پژوهش های جانوری
سال:1398 | دوره:32 | شماره:4 |تعداد مقالات:8

اثرات نانو ذرات سولفات منگنز (MnSo4) جیره بر فعالیت آنزیم های گوارشی، پاسخ ایمنی غیراختصاصی و ترکیبات شیمیایی بدن ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) مورد بررسی قرار گرفت. تعداد 400 قطعه بچه ماهی قزل آلای رنگین کمان با میانگین وزن اولیه 1/0± 8/0 گرم در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تیمار با 3 تکرار درون آکواریوم ها تقسیم شدند. ماهیان مورد آزمایش با جیره های مختلف شامل جیره شاهد (فاقد منگنز)، جیره حاوی منگنز غیرنانو (Mn-M)، جیره حاوی نانو منگنز با میزان 10 mg/kg (Mn-N10)، جیره حاوی نانو منگنز با میزان 15mg/kg (Mn-N15) به مدت 6 هفته تغذیه شدند. نتایج نشان داد میانگین وزن نهایی بچه ماهیان تغذیه شده با جیره شاهد (فاقد منگنز) در مقایسه با گروه های تغذیه شده با جیره های حاوی نانو منگنز به طور معنی داری کمتر است (P<0. 05). فعالیت لیزوزیم پلاسمای بچه ماهیان تغذیه شده با جیره های حاوی نانو منگنز نسبت به بچه ماهیان تغذیه شده با جیره شاهد به طور معنی داری بالاتر بود (P<0. 05). فعالیت کمپلمان در تیمار Mn-M نسبت به تیمار شاهد به طور معنی داری بالاتر بود (P<0. 05). میزان پروتئین خام لاشه بچه ماهیان تغذیه شده با جیره های حاوی منگنز (به شکل نانو ذره و غیرنانو) نسبت به گروه شاهد به طور معنی داری بیشتر به دست آمد (P>0. 05). فعالیت آنزیم های گوارشی بچه ماهیان مورد مطالعه اختلاف آماری معنی داری نشان نداند (P>0. 05). در مجموع نتایج این مطالعه نشان داد نانو ذرات منگنز به جیره تاثیر معنی داری بر فعالیت آنزیم های گوارشی ماهی قزل آلای رنگین کمان ندارد، اما برخی از پاسخ های ایمنی این گونه را تحت تاثیر قرار می دهد.

تغییرات کاربری اراضی در سال های اخیر منجر به تخریب و تکه تکه شدن زیستگاه های طبیعی و درنتیجه کاهش تنوع زیستی جهانی گردیده است. در این میان، پستانداران بزرگ جثه بیش از سایر گونه ها به دلیل فعالیت های انسانی در معرض خطر انقراض قرارگرفته اند. نیاز غذایی گوشت خواران موجب افزایش تعارضات میان این گونه ها و انسان و درنتیجه آسیب پذیری آن ها در سال های اخیر شده است. جمعیت خرس قهوه ای به عنوان گونه چتر در کشور، به علت تخریب زیستگاه و شکار غیرمجاز کاهش چشمگیری داشته است. مدل های ارزیابی زیستگاه، محدوده توزیع گونه ها و زیستگاه هایشان را پیش بینی می کنند و می توانند به عنوان ابزاری مناسب برای اهداف حفاظتی و مدیریتی مورد استفاده قرار بگیرد. جهت ارزیابی زیستگاه خرس قهوه ای، از روش تجزیه وتحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در محیط نرم افزار Biomapper استفاده شده است. از نقاط حضور گونه به عنوان متغیر وابسته و از 10 متغیر محیطی به عنوان متغیر مستقل استفاده شد. نقشه مطلوبیت زیستگاه به دست آمده نشان می دهد که زیستگاه مطلوب در ارتفاع 1400 متری از سطح دریا، شیب های بالاتر از 20 درصد، تمامی جهت های جغرافیایی و در مناطقی با پوشش گیاهی درختچه ای شامل درختچه های سیب وحشی، گلابی وحشی و تمشک واقع شده است. بر اساس نتایج حاصل از میزان حاشیه گرایی این جانور تمایل به زندگی در زیستگاه های مرکزی دارد. همچنین، فاکتور تحمل گرایی نشان می دهد که خرس قهوه ای یک گونه غیرمتخصص در محدوده منابع زیستگاهی خود است. بر اساس مقادیر تخصص گرایی مهم ترین عوامل مؤثر در آشیان بوم شناختی گونه مورد مطالعه فاصله از رودخانه، فاصله از چشمه و فاصله از پاسگاه محیط بانی است.

هدف از این مطالعه بهبود سیستم دفاع آنتی اکسیدانی و شاخص های بیوشیمیایی پلاسمای خون ماهی پرت در مواجه با تنش نانو ذرات نقره محلول در آب با استفاده از جیره غنی شده با آستاگزانتین به تنهایی یا توأم بانمک صفراوی بود. 200 قطعه ماهی پرت در سه تیمار، شامل تیمارهای شاهد، آستاگزانتین، آستاگزانتین-نمک صفراوی به مدت 90 روز تغذیه شدند. ماهیان سپس به مدت پنج روز در معرض μ g/L250 نانو ذرات نقره محلول در آب قرار گرفتند. نتایج نشان داد که پس از تغذیه با جیره حاوی آستاگزانتین به تنهایی، سطح تمام آنزیم های اکسیداتیو پلاسما در مقایسه با سایر گروههای آزمایشی کاهش یافت (05/0P<). تنش نانو ذرات نقره منجر به افزایش سطح آنزیم های اکسیداتیو پلاسما در ماهیان گروه شاهد شد اما چنین افزایشی در ماهیان تغذیه شده با استاگزانتین مشاهده نشد (05/0P>). پس از دوره تغذیه 90 روزه، سطوح آنزیم های کبدی آسپارات ترانس آمیناز و آلانین ترانس آمیناز در تیمار آستاگزانتین-نمک صفراوی پایین تر از سطوح این آنزیم ها در ماهیان سایر گروههای آزمایشی بود (05/0P<)، پس از تنش نانوذرات نقره سطح دو آنزیم مذکور در تیمار های شاهد و آستاگزانتین، به طور محسوسی کاهش یافت با این وجود تغییر محسوسی در تیمار آستاگزانتین-نمک صفراوی مشاهده نشد (05/0P>). نتایج این تحقیق نشان داد که استفاده از آستاگزانیتن به تنهایی یا در تلفیق با نمک صفراوی می تواند باعث بهبود شاخص های اکسیداتیو و بیوشیمیایی پلاسمای خون ماهی پرت در مواجه با نانو ذرات نقره شود، اثرات تقویت کننده نمک صفراوی بر اثر بخشی استاگزانتین در برخی شاخص ها مشاهده شد.

فاکتورهای زنده و غیرزنده متعددی بر حشرات اثرگذار هستند. در این بین، نور از جمله فاکتورهای غیرزنده ای است که نه تنها بر رشد و نمو و رفتار شب پره ها، بلکه بر مرفولوژی اندام های داخلی و خارجی آن ها هم تاثیر می گذارد. با توجه به اثرات مذکور، هدف از مطالعه حاضر، بررسی دوره های مختلف نوری بر تغییرات مرفومتریک اندام های تولیدمثلی در جنس های نر و ماده (بیضه و کیسه جفت گیری) بید آردE. Kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae) می باشد. بر اساس نتایج، بزرگترین طول بیضه در مقیاس میلی متر (mean= 1. 034± 0. 01 SEM, n= 30) و نیز بیشترین مساحت کیسه جفت گیری در مقیاس میلی متر (mean= 1. 44± 0. 01 SEM, n= 30) تحت دوره نوری روشنایی و تاریکی متناوب (12L: 12D) به ثبت رسید. نتایج حاصل از این پژوهش، پیشنهاد می دارد که دوره های مختلف نوری می تواند با ایجاد تغییر در ابعاد مرفومتریک بخش های مختلف دستگاه تولیدمثلی هر دو جنس نر و ماده، بر فرآیندهای آزادسازی اسپرم و تولیدمثلی شب پره تاثیرگذار باشد.

سلول های خونی شاخص مهم ایمنی بندپایان در برابر بیمارگرها و پارازیتوئیدها می باشند. با شناخت دقیق سلولهای خونی و واکنش آنها در برابر عوامل بیگانه ای که به همولنف وارد می شوند، بهتر می توان جنبه های دفاع سلولی حشره را بررسی کرد. با توجه به تحقیقات بسیار اندک در بیولوژی عقر ب ها در این تحقیق، سلول های خونی مزوبوتوس اپئوس با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. پنج نوع هموسیت در عقرب مزوبوتوس اپئوس شناسایی شد که شامل پروهموسیت ها، گرانولوسیت ها، پلاسموتوسیت ها، ائونوسیت ها و اسفرولوسیت ها بودند. شمارش تفرقی سلول های خونی نشان داد که پلاسموسیت ها 2/70%-2/81% و گرانولوسیت ها 6/18%-7/29% بیشترین و ائونوسیت ها 2٪ و اسفرولوسیت ها 3٪ کمترین فراوانی را نسبت به سایر سلول ها داشتند. سلول های پروهموسیت با 5/5-7 میکرومتر کوچکترین و پلاسموسیت ها (75/22-5/12میکرومتر) بزرگترین سلول های همولنف عقرب مزبوتوس اپئوس گزارش شدند. شناخت سلولهای خونی این عقرب برای اولین بار انجام شده است و فراوانی بالای سلول های پلاسموسیت ها و گرانولوسیت ها می تواند زمینه مطالعه ایمنی این عقرب را در برابر عوامل پاتوژن و مقاومت آن در برابر شرایط محیطی آن فراهم کند.

به منظور بررسی تنوع مارهای منطقه ی سیستان، 45 حلقه مار از شهرستان های زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون مورد بررسی ریخت شناسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج این مطالعه، هفت گونه متعلق به شش جنس از دو خانواده در منطقه ی سیستان مورد شناسایی قرار گرفتند که عبارتند از: Boiga trigonatum، Lytorhynchus maynardi، Platyceps karelini، Platyceps rhodorachis، Psammophis schokari وSpalerosophis diadema از خانواده ی Colubridae وEchis carinatus از خانواده ی Viperidae. نتایج این مطالعه تفاوت های ریخت شناسی قابل توجهی را در گونه های Echis carinatus، Spalerosophis diadema و Platyceps rhodorachis نسبت به مطالعات قبلی نشان می دهد. به منظور بررسی تنوع مارهای منطقه ی سیستان، 45 حلقه مار از شهرستان های زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون مورد بررسی ریخت شناسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج این مطالعه، هفت گونه متعلق به شش جنس از دو خانواده در منطقه ی سیستان مورد شناسایی قرار گرفتند که عبارتند از: Boiga trigonatum، Lytorhynchus maynardi، Platyceps karelini، Platyceps rhodorachis، Psammophis schokari وSpalerosophis diadema از خانواده ی Colubridae وEchis carinatus از خانواده ی Viperidae. نتایج این مطالعه تفاوت های ریخت شناسی قابل توجهی را در گونه های Echis carinatus، Spalerosophis diadema و Platyceps rhodorachis نسبت به مطالعات قبلی نشان می دهد.

ماهی شاه کولی (Alburnus chalcoides) از ماهیان استخوانی دریای خزر است. نمونه برداری از این ماهی به صورت تصادفی در روزهای 1 تا 5 و روزهای 7، 8، 10، 15، 20، 25، 30، 40، 50، 60، 75، 90 بعد از تفریخ، پیش بلوغ و ماهی بالغ انجام شد. آنزیمهای گوارشی مورد مطالعه در این ماهی شامل آنزیمهای پانکراسی (تریپسین، کموتریپسین، لیپاز، آمیلاز) و آنزیمهای روده ای شامل (فسفاتاز قلیایی و N-آمینوپپتیداز) می باشد. در طی رشد ماهی آنزیم تریپسین، کموتریپسین و N-آمینوپپتیداز دارای روند افزایشی بوده که ناشی از نوع رژیم غذایی حاوی پروتئین بالا می باشد. آنزیم فسفاتاز نیز تا یک ماهگی روند افزایشی داشته و سپس تحت تاثیر pH محیط ثابت شده است. آنزیمهای آمیلاز و لیپاز دارای پیک کاهشی افزایشی بوده که نشان می دهد رژیم غذایی ماهی کمتر دارای ترکیبات قندی و چربی بوده است. اختلاف معنی داری برای تمام آنزیمها (P≤ 0. 05) بوده که شروع اختلاف معنی داری برای تریپسین و کموتریپسین از روز سوم، آنزیم لیپاز روز دوم، آنزیم آمیلاز روز هفتم و فسفاتاز قلیایی و N-آمینوپپتیداز از روز پنجم بوده است. تمام آنزیمهای گوارشی مورد مطالعه در این ماهی نیز در روز شروع تغذیه فعال دارای پیک افزایشی بوده است.

در این مطالعه، 300 عدد ماهی از نه گونه در دو ایستگاه حوزه ی قشلاق استان کردستان شامل رودخانه و سد قشلاق از نظر آلودگی به انگل های کرمی از شهریور 1395 تا مرداد 1396 مورد بررسی قرار گرفتند. کرم های جداشده شامل سه گونه Digenea (Clinostomum complanatum، Posthodiplostomum sp. و Allocreadium sp. )، دو گونه کرم نواری (Khawia armenica و Schyzocotyle acheilognathi)، دو گونه مونوژن (Dactylogyrus hypophthalmichthys و Paradiplozoon sp. ) و یک گونه کرم خاربرسر (Pallisentis (Pallisentis) cholodkowskyi) بودند. گونه های Digenea فقط از ایستگاه رودخانه، مونوژن ها از سد و کرم های نواری و خاربرسر از هر دو ایستگاه جداسازی شدند. C. damascina با داشتن شش گونه انگل، S. cephalus چهار گونه و A. mossulensisبا سه گونه دارای بیشترین گونه انگل بودند. در این مطالعه 45٪ ماهیان به انواع انگل ها آلوده بودند و Posthodiplostomum sp. با 7/26٪ و P. (P. ) cholodkowskyi با 7/10٪ بیشترین آلودگی را داشتند. بیشترین شدت آلودگی (mean abundance) به ترتیب مربوط به P. (P. ) cholodkowskyi (3/2± 63/0) و Posthodiplostomum sp. (2/1± 56/0) بود و بیشترین شدت آلودگی (mean intensity) مربوط به P. (P. ) cholodkowskyi (3/4± 3/1) و Posthodiplostomum sp. (5/2± 1/1) بود. شدت و درصد آلودگی به تفکیک فصل نمونه برداری و گروه های طولی ماهی بررسی شد. این مطالعه اولین گزارش از آلودگی به C. complanatum و Posthodiplostomum sp. در استان کردستان و انگل های فوق برای بار اول از C. damasccina، A. mossulensis و G. rufa گزارش می شوند.