بیماریهای گیاهی
سال:1399 | دوره:56 | شماره:1 |تعداد مقالات:7

بیماری "پیرس" مو (Vitis vinifera L) اخیراً از ایران گزارش شده است. پژوهش حاضر باهدف ردیابی این بیماری در مناطق عمده کشت مو در ایران انجام گرفت. برای این منظور طی سال های 1392 تا 1397 با بازدید از مناطق عمده کشت مو در ایران شامل استان های فارس، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، سمنان، البرز، تهران، قزوین، زنجان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، کردستان، کرمانشاه، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، مرکزی، همدان و چهارمحال و بختیاری از برگ و ساقه تاک با علائم مشکوک به بیماری "پیرس" نمونه برداری شد. آلودگی نمونه ها به باکتری Xylella fastidiosa به سه روش کشت روی محیط های کشت، DAS-ELISA و PCR بررسی شد. بیماری زایی برخی جدایه ها روی مو (رقم بیدانه قزوین) انجام شد. علائم اولیه بیماری خشک شدن بخشی از حاشیه برگ و زردی و قرمز شدن بافت مجاوراست. در تاک های آلوده پهنک برگ ریزش می کند اما دم برگ، شبیه چوب کبریت، همچنان متصل به ساقه باقی می ماند. از 365 نمونه، با الیزا 212 نمونه مثبت بودند، از 96 نمونه با جذب نوری بالا در الیزا 43 نمونه با PCR مثبت بودند و از 365 نمونه کشت شده 26 نمونه باکتری X. fastidiosa روی محیط کشت جدا شد. نمونه هایی که باکتری روی محیط کشت جدا شد در هر سه آزمون مثبت بودند. اگرچه نتایج DAS-ELISA حاکی از آلودگی تمام استان های مورد بازدید به X. fastidiosa بود، اما بر اساس جداسازی باکتری و نتایج PCR وجود آلودگی در برخی از تاکستان های استان های فارس، خراسان رضوی، البرز، قزوین، زنجان، لرستان، همدان و چهارمحال و بختیاری به X. fastidiosa قابل تأیید می باشد.

طالبی و خربزه (با نام علمی Cucumis melo) از تیره کدوئیان (Cucurbitaceae) یکی از مهمترین گیاهان جالیزی می باشند که در اکثر مناطق ایران کشت می شود. طی بازدید از مزارع کشت کدوئیان در استان گیلان، شیوع گسترده ای از علایم لکه برگی روی گیاه خربزه مشاهده شد. به منظور شناسایی عوامل دخیل در این بیماری، از برگ های دارای علایم لکه برگی، نمونه برداری به عمل آمد. طی بررسی میکروسکوپی نمونه ها، مشخص شد، عامل بیماری متعلق به جنس Cercospora است و کشت های تک اسپور به صورت مستقیم از لکه های برگی تهیه شدند. در مجموع تعداد 45 جدایه قارچی از گیاهان مختلف به دست آمد که از بین آنها 16 جدایه با استفاده از ترکیب خصوصیات ریخت شناختی و توالی پنج ناحیه ژنی ITS، tef1، actA، cmdA و his3 شناسایی شدند. نتایج تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی توالی ها نشان داد، از 16 جدایه قارچی، 4 جدایه به گونه Cercospora sp. G و 12 جدایه به گونه Cercospora cf. flagellaris تعلق داشتند. بر اساس منابع موجود، تحقیق حاضر اولین گزارش از وقوع گونه های Cercospora cf. flagellaris و Cercospora sp. G روی خربزه (Cucumis melo) در دنیا و اولین گزارش از وقوع بیماری لکه برگی سرکوسپورایی روی خربزه در ایران است.

بیماری لکه باکتریایی یکی از مهم ترین بیماری های قارچ دکمه ای (Agaricus bisporus) است که باعث کاهش بازارپسندی محصول می شود. تحقیق حاضر به منظور بررسی و شناسایی عوامل مولد لکه باکتریایی در چند مرکز پرورش قارچ استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفت. از قارچ های دارای علائم لکه های کرم تا قهوه ای و سیاه در کلاهک و ساقه نمونه برداری شد و جداسازی باکتری انجام گرفت. ویژگی های فنوتیپی و بیوشیمیایی جدایه ها بررسی شد. آزمون بیماری زایی روی بلوک های جدا شده از کلاهک قارچ، روی کلاهک سالم و نیز با تزریق در ساقه قارچ انجام گرفت. تعدادی از جدایه های بیماری زا بر مبنای خصوصیات فنوتیپی و ردیابی با جفت آغازگر اختصاصی Pt1A/1D در واکنش زنجیره ای پلی مراز به عنوان Pseudomonas tolaasii شناسایی شدند. سایر جدایه های بیماری زا بر مبنای خصوصیات فنوتیپی، بیماری زایی در ساقه و ترادف بخشی از ناحیه 16S rDNA به عنوان Ewingella americana شناسایی شدند. جدایه های P. tolaasii براساس آزمون های بیماری زایی در دو گروه مجزای بیماریزای شدید و بیماریزای خفیف یا غیر بیماریزا قرار گرفتند. جدایه های این دو گروه از نظر بعضی خصوصیات فنوتیپی مانند رنگ و فرم پرگنه، ایجاد واکنش فوق حساسیت در شمعدانی و توانایی له کردن ورقه های سیب زمینی متفاوت بودند. بر اساس اطلاعات نگارندگان، تحقیق حاضر اولین توصیف جدایه های غیر/کم بیماری زای P. tolaasii در ایران و اولین گزارش E. americana از استان چهارمحال و بختیاری می باشد.

گونه های خانواده Botryosphaeriaceae دارای انتشار جهانی هستند و برخی از گونه های آن به عنوان بیمارگرهای مهم درختان شناخته می شوند. به منظور شناسایی گونه های Botryosphaeriaceae همراه با بیماری های شاخه و تنه درختان زیتون، یک بررسی روی این درختان در دو استان کرمان و مازندران انجام شد. نمونه برداری در سال 1395 و از شاخه و تنه درختان با نشانه های سرخشکیدگی و شانکر انجام گردید. عمل جداسازی از بافت های تغییر رنگ یافته بافت چوب و روی محیط کشت عصاره سیب زمینی-دکستروز-آگار (PDA) انجام شد. در این مطالعه 56 جدایه Botryosphaeriaceae از درختان بیمار جداسازی گردید. شناسایی جدایه ها بر اساس ویژگی های ریخت شناختی و تکثیر و تعیین ترادف بخشی از ژن فاکتور بسط دهنده ترجمه (tef-1α ) با دو آغازگر EF1-728F و EF1-986R صورت گرفت. بر اساس ویژگی های ریخت شناختی و مولکولی، پنج گونه Botryosphaeria dothidea (11 جدایه)، Diplodia seriata (هشت جدایه)، Dothiorella sarmentorum (هشت جدایه)، Lasiodiplodia theobromae (هفت جدایه) و Neoscytalidium hyalinum (22 جدایه) شناسایی شدند. آزمون بیماری زایی جدایه های انتخابی تحت شرایط گلخانه ای و روی شاخه های بریده شده زیتون انجام گردید. جدایه های D. seriata بر اساس طول لکه های ایجاد شده در بافت چوب، بیشترین بیماری زایی را نشان دادند. این مطالعه اولین گزارش از D. seriata و L. theobromae از درختان زیتون در ایران می باشد. علاوه بر این مطالعه انجام شده اولین گزارش از Do. sarmentorum همراه با شانکر و سرخشکیدگی درختان زیتون می باشد.

زنگ سیاه گندم ناشی از قارچ Puccinia graminis f. sp. tritici، خسارتزاترین بیماری در میان زنگهای گندم است. در تحقیق حاضر، علاوه بر تعیین کارآیی ژنهای مقاومت به بیماری، واکنش ارقام تجاری، لاینهای در دست نامگذاری و لاینهای امیدبخش گندم اقلیم سرد در سال 1394 (ERWYT-C-94) در برابر بیماری تعیین گردید. مقادیر بیماری مشاهده شده بر روی ارقام افتراقی حامل ژنهای مقاومت به بیماری در مزرعه نشاندهنده پرآزاری روی 31 ژن مقاومت بود. پرآزاری روی ژن Sr31 برای اولین بار از کلاردشت و روی دو ژن Sr1RSAmigo و SrSatu اولین بار از کشور گزارش میشود. براساس نتایج مربوط به واکنش ژنوتیپهای آزمایشی در مرحله گیاهچه در گلخانه، سه رقم MV-17، پیشگام و گاسکوین، چهار لاین در دست نامگذاری C-88-7، C-88-14، C-89-7 و CD-89-10 و لاین امیدبخش C-94-6 با بروز پایینترین تیپهای آلودگی در برابر جدایه های قارچ عامل بیماری، بالاترین مقاومت را داشتند. نتایج واکنش ژنوتیپهای مورد بررسی در مرحله گیاه کامل در مزرعه نشان داد که لاین در دست نامگذاری CD-89-10، با داشتن واکنش 20R، به عنوان مقاومترین لاین از بین 48 ژنوتیپ مورد بررسی میباشد. همچنین، دو لاین در دست نامگذاری CD-90-4 و CD-90-8 علاوه بر داشتن مقاومت بالاتر در برابر اکثر جدایه های قارچ در مرحله گیاهچه، در مرحله گیاه کامل نیز بترتیب با داشتن واکنشهای 20MR و 40MR از مقاومت خوبی در برابر بیماری برخوردار بودند. با توجه به حساسیت اکثر ژنوتیپهای آزمایشی اقلیم سرد بویژه لاینهای امیدبخش، انتقال ژنهای مقاومت به بیماری به ارقام گندم مورد کاشت در این اقلیم به منظور افزایش مقاومت آنها ضروریست.

توالی های تک رشته DNA یا RNA که تحت عنوان آپتامر شناخته می شوند قادرند مولکول هدف را با اختصاصیتی در حد آنتی بادی های مونوکلونال ردیابی نمایند. با این وجود قرار گیری مایکوتوکسین ها در گروه مولکول های کوچک و تفاوت بالای وزن مولکولی آنها با توالی های آپتامری تبدیل به چالشی جدی در معرفی پروب های آپتامری برای آنها شده است. در بررسی حاضر با هدف دستیابی به توالی آپتامری جدید و کوتاه تر برای آفلاتوکسین B1 (AFB1)، ابتدا به کمک الگوریتم ژنتیک یک کتابخانه الیگونوکلئوتیدی اولیه(Lib1) براساس توالی آپتامری اختصاصی آفلاتوکسین B1 (bp 50 Apt1, ) طراحی گردید. قدرت اتصال توالی های آپتامری کتابخانه Lib1 به مولکول AFB1 با روش داکینگ مولکولی ارزیابی و بهترین توالی آپتامری با هدف ایجاد کتابخانه جدید(Lib2) و با استراتژی کوتاه کردن تغییر داده شد. غربال مجازی توالی های آپتامری کتابخانه Lib2 از نظرقدرت اتصال به مولکول AFB1 منجر به معرفی توالی آپتامری کوتاه شده C52-T با طول bp 19 گردید. پایداری و نوع تعاملات درکمپلکس آپتامری C52-T و مولکول AFB1 با روش های شبیه سازی دینامیک مولکولی و MM-PBSA مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تخمین ثابت اتصال برای توالی های آپتامری C52، C52-T و Apt1 با روش رنگ سنجی مبتنی بر نانوذرات تغییر نیافته طلا در مطابقت کامل با نتایج مطالعات درون رایانه ای بود. به نظر می رسد که تکنیک های محاسباتی از پتانسیل بسیار خوبی درمعرفی پروب های مولکولی و حساس جهت طراحی آپتاسنسورهای اختصاصی مایکوتوکسین ها برخوردار باشند.

در بررسی که به منظور شناسایی نماتدهای گیاهان مرتعی در استان زنجان انجام شد، گونه ای از نماتدها ی مولد زخم از خاک اطراف چمن در شهرستان ایجرود جداسازی شد که در بررس ی ها ی ریخت شناس ی و (Pratylenchus sp. ) ریشه شناسایی شد P. elamini ریختسنجی