مجله دانشکده پزشکی
سال:1399 | دوره:78 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

بیماری های نقص ایمنی اولیه گروه متنوعی از بیماریها هستند که به علت اختلال در سیستم دفاعی بدن انسان به وجود می آیند و مبتلایان را مستعد ابتلا به عفونت های مکرر، بیماریهای خودایمنی، بیماری های گوارشی و بدخیمی ها می کنند. 70 تا 90% مبتلایان به بیماری های نقص ایمنی بدون تشخیص می مانند و به دلیل مواجهه با عوامل عفونی و همچنین برخی واکسن های زنده ضعیف شده در معرض خطر ابتلا و عوارض احتمالی قرار می گیرند. تجویز واکسن خوراکی پولیو در بیماران مبتلا به نقص ایمنی، می تواند باعث افزایش احتمال بروز فلج شل حاد شود. این بیماران حتی اگر دچار فلج نشوند ویروس پولیو را به مدت طولانی از طریق مدفوع خود دفع می کنند. تکثیر طولانی مدت ویروس واکسن در بدن فرد واکسینه باعث بروز جهش در ویروس واکسن پولیو شده و پولیو ویروس مشتق از واکسن ایجاد می کند که جزو چالش های اساسی مراحل انتهایی ریشه کنی جهانی فلج اطفال است. با افزایش بیماران تشخیص داده شده و انجام غربالگری بیماران نقص ایمنی و نظارت مداوم بر دفع ویروس از طریق مدفوع در مبتلایان، می توان از بروز احتمالی اپیدمی پولیو پیشگیری کرد. به همین جهت، راه اندازی و فعال سازی شبکه کشوری بیماری های نقص ایمنی می تواند موجب افزایش آگاهی پزشکان نسبت به بیماری های نقص ایمنی، بهبود روابط علمی بین پزشکان در خصوص مشاوره پزشکی و برقراری نظام ارجاع کارآمد شود که در نتیجه موجب افزایش تشخیص بیماری های نقص ایمنی اولیه و بهبود وضعیت درمان این بیماران در کشور شود.

مولتیپل اسکلروزیس (MS)، بیماری عصبی مزمن و التهابی است که سیستم عصبی را گرفتار می کند. اتیولوژی آن ناشناخته است اما عوامل ژنتیکی و محیطی را در بیماری زایی آن دخیل می دانند. شواهدی در مورد نقش مکانیسم های اپی ژنتیکی در مولتیپل اسکلروزیس وجود دارد. کمبود ویتامین D، کشیدن سیگار و ویروس اپشتین بار سبب تغییرات اپی ژنتیکی می شوند. مطالعات متعددی، تنظیم نامناسب متیلاسیون را در ژن هایی نشان دادند که با واکنش های ایمنی غیرطبیعی و تغییرات بعد ترجمه ای پروتیین های میلین در نمونه های مغز بیماران MS ارتباط دارد. همچنین پروفایل های غیرطبیعی microRNA در بافت های مغز و سلول های ایمنی خون محیطی حاصل از بیماران MS گزارش شده اند. در MS پیشرونده، افزایش استیلاسیون هیستون و سیترولینی شدن پروتیین بازی میلین ممکن است دوره بیماری را تشدید نمایند. فعال شدن سلول های T به واسطه Histone deacetylase (HDAC) ممکن است در بیماری زایی بیماری MS نقش داشته و شدت بیماری را افزایش دهد. همچنین می توان افزایش رونویس های HDAC را در هنگام فعال شدن سلول ایمنی مشاهده کرد. تمایز (Th1) T helper type 1توسط HDACs انجام گرفته و مهار این آنزیم ها سبب کاهش تولید IFN-γ می گردد. بیان 364 miRNA در Peripheral blood mononuclear cell (PBMC) بیماران مبتلا در مراحل عود و خاموشی و افزایش تنظیم miR-18b و miR-599 در مرحله عود گزارش شده است. افزون براین، بیان miRNAs در آسترویت ها، میکروگلیا و سلول های CD8+ T نیز افزایش می یابد. نقش اپی ژنوم را از مطالعات اپیدمیولوژیکی تاثیر موقعیت جغرافیایی، ماه تولد، وضعیت تغذیه می توان استنباط کرد. باوجود پیشرفت های روزافزون، مکانیسم دقیق اپی ژنتیکی MS تاکنون به طور کامل شناسایی نشده است.

زمینه و هدف: بیماری آلزایمر شایعترین نوع دمانس در میان جمعیت رو به کهولت امروز می باشد که حدود 60 تا %70 موارد دمانس را تشکیل می دهد. ویتامین D به عنوان ریسک فاکتور طیف گسترده ای از بیماری ها شناخته شده است. ویتامین D به عنوان یک نورواسترویید نقش مهمی در تکامل و حفاظت سیستم عصبی داشته و بسیاری از مکانیسم های موثر در پاتوژنز آلزایمر شامل تجمع پلاک های آمیلویید بتا، استرس های التهابی، اکسیداتیو، عروقی، افزایش کلسیم داخل سلولی و کمبود استیل کولین را تعدیل می کند. روش بررسی: در این پژوهش مورد-شاهدی که از فروردین تا اسفند سال 1394 در درمانگاه های بیمارستان روزبه و امام خمینی (ره) شهر تهران انجام گردید، 44 بیمار آلزایمر با 40 بیمار دیگر که بیماری آن ها با ویتامین D ارتباطی نداشت به عنوان گروه شاهد مقایسه شدند. داده ها از نتیجه آزمایش سرمی 25 هیدروکسی ویتامین D (25 (OH) D3) شرکت کنندگان به دست آمد. یافته ها: میانگین سطح سرمی ویتامین D در مبتلایان به بیماری آلزایمر با گروه کنترل تفاوت معناداری نداشت (0/057=p) و زمانی که افراد براساس سطح سرمی به سه دسته کمبود (< 10)، عدم کفایت (10-29) و کفایت (< ng/ml 30) تقسیم شدند، ارتباط معناداری با ابتلا به آلزایمر به دست آمد (0/019=p). نتیجه گیری: نتایج ما تایید می کند که کمبود ویتامین D با افزایش در ابتلا به بیماری آلزایمر همراه است. این به بحث مداوم درباره نقش ویتامین D در شرایط غیراسکلتی می افزاید. افرادی که مبتلا به کمبود ویتامین D هستند، باید مکمل مناسب را دریافت کنند.

زمینه و هدف: اسپاستیسیته از علایم مهم سکته مغزی است که موجب محدودیت حرکت و ناتوانی می شود. اسپاستیسیته عضلات پلانتار فلکسور مچ پا و انگشتان، منجر به اختلال در تعادل و راه رفتن بیماران می گردد. از این رو هدف پژوهش حاضر، بررسی اثرات فوری سوزن زدن خشک (Dry needling) عضلات پلانتار فلکسور مچ پا و انگشتان بر شدت اسپاستیسیته و تعادل بیماران مبتلا به سکته مغزی بود. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه ی بالینی پیش و پس آزمون (pre-and post-test) بود که در درمانگاه فیزیوتراپی ضایعات مغزی دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران، از فروردین 1396 تا فروردین 1397 انجام شد. 20 بیمار مبتلا به سکته ی مغزی (12 مرد و هشت زن با میانگین سنی 13± 56/5 سال) انتخاب شدند. یک دقیقه سوزن زدن خشک برای هر یک از عضلات گاستروکنمیوس، خم کننده بلند و کوتاه انگشتان پای مبتلا، در یک جلسه انجام شد. معیارهای پیامد شامل: مقیاس اصلاح شده ی اصلاح شده آشورث (Modified Modified Ashworth Scale, MMAS) برای ارزیابی اسپاستیسیته، آزمون برخاستن و رفتن زمان گیری شده و ایستادن روی یک پا، برای ارزیابی تعادل، بودند. ارزیابی در سه زمان پیش، بلافاصله و 15 دقیقه پس از سوزن زدن خشک انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش، نشان دهنده کاهش معنادار اسپاستیسیته عضلات پلانتار فلکسور (0/001=p)، زمان آزمون های برخاستن و رفتن زمانگیری شده (0/001=P) و افزایش زمان ایستادن روی پای مبتلا (0/001=p) بلافاصله و 15 دقیقه پس از درمان بود. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که سوزن خشک توانست اسپاستیسیته عضلات پلانتار فلکسور بیماران سکته مغزی را کاهش داده و منجر به بهبود تعادل بیماران سکته مغزی شود.

زمینه و هدف: گیرنده های ایکس کبدی عوامل رونویسی فعال شونده با لیگاند هستند که متابولیسم چندین ژن مهم مربوط به چربی، کلسترول و اسیدهای صفراوی را تنظیم می کنند و فعالیت آن ها در پیشگیری از آتروسکلروز موثر است. هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر 12 هفته تمرینات تناوبی شدید و تداومی کم شدت پس از رژیم پرچرب بر بیان ژن گیرنده ایکس کبدی آلفا در رت های نر ویستار بود. روش بررسی: این مطالعه تجربی در مرکز تحقیقات علوم ورزشی شهید میرغنی (گرگان) از دی 1397 تا مرداد 1398 انجام شد. رت ها پس از 13 هفته رژیم غذایی پرچرب (40% چربی) به سه گروه کنترل، تمرین تناوبی و تمرین تداومی تقسیم شدند. مدت تمرینات 12 هفته (پنج جلسه در هفته) بود. یافته ها: نتایج نشان داد که مقادیر میانگین بیان ژن گیرنده ایکس کبدی آلفا بین گروه های پژوهش به طور معناداری متفاوت هستند (0/05≤ p)، به طوری که بیشترین میزان بیان ژن گیرنده ایکس کبدی آلفا در گروه تمرین تناوبی و کمترین میزان آن در گروه کنترل بود. نتیجه گیری: به طور کلی یافته های این پژوهش نشان داد که 12 هفته تمرینات تناوبی و تداومی پس از 13 هفته رژیم پرچرب موجب افزایش بیان ژن گیرنده ایکس کبدی آلفا می شود که می تواند یک سازوکار پیشگیرانه برای آتروسکلروز به ویژه در افراد چاق باشد. همچنین تمرینات تناوبی نسبت به تمرینات تداومی تاثیر بیشتری در افزایش بیان ژن گیرنده ایکس کبدی آلفا دارند.

زمینه و هدف: هلیکوباکتر پیلوری عفونت بسیار شایع، جدی و مزمن است. طیف متنوعی از اختلالات دستگاه گوارش مانند گاستریت مزمن، بیماری زخم پپتیک، آدنوکارسینوم معده و لنفوم بافت لنفوییدی مخاطی ایجاد می کند. مطالعه حاضر با هدف بررسی نقش تغذیه با شیرمادر و شیرخشک بر روی کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری در دستگاه گوارش شیرخواران 2 تا 24 ماهه انجام شد. روش بررسی: این مطالعه به روش مقطعی در مدت دو سال، از تیر 1395 تا آخر خرداد 1397 در میان 92 کودک مراجعه کننده به بیمارستان علی اصغر دانشگاه علوم پزشکی ایران، انجام شد. ابتدا پرسشنامه ای توسط پزشک متخصص نوزادان شامل مشخصات دموگرافیک و بالینی کودکان ثبت گردید. از شیرخواران نمونه مدفوع در طی 2، 6، 12 و 24 ماهگی گرفته شد. نوزادان به دو گروه تقسیم شدند، گروه تغذیه با شیرمادر و گروه تغذیه با شیرخشک. از تست آنتی ژن هلیکوباکتر پیلوری در مدفوع، برای تشخیص عفونت در گروه های انتخاب شده، استفاده شد. یافته ها: شیوع عفونت هلیکوباکتر پیلوری در بین نوزادان مورد مطالعه، 28/3% بود. شیوع عفونت هلیکوباکتر پیلوری، در گروه تغذیه با شیرمادر 20% و شیوع عفونت هلیکوباکتر پیلوری، در گروه تغذیه با شیرخشک 44% مشاهده شد. تفاوت معناداری بین دو گروه مشاهده شد. بین عفونت هلیکوباکتر پیلوری و تغذیه کودکان با شیرخشک، ارتباط معناداری مشاهده گردید. نتیجه گیری: کودکانی که از شیرمادر تغذیه می کردند در مقایسه با کودکانی که از شیرخشک تغذیه می کردند، کمتر به عفونت هلیکوباکتر پیلوری مبتلا شدند.

زمینه و هدف: یکی از داروهایی که در درمان اختلالات خواب شامل کم خوابی و بی خوای به کار می رود، ملاتونین است. مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر داروی ملاتونین در کیفیت خواب بیماران مبتلا به سرطان انجام شد. روش بررسی: این کارآزمایی بالینی از شهریور 1395 تا اسفند 1396 در بیمارستان امام رضا (ع) شهر کرمانشاه انجام شد. بیماران با اختلالات خواب و مبتلا به سرطان که به درمانگاه انکولوژی مراجعه کرده بودند، تحت درمان ملاتونین (mg/d 3) به مدت یک ماه قرار گرفتند. کیفیت خواب بیماران براساس پرسشنامه پیتزبرگ (PSQI) پیش و پس از مصرف ملاتونین ارزیابی شد. یافته ها: پیش از مصرف ملاتونین، کیفیت خواب هیچکدام از بیماران مطلوب نبود، در صورتی که پس از مصرف ملاتونین، کیفیت خواب 52% از بیماران مطلوب گزارش شد. بین مقیاس های کیفیت ذهنی خواب (0/001>P)، تاخیر در به خواب رفتن (0/001>P)، مدت زمان خواب (0/001>P)، میزان بازدهی خواب (0/001>P)، اختلالات خواب (0/001P=) و اختلالات عملکردی روزانه (0/001>P) بیماران سرطانی پیش و پس از مصرف ملاتونین تفاوت معناداری وجود داشت. نتیجه گیری: براساس نتایج این مطالعه، تجویز ملاتونین به منظور ارتقای کیفیت خواب بیماران مبتلا به سرطان موثر بود.

زمینه و هدف: ترخیص با رضایت شخصی به معنی انصراف بیمار از اختیاراتی که پیش تر به کادر درمان برای ارایه خدمت داده بود، می باشد. هدف از این مطالعه تعیین علل رضایت شخصی در بخش های بستری بیمارستان است. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی در بیمارستان امیرالمومنین (ع) شهرستان زابل وابسته به دانشگاه علوم پزشکی زابل است که به بررسی دلایل ترخیص با رضایت شخصی در ارتباط با بیمار، کادر بیمارستان و وضعیت اقامتی بیمارستان در بازه زمانی فروردین تا اسفند 1396 پرداخته است. یافته ها: در این پژوهش در مجموع 6445 بیمار در بخش های مختلف بیمارستان پذیرش شدند. بیشتر مراجعات به دلیل شکایات نورولوژیک بود (51%). 803 (80%) مددجو به دلیل مسایل مرتبط با خود بیمار و 163 (16%) بیمار به دلیل مسایل مرتبط با کادر بیمارستان، با دادن رضایت شخصی بیمارستان را ترک نمودند. نتیجه گیری: براساس نتایج مطالعه حاضر، بیشترین موارد ترخیص با رضایت شخصی به دلیل مسایل مرتبط با خود بیمار بوده است.

زمینه و هدف: امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی افراد بیماری های منتقله از راه غذا رو به افزایش است. مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان مرگ ومیر در اثر این بیماری ها صورت گرفت. روش بررسی: در این مطالعه مقطعی که در بازه زمانی فروردین 1390 تا اسفند 1397 انجام گرفت، داد ه های مربوط به متوفیان ثبت شده براساس سیستم کددهی بین المللی بیماری ها ICD-10 از سامانه ثبت و طبقه بندی علل مرگ ومیر ایران برای مرگ در اثر بیماری های منتقله از راه آب و غذا استخراج گردید. متغیرهای مورد بررسی شامل سن، جنسیت، ملیت و محل سکونت افراد بود. یافته ها: بیشترین موارد مرگ در سن 60 سال و بالاتر (0/001P) و در فصول گرم گزارش شدند. در این مطالعه میزان مرگ خام 10 مورد به ازای هر یک میلیون نفر از جمعیت به دست آمد. نتیجه گیری: بین میزان رخداد مرگ در اثر عوامل باکتریایی مختلف، تفاوت چشمگیری وجود داشت.

زمینه و هدف: لنفوم اولیه سرویکس تشخیص نادری به شمار می آید که بنا بر تعداد محدود موارد گزارش شده آن در سطح جهان، درمان استاندارد، برنامه ارجح پیگیری بیماران، همچنین پیش آگهی دقیق آن بررسی نگردیده است. معرفی بیمار: زن 51 ساله، گراوید 2، پارا 2، با شکایت غیراختصاصی خونریزی و ترشح غیرطبیعی واژینال در دی ماه 1396 به بیمارستان قایم (عج)، مرکز انکولوژی زنان مشهد ارجاع گردید. باوجود مراجعات مکرر بیمار به پزشک و انجام پاپ اسمیر، حتی نمونه برداری سرویکس و تصویربرداری، تشخیص درست صورت نگرفته بود. پس از انجام بررسی های دقیق تر، تشخیص نهایی لنفوم نان هوچکین اولیه نوع Diffuse large B-cell سرویکس، برای ایشان نهایی و شیمی درمانی آغاز گردید. نتیجه گیری: در صورت معاینه بالینی واژینال مشکوک به سرطان، یکی از تشخیص های افتراقی لنفوم سرویکس است. وجود شک بالای پزشک، ارتباط خوب میان پزشک و پاتولوژیست منجر به تشخیص به موقع و پیش آگهی مناسب خواهد شد.