تحقیقات جغرافیایی
سال:1397 | دوره:33 | شماره:2 (پیاپی 129) |تعداد مقالات:14

مقدمه: ایده مداخله انسانی ریشه در حس مسئولیت جامعه جهانی در حفاظت از جمعیت در معرض آسیب از خشونت های سیاسی دارد و این فرایند نشان دهنده اهمیت یافتن مسائل اساسی حقوق بشر در یک فرایند تاریخی است که امروزه به صورت یک متغیر جهانی شده نمود پیداکرده است. درواقع، به نظر می رسد که با پایان یافتن جنگ سرد و اهمیت یافتن مسائل نرم همچون حقوق بشر، مداخلات بشردوستانه در حمایت از اجتماع ها در مقابل دولت ها در کانون توجهات بین المللی قرارگرفته است و در این راستا، مداخلات متعددی در سطح جهان ازجمله عراق و غیره صورت گرفت. بنابراین، موقعیت ژئوپلیتیک کشورها در طول زمان و تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون مداخلات نظامی و جنگ ها، انقلاب ها، تحولات نظام بین المللی، نظام جهانی و تغییر در موازنه های قدرت همواره در حال تغییر و تحول است. به نظر می رسد که مداخلات بشردوستانه تا حدود زیادی متأثر از منافع ملی دولت ها و قدرت های بزرگ درصحنه روابط بین الملل باشد. این مسئله در مداخله ایالات متحده آمریکا در عراق در 2003 به خوبی نمود پیداکرده است. به نظر می رسد که مداخله ایالات متحده آمریکا در عراق در 2003 نه به خاطر منافع بشردوستانه بلکه به خاطر منافع هژمونیک آمریکایی در نظام بین الملل و خاورمیانه بوده است. اهداف: این پژوهش به دنبال بررسی رابطه میان مداخله ایالات متحده در عراق در 2003 و منافع هژمونیک آمریکایی و پیوند این منافع هژمونیک با اهداف بشردوستانه است. مواد و روش ها: تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری داده ها منابع کتابخانه ای، اسنادی و منابع معتبر اینترنتی است. سؤال محوری این پژوهش بر این اساس است که چه ارتباطی بین مداخله ایالات متحده در عراق در 2003 با بهانه بشردوستانه و منافع ایالات متحده در عراق وجود دارد؟ نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که ایالات متحده با پیوند زدن مفاهیم مبارزه با تروریسم و تلاش برای گسترش لیبرال دموکراسی با مداخله بشردوستانه، به دنبال پیگیری منافع هژمونیک خویش در خاورمیانه و عراق بوده است.

مقدمه: فروپاشی شوروی و شکل گیری جمهوری های جدید، موقعیت ژئواکونومیکی ایران را در منطقه وجهان، بیش ازپیش ارتقاء بخشیده است. جمهوری قزاقستان محصور در خشکی است و برای تأمین تقاضاهای متنوع و نیز عرضه نفت و گاز خود به بازارهای جهانی، به مسیرهای ارتباطی کوتاه و مطمئن به آب های آزاد نیازمند است. موقعیت ژئواستراتژیک ایران در قلب منطقه خاورمیانه، واقعیت ارزشمند اما بالقوه ای است که می تواند ظرفیت های متنوع و گسترده ژئواکونومیک، ژئوپلیتیک و درنتیجه افزایش درآمد ملی، توسعه و حتی امنیت برای کشور ایجاد کند. اما زمینه ها و عواملی چون خلأ قدرت ناشی از فروپاشی شوروی، رقابت های ژئوپلیتیک منطقه ای، جایگاه مهم ایران در نزدیکی تقاطع آسیا و اروپا، وجود ذخایر بزرگ انرژی دنیا در منطقه و تمایل کشورهای آسیای مرکزی به حضور قدرت های خارجی، باعث حضور قدرت های بزرگ در آسیای مرکزی شده و موانع جدی برای حضور مؤثرتر ایران در این منطقه به وجود آورده است. اهداف: هدف مقاله پاسخ به این سؤال است که قزاقستان چه نقشی می تواند در حضور هر چه بیشتر ایران در آسیای مرکزی داشته باشد. مواد و روش ها: این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش، توصیفی-تحلیلی است. داده های موردنیاز آن به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. مقاله با ارائه آمار و ارقام و مستندات دیگر، وزن ژئواکونومیک قزاقستان در آسیای مرکزی و نقشی که می تواند در زمینه تسهیل نفوذ و حضور ایران در منطقه داشته باشد را برآورد کرده است. نتیجه گیری: قزاقستان نقش کلیدی در مناسبات ژئواکونومیکی جمهوری اسلامی ایران با آسیای مرکزی دارد و می تواند ظرفیت و پتانسیل ورود ایران به کشورهای آسیای مرکزی را ایجاد کند.

مقدمه: بازآفرینی شهری اصطلاحی عام است که مفاهیم دیگری نظیر بهسازی، نوسازی، بازسازی، مقتدرسازی و روان بخشی شهری را در برمی گیرد. اهداف: هدف این پژوهش در راستای رویکرد اجتماع محوری، ارزیابی وضعیت بازآفرینی بافت تاریخی شهر یزد با رویکرد اجتماعات محلی و سنجش میزان رضایت مندی از ایجاد چنین پروژه هایی و ارائه راهکارهایی برای استفاده بهینه از این فضاها ضمن حفظ هویت بافت در شهر یزد است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، ازنظر روش، توصیفی از نوع پیمایشی است. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی با استفاده از ابزار پرسشنامه است. نتیجه گیری: طبق آزمون کای اسکوئر از نظر ساکنان مجموعه همسایگی کویر بین ابعاد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و طراحی داخلی با رضایت از مجموعه همسایگی کویر و در خارج از آن بین ابعاد کالبدی، اجتماعی و اقتصادی و زیست محیطی با رضایت از مجموعه رابطه معناداری وجود دارد. همچنین تحلیل همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین متغیرهای سن، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، وضعیت سکونت، درآمد، وضعیت تأهل با رضایت از ساکنان مجموعه همسایگی کویر و خارج آن، رابطه معنا داری وجود دارد. در آزمون T تک نمونه ای، میانگین ابعاد ساکنان مجموعه و خارج از آن به غیر از بعد زیست محیطی (مقدار T منفی)، بیشتر از عدد مقایسه شده (3) است که نشان می دهد به غیراز بعد زیست محیطی در حد متوسط از سایر ابعاد رضایت دارند. در نهایت راهکارهایی برای بهبود بازآفرینی بافت تاریخی شهرها و ارتقای تسهیلات و خدمات در محدوده موردمطالعه ارائه شده است.

مقدمه: تخلفات ساختمانی یکی از ناهنجاری ها و مسائل موجود در شهرها و به ویژه کلان شهرهای در حال توسعه است که برخورد و حل آن در سیستم مدیریتی ناکارآمد به آسانی امکان پذیر نیست. اهداف: تحقیق حاضر با هدف آسیب شناسی تخلفات ساختمانی و ساخت وسازهای غیرمجاز در شهر زاهدان، به ارزیابی وضعیت موجود و پراکندگی این پدیده در سطح شهر زاهدان پرداخته است. مواد و روش ها: با توجه به مؤلفه های مورد بررسی و ماهیت کاربردی، روش این پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد. اطلاعات موردنیاز به دو شیوه کتابخانه ای (کتاب، آمارنامه و نقشه) و میدانی (بررسی پرونده های تخلفات از سال 1384 تا 1393) گردآوری شده است. ازآنجاکه یکی از اهداف این پژوهش نشان دادن پراکندگی تخلفات در سطح شهر و سطح بندی محلات و مناطق شهری می باشد، با استفاده از شاخص میانگین نزدیک ترین همسایه الگوی توزیع تخلفات مشخص گردیده است. سپس با مدل میانگین وزنی جغرافیایی سطح بندی محلات و با مدل کوپراس سطح بندی مناطق در میزان تخلفات ساختمانی، صورت گرفته است. سرانجام جهت ترسیم نقشه ها نیز از نرم افزارهای GIS بهره گرفته شده است. نتیجه گیری: نتایج حاصله نشان می دهد تخلفات ساختمانی در شهر زاهدان نه ناشی از فقر و در محلات حاشیه نشین شهر، بلکه در محلات و شهرک های قانونی و بیشتر توسط افرادی صورت می گیرد که در پی قانون گریزی و سودجویی اقتصادی بوده اند. براساس نقشه های ترسیمی از پراکندگی تخلفات ساختمانی در شهر زاهدان طی دوره ده ساله (1384-1393)، درمی یابیم که ابتدا کمترین تخلف در منطقه 5 بوده است ولی با احداث منطقه زیباشهر تخلفات ساختمانی روز به روز سیر صعودی داشته و در سال های پایانی دوره، منطقه 5 بیشترین تخلفات را در خود جای داده است. نکته قابل توجه این است که مناطق 2 و 3 شهرداری در تمام سال های این دوره میزان تخلفاتی مشابه را نشان داده؛ و از ابتدای دوره تا سال 93 تغییرات چشم گیری از لحاظ کاهش یا افزایش تخلفات نداشته اند.

مقدمه: ایجاد ساختاری نظام یافته و منسجم در حوزه درآمد منجر به تعیین درآمدی پایدار برای شهرداری ها می شود. اهداف: به منظور دستیابی به ساختار مطلوب تأمین منابع درآمدی شهرداری ها، بررسی ساختار درآمدی شهرداری های کلان شهرها می تواند به عنوان راهنما و الگوی مناسبی برای اصلاح و تدوین ساختار بهینه درآمدی مورد استفاده قرار گیرد. در این بین نکته مهمی که باید به آن پرداخت تناسب وظایف شهرداری و منابع درآمدی آن است. اساساً خدمات و وظایف شهرداری ها به علت ویژگی ها و خصوصیات خاصی که دارند نمی توانند به صورت مستقیم از طرف بخش خصوصی ارائه شوند. براین اساس چگونگی و ترکیب تأمین منابع درآمدی شهرداری ها به منظور ارائه بهینه خدمات مزبور امری ضروری به نظر می رسد. مواد و روش ها: در این پژوهش ابتدا تصویری کلان از مسأله منابع درآمد و مخارج شهرداری ها ارائه می گردد. سپس به صورت موردی با توجه به ویژگی های خاص شهر کرج، چارچوبی مطلوب از نظام درآمدی پایدار شهرداری کرج پیشنهاد می گردد که با اهداف توسعه پایدار نیز قرابت لازم را داشته باشد. در این تحقیق به منظور دستیابی به منابع درآمدی پایدار از پرسشنامه استفاده شده است. میزان اهمیت گویه ها به صورت منطق فازی بیان گردیده است. بعد از غیرفازی نمودن اهمیت هر یک از منابع درآمدی، درآمدها به دو دسته پایدار و ناپایدار تقسیم شده اند. نتیجه گیری: روش فازی نشان می دهد که منابع درآمدی عوارض گاز، تلفن، برق و آب بهای مشترکین؛ مالیات بر ارزش افزوده؛ عوارض بر تولید یا فروش محصولات تولیدی؛ سهم شهرداری از عوارض وصولی متمرکز؛ عوارض گذرنامه؛ عوارض جرائم رانندگی؛ عوارض ثبت نام آزمایش رانندگی؛ عوارض بر قراردادها نسبت به منابع درآمدی دیگر پایدارتر هستند.

مقدمه: ایده مداخله انسانی ریشه در حس مسئولیت جامعه جهانی در حفاظت از جمعیت در معرض آسیب از خشونت های سیاسی دارد و این فرایند نشان دهنده اهمیت یافتن مسائل اساسی حقوق بشر در یک فرایند تاریخی است که امروزه به صورت یک متغیر جهانی شده نمود پیداکرده است. درواقع، به نظر می رسد که با پایان یافتن جنگ سرد و اهمیت یافتن مسائل نرم همچون حقوق بشر، مداخلات بشردوستانه در حمایت از اجتماع ها در مقابل دولت ها در کانون توجهات بین المللی قرارگرفته است و در این راستا، مداخلات متعددی در سطح جهان ازجمله عراق و غیره صورت گرفت. بنابراین، موقعیت ژئوپلیتیک کشورها در طول زمان و تحت تأثیر عوامل مختلفی همچون مداخلات نظامی و جنگ ها، انقلاب ها، تحولات نظام بین المللی، نظام جهانی و تغییر در موازنه های قدرت همواره در حال تغییر و تحول است. به نظر می رسد که مداخلات بشردوستانه تا حدود زیادی متأثر از منافع ملی دولت ها و قدرت های بزرگ درصحنه روابط بین الملل باشد. این مسئله در مداخله ایالات متحده آمریکا در عراق در 2003 به خوبی نمود پیداکرده است. به نظر می رسد که مداخله ایالات متحده آمریکا در عراق در 2003 نه به خاطر منافع بشردوستانه بلکه به خاطر منافع هژمونیک آمریکایی در نظام بین الملل و خاورمیانه بوده است. اهداف: این پژوهش به دنبال بررسی رابطه میان مداخله ایالات متحده در عراق در 2003 و منافع هژمونیک آمریکایی و پیوند این منافع هژمونیک با اهداف بشردوستانه است. مواد و روش ها: تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری داده ها منابع کتابخانه ای، اسنادی و منابع معتبر اینترنتی است. سؤال محوری این پژوهش بر این اساس است که چه ارتباطی بین مداخله ایالات متحده در عراق در 2003 با بهانه بشردوستانه و منافع ایالات متحده در عراق وجود دارد؟ نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که ایالات متحده با پیوند زدن مفاهیم مبارزه با تروریسم و تلاش برای گسترش لیبرال دموکراسی با مداخله بشردوستانه، به دنبال پیگیری منافع هژمونیک خویش در خاورمیانه و عراق بوده است.

مقدمه: کشورهای آسیای مرکزی که شامل جمهوری های قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان می باشد، در بین ملل جهان، به دلیل قرارداشتن در پس پرده آهنین 74 ساله شوروی سابق کمتر شناخته شده اند. اهداف: هدف مقاله، ضمن کسب آشنایی مقدماتی با این کشورها، بررسی تطبیقی شبکه شهری در این کشورها می باشد. مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی است. جمعیت شهرهای کشورهای مذکور براساس آخرین آمارها از منابع مختلف به دست آمد و با استفاده از شاخص مهتا، شدت وجود پدیده نخست شهری و با کمک مدل رتبه-اندازه چگونگی توزیع جمعیت در سطح شهرها مورد بررسی قرار گرفت و از شاخص هرفیندال نیز برای تعیین میزان تمرکز شهری بهره گرفته شد. در نهایت به منظور جمع بندی وضعیت کشورها، از روش امتیاز استاندارد(z. score) استفاده گردید. نتیجه گیری: نتایج حاصل بیانگرآن است که این کشورها از نسبت جمعیت شهرنشین پایینی برخوردارند و قزاقستان با 55 درصد بالاترین و تاجیکستان با 26 درصد کم ترین میزان جمعیت شهری را دارند. بیشترین تعداد شهر را نیز قزاقستان و ازبکستان به خود اختصاص داده اند. دو عامل طبیعی کوهستان و بیابان، مانع بزرگی در شکل گیری و تمرکز جمعیت شهری بودند. به کارگیری روش امتیاز استاندارد نشان داده که کشورهای ترکمنستان، قزاقستان، به ترتیب بهترین وضعیت شبکه شهری و کشور قرقیزستان بدترین وضعیت را دارند. مدل رتبه – اندازه نیز در دو کشور قزاقستان و ازبکستان هم خوانی بیشتری نشان داده است.

مقدمه: عدم توفیق در حفاظت و بازآفرینی محدوده های ناکارآمد شهری، غالباً برخاسته از نارضایتی و انفعال مردم نسبت به نسخه های تقلیدی و غیربومی ملاک عمل مدیریت شهری، جهت نوسازی است. به نظر می رسد تحقق پذیری پروژه های نوزایی شهری، مستلزم تعریف پروژه هایی برخاسته از انتظارات و توقعات مردم در مکان های محرک توسعه و اجرای آن ها در یک دوره زمانی معین، خواهد بود. اهداف: به جهت بومی سازی رهیافت نوزایی شهر محله شهید هاشمی نژاد واقع در محدوده مرکزی و در مجاورت حرم مطهر امام رضا )ع( که امروزه به لحاظ کالبدی و کارکردی بیش ازپیش به فرسودگی گراییده، به عنوان نمونه موردبررسی قرارگرفت. مواد و روش ها: این تحقیق ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی-تحلیلی است. گردآوری داده ها از روش اطلاعات کتابخانه ای و میدانی با ابزار مصاحبه است. برای تجزیه وتحلیل داده ها، از مدل های سوات، تحلیل سلسله مراتبی و ماتریس ارزیابی اولویت های راهبردی استفاده شده است. براین اساس، در گام نخست ضمن معرفی و اولویت بندی معیارها و شاخص های مؤثر بومی سازی رویکرد نوزایی شهری که در دو مرحله نظرسنجی )مشتمل بر 45 نفر متخصصین و کارشناسان خبره و سپس 291 نفر از ساکنین، مجاورین و کسبه( استحصال گردیده اند. به تعریف جایگاه استراتژیک طرح و اولویت های راهبردی مؤثر در افزایش رضایت مندی ساکنین از فرآیند نوزایی محله مذکور می پردازد. سپس در جهت تبیین یافته های تحقیق مبتنی بر استحصال شاخص های بومی سازی نوزایی شهری برای محله فوق، دوازده سایت مطلوب به عنوان مکان های محرک توسعه با استفاده از ساختار تحلیل سلسله مراتبی مورد ارزیابی قرار گرفت و در راستای اولویت بندی پروژه های پیشنهادی، متناسب با راهبردهای بومی سازی رویکرد نوزایی، شش پروژه راهبردی در نظر گرفته شد. نتیجه گیری: درنهایت، با استفاده از ماتریس ارزیابی اولویت مکان-پروژه، پروژه های تعریف شده بر اولویت های مکانی منطبق شد و برنامه ای با افق میان مدت، برای انجام پروژه های راهبردی محرک بومی سازی نوزایی محله شهید هاشمی نژاد ارائه گردید. نتایج حاکی از آن است که اجرای به موقع برنامه های تدوین شده شامل: تملک، توافق، تزریق سرمایه، احداث و بهره برداری؛ در افزایش منزلت اجتماعی، رضایتمندی و مشارکت پذیری ساکنین نقش به سزایی ایفا می نماید.

مقدمه: در طی تکامل زندگی شهری، آنچه موجب برداشتن گام های بلند به سوی کامیابی و تغییرات مثبت در شیوه زیست انسان ها در شهرها شده است، برگرفته از اندیشه نوآور یا نبوغی تکامل یافته بوده است. امروزه علم خلاقیت در برنامه ریزی شهری با عنوان شهرخلاق از عوامل اصلی توسعه پایدار و پیشرفت چندجانبه به شمار می آید. با وجود پیشرفت های دهه اخیر در مدیریت شهری، کلان شهر اصفهان با مشکلات عدیده ای از جمله صنایع قدیمی، عدم خلاقیت در تغییر استفاده از فضاهای بلااستفاده، کشاورزی سنتی با وجود بحران آب، آلودگی محیط زیست، عدم مشارکت نخبگان در آموزش، وجود بافت فرسوده شهری وغیره مواجه است. اهداف: هدف از انجام این پژوهش سنجش شاخص های توسعه بر ایجاد و توسعه شهر خلاق در کلان شهر اصفهان می باشد. روش تحقیق: از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی-پیمایشی می باشد. روش گردآوری داده ها میدانی و با استفاده از پرسشنامه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر مشخص شد. برای اندازه گیری ارزش شاخص های توسعه شهر خلاق از تکنیک طیف لیکرت 5 درجه ای استفاده گردید. همچنین جهت مقایسه میانگین متغیرها آزمون T تک نمونه ای مورد استفاده قرار گرفت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد در شاخص های بعد اقتصادی شهر خلاق از دیدگاه شهروندان بیشترین وکمترین میانگین گویه ها به ترتیب «بهبود فضای کسب و کار توسط مدیریت شهری» با مقدار 99/3 و «بازاریابی صنایع خلاق و برندسازی شهری» با مقدار 83/3 می باشند. در شاخص های بعد اجتماعی بیشترین و کمترین میانگین گویه ها به ترتیب «تقویت نهادهای اجتماعی» با مقدار 36/4 و «سرمایه انسانی خلاق» با مقدار 20/4 می باشند. بیشترین و کمترین میانگین گویه های شاخص های بعد فرهنگی به ترتیب «سرمایه و تنوع فرهنگی» با مقدار 30/4 و «ایده پردازی خلاق» با مقدار 96/3 شناسایی شدند. همچنین بیشترین وکمترین میانگین گویه های شاخص های بعد سیاسی «امنیت و ثبات» با مقدار 47/4 و «تسامح» با مقدار 84/3 شناسایی شدند.

مقدمه: موضوع هویت به طور عام و هویت شهری به طور خاص از جمله مقولاتی است که به دلیل نقشی که در شناخت افراد، اشیا، اجتماعات و مکان ها دارد، حائز اهمیت فراوان است. علی رغم اهمیت این موضوع، در دوران اخیر بحران هویت شهری به صورت نگران کننده ای احساس می گردد. عناصر طبیعی، کالبدی، مصنوعی و مولفه های فرهنگی و اجتماعی سه عنصر اصلی هویت بخش شهرها هستندکه شرایط و ویژگی های هر کدام میزان نقش آفرینی آن ها را در هویت بخشی شهر تعیین می کند. اهداف: هدف اصلی این تحقیق ارزیابی و شناخت مولفه های هویت بخش شهرسبزوار با تاکید بر شناسایی عوامل یاد شده توسط شهروندان است. مواد و روش ها: این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به دو روش اسنادی (کتابخانه ای) و پیمایش (پرسشنامه) می باشد. جامعه آماری جمعیت بالای 15 ساله شهر سبزوار بوده که حداقل 5 سال سابقه سکونت در این شهر را داشته اند. واحد تحقیق فرد و تعداد نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به دست آمده است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که بر اساس فراوانی نسبی عوارض شناخته شده توسط پاسخگویان، به ترتیب گروه مولفه های مصنوعی و کالبدی با 21/44 درصد، مولفه های طبیعی با 29/30 درصد و مولفه های انسانی (49/25 درصد) به عنوان بارزترین مولفه های هویت بخش شهر سبزوار محسوب می شوند. همچنین سطح تعلق مکانی شهروندان به عنوان یکی دیگر از عناصر هویت بخش بیش از حد متوسط است. یکی دیگر از نتایج این پژوهش این است که از میان 30 عنصر کالبدی شامل خیابان ها، میادین و پارک های نام برده شده توسط پاسخگویان، به استثنای دو موردکه در مناطق نوساز شهر واقع شده اند، بقیه در بافت قدیمی و میانی شهر قرار دارند. علاوه بر این نتایج بیانگر آن است که بین شناخت ساکنان مناطق مختلف شهر از عناصر هویت بخش کالبدی و مصنوع شهر، تفاوت معناداری وجود ندارد.

مقدمه: خشک سالی های اخیر لزوم استفاده ار روش های نوین آبیاری و به زیر کشت بردن اراضی دارای محدودیت را بیش از پیش مطرح کرده است. این موضوع به ویژه در مناطق روستایی از اهمیت زیادی برخوردار است. اهداف: این تحقیق برای مطالعه اثر استفاده از روش های نوین آبیاری بر افزایش سطح زیر کشت در اراضی با محدودیت شوری و قلیائیت خاک برای نوع بهره وری پسته در بخشی از اراضی جنوب استان تهران انجام شد. مواد و روش ها: مطالعات میدانی شامل حفر 10 خاک رخ، 10 مته و انجام 86 نمونه برداری از خاک های منطقه می باشد. با استفاده از داده های کمکی مانند تصاویر ماهواره ای، نقشه های زمین شناسی، پستی و بلندی، اطلاعات هواشناسی و نتایج آزمایشگاهی، اقدام به تهیه نقشه های موضوعی مانند نقشه خاک، طبقه بندی و تناسب اراضی شد. خاک ها در زیرگروه خاک های آبرفتی مناطق خشک طبقه بندی و در غالب سه سری و شش حالت سری خاک تفکیک شدند. مطالعات طبقه بندی اراضی منطقه برای آبیاری با روش های جوی و پشته و حباب ساز انجام شد. ارزیابی تناسب اراضی با استفاده از روش شاخص اراضی اصلاح شده پارامتریک با توجه به روش آبیاری منتخب، برای نوع بهره وری پسته صورت گرفت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که استفاده از روش آبیاری حباب ساز به جای آبیاری ثقلی سبب ارتقاء درجات اراضی از درجه 2 با محدودیت ویژگی های خاک به درجه 1 یا کاهش محدودیت ها (درجه 2 با محدودیت های خصوصیات خاک، پستی و بلندی و زهکش به درجه 2 با محدودیت زهکش خاک) می شود. آبیاری با روش حباب ساز، تناسب اراضی را با توجه به عدم حساسیت به محدودیت های زمین و خاک از جمله پستی و بلندی ها و شوری ارتقاء می دهد (افزایش درجه از غیرقابل استفاده به درجه 2 با محدودیت شوری خاک) یا تعداد و شدت محدودیت ها را کاهش خواهد داد. تغییر روش آبیاری، اگرچه هزینه ها و سطح مدیریت اولیه بیشتری را طلب می کند، اما در درازمدت با افزایش راندمان آبیاری، هزینه های مقدماتی را جبران کرده و عملیات اصلاح اراضی را کاهش می دهد.

مقدمه: یکی از علل گسترده بودن خسارات ناشی از یخبندان، ناشناخته ماندن ابعاد و ماهیت آن می باشد. پیش بینی یخبندان ها یکی از مسائلی است که در صورت اجرایی شدن آن می تواند کمک بسیار بزرگی در جهت کاهش اثرات سوء این پدیده باشد. اهداف: در این پژوهش دمای حداقل روزانه جهت تحلیل آغاز و پایان یخبندان ایستگاه های پارس آباد، اردبیل و خلخال، برای سه دوره آتی 2030-2011، 2065-2046 و 2099-2080 پیش بینی می شود. مواد و روش ها: داده های مورد استفاده داده های مربوط به مدل های اقلیمی، داده های روزانه بارندگی، دمای کمینه و بیشینه و ساعات آفتابی از سال 1996 تا 2016 می باشد. ابتدا برای انتخاب مدل کارآمد گردش عمومی جو، نتایج 9 مدل اقلیمی با هم مقایسه گردید. مدل HADCM3 به عنوان بهترین مدل انتخاب شد. خروجی این مدل با روش ریزگردانی LARS-WGکوچک مقیاس گردید. این روش کارایی بالایی در ریزگردانی خروجی مدل مورد استفاده داشت. پس از شبیه سازی دمای حداقل روزانه دوره های آینده؛ با توجه به در دست بودن داده های واقعی از سال 2011 تا 2016؛ داده های شبیه سازی شده با داده های واقعی مقایسه گردید. نتیجه گیری: داده های شبیه سازی شده تفاوت چشم گیری با داده های واقعی ایستگاه ها ندارند. بنابراین مدل اقلیمی HADCM3 توانایی قابل قبولی در این شبیه سازی دارد. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش میانگین دمای حداقل ایستگاه ها در سال های آینده افزایش می یابد. تاریخ آغاز یخبندان ها در دوره های آینده رفته رفته به تاخیر خواهد افتاد وتاریخ شروع و پایان آن ها با گذشت زمان به هم نزدیک تر شده و طول دوره یخبندان کوتاه تر می شود. تاریخ آغاز یخبندان ها در ایستگاه خلخال بین روز 1 تا روز 7 ماه اکتبر، در ایستگاه اردبیل بین روز 9 تا روز30 ماه اکتبر و در ایستگاه پارس آباد بین روز 10 ماه نوامبر تا روز 8 ماه دسامبر خواهد بود. تاریخ پایان یخبندان ها در ایستگاه خلخال بین روز 13 ماه آوریل تا روز 19 ماه می، در ایستگاه اردبیل بین روز 17 ماه آوریل تا روز 18 ماه می و در ایستگاه پارس آباد بین روز 26 ماه فوریه تا روز 28 ماه مارس برآورد شده است.

مقدمه: فرسایش خندقی یکی از پیشرفته ترین نوع فرسایش آبی است که مقدار زیادی رسوب را با خود حمل می کند و باعث ایجاد چالش های مختلف زیست محیطی می شود هدف: این تحقیق ارزیابی میزان رشد و عوامل موثر در ایجاد خندق های منطقه در بازه زمانی یک ساله می باشد. مواد و روش ها: در این تحقیق از مقادیر هدایت الکتریکی، نسبت جذب سدیم، PH، نوع بافت خاک و از شاخص های اقلیمی (WS) برای تحلیل استعداد خندق زایی منطقه استفاده شده است. نتیجه گیری: بر مبنای شاخص WS حوضه مورد مطالعه استعداد زیادی برای فرسایش خندقی دارد. به طوری که مورفومتری خندق ها هم بیانگر سرعت رشد زیاد آن ها می باشد. نتایج آزمایشگاهی خاک های برداشت شده از منطقه نشان می دهد که نوع سازند، بافت خاک، ساختمان ضعیف خاک دانه ها، بالابودن میزان نمک های محلول، به ویژه مقادیر بالای SAR، هدایت الکتریکی، میزان سدیم جذب شده موجود در خاک که موثر در رخداد فرسایش تونلی نیز هستند، از مهم ترین عوامل موثر در شکل گیری وگسترش فرسایش خندقی و مشخصات مورفومتریک خندق ها می باشند. به طورکلی شکل گیری فرسایش خندقی در منطقه مورد مطالعه از یک طرف تحت تأثیر ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک های منطقه و از طرف دیگر تحت تأثیر ویژگی های اقلیمی قرار دارد.

مقدمه: کواترنر جدیدترین دوره عمرکره زمین است. برخلاف کوتاهی این برهه از زمان، شواهد موجود گواه تنوع و اهمیت رخ دادهای صورت گرفته در آن می باشد. اهداف: در این مقاله بر اساس آثار ژئومورفولوژی اقلیمی و ساختمانی تاریخ تحولات طبیعی حوضه چشمه لنگان واقع در شمال غرب استان اصفهان در طی کواترنر پسین مورد مطالعه قرارگرفته است. این حوضه در بخش مرکزی رشته کوه زاگرس و زون سنندج-سیرجان قرار گرفته و ابرگسل زاگرس از غرب آن عبور می کند. مواد و روش ها: برای دستیابی به چنین مقصودی، با استفاده از داده های اقلیمی موجود و تلفیق آن با روش رایت، نسبت به تعیین دمای منطقه در آخرین دوره یخچالی اقدام گردیده و مورفولوژی آن زمان بازسازی شده است. همچنین، شاخص های ریخت سنجی زمین ساخت فعال با استفاده از مدل رقومی ارتفاع با دقت 30 متر در محیط های نرم افزاری آرک مپ، آرک ویو و گلوبال مپر اندازه گیری شده اند. نتیجه گیری: در آخرین مرحله یخبندان کواترنر تقریباً 72 درصد منطقه همواره پوشیده از برف و یخ بوده است. در چنین شرایطی برف های انباشته شده در سیرک های کوهستانی، یخچال هایی را تشکیل می داده اند که به سمت دامنه کوه ها سرازیر شده و دره های Uشکلی را حفر می کرده اند. این یخچال های فرعی پس از اتصال به یکدیگر، در جهت شیب کلی زمین به خارج از حوضه هدایت می شده اند. علاوه برآن، دره های تکتونیکی زیادی در این محدوده وجود دارند که فرم V شکل داشته و نه تنها جهت گیری آن ها هیچ انطباقی با مسیرهای یخچالی ندارد، بلکه مسیرهای یخچالی را نیز قطع می کنند. بنابراین، آشکار شد که پس از آخرین دوره یخچالی، گسل ها در این منطقه فعالیت داشته و موجب حرکات زمین ساخت جدیدی شده اندکه به تجدید سیکل فرسایش منجر شده و این منطقه را به یک فلات در حال تجزیه تبدیل کرده اند. این موضوع با نظر تئودور اوبرلندر در مورد روند تکوین رودخانه های این منطقه از زاگرس همخوانی دارد. براین اساس، پیش بینی می شود که در آینده همچنان نرخ فرسایش در این منطقه بالا بوده و فعالیت های زمین ساختی نیز امکان وقوع خواهند داشت.