تحقیقات نظام سلامت
سال:1399 | دوره:16 | شماره:2 |تعداد مقالات:10

مقدمه: افراد با سواد سلامت محدود، رفتارهای ارتقا دهنده سلامت ضعیف تری از خود نشان می دهند. پژوهش حاضر با هدف تعیین وضعیت سواد سلامت و رفتارهای ارتقا دهنده سلامت در دانش آموزان دختر مقطع دوم متوسطه شهر تهران در سال 1397 انجام شد. روش ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی بر روی 370 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای انجام گردید. اطلاعات به وسیله پرسش نامه دموگرافیک و زمینه ای، پرسش نامه سواد سلامت نوجوانان (Health Literacy Measure for Adolescents یا HELMA) و پرسش نامه رفتارهای ارتقا دهنده سلامت (Health Promotion Lifestyle Profile-II یا HPLP-II) جمع آوری شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین نمره رفتارهای ارتقا دهنده سلامت، 11/24 ± 54/57 (متوسط) و میانگین نمره سواد سلامت، 87/12 ± 92/59 (نه چندان کافی) بود. بیشترین میانگین نمره ابعاد رفتارهای ارتقا دهنده سلامت و سواد سلامت به ترتیب به حیطه های کنترل استرس (55/65) و درک (15/74) و کمترین میانگین نمره به حیطه های مسوولیت پذیری در قبال سلامت (18/50) و محاسبه (69/43) اختصاص داشت. بین سواد سلامت و رفتارهای ارتقا دهنده سلامت ارتباط مستقیم و معنی داری مشاهده گردید (43/0 = r، 001/0 > P) و آن ها با مطالعه مجله و روزنامه و علاقه به موضوعات سلامت ارتباط مستقیم و معنی دار و با ساعات استفاده از اینترنت و ارزیابی وضعیت سلامت دارای ارتباط معکوس و معنی داری بود. بین رفتارهای ارتقا دهنده سلامت با پایه تحصیلی (35/0-= r، 001/0 > P) و سن (31/0-= r، 001/0 > P) ارتباط معکوس و با رشته تحصیلی (30/0 = r، 001/0 > P) ارتباط معنی داری وجود داشت. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، لزوم تدوین برنامه های مدون آموزشی جهت ارتقای این دسته از رفتارها و افزایش سواد سلامت در فضای مجازی ضروری می نماید.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (Acceptance and Commitment Therapy یا ACT) بر کاهش خستگی شناختی زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (Multiple sclerosis یا M. S) شهر اهواز انجام شد. روش ها: این مطالعه یک طرح نیمه آزمایشی، همراه با مراحل پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری سه ماهه، در قالب سه گروه مجزای درمان، درمان نما و لیست انتظار بود. بدین منظور، از بین زنان مبتلا به MS مراجعه کننده به انجمن MS شهر اهواز و در واقع، از یک نمونه در دسترس، 41 نفر انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه درمان (13 نفر)، درمان نما (14 نفر) و لیست انتظار (14 نفر) قرار گرفتند. قبل از شروع جلسات، پس از پایان آخرین جلسه و سه ماه پس از آخرین جلسه، خستگی شناختی درمانجویان ارزیابی گردید. یافته ها: طرح آمیخته ANOVA نشان داد که میزان تعامل دوره های زمانی و نوع درمان (53/3 = F)، در کاهش میزان خستگی شناختی بیماران مبتلا به MS معنی دار (014/0 = P) و با اندازه اثر 16 درصد و توان آماری 84 درصد بود. این میزان کاهش خستگی تا دوره پیگیری باقی ماند. نتیجه گیری: با توجه به شکایت شایع بیماران مبتلا به MS از خستگی شناختی به عنوان یک مانع جدی در انجام کارهای روزمره، استفاده از روش درمانی ACT شاید برای این دسته از بیماران کمک کننده و راهگشا باشد.

مقدمه: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان وجودگرایی معنویت محور با درمان مثبت نگری وجودگرا بر تاب آوری زنان سالمند انجام گردید. روش ها: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با سه گروه بود که در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه شاهد انجام شد. جامعه آماری تحقیق را زنان سالمند مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر اصفهان تشکیل دادند. نمونه ها شامل 36 نفر بود که به صورت هدفمند و بر مبنای معیارهای ورود، از بین زنان سالمند تحت پوشش مراکز مذکور انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه شاهد (هر گروه 12 نفر) قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات، مقیاس تاب آوری (Connor-Davidson Resilience Scale یا CD-RISC) بود که در مراحل پیش آزمون و پس آزمون توسط شرکت کنندگان هر سه گروه تکمیل گردید. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون ANCOVA در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بر اساس نتایج آزمون ANCOVA، تفاوت معنی داری بین درمان وجودگرایی معنویت محور در نمرات تاب آوری مرحله پس آزمون با گروه شاهد وجود داشت (01/0 > P). با توجه به تفاوت میانگین های سه گروه، نتایج آزمون تعقیبی Bonferroni نشان داد که بین درمان وجودگرایی معنویت محور و درمان مثبت نگری وجودگرا و بین درمان مثبت نگری وجودگرا و گروه شاهد در تاب آوری تفاوت معنی داری مشاهده نشد (050/0 < P). نتیجه گیری: درمان وجودگرایی معنویت محور، درمان اثربخشی جهت افزایش تاب آوری زنان سالمند می باشد. آن ها با شرکت در جلسات گروهی این درمان، تاب آوری بالاتری را برای مقابله با ناملایمات دوران سالمندی به دست آورند.

مقدمه: یکی از عوامل اساسی در تنظیم هیجان کودکان تحریک پذیر، شیوه والدگری مادران است که در خودکنترلی این کودکان تاثیر می گذارد. هدف از انجام پژوهش حاضر، تدوین الگوی والدگری مبتنی بر نظریه دلبستگی ویژه کودکان مبتلا به اختلال کژتنظیمی خلقی ایذایی (Disruptive mood dysregulation disorder یا DMDD) بود. روش ها: این مطالعه به روش تحلیل محتوای هدایت شده با نظام طبقه بندی قیاسی انجام شد و نمونه گیری هدفمند تا اشباع داده ها ادامه یافت. متون نوشتاری دلبستگی از نظر ویژگی های والدگری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابتدا مفاهیم مرتبط با والدگری شناسایی و سپس مفاهیم استخراج بر اساس مولفه های اصلی نظریه دلبستگی طبقه بندی گردید. در نهایت، اعتبار و پایایی الگوی والدگری مورد بررسی قرار گرفت و به تایید رسید. یافته ها: در الگوی والدگری تحقیق حاضر، ماتریکس ترسیم شد و سپس طبقه بندی بر اساس دو سطح؛ سطح یک شامل مولفه های اصلی دلبستگی و سطح دو شامل 71 کد بر اساس سطح یک انجام گرفت. بدین ترتیب، الگوی والدگری با شش مولفه اصلی «رفتاری، هیجانی، شناختی، روانی، جنبشی-لامسه و امنیت جسمانی» مورد توجه قرار گرفت. نتیجه گیری: از الگوی والدگری مطرح شده در پژوهش حاضر که شامل مولفه های رفتاری، هیجانی، شناختی، روانی، جنبشی-لامسه و امنیت جسمانی است، می توان در کنار سایر درمان های موجود برای کودکان مبتلا به DMDD استفاده نمود.

مقدمه: شیر مادر دارای ترکیبات و مواد مغذی مطلوبی برای رشد و تکامل نوزادان و شیرخواران می باشد. از آن جا که عوامل مختلفی در قطع زودرس شیر مادر موثر می باشد، شناسایی دقیق این عوامل در بسترهای فرهنگی مختلف، می تواند نقش مهمی در تامین، حفظ و ارتقای سلامت کودکان از طریق ترویج تغذیه با شیر مادر داشته باشد. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان و علل قطع زودرس شیر مادر و استفاده از شیر مصنوعی در کودکان صفر تا 18 ماهه شهر اصفهان در سال 1396 انجام شد. روش ها: این مطالعه، توصیفی-تحلیلی از نوع مقطعی بود. جامعه مورد بررسی را 600 مادر دارای کودک 18 ماهه در 20 مرکز و پایگاه بهداشت در سطح شهر اصفهان تشکیل داد. ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه و مصاحبه با مادران بود. یافته ها: از مهم ترین دلایل قطع زودرس شیر مادر از دیدگاه مادران می توان به «کافی نبودن شیر مادر، عدم پستان گرفتن کودک، کفایت شیردهی تا آن زمان، بیماری مادر یا مصرف دارویی خاص، بیماری کودک، شاغل بودن مادر و شروع زودرس غذای کمکی» اشاره کرد. مهم ترین دلایل مصرف شیر مصنوعی از دیدگاه مادران به ترتیب «کافی نبودن شیر مادر، گریه و بی قراری کودک و توصیه پزشک متخصص کودکان» بود. نتیجه گیری: عمده ترین علت قطع زودرس شیر مادر و استفاده از شیر مصنوعی، «ناکافی بودن شیر مادر» عنوان گردید. انجام مداخلات آموزشی در زمینه اهمیت، مزایا، نحوه تغذیه، نحوه برطرف کردن مشکلات شیردهی و نشانه های کفایت شیر در کودک، ضروری به نظر می رسد.

مقدمه: وجود آنتی بیوتیک ها در منابع آبی به دلیل ایجاد مقاومت در میکروارگانیسم ها، تهدیدی جدی برای سلامت انسان و اکوسیستم به شمار می رود. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف تعیین کارایی فرات پتاسیم به همراه امواج اولتراسوند در حذف آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین از محلول های آبی انجام شد. روش ها: این مطالعه از نوع تجربی بود و در آن تاثیر اکسیدکننده فرات پتاسیم به تنهایی و همچنین، همراه با امواج اولتراسوند در حذف آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین و شاخص های موثر بر راندمان حذف شامل زمان تماس (50-10 دقیقه)، غلظت اولیه آنتی بیوتیک (10 و 15 میلی گرم بر لیتر)، pH (4-9)، غلظت فرات پتاسیم (150-15 میلی گرم بر لیتر) و فرکانس های مختلف (70-30 کیلوهرتز) در یک رآکتور مورد بررسی قرار گرفت. غلظت باقی مانده سیپروفلوکساسین با استفاده از دستگاه High Performance Liquid Chromatograph (HPLC) مجهز به دتکتور UV و ستون C18 فاز معکوس قرایت گردید. یافته ها: میزان حذف سیپروفلوکساسین با استفاده از اکسیدکننده فرات پتاسیم به تنهایی 65 تا 78 درصد به دست آمد. با به کارگیری هم زمان فرات پتاسیم و امواج اولتراسوند، کارایی حذف آنتی بیوتیک 5 تا 8 درصد افزایش یافت. بهترین راندمان حذف در غلظت اولیه آنتی بیوتیک 10 میلی گرم بر لیتر، غلظت فرات پتاسیم 150 میلی گرم بر لیتر، 5 = pH و فرکانس60 کیلوهرتز بود که 86 درصد حاصل شد. نتیجه گیری: می توان از فرات پتاسیم به همراه امواج اولتراسوند، به عنوان فرایند موثری جهت حذف آنتی بیوتیک سیپروفلوکساسین از محلول های آبی استفاده کرد.

مقدمه: پلی اتیلن ترفتالات (پت)، رزین پلیمری از خانواده پلی استر می باشد که در تولید بطری های نوشیدنی به کار می رود. انتقال ترکیبات سازنده پت مانند استالدهید به محتوای آن، تاثیرات نامطلوبی بر سلامت مصرف کنندگان می گذارد. پژوهش حاضر با هدف اندازه گیری میزان استالدهید انتقال یافته از پت به محتوای آب انجام شد. روش ها: 36 نمونه بطری آب نگهداری شده در پت از 12 برند تجاری (از نوع معدنی و آشامیدنی هر کدام 6 برند تجاری) موجود در فروشگاه های عرضه سطح شهر اصفهان جمع آوری گردید. سپس استالدهید به وسیله دستگاه کروماتوگرافی گازی-اسپکترومتری جرمی (Gas Chromatography-Mass Spectrometry یا GC-MS) اندازه گیری شد. نتایج با استاندارد اتحادیه اروپا مقایسه گردید و با استفاده از آزمون t در نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: استالدهید در 26 نمونه از آب های مورد بررسی با فراوانی 72 درصد مشاهده گردید. میانگین استالدهید در آب های معدنی و آشامیدنی به ترتیب 18/22 ± 79/6 و 36/6 ± 53/4 ppb گزارش شد. میزان استالدهید در آب های معدنی بیشتر از آشامیدنی و مقادیر در کلیه نمونه ها کمتر از مقدار تعریف شده در استاندارد اروپا بود. نتیجه گیری: با توجه به مقایسه مقادیر اندازه گیری شده استالدهید در آب های معدنی و آشامیدنی مورد بررسی در تحقیق حاضر و کمتر بودن آن نسبت به مقادیر تعریف شده در استاندارد اروپا، انجام مطالعاتی در خصوص ارزیابی خطر کلیه ترکیبات احتمالی انتقال یافته از بطری پت به محتوای آن و تاثیرات آن بر سلامت پیشنهاد می گردد.

مقدمه: دانشکده های بهداشت از طریق آموزش نیروی کار و تولید علم، نقش موثری در سلامتی افراد جامعه دارند. با این حال، عوامل متعددی می تواند جایگاه این مراکز را تهدید کند و موجب اختلال در تعاملات آن ها با محیط های اجرایی-صنعتی شود. از آن جایی که تاکنون مطالعه جامعی در خصوص موانع پیش روی دانشکده های بهداشت صورت نگرفته است، پژوهش حاضر با هدف شناسایی دغدغه های دانشکده های بهداشت برای تعامل با محیط های اجرایی-صنعتی انجام شد. روش ها: در این تحقیق، جریان گفتگوی 20 نفر از متخصصان و روسای دانشکده های بهداشت دانشگاه های تیپ یک کشور، در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، در تابستان سال 1397 فیلمبرداری گردید. گفتگوها دست نویس و سپس کلمه به کلمه تایپ شد و در مرحله بعد به روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: با تحلیل داده ها، عوامل مرتبط در دو طبقه اصلی «چالش ها و نیازهای تعامل با معاونت های بهداشتی» و «چالش ها و نیازهای تعامل با صنعت» دسته بندی گردید که طبقه دوم شامل چهار زیرطبقه بود. نتیجه گیری: مطالعه حاضر برای اولین بار به نتایجی شامل دسته بندی مجموعه ای از چالش ها و نیازهای مرتبط با تعاملات با معاونت بهداشتی و همچنین، ارتباط با صنعت به عنوان موانع کارکردهای دانشگاه و محیط های عملیاتی دست یافت. بنابراین، می توان از نتایج به دست آمده در راستای طراحی برنامه های جامع جهت رفع موانع برقراری ارتباطات و تعاملات بین دانشکده های بهداشت با معاونت های بهداشتی و صنایع استفاده نمود.

مقدمه: اغلب پژوهش های گذشته پیرامون سیستم پرونده الکترونیک سلامت به پیامدهای استفاده از آن اشاره ای نداشته اند. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف بررسی میزان تحقق پیامدهای استفاده از سامانه یکپارچه بهداشت (سیب) از نظر کاربران در شهر اصفهان انجام شد. روش ها: این تحقیق از نوع توصیفی-پیمایشی و جامعه مورد بررسی شامل کلیه کاربران سیب در مراکز بهداشت شهر اصفهان بود که 320 نفر از آن ها با استفاده از جدول Morgan به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسش نامه ای بود که در پنج بعد «استفاده از سیب در کمک به حل مشکلات، تصمیم گیری منطقی، یکپارچگی ارتباطات افقی، یکپارچگی ارتباطات عمودی و خدمت رسانی به مراجعان» تنظیم گردید. پس از بررسی روایی صوری و محتوایی پرسش نامه، پایایی آن با استفاده از ضریب Cronbachchr('39')s alpha سنجیده شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون t تک نمونه ای در نرم افزار SPSS تحلیل شد. یافته ها: اگرچه استفاده از سیب در بهبود یکپارچگی و هماهنگی ارتباطات افقی (050/0 > P، 30/2 = t)، بهبود یکپارچگی و هماهنگی ارتباطات عمودی (050/0 > P، 96/1 = t) و ارایه خدمت به مراجعان (001/0 > P، 31/8 = t) تاثیر داشته، اما هیچ نقش قابل توجهی در کمک به حل مشکلات (050/0 < P، 68/0 = t) و تصمیم گیری منطقی کاربران (050/0 < P، 05/1 = t) نداشته است. نتیجه گیری: کمک به حل مشکلات و تصمیم گیری منطقی از جمله اهداف پیاده سازی سیب می باشد. با این وجود، کاربران نقطه ضعف اصلی این سیستم را در این دو حوزه ارزیابی کردند. بدین ترتیب، توجه به نیازهای کاربران در این دو حوزه مهم، به متولیان سیب توصیه می گردد.

مقدمه: تصمیمات بهداشتی باید مبتنی بر شواهد به دست آمده از کارآزمایی های کنترل شده تصادفی باشد. این مطالعات به مقایسه دو یا چند مداخله تاثیرگذار در یک شرایط خاص بر جمعیت هدف مورد نظر می پردازد. روش ها: هنگامی که برای یک مساله بالینی مشخص در مطالعات کارآزمایی کنترل شده تصادفی، حداقل اثر سه مداخله تاثیرگذار بررسی شود، می توان از متاآنالیز برای ترکیب اثر مداخلات و به دست آوردن یک برآورد کلی از آن اندازه اثر در جمعیت هدف استفاده نمود؛ در حالی که برای بیشتر شرایط بالینی، بیش از دو مداخله تاثیرگذار وجود دارد. در چنین مواردی، انجام متاآنالیزهای متعدد امکان پذیر نمی باشد. همچنین، ممکن است برای همه مداخلات، کارآزمایی بالینی مستقیم طراحی و اجرا نشده باشد. یافته ها: متاآنالیز شبکه ای روشی برای مقایسه چندین مداخله به طور هم زمان در یک مطالعه واحد با استفاده از ترکیب شواهد مستقیم و غیر مستقیم در یک شبکه از کارآزمایی های کنترل شده تصادفی می باشد که نتایج به دست آمده از آن، امکان رتبه بندی مداخلات مختلف را نیز فراهم می نماید. نتیجه گیری: پژوهش حاضر با هدف ارایه توضیحات اساسی در رابطه با مزایای تولید یک شبکه مبتنی بر شواهد مستقیم و غیر مستقیم، هدایت متاآنالیز شبکه ای، بررسی مفروضات اصلی و مراحل انجام تجزیه و تحلیل تهیه گردید. علاوه بر این، با استفاده از یک مثال در ارتباط با بررسی سمیت قلبی ناشی از مداخله های مختلف برای درمان مبتلایان به سرطان پستان HER-2 مثبت، مراحل اجرا و تولید شبکه متاآنالیز نیز ارایه و تفسیر شد.