بیماریهای گیاهی
سال:1398 | دوره:55 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

ویروس زردی بافت مرده باقلا (Faba bean necrotic yellows virus, FBNYV) از جنس Nanovirus، عامل ایجاد خسارت شدید حبوبات در کشورهای شمال آفریقا، جنوب آسیا و اروپا به شمار می رود. پس از تعیین ترادف نوکلئوتیدی کامل قطعه ژنومی M تعداد 17 جدایه میزبانی و جغرافیایی این ویروس از ایران، تحلیل های مختلف مولکولی این ویروس براساس این قطعه ژنومی مربوط به تمام جدایه های در دسترس ویروس مورد بررسی قرارگرفت. رسم درخت تبارزایی بر اساس ترادف نوکلئوتیدی قطعه ژنومی M نشان داد که جدایه های FBNYV در دنیا در سه شاخه مجزا، شامل جدایه های ایران و آذربایجان به عنوان شاخه ای مستقل، قرار می گیرند. تخمین فواصل ژنتیکی زیرجمعیت های میزبانی ویروس، نشانگر شواهدی از نقش سازگاری میزبانی در انتخاب طبیعی FBNYV بود. وجود جریان ژنی بین زیرجمعیت های ایران و آذربایجان و نیز زیرجمعیت های اسپانیا و قاره آفریقا نشانگر ارتباط خاستگاه این زیرجمعیت ها است. بیشترین تنوع ژنتیکی قطعه ژنومی M ویروس در زیرجمعیت مرکز ایران برآورد شد. همچنین شاخص dN/dS کمتر از یک این قطعه ژنومی ویروس بیانگر اعمال فشار انتخاب منفی بر پروتئین حرکتی FBNYV است. در بررسی احتمال وقوع نوترکیبی در قطعه ژنومی M این ویروس، وقوع هفت از نه رخداد نوترکیبی در جدایه های ایرانی FBNYV ردیابی شد. این اولین گزارش از آلودگی نخودفرنگی به ویروس زردی بافت مرده باقلا از ایران است. همچنین ترادف کامل قطعه ژنومی M جدایه های لوبیا و نخودفرنگی این ویروس برای اولین بار در دنیا به-دست آمد.

طی سال های 96-1389، از مناطق مختلف استان چهارمحال و بختیاری، تعداد 243 نمونه از گیاهان زراعی (با سیستم آبیاری بارانی) و گلخانه ای با علائم لکه های نکروتیک، سوختگی حاشیه برگ، پوسیدگی میوه و پژمردگی جمع آوری شد. نمونه ها موردبررسی آزمایشگاهی برای جداسازی و شناسایی باکتری های همراه با علائم فوق بر اساس روش های استاندارد باکتری شناسی گیاهی قرار گرفتند و جنس های مختلفی از باکتری ها جداسازی شد، اما فراوانی جداسازی باکتری های فلورسنت بیشتر از سایر جنس های باکتری ها بود. 5/53 درصد جدایه ها به Pseudomonas marginalisو 2/18 درصد به P. syringae pv syringaeتعلق داشتند. جدایه های P. marginalis از خیار، سیب زمینی، گوجه فرنگی، فلفل، گندم، چغندرقند و دیفن باخیا و جدایه های P. syringae pv syringae از خیار، چغندرقند، گندم و گوجه فرنگی در میزبان خود بیماری زا بودند. واکنش زنجیره ای پلیمراز با آغازگرهای عمومی 16Sf/16Sr و R1378/PO27F، طراحی شده برای γ-Proteobacteria انجام شد و هم ردیف سازی ترادف نوکلئوتید ها در بانک جهانی ژن تشخیص باکتری های جداشده را بر اساس ویژگی های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی تأیید کرد. ارزیابی فایلوژنتیکی بر اساس ترادف نوکلئوتید ژن 16SrDNA برای 10 جدایه ایرانی P. marginalisنشان داد که از نظر مولکولی از هم متمایز هستند. این پژوهش نشان داد که جدایه های P. marginalis می توانند به عنوان بیمارگر بالقوه برای گیاهان زراعی، با سیستم آبیاری بارانی و گیاهان گلخانه ای در شرایط مساعد باشند.

علیرغم وجود روش های مختلف در تشخیص ویروس ها، زمان بر بودن آزمون ها یکی از مهمترین محدودیت های آنها است. از این رو، توسعه روش های سریع تر برای صدور گواهی در ایستگاه های قرنطینه و مدیریت ویروس های گیاهی اهمیت شایانی دارد. در این تحقیق، با استفاده از فناوری نانو، نانوذرات طلا (AuNP) برای شناسایی ویروس اس سیب زمینی (Potato virus S, PVS) به کار گرفته شد. AuNP از طریق احیاء سیترات تهیه شد و سپس آنتی بادی اختصاصی پروتئین پوششی PVS به آ نها متصل شد. بهینه سازی واکنش اتصال با تغییر اسیدیته AuNPs و غلظت آنتی بادی انجام گرفت. با استفاده از نانوذرات پوشش داده شده با آنتی بادی، تشخیص آنتی ژن در غلظت های مختلف با طیف سنجی انجام شد. پس از اتصال آنتی بادی به نانوذرات طلا، بیشینه جذب نانوذره به علت افزایش اندازه ذرات به مقدار 4-5 نانومتر تغییر کرده و از 524 به 530 نانومتر رسید. اتصال آنتی ژن به نانوذره نیز موجب تغییر اندازه ذرات و افزایش بیشینه جذب از 530 به 539 نانومتر شد. طیف جذبی نانوذره در هنگام استفاده از PVY و CMV تغییر نکرد. این مطالعه اولین تلاش برای استفاده از نانوذرات در تشخیص سریع و آسان PVS است.

Macrophomina phaseolina عامل بیماری پوسیدگی زغالی، با تنوع میزبانی زیاد می باشد که تنوع وسیع فنوتیپی درون گونه ای را نشان می دهد. از آنجائی که تشخیص هتروژنی درون گونه ای این قارچ بر اساس فاکتورهای فنوتیپی محدود است. بررسی گروه های سازگار میسلیومی (MCG’ s) به عنوان روش مناسبی برای تعیین تنوع درون گونه ای معرفی شده است. در این تحقیق سازگاری میسلیومی 113 جدایه M. phaseolina از مناطق مختلف کشور و میزبان های مختلف بررسی شد. بر اساس نتایج، 33 گروه سازگار میسلیومی شناسایی شد. که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی زیاد در میان جدایه های قارچ بود. همچنین در این مطالعه ارتباطی بین گروه های سازگار میسلیومی شناسایی شده با پراکنش جغرافیایی جدایه های قارچی و میزبان آن ها وجود نداشت. تحقیق حاضر اولین مورد از بررسی تنوع ژنتیکی جدایه-های M. phaseolina در ایران با استفاده از شناسایی گروه های سازگاری میسلیومی است.

ترکیبات شیمیایی موجود در برخی از گیاهان، اثر بازدارندگی روی فعالیت نماتدهای ریشه گرهی (Meloidogyne spp. ) دارند. در این مطالعه تأثیر عصاره آبی و یا پودر خشک تعدادی از گیاهان بر فعالیت دو گونه M. incognita و M. javanica در خاک سترون و خاک مزرعه بررسی گردید. تیمار لاروهای سن دو گونه های مذکور با عصاره آبی 25 گیاه در شرایط آزمایشگاهی نشان داد که عصاره های منداب، فلفل زینتی، ترخون، کنجد، کرچک، کنگر، زیتون تلخ و گوش بره باعث مرگ بیش از 50% لاروهای هر دو گونه پس از 48 ساعت شدند. در خاک سترون، عصاره سلوی با 9/78% و بذر گلرنگ با 9/46% کاهش فاکتور تولیدمثل، به ترتیب در M. incognitaو M. javanica، روی گوجه فرنگی رقم ارلی اوربانا مؤثرترین تیمارها بودند. عصاره های خارلته و منداب نیز فاکتور تولیدمثل هر دو گونه را کاهش دادند، ولی هیچ یک از تیمارها بر وزن تر و خشک شاخساره تأثیری نداشتند. در خاک مزرعه، عصاره های منداب با 2/57% و کرچک با 0/51% کاهش فاکتور تولیدمثل، به ترتیب در M. incognitaو M. javanica بیشترین تاثیر را در بین عصاره های منداب، کرچک، ترخون و خارلته داشتند. همه تیمارهای اعمال شده در خاک مزرعه باعث افزایش معنی دار وزن تر شاخساره گوجه فرنگی آلوده شد ند. در خاک سترون، پودر خشک سلوی و خارلته، به ترتیب با 3/70% و 7/49% کاهش فاکتور تولیدمثل M. incognita، نسبت به منداب، فلفل زینتی، کرچک، زیتون تلخ و بذر گلرنگ تأثیر بیشتری داشتند.

در سال های اخیر کنترل غیرشیمیایی گونه های رایج نماتدهای ریشه گرهی (Meloidogyne spp. )، با تقویت خاک با استفاده از مواد آلی، کودهای حیوانی و یا شیمیایی مورد توجه قرار گرفته است. تأثیر کودهای گوگرددار شامل سولفات آمونیوم، سولفات کلسیم، سولفات پتاسیم، سولفات منیزیم و سولفات روی (در دو سطح 10 و 25 میلی گرم گوگرد در هر کود/کیلوگرم خاک) و سطوح 25 و 50 میلی گرم گل گوگرد /کیلوگرم خاک بر فعالیت نماتد ریشه گرهی M. incognita در خاک سترون در دو نوبت در گلخانه در سال 1393 بررسی شد. گیاهچه های خیار رقم نگین در مرحله سه تا چهار برگی با دو عدد تخم و لارو سن دوم نماتد در گرم خاک مایه زنی شدند. نتایج آزمایش در دو نوبت کشت نشان داد که استفاده از 10 میلی گرم سولفات منیزیم به طور میانگین باعث افزایش 179% میزان محصول نسبت به شاهد گردید. بیشترین کاهش تعداد تخم در گرم ریشه و فاکتور تولیدمثل، به ترتیب در تیمار 25 میلی گرم سولفات کلسیم با 6/71% و 6/58% کاهش و تیمار 25 میلی گرم گوگرد با 1/69% و 0/57% کاهش اتفاق افتاد. تیمار 50 میلی گرم گوگرد نیز در رتبه بعدی قرار گرفت.