنتی و معاصر شهر تبریز، با استفاده از تئوری نحو فضا پرداخته شده است. تحقیق پیش رو تلاش می  کند تا ازمنظر معیارهای نحو  فضا، تغییرات عرصه  بندی و ساختار  فضایی خانه  ها را استخراج و معرفی نماید. برای تحقق این هدف، پس از انتخاب نمونه موردی از بافت فرهنگی و تاریخی شهر تبریز، از نرم افزار ای گرف برای ترسیم و دسته  بندی نمونه  ها و تحلیل ساختار فضایی، و نمودار توجیهی آنها استفاده شده است. سپس شاخص  های همپیوندی و عمق  نسبی فضاها با استفاده از روابط ریاضی نحو  فضا و شاخص  های قابلیت  دید، مخروط  دید با استفاده از نرم  افزار دپس مپ برای هر نمونه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه ای مستقیم میان متغیر ساختارهای اجتماعی با متغییر چیدمان فضا وجود دارد. این امر بدان معناست که شاخص های ساختارهای اجتماعی حاکم بر جامعه از جمله تعاملات، سلسه مراتب و محرمیت از ارزش های مهم معماری خانه های سنتی بوده ولی در خانه های معاصر به علت داشتن دیدگاه کالبدی صرف و عدم شناخت کافی از ساکنین و نیازهای آنها، تغییرات زیادی در بحث مسکن به وقوع پیوسته که منجر به عدم تعلق ساکنین به خانه شده است.

روستاها نقش مهمی در توسعه مناطق را ایفا می کنند. هدف این پژوهش بررسی سطح توسعه یافتگی روستاها با استفاده از مدل های SWOT و AHP و (مطالعه موردی: دهستان پسیخان بخش مرکزی رشت) است. این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف یک پژوهش کاربردی است. جامعه آماری پژوهش را مسئولین و روستاییان دهستان پسیخان بخش مرکزی رشت تشکیل می دهند. روش جمع آوری اطلاعات بصورت میدانی و کتابخانه ای است. جهت بررسی از آمار و اطلاعات موجود در فرهنگ آبادی ها در طی دوره های آماری 1395-1385 استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل های SWOT و AHP استفاده گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که روستای صف سر در سطح یک توسعه یافتگی قرار داشته و جز روستاهای توسعه یافته دهستان می باشد و روستای کلش طالشان و آتشگاه از روستاهای نسبتاً توسعه یافته و سایر مناطق روستایی از روستاهای توسعه نیافته دهستان می باشند. اگرچه مطالعات نشان می دهد که توان های زیادی در سطح روستاهای دهستان پسیخان در جهت رسیدن به توسعه روستایی وجود دارد؛ اما در وضعیت فعلی سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت دچار عدم تعادل و توازن در سطح توسعه یافتگی بوده و توسعه روستاهای این شهرستان با چالش ها و موانع جدی مواجه است. این امر حاکی از آن است که سکونتگاه های روستایی شهرستان رشت دچار عدم تعادل و توازن در سطح توسعه یافتگی بوده است و باید با توجه به نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهای موجود در منطقه در صورت امکان به کمک دهیاری ها و شوراهای روستایی روستاها برخوردار از خدمات گردند.

هدف این پژوهش، شناسایی علل و پیامدهای اجتماعی اسکان غیررسمی ناحیة9 منطقة2 شهرداری تهران محله فرحزاد براساس شاخصه های توسعه پایدار شهری است. روش تحقیق این پژوهش از نوع تحلیلی-پیمایشی با استفاده از مشاهده و استفاده از ابزار پرسشنامه است، حجم نمونه 130 نفر از خانوارها به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب گردید. روایی ابزار با توجه به نظر صاحب نظران و متخصصین مدیریت و علوم رفتاری مورد تائید و بررسی قرار گرفته است. میزان پایایی این ابزار با استفاده از روش آلفای کرونباخ بالای 0. 7 به دست آمده است. تحلیل و استخراج داده ها از طریق نرم افزار Spss و همچنین براساس نظرات متخصصین به کمک عواملی همچون، عوامل کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی می تواند باعث بهبود اسکان غیررسمی می گردد. که میزان هر یک از این مؤلفه ها به ترتیب؛ مؤلفه ی اجتماعی-فرهنگی 34. 10 %، مؤلفه اقتصادی به میزان 29. 55 %، مؤلفه کالبدی 27. 25 % و مؤلفه ی زیست-محیطی 9. 10 % اهمیت توجه دارند. براساس یافته های این پژوهش؛ بخش عمده اسکان غیررسمی محله فرحزاد، ناشی از مهاجرت برای دستیابی به زندگی بهتر است. حاشیه نشینان این محله از عدم رضایت و عدم تعلق اجتماعی شهروندی مواجه هستند. در نتیجه بهبود وضعیت اسکان و زیرساخت اجتماعی و فرهنگی از مهم ترین اولویت بهبود وضعیت در محله فرحزاد می-باشد. ویژگی اصلی رویکرد توسعة پایداری شهری را می توان براساس نظریة تغییر اجتماعی تبیین نمود. این دیدگاه برای ریشه یابی آسیب های شهری به جای نگاه از بیرون به جامعه برای یافتن علل بروز آسیب ها و ناپایداری های اجتماعی، بیشتر به درون و ساخت اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی جامعة شهری نگاه می کنند.