گیاه پزشکی
سال:1398 | دوره:42 | شماره:2 |تعداد مقالات:6

بیماری پوسیدگی طوقه کلزا با عامل Sclerotinia sclerotiorum، یکی از بیماری های مهم کلزا در سراسر دنیا محسوب می شود. مهار زیستی یکی از روش های کنترل در کشاورزی است که با استفاده از عوامل زنده به ویژه قارچ ها و باکتری ها، خسارت وارد شده به گیاهان، کنترل می شود. در این پژوهش، اثر 71 جدایه از گونه های مختلف تریکودرما با استفاده از روش های کشت متقابلو کشت روی اسلاید در آزمایشگاه و اثر شش جدایه برتر به همراه دو تیمار شاهد (مثبت و منفی) و قارچ کش تبوکونازول در گلخانه روی S. sclerotiorum بررسی گردید. در کشت متقابل، جدایه ی ARCTr281T. harzianum موثرترین جدایه در مهار رشد میسلیومی S. sclerotiorum بود و در روش کشت روی اسلاید، تمامی جدایه های T. harzianum در مهار ریسه های بیمارگر موفق بودند. تمامی قارچ های مایه زنی شده به صورت دو مرحله ای به طور موثری قادر به کاهش میزان وقوع و شدت بیماری در برگ ها و ساقه ها شدند که در بین آنها جدایه ی ARCTr281T. harzianum موثرترین قارچ در بررسی های گلخانه ای بود. همچنین به کارگیری جدایه های تریکودرما به صورت دو مرحله ای در گلخانه موجب افزایش ارتفاع، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی و ریشه در حضور قارچ عامل بیماری گردید. با توجه به نتایج فوق، جدایه های قارچی ARCTr281 و ARCTr272 متعلق به گونه T. harzianum، موثرترین آنتاگونیست ها در کنترل بیماری پوسیدگی طوقه کلزا بودند.

با توجه به ضرورت ذخیره سازی کارآمد زنبور پارازیتویید Bracon hebetor Say در انسکتاریوم ها، این پژوهش با هدف ارزیابی تاثیر تعداد دفعات تغذیه از ماده ی قندی (در سه سطح بدون تغذیه، یک نوبت تغذیه پیش از ذخیره سازی در یخچال و دو نوبت تغذیه پیش و در حین ذخیره سازی) و وضعیت جفتگیری (در دو سطح جفتگیری کرده و بدون جفتگیری) بر مقاومت حشرات کامل مادری و نتاج نسل بعد این زنبور به سرما (دمای 1± 5 درجه ی سلسیوس) انجام گردید. تغذیه ی حشرات کامل زنبور از ماده ی قندی و جفتگیری آن ها پیش از ذخیره سازی در یخچال موجب کاهش تلفات ناشی از سرما و افرایش تخمگذاری در مقایسه با زنبورهای گرسنه و جفتگیری نکرده شد. بیش ترین تلفات ناشی از سرما در زنبورهای ماده (2/33 درصد) در جمعیت هایی مشاهده شد که بدون انجام تغذیه و جفتگیری به مدت دو هفته درون یخچال ذخیره شدند و در مقابل، کم ترین تلفات (71/7 درصد) در زنبورهای ماده ی جفتگیری کرده ای مشاهده شد که با دو نوبت تغذیه به مدت یک هفته ذخیره سازی شدند. تغذیه زنبورهای مادری از ماده ی قندی همچنین موجب کاهش تلفات مراحل نارس زنبور و کوتاه تر شدن طول دوره ی نشوونمای آن ها در نسل بعد شد. میانگین تلفات و طول دوره ی نشوونمای مراحل نارس در زنبورهای تغذیه شده از ماده قندی (به ترتیب، 82/22 درصد و 17/11 روز) به طور معنی داری از زنبورهای تغذیه نشده (به ترتیب، 64/30 درصد و 77/11 روز) کم تر بود (آنالیز اُرتوگنال). به طور کلی، با توجه به اثرات مثبت تغذیه و جفتگیری، توصیه می شود برای ذخیره سازی موثر این زنبور در دمای یخچال از زنبورهای جفتگیری کرده ای استفاده شود که پیش از ذخیره سازی حداقل یک نوبت با آب عسل تغذیه شده باشند.

سن های خانواده Anthocoridae از شکارگران مهم بسیاری از آفات کشاورزی در جهان می باشند. شرایط اقلیمی و فعالیت های کشاورزی ممکن است با تاثیر روی تنوع زیستی دشمنان طبیعی، جمعیت آفات را تغییر دهند. در این مطالعه، فون و تنوع زیستی سن های خانواده Anthocoridae در دو اقلیم گرم و نیمه خشک (میناب) و گرم و مرطوب (تازیان) استان هرمزگان مورد بررسی قرار گرفت و تاثیر فعالیت های کشاورزی روی تنوع زیستی آن ها تعیین شد. نمونه برداری از گیاهان مختلف یک ساله و چندساله از اکوسیستم های مختلف تحت کشت و بکر انجام گرفت. در این بررسی، پنج گونه از جنس Orius شامل Orius (Dimorphella)albidipennis (Reuter1884)، O. (Dimorphella) maxidentex (Ghauri, 1972)، O. minutus (Linnaeus‚ 1758)، O. laevigatus (Fiber‚ 1860) و O. niger (Wolff, 1811) و سه گونه O. maxidentex و O. minutus به ترتیب از روی گیاهان مختلف در اقلیم تازیان و میناب، جمع آوری شد. گونه غالب در اقلیم های گرم و مرطوب و گرم و نیمه خشک به ترتیب O. maxidentex و O. albidipennis بود. مقدار شاخص های مختلف تنوع زیستی و یکنواختی در اقلیم گرم و مرطوب به صورت معنی داری از اقلیم گرم و نیمه خشک بیش تر بود. بیشترین تنوع زیستی سن ها در فصل بهار و کمترین آن در فصل پاییز مشاهده شد. مقدار شاخص یکنواختی جامعه سن ها در فصل های زمستان و بهار به صورت معنی داری بیشتر از تابستان و پاییز بود. با این حال، تنوع زیستی سن های این خانواده در اکوسیستم های تحت کشت و بکر اختلاف معنی داری با همدیگر در درون هر اقلیم، نداشتند. از نتایج این تحقیق می توان برای توسعه برنامه کنترل بیولوژیک توسط این سن ها در استان هرمزگان استفاده نمود.

لکه برگی سرکوسپورایی از بیماری های برگی مهم چغندرقند می باشد که در برخی مناطق خسارت هایی را در این محصول وارد می سازد. به منظور بررسی مقاومت ارقام متداول چغندرقند در مقابل این بیماری، مطالعه ای به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت. فاکتورهای آزمایشی شامل بیماری لکه برگی سرکوسپورایی در دو سطح (شاهد و بیمار) و 11 رقم چغندرقند (Cesira, Lisetta, Antek, BTS 853, Merak, Yasmene, Qualita, SB16, 25447-79, 25448-79, HI 0063) بود. صفات مورد اندازه گیری شامل دوره نهفتگی، روز ظهور علایم، تعداد لکه، قطر لکه و درصد آلودگی بوته بود. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که بین مقاومت به بیماری و دوره نهفتگی و همچنین سایر صفات مورد بررسی ارتباط مستقیمی وجود داشت، به طوری که ارقام متحمل به بیماری، طولانی ترین دوره نهفتگی، کمترین تعداد لکه، کمترین درصد آلودگی بوته و رقم حساس کوتاه ترین دوره نهفتگی، بیشترین تعداد لکه و بیشترین درصد آلودگی بوته را داشتند. بر این اساس، رقم HI 0063 به عنوان اولین گروه در تجزیه خوشه ای به عنوان حساس ترین رقم و ارقام SB16، 25447 و Merak در گروه چهارم به عنوان ارقام متحمل دسته بندی شدند.

تنوع گونه ای سوسک های خانواده Carabidae درجنوب شرق استان تهران در سال 1394 مورد مطالعه قرارگرفت. جمع  آوری این حشرات با استفاده از تله گودالی از اکوسیستم های مختلف زراعی مانند یونجه و جو و فضای سبز انجام شد. تنوع گونه ای با استفاده از نرم افزار Species Diversity and Richness (SDR) محاسبه شد. تنوع گونه ای آلفا، شاخص شانون واینر، شاخص سیمپسون، تنوع گونه ای بتا، سکنواختی گونه ای، شاخص پیلو جی، غنای گونه ای و شاخص شباهت محاسبه شد. در این تحقیق در مجموع 450 نمونه متعلق به 12 گونه جمع آوری شد. گونه ها شامل Acinopus picipes (Olivier, 1795)، Amara ovate (Fabricius, 1792)، Brachinus ejaculans Fisher von Waldheim, 1828، Calathus fuscipes (Goeze, 1777)، Calathus melanocephalus (Linnaeus, 1758)، Cylindera germanica (Linnaeus, 1758)، Distichus planus (Bonelli, 1813)، Harpalus griseus (Panzer, 1796)، Harpalus rufipes (Degeer, 1774)، Poecilus wollastoni (Wollaston, 1854)، Siagona europaea Dejean, 1826 و Zabrus tenebrioides (Goeze, 1777) می باشند. بر اساس نتایج به دست آمده، گونهDistichus planus در مزرعه جو پاکدشت و قرچک دارای بیشترین فراوانی بود. فضای سبز دانشکده ابوریحان با 8 گونه و مزرعه یونجه پاکدشت با 5 گونه دارای بیشترین و مزارع جو پاکدشت و قرچک با 4 گونه دارای کمترین تعداد گونه بودند. همچنین مزرعه یونجه پاکدشت دارای بیشترین میزان یکنواختی و مزرعه جو پاکدشت دارای کم ترین یکنواختی بودند. بر اساس شاخص شباهت، از نظر تنوع گونه ای سوسک های زمینی فضای سبز دانشکده ابوریحان و مزرعه یونجه پاکدشت بیشترین شباهت را بهم نشان دادند (75 درصد) و مزرعه جو پاکدشت و قرچک با مزرعه یونجه پاکدشت کمترین شباهت را داشتند (33 درصد).

بیماری پیچیدگی بوته چغندرقند در ایران با دو گونه ویروس ایرانی پیچیدگی بوته چغندرقند (Beet curly top Iran virus, BCTIV) و ویروس پیچیدگی بوته چغندرقند (BCTVBeet curly top virus, )ایجاد می شود. به منظور بیان پروتئین پوششی BCTIV، قطعه کامل چارچوب خوانش V1 اینویروس، با تعبیه محل های برشی دو آنزیم Bam HIو Hind III به ترتیب در انتهای ¢ 5 آغازگرهای اختصاصی رو به جلو و معکوس چارچوب خوانش V1، تکثیر شد. قطعه 751 جفت بازی محصول واکنش زنجیره ای پلی مراز، خالص شده و در ناقل همسانه سازی pTZ57R/T جای داده شد. توالی چارچوب خوانش V1 با واکنش هضم آنزیمی از ناقل همسانه سازی جدا و در ناقل بیان باکتریایی pQE30 همراه با یک دنباله هیستدینی در انتهای آمینی، جای داده شد. پلاسمیدهای نوترکیب حاوی توالی 6×His-V1، با استفاده از روش شوک الکتریکی به سلول های سویه M15 باکتری Escherichiacoli انتقال داده شدند. القای بیان توالی چارچوب خوانش V1 با استفاده از افزودن ایزوپروپیلتیو-دی-گالاکتوزیدبه محیط کشت LB مایع حاوی سلول های تراریخت باکتری صورت پذیرفت. الکتروفورز عمودی در ژل پلی آکریل آمید حاوی SDS، نشان دهنده وجود یک باند پروتئینی قوی به اندازه تقریبی 30 کیلودالتون بود که با وزن مولکولی مورد انتظار برای پروتئین پوششی BCTIV همخوانی داشت. آزمون لکه گذاری پروتئین با استفاده از آنتی بادی آنتی-هیستدین، صحت پروتئین بیان شده را به اثبات رساند. با توجه به میزان بالای خسارت حاصل از این ویروس ها در کشت چغندرقند، استفاده از پروتئین پوششی بیان شده BCTIVدر تولید آنتی بادی اختصاصی می تواند روشی سریع، ارزان و ساده را برای شناسایی ویروس های پیچیدگی بوته چغندرقند در آزمون های سرولوژیکی از جمله الیزا فراهم آورد.