خانواده درمانی کاربردی
سال:1400 | دوره:2 | شماره:1 (پیاپی 5) |تعداد مقالات:10

هدف پژوهش تعیین الگوی ساختاری تعهد زناشویی بر اساس الگوهای ارتباطی در زنان با نقش واسطه ای هوش هیجانی بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری کلیه زنان متأهل مراجعه کننده به مراکز مشاوره تهران در سال 1397 بود. به این صورت که در انتخاب مراکز مشاوره از نمونه گیری تصادفی ساده به قید قرعه استفاده شد. بدین منظور ابتدا شهر تهران به پنج منطقه شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تقسیم شد؛ سپس از هر منطقه سه مرکز مشاوره به شکل تصادفی و به قید قرعه انتخاب و بر اساس نرم افزار سمپل پاور 300 زن انتخاب شدند. سپس پرسشنامه تعهد زناشویی آدامز و جونز (1997)، پرسشنامه الگوهای ارتباطی زوجین کریستنسن و سولاوای (1984)، و پرسشنامه هوش هیجانی بار-آن (2002) تکمیل و داده ها با استفاده از معادلات ساختاری اسمارت پلاس تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که الگوی ساختاری می تواند تعهد زناشویی را بر اساس الگوهای ارتباطی (41/0= β ، 01/0=P) با میانجی گری هوش هیجانی پیش بینی کند و از برازش مطلوبی برخوردار است. مسیر مستقیم الگوهای ارتباطی (57/0= β ، 01/0=P) و هوش هیجانی (28/0= β ، 05/0=P) بر تعهد زناشویی معنادار و مسیر غیرمستقیم نشان داد که الگوهای ارتباطی(51/0= β ، 01/0=P) با میانجیگری هوش هیجانی بر تعهد زناشویی شدت اثر مطلوبی داشته است. نتیجه گیری: برای انسجام و خَلق رابطه زناشویی مطلوب، می توان با تقویت هوش هیجانی هریک از زوج ها، نوع سبک الگوهای ارتباطی و تقابل عناصر درون روانی آن ها، روابط زوج ها را بهبود بخشید.

هدف پژوهش حاضر شناسایی پیامدهای محیط مجازی بر سبک زندگی زوج های شهر شیراز بود. روش: این پژوهش کیفی از نوع پدیدار شناسی است و نمونه ی پژوهش زوجین شهر شیراز مراجعه کننده به مراکز مشاوره بود. در این پژوهش نمونه ها با تعداد 11 زوج به مرحله اشباع رسید. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته با پرسش های باز پاسخ بود. تحلیل داده های دریافت شده از مصاحبه ها بر اساس مدل تحلیلی استرابرت و کارپنتر (2003) صورت پذیرفت. یافته ها: آسیب های برآمده از فضای مجازی در روابط زوجین دارای دو کد اصلی الگوهای ناکارآمد بین فردی و الگوهای ناکارآمد درون فردی بود. کد اصلی الگوهای ناکارآمد بین فردی شامل زیر مضمون های مشکلات زناشویی، روابط فرا زناشویی، کاهش صمیمیت، مشکلات ارتباطی و ناتوانی در مدیریت حل تعارض است و کد اصلی الگوهای ناکارآمد درون فردی نیز شامل زیرمضمون های اعتیاد اینترنتی، ناتوانی در کنترل هیجانات، سبک زندگی و متزلزل شدن ارزش ها است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد استفاده بیش از حد از فضای مجازی هر یک از زوجین می تواند بر سبک زندگی زناشویی، مشکلات جنسی، روابط فرازناشویی، کاهش صمیمیت، مشکلات ارتباطی و کاهش مدیریت حل تعارض بیانجامد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش سبک های حل مسئله و سرمایه روان شناختی در استرس ادراک شده حاصل از ویروس کرونا در زنان خانواده بود. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود و از جامعه آماری زنان شاغل شهر بندرعباس، تعداد 155 زن به عنوان نمونه به روش نمونه گیری در دسترس در پژوهش شرکت کردند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سبک های حل مسئله کسیدی و لانگ (1996)، سرمایه روان شناختی لوتانز و آویلو (2007) و استرس ادراک شده کوهن، کمارک و مرملسین (1983) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از روش آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته ها: بین سبک های حل مسئله درماندگی، اجتناب و گرایش با استرس ادراک شده همبستگی مثبت و بین سبک های حل مسئله مهار گری، خلاقیت و اعتماد با استرس ادراک شده همبستگی منفی معناداری برقرار بود (01/0=p)؛ همچنین بین خرده مقیاس های خودکارآمدی و تاب آوری با استرس ادراک شده (01/0=p) و نمره کل سرمایه روان شناختی و خرده مقیاس امیدواری و خوش بینی با استرس ادراک شده (05/0=p) همبستگی معناداری برقرار است. ضرایب رگرسیون گام به گام نشان داد که سبک مهار گری با ضریب بتای (27/0=β )، سبک خلاقیت با ضریب بتای (24/0=β )، سرمایه روان شناختی خودکارآمدی با ضریب بتای (20/0=β )، سرمایه روان شناختی تاب آوری با ضریب بتای (19/0=β ) و سرمایه روان شناختی خوش بینی با ضریب بتای (17/0=β ) توانست استرس ادراک شده حاصل از کرونا ویروس را در زنان پیش بینی کند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های به دست آمده از پژوهش، به نظر می رسد استفاده از راهبردهای تنظیم هیجان و داشتن احساس معنا در زندگی می تواند از میزان شدت بار روانی در شرایط استرس زا بکاهد.

هدف پژوهش حاضر پیش بینی پرخاشگری پنهان زناشویی و ترس از صمیمیت بر اساس خودشفقت ورزی با نقش میانجیگری احساس گناه در افراد متأهل شاغل بود. روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات توصیفی با روش همبستگی و جامعه آماری پژوهش چهار هزار افراد متأهل شاغل در سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در شهر تهران بود که با استفاده از جدول مورگان تعداد 350 زن و مرد متأهل به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب و به پرسشنامه های خودشفقت ورزی ریس (2011)، ترس از صمیمیت دسکاتنر و تلن (1991)، پرخاشگری ارتباطی پنهان نلسون و کارول (2006) و عاطفه خودآگاه تانجنی، واگنر و گومز (1989) پاسخ دادند. برای تحلیل از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که بین خودشفقت ورزی بر پرخاشگری پنهان ارتباطی با میانجیگری احساس گناه (16/0= β , 01/0=P) و خودشفقت ورزی بر ترس از صمیمیت با میانجی گری احساس گناه (19/0= β , 01/0=P) رابطه معناداری دارد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده احساس گناه می تواند بین خودشفقت ورزی و پرخاشگری پنهان ارتباطی و ترس از صمیمیت نقش در افراد متأهل نقش میانجی داشته باشد.

: هدف این پژوهش تعیین رابطه علّی تنظیم هیجان با گرایش به ایده پردازی خودکشی با میانجی گری رضایت زناشویی در زنان زلزله دیده بود. روش: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی و جامعه آماری 21988 نفر از زنان متأهل دارای تجربه زلزله شهرستان سرپل ذهاب در سال 1397 بود که با نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 600 نفر از زنان انتخاب و پرسشنامه های تنظیم شناختی هیجانی (گرنفسکی و همکاران، 2001)، ایده پردازی خودکشی (بک، 1979) و رضایت زناشویی فرم کوتاه (اینریچ، 1979) را تکمیل نمودند. تحلیل داده ها با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره و مدل یابی معادلات ساختاری با نرم افزار SPSS-24 و AMOS-22 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان داد، مدل مفهومی پژوهش از برازش قابل قبولی برخوردار بود؛ به طور کلی، در مدل پیشنهادی پژوهش، نتایج نشان دادند که تنظیم هیجان هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم از طریق رضایت زناشویی در زنان زلزله دیده با ایده پردازی خودکشی رابطه دارد؛ همچنین، نتایج نشان داد که بین راهبرد ناسازگار هیجانی با ایده پردازی خودکشی رابطه مثبت و معنی دار اما با رضایت زناشویی رابطه منفی و معنا داری است (05/0>P). این رابطه بین راهبرد سازگار هیجانی با ایده پردازی خودکشی، منفی و معنادار و رضایت زناشویی مثبت و معنادار بود (05/0>P). نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان گفت تنظیم هیجان و رضایت زناشویی تعیین گرهای مهم برای ایده پردازی خودکشی در زنان زلزله دیده هستند.

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی زوج درمانی مبتنی بر روابط ابژه و مقایسه آن با زوج درمانی راه حل محور بر ابرازگری هیجانی همسران دارای تعارض زناشویی بود. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری دو ماهه بود؛ و جامعه آماری پژوهش حاضر 192 زوج مراجعه کننده به مراکز مشاوره حکمت و سعادت در شش ماهه اول سال 1398 بود که پس از غربالگری با پرسشنامه ابرازگری هیجانی کینگ و آمونز (1990)، 60 زوجی که از نقطه برش 40 نمره کمتری گرفته بودند به شیوه در دسترس انتخاب و در گروه های آزمایشی زوج درمانی روابط ابژه (10 زوج)، گروه آزمایشی زوج درمانی راه حل محور (10 زوج) و گروه گواه (10 زوج) به صورت تصادفی جایگزین شدند. هر دو گروه آزمایش به مدت هشت جلسه 90 دقیقه ای تحت مداخله زوج درمانی روابط ابژه دونوان (2013) و زوج درمانی راه حل محور مک دونالد (2007) قرار گرفتند و گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. داده ها با استفاده از تحلیل واریانس مختلط اندازه های مکرر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج حاکی از تأثیر مداخله زوج درمانی روابط ابژه بر ابرازگری هیجانی مثبت (76/114 =F، 001/0 =P)، ابرازگری هیجانی صمیمیت (85/228 =F، 001/0 =P) و ابرازگری هیجانی منفی (88/34 =F، 001/0 =P) و مداخله زوج درمانی راه حل محور بر ابرازگری هیجانی مثبت (96/49 =F، 001/0 =P)، ابرازگری هیجانی صمیمیت (30/116 =F، 001/0 =P) و ابرازگری هیجانی منفی (46/16 =F، 004/0 =P) و پایداری این تأثیر در مرحله پیگیری بود. نتیجه گیری: نتایج پژوهش شواهدی را پیشنهاد می کند که مداخله زوج درمانی روابط ابژه و زوج درمانی راه حل محور برای افزایش ابرازگری هیجانی مثبت و ابرازگری هیجانی صمیمیت و همچنین کاهش ابرازگری هیجانی منفی در همسران دچار تعارض زناشویی روش مناسبی است.

هدف پژوهش حاضر پیش بینی رابطه با همسر بر اساس خردمندی و راهبردهای کنترل فکر با نقش تعدیل گری ابعاد روابط خانوادگی (رابطه با خانواده خود، رابطه با خانواده همسر) و مثلث سازی در بین زنان متأهل شهر کاشان بود. روش: روش پژوهش از نوع توصیفی و همبستگی و جامعه آماری پژوهش کلیه زنان متأهل شهر کاشان بود. نمونه ای مشتمل بر 210 زن متأهل به روش در دسترس از بین نواحی مختلف شهرداری شهر کاشان انتخاب شدند. ابزار پژوهش مقیاس های خردمندی آردلت (2013)، راهبردهای کنترل فکر ولز و دیویس (1994)، روابط خانوادگی بارنز و اولسون (2004) و مثلث سازی دهقان و یوسفی (1398) بود. داده ها از طریق روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی تحلیل شد. یافته ها: نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که کلیه متغیرهای پیش بین و تعدیل گر با رابطه با همسر رابطه معنادار دارند (05/0> P)؛ همچنین نتایج تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد متغیرهای تعدیل گر ارتباطی نقش خردمندی را در مدل پیش بینی خنثی می کنند و نقش کنترل فکر را در پیش بینی رابطه با همسر از مثبت به منفی تغییر می دهند (از 18/0 =β به 054/0=β ) و قدرت پیش بینی آن را افزایش می دهند. نتیجه گیری: با توجه به این نتایج می توان گفت متغیرهای ارتباطی در روابط زوجی می توانند در ماهیت متغیرهای روان شناختی تغییر ایجاد کنند؛ بنابراین استفاده بهینه از خردمندی و مدیریت کنترل فکر در بین زنان بدون توجه به روابط خانوادگی غیر سودمند است.

در این مطالعه هنجاریابی، روایی و پایایی مقیاس خودکارآمدی پدر مورد بررسی قرار گرفت. روش: روش این پژوهش توصیفی مقطعی و از نوع اعتبار سنجی و جامعه آماری پژوهش، کلیه پدران دارای دانش آموزان دختر ابتدایی در سال تحصیلی 1398-1399 در شهر شاهرود بودند که از بین آن ها به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای 346 نفر به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. برای بررسی روایی پرسشنامه از روش تحلیل عاملی اکتشافی به روش تجزیه به مؤلفه های اصلی و از روش آلفای کرونباخ برای بررسی میزان پایایی استفاده شد. سپس برای عوامل منتخب، شاخص های تحلیل عاملی تأییدی و ضرایب پایایی همسانی درونی بررسی شدند. کلیه تحلیل های آماری توسط نرم افزارهای SPSS نسخه 25 انجام پذیرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که آزمون کرویت باتلیت برابر 1/2732 در سطح 05/0P< معنادار است در این تحلیل با استفاده از چرخش واریماکس چهار عامل که دارای مقادیر ویژه بالاتر از یک بودند و مواد آن ها بار عاملی بالاتر از 3/0 داشتند؛ تحلیل عاملی کل عوامل 04/58 درصد واریانس مقیاس خودکارآمدی پدر را تبیین کردند. همچنین ضریب آلفای کرونباخ کل پرسشنامه 81/0 و ضریب آلفای کرونباخ عامل های فرعی تعهد مثبت 81/0، مسئولیت مالی 91/0، مراقبت مستقیم 93/0 و مراقبت غیرمستقیم 89/0 به دست آمد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحلیل عاملی می توان از این پرسشنامه جهت سنجش خودکارآمدی پدر در جامعه پدران ایرانی استفاده نمود.

هدف این پژوهش تعیین نقش میانجی رضایت زناشویی مذهبی در ارتباط بین حس خوشبختی زوجین با تمایزیافتگی خود و روابط موضوعی اولیه بود. روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی با رویکرد مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش زوج های شهر تهران در سال 1399 بودند که 10 سال از زندگی مشترک آن ها گذشته بود که 300 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و وارد پژوهش شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های ﺗ ﻤ ﺎ ﻳ ﺰ ﻳ ﺎ ﻓ ﺘ ﮕ ﻲ اﺳ ﻜ ﻮ رون (1998)، کیفیت روابط موضوعی بل (1995)، احساس خوشبختی لنتز (2010)، رضایت زناشویی مذهبی رضاپور میرصالح (1393) استفاده شد؛ به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تمام شاخص های برازش مدل با داده ها از مقادیر قابل قبولی برخوردار هستند (01/0=P)؛ یافته های پژوهش نشان داد که اثر غیرمستقیم تمایزیافتگی خود و کیفیت روابط موضوعی با احساس خوشبختی با میانجی گری رضایت زناشویی مذهبی در حد پایین فاصله اطمینان 11/0 و حد بالای آن 26/0 در سطح (01/0=P) معنی دار بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش مشاوران و روانشناسان فعال در زمینه زناشویی می توانند در راستای بهبود و غنی سازی فرایند آموزش و ارتقای سلامت روان در سطح خانواده ها از یافته های این پژوهش بهره مند شوند.

پژوهش با هدف بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و شادکامی مصرف کنندگان مت آمفتامین انجام شد. روش: طرح پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه گواه و پیگیری یک ماهه بود؛ جامعه آماری پژوهش شامل همه مردان متأهل مصرف کننده مت آمفتامین مراجعه کننده به مراکز درمانی دولتی و خصوصی (شامل مراکز سرپایی و مراکز اقامتی) شهر کرمانشاه در سال 1397 بود که از بین آن ها 30 مرد به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) جایگزین شدند. هر دو گروه با پرسشنامه های راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی گارنفسکی و همکاران (2001) و شادکامی آرگایل و لو (1990) مورد ارزیابی قرار گرفتند؛ سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 120 دقیقه ای تحت مداخله شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی کابات-زین (2004) قرار گرفتند. داده های به دست آمده با استفاده از تحلیل واریانس اندازه های مکرر تجزیه وتحلیل شد. یافته ها: نتایج حاکی از تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر مؤلفه های راهبردهای تنظیم شناختی هیجانی خود سرزنشگری (76/25 F=، 001/0 < p)، دیگر سرزنشگری (76/22F=، 001/0 < p)، نشخوار ذهنی (76/21F= 001/0 < p)، تمرکز مجدد مثبت (71/29 =F 001/0 < p)، تمرکز مجدد برنامه-ریزی (59/27F= و001/0 < p)، ارزیابی مجدد مثبت (51/26F=، 001/0 < p)، کم اهمیت شماری (91/21F=، 001/0 < p)، پذیرش (63/20F=، 001/0< p)، فاجعه نمایی (23/29 F=، 001/0 < p)، و متغیر شادکامی (29/86F=، 001/0 < p) و پایداری این تأثیر در مرحله پیگیری بود. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود تا روان شناسان و روان درمانگران ضمن استفاده از نتایج این پژوهش در جهت افزایش راهبردهای شناختی هیجانی سازگارانه و شادکامی و همچنین کاهش راهبردهای شناختی هیجانی ناسازگارانه سوءمصرف کنندگان مواد مخدر؛ با استفاده از رویکردهای مؤثر و فراهم آوردن زمینه های سلامت در سیستم خانواده از پیامدهای منفی اعتیاد بر خانواده جلوگیری نمایند.