مدیریت اطلاعات سلامت
سال:1399 | دوره:17 | شماره:5 (پیاپی 75) |تعداد مقالات:8

مقدمه: زنجیره بلوک به عنوان دفتر کل تغییرناپذیر و توزیع شده، شفافیت می دهد و حریم شخصی کاربر را ایجاد می کند. با توجه به قابلیت های زنجیره بلوک، پیاده سازی هر یک از کاربردهای این فن آوری، نیازمند برنامه ریزی و مدیریت هزینه است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی کاربردهای فن آوری زنجیره بلوک در بخش سلامت صورت گرفت. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی بود و در زمستان سال 1398 انجام شد. در فاز اول، کاربردهای زنجیره بلوک در حوزه سلامت بر اساس روش تحلیل محتوا با استفاده از منابع کتابخانه ای شناسایی گردید. در مرحله بعد، بر اساس نظر خبرگان تحقیق که شامل 17 نفر بودند، کاربردهای فن آوری با استفاده از روش SWARA (Stepwise Weight Assessment Ratio Analysis) فازی اولویت بندی شد. یافته ها: پرونده سلامت الکترونیکی (43/0)، قراردادهای هوشمند (21/0)، بستر اینترنت اشیا (15/0)، امنیت اطلاعات و حریم خصوصی (08/0)، مدیریت اداری (06/0) و رای گیری الکترونیکی (04/0) بیشترین اهمیت را در بین کاربردهای فن آوری زنجیره بلوک در حوزه سلامت داشتند. نتیجه گیری: فن آوری زنجیره بلوک کاربردهای مهمی در حوزه سلامت مانند پرونده های سلامت الکترونیکی و قراردادهای هوشمند دارد. بنابراین، سیاست گذاران سیستم سلامت باید زیرساخت هایی را برای استقرار زنجیره بلوک بین سازمان های پزشکی و بهداشتی فراهم کنند. نتایج پژوهش حاضر به انجام مطالعات در حوزه زنجیره بلوک کمک می کند و ادبیات مربوط به کاربرد زنجیره بلوک در حوزه سلامت را غنی می نماید.

مقدمه: وقوع خطای بالینی از طرف کادر درمانی می تواند ایمنی بیماران را به خطر اندازد. در این بین، پرستاران هم به عنوان یکی از عوامل اصلی بروز و پیدایش خطاها و هم به عنوان مانع در مقابل خطاها نقش مهمی دارند و گاهی با موانعی برای گزارش دهی خطا مواجه هستند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی این موانع و ارایه راهکارهای اصلاحی انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع کمی-کیفی بود که در دو مرحله انجام گردید. در مرحله اول، پرسش نامه محقق ساخته توسط 214 نفر از پرستاران شاغل در بیمارستان های آموزشی شهر کرمان تکمیل شد. در مرحله دوم، جهت ارایه راهکار مناسبی به منظور افزایش گزارش دهی توسط 23 نفر از متخصصان، از روش بحث گروهی متمرکز استفاده گردید و سپس داده ها به روش تحلیل چهارچوبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در مرحله اول، ترس از پیگیری و مجازات کیفری به عنوان مهم ترین مانع گزارش دهی شناسایی شد. در مرحله کیفی، سه محور اصلی «آموزشی، فرهنگی و سازمانی» و 15 محور فرعی «تغییر نگرش، انگیزه، فرهنگ شغلی، مذهب، باور مسوولان، سیستم پاداش مناسب، استفاده از نرم افزار، برنامه ریزی، حفظ حرمت، محیط، آموزش های عمومی و رسانه، بهره گیری از فضای مجازی، ارایه الگو، تبلیغات، مهارت های ارتباطی مسوولان» استخراج گردید. نتیجه گیری: با توجه به موانع و موضوعات مطرح شده بر سر راه گزارش دهی خطاهای بالینی، به نظر می رسد بیمارستان ها به کمک راهکارهای فرهنگی، آموزشی و ساختاری ارایه شده در تحقیق حاضر، توانایی برطرف نمودن موانع موجود بر سر راه گزارش دهی خطاهای بالینی را دارند. با انجام این کار و افزایش گزارش دهی خطا، بیمارستان ها می توانند کیفیت خدمات سلامتی را از طریق کاهش خطاهای افراد بالا ببرند.

مقدمه: امروزه برآورد کارایی مخارج سلامت و شناسایی عوامل مرتبط با آن به دلیل افزایش این مخارج در جهان، از اهمیت زیادی برخوردار است و مورد توجه سیاست گذاران بخش سلامت می باشد. پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل موثر بر کارایی مخارج سلامت دولت انجام شد. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی بود و با استفاده از داده های بانک جهانی طی سال های 1995 تا 2014 در کشورهای منتخب (شامل کشور ایران) انجام گردید. در مرحله اول، کشورهای منتخب بر حسب شاخص توسعه انسانی HDI (Human Development Index) به چهار گروه کشورهای با HDI خیلی بالا، بالا، متوسط و پایین تفکیک و پس از آن نمرات کارایی کشورها با به کارگیری روش تحلیل پوششی داده ها DEA (Data envelopment analysis) محاسبه گردید. در مرحله دوم، مدل پانل Tobit جهت شناسایی عوامل موثر بر کارایی مخارج سلامت دولت برآورد شد. یافته ها: میانگین کارایی فنی برای کشورهای با HDI خیلی بالا، بالا، متوسط و پایین به ترتیب 63/0، 52/0، 28/0 و 48/0 به دست آمد. ارتباط مثبت و معنی داری بین پرداخت از جیب OOP (Out-of-Pocket) و کارایی مخارج سلامت دولت در کشورهای با HDI خیلی بالا، بالا و متوسط وجود داشت. سایر متغیرها در کشورهای با HDI خیلی بالا و بالا معنی دار نبود. ارتباط منفی و معنی داری بین متغیر تعداد تخت بیمارستانی و کارایی مخارج سلامت در کشورهای با HDI متوسط مشاهده گردید. در کشورهای با HDI پایین نیز هیچ یک از متغیرها با کارایی مخارج سلامت دولت ارتباط نداشت. نتیجه گیری: پرداخت از جیب در کشورهای با HDI خیلی بالا و بالا نقش بیشتری در کنترل هزینه های غیر ضروری دارد. این امر می تواند به بسته خدمتی که در آن کشورها موجود است نیز مربوط باشد؛ یعنی بسته خدمتی که در این کشورها تحت پوشش بیمه است و بیمار بابت آن هزینه ای پرداخت نمی کند، خدمات ضروری مورد نیاز بیمار را پوشش می دهد و خدماتی که در این بسته قرار ندارند و بیمار باید برای آن ها پول پرداخت کند، خدمات کمتر ضروری هستند.

مقدمه: سلامتی بزرگ ترین سرمایه هر فرد به شمار می رود و انتخاب یک مقصد که قرار است سلامت فرد را بهبود بخشد، فرایندی مهم و نیازمند بررسی عوامل گوناگون می باشد. به همین منظور، هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی و رتبه بندی عوامل مرتبط با توسعه گردشگری سلامت بود. روش ها: در این مطالعه توصیفی-پیمایشی، 25 نفر از گردشگران سلامت که به استان یزد سفر کرده بودند، به صورت غیر تصادفی انتخاب شدند و مورد مصاحبه قرار گرفتند. داده ها و سناریوها با استفاده از تکنیک نگاشت شناختی فازی، تحلیل و مدل تحقیق با استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی طراحی گردید. یافته ها: عوامل متعددی در راستای توسعه گردشگری سلامت دخیل می باشند که از میان آن ها «منابع مالی، امنیت، سیستم بازاریابی و اطلاع رسانی» به ترتیب بیشترین اهمیت را داشتند؛ چرا که از مرکزیت بیشتری برخوردار بودند. نتیجه گیری: با انجام استراتژی های افزایش کسب سهم بازار نسبت به رقبا، کاهش هزینه های درمان، تسهیل شرایط اخذ ویزای درمان در حداقل زمان ممکن، کاهش ایران هراسی و افزایش امنیت از طریق وسایل ارتباط جمعی، رسانه ها و بازاریابی، می توان موجب افزایش تعداد گردشگران شد.

مقدمه: درمان تومور Wilms به عنوان شایع ترین تومور بدخیم کلیه در سنین کودکی، بار اقتصادی بالایی بر جامعه تحمیل می کند. از این رو، هدف از انجام پژوهش حاضر، محاسبه بهای تمام شده فرایند درمان تومور Wilms کودکان با استفاده از مدل بهایابی بر مبنای فعالیت زمان گرا TDABC (Time-Driven Activity-based Costing) بود. روش بررسی: این مطالعه با روش توصیفی به پیاده سازی مدل TDABC در فرایند درمان تمامی 10 بیمار مبتلا به تومور Wilms بیمارستان شهید صدوقی در سال 1395 پرداخت. ابتدا فرایند درمان و فعالیت های پیرامون آن از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته شناسایی و سپس بهای تمام شده فرایند درمان محاسبه گردید. یافته ها: بهای تمام شده فرایند درمان معادل 420512183 ریال بود که 4/50 درصد از این مقدار به حقوق و دستمزد پرسنل اختصاص یافت. هزینه هر دقیقه خدمت پزشک متخصص در بخش آنکولوژی به عنوان گران ترین رسته شغلی در فرایند، معادل 54401 ریال شناسایی گردید. همچنین، هزینه ظرفیت بدون استفاده هزینه های عمومی در فرایند درمان معادل 12714109 ریال تخمین زده شد. نتیجه گیری: بهای تمام شده کارکنان، بخش زیادی از هزینه های درمان بیماران را تشکیل می دهد. بنابراین، به منظور افزایش بهره وری، ضرورت برنامه ریزی و مدیریت منابع انسانی بیش از پیش احساس می شود.

مقدمه: استان گیلان به دلیل مزیت های گردشگری مبتنی بر طبیعت خود، قابلیت احداث و توسعه اکولوژهای تندرستی را دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و معرفی مناسب ترین پهنه های این اقامتگاه ها در استان گیلان انجام شد. روش بررسی: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، پرسش نامه مقایسات زوجی طراحی گردید و بر روی 15 نفر از متخصصان طبیعت گردی، صاحبان اقامتگاه های بوم گردی، تورگردان ها و راهنمایان طبیعت گردی و استادان گردشگری که با انتخاب هدفمند و در دسترس انتخاب شده بودند، اجرا شد. به منظور اولویت دهی به پهنه های مستعد، از مدل VIKOR استفاده گردید. یافته ها: با بررسی شاخص های محیطی و بر مبنای روی هم گذاری نقشه های خروجی در محیط GIS (Geographic Information System)، 18 پهنه مستعد در استان گیلان شناسایی و با به کارگیری مدل VIKOR، پهنه های مورد نظر به منظور توسعه مطالعات و برنامه ریزی این مقاصد گردشگری اولویت بندی شد. پهنه شماره 9 که در محدوده جغرافیایی شهرستان رشت قرار دارد، با کمترین میزان فاصله نسبت به راه حل مطلوب (054/0)، در رتبه اول، پهنه شماره 6، در محدوده جغرافیایی شهرهای پره سر و رضوانشهر با امتیاز عددی 059/0 در رتبه دوم و پهنه شماره 11 در محدوده جغرافیایی شهرستان های سیاهکل و لاهیجان با امتیاز 064/0 در اولویت سوم برنامه ریزی و توسعه اکولوژهای تندرستی قرار داشت. نتیجه گیری: بهره گیری و مد نظر قرار دادن پهنه های مستعد احداث و توسعه پایدار اکولوژهای تندرستی استان گیلان، منجر به تنوع بخشی به بازار گردشگری استان می گردد و می تواند مزیت رقابتی جدیدی را در بخش گردشگری ایجاد نماید.

مقدمه: اعتبارسنجی مقالات دسترسی آزاد، همواره از جمله دغدغه های جامعه علمی بوده است. از آن جا که تحلیل استنادی کمی در ارزیابی مقالات علمی با چالش روبه رو است، تحلیل استنادی محتوامحور از جمله عقیده کاوی بافتار استناد، می تواند تصویر روشن تری از اعتبار آن ها ارایه دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی عقاید استنادگران درباره مقالات پزشکی دسترسی آزاد و مقایسه آن ها با مقالات دسترسی غیر آزاد مشابه بود. روش بررسی: این مطالعه به روش تحلیل محتوای کمی با رویکرد تحلیل استنادی عقیده کاوانه انجام شد. اطلاعات مقالات از پایگاه های PubMed، بافتارهای استناد از پایگاه Colil و نمره عقیده ای بافتارهای استناد از SentiWords استخراج گردید. پس از پردازش زبان طبیعی متن چکیده ها، عناوین و بافتارهای استناد، شباهت کسینوسی مقادیر TF-IDF (Term Frequency-Inverse Document Frequency) محاسبه و مقالات دسترسی آزاد و غیر آزاد مشابه زوج شدند. داده ها با استفاده از آزمون Friedman و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: اختلاف معنی داری در نمره میانگین عقیده مقالات دسترسی آزاد با مقالات دسترسی غیر آزاد مشابه وجود نداشت؛ اگرچه اختلاف استنادات آن ها معنی دار بود. همچنین، همبستگی معنی داری بین فاصله عقیده ای مقالات دسترسی آزاد و غیر آزاد با شباهت متنی و بافتار استناد آن ها مشاهده نشد. نتیجه گیری: اگرچه مقالات دسترسی آزاد بیشتر از مقالات دسترسی غیر آزاد، استناد دریافت کرده اند، اما عقاید استنادگران درباره این دو گروه مقاله تفاوت معنی داری ندارد. همچنین، آثاری که به لحاظ موضوعی با هم شباهت دارند، لزوما وضعیت عقیده ای مشابهی را نشان نمی دهند. از این رو، لزوم تحلیل های محتوامحور برای تکمیل نتایج تحلیل استنادی کمی تایید می شود.

مقدمه: با ترسیم گرافیکی یک حوزه علمی، راه برای شناسایی هرچه بهتر و دقیقتر آن شاخه از دانش بشری و تبدیل مفهوم انتزاعی آن به مفهومی عینیتر هموار میشود. پژوهش حاضر با هدف ترسیم نقشه موضوعی مقالات حوزه جامعه شناسی پزشکی صورت گرفت. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی-تحلیلی بود که با رویکرد علم سنجی و استفاده از روش تحلیل هم رخدادی واژگان و تکنیک تحلیل شبکه انجام شد. بدین ترتیب، مقالات مرتبط با استفاده از عبارت «Sociology, medical» برگرفته از سرعنوان های موضوعی پزشکی MeSH (Medical Subject Headings) در پایگاه PubMed طی بازه زمانی سال های 1945 تا 2018 جستجو و استخراج گردید. یافته ها: با توجه به شاخص های مرکزیت نزدیکی، رتبه و بینابینی، مفاهیمی همچون «رابطه پزشک و بیمار»، «نگرش به سلامت»، «فاکتورهای اجتماعی و اقتصادی» و «ارایه مراقبت های پزشکی» بیشترین ارزش را به دست آوردند. نتیجه گیری: استفاده از شاخص های تحلیل شبکه اجتماعی در تحلیل نقشه های علمی موثر است. ساختار موضوعی شکل گرفته و رابطه بین آن ها، ماهیت بین رشته ای حوزه جامعه شناسی پزشکی را نشان می دهد. برخی موضوعات مرتبط و مهم با جامعه شناسی پزشکی مانند پارامترهای اجتماعی موثر در درمان و توان بخشی، تحقیقات اپیدمی شناسی و رفتار سالم، کمتر مورد توجه قرار گرفته اند.