بلورشناسی و کانی شناسی ایران
سال:1379 | دوره:8 | شماره:2 |تعداد مقالات:5

اندازه و ریخت شناسی دانه های بلوری زئولیت NaA نقشی تعین کننده در کاربردهای ویژه آن دارد. لذا بررسی عاملهای موثر در اندازه و ریخت شناسی دانه های بلوری در حین سنتز این ترکیب از اهمیت زیادی برخوردار است. عاملهای بسیاری از قبیل همزدن، دمای تهیه ژل و بلوری شدن، زمان ماندژل، و نسبت واکنشگرها در این امر می توانند شرکت داشته باشند. در این کار تحقیقاتی نسبتهای SiO2/Al2O3 ، Na2O/Al2O3 و H2O/Al2O3  مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد که این عاملها در اندازه و ریخت شناسی دانه های بلوری زئولیت NaA موثرند. برای شناسایی فاز زئولیت NaA از پراش پرتو ایکس (XRD) و بررسی اندازه و ریخت شناسی بلورها از SEM استفاده شده است.

در حفاریهای باستان شناسی تپه قلایچی در شهر بوکان از استان آذربایجان غربی، تعدادی اشیا آهنی و برنزی به دست آمد که اشیا آهنی پس از تجزیه شیمیایی از نظر خوردگی مورد بررسی قرار گرفتند. این اشیا از نظر تاریخی بسیار با ارزش بودند و بنابراین امکان تجزیه شیمیایی آنها با روشهای تخریبی وجود نداشت. به همین دلیل از روش میکروسکوپی پیمایشی همراه با تجزیه شیمیایی پاشندگی انرژی پرتو ایکس (SEM-EDX) که قابلیت تجزیه ناتخریبی نقطه ای در اجسام را دارد و برای بررسی لایه های خوردگی از پراش سنج پرتو ایکس (XRD) و طیف سنج فروسرخ تبدیل فوریه (FT-IR) استفاده شد. بنابر نتایج به دست آمده، بر سطح اشیا آهنی غالبا لایه ای از مگنتیت وجود دارد که خود با لایه ای از هماتیت پوشیده شده است. علاوه بر این وجود وستیت و ژئوتیت نیز در لایه های خوردگی ثابت شده است.

پروتونهای روی سطح سیلیکا و یا آلومینا می توانند به وسیله کاتیونهای پورفیرین منگنز Mn(TPP+) (III) جایگزین شوند. پورفیرین منگنز (III) تثبیت شده بر سیلیکا و آلومینا می توانند اکسیژن مولکولی را در حضور مقدار اضافی NaBH4 و [NBu4][BH4] به عنوان منبع الکترون و ماده اولیه و استایرن فعال کنند، که منجر به سنتز محصولات 1- فنیل اتانول و استوفنون به نسبت 1:4 گردد. هنگامی که فرایند اکسایش در مخلوط بنزن و اتانول انجام گیرد کاتالیزور ناهمگن Mn(TPP+) از بستر سیلیکا و آلومینا جدا می شود. همچنین اکسایش استایرن در سیستم دو فازی H2O/CH2Cl2 در حضور NaBH4 و تترا - n - بوتیل آمونیوم برمید به عنوان کاتالیزور انتقال فاز مورد مطالعه قرار گرفت. پورفیرین منگنز (III) پایداری خود را حفظ کرد و محصول غالب 1- فنیل اتانول بوده است. وقتی دی کلرومتان در حضور کاتالیزور تثبیت شده بر روی آلومینا بکار برده شد، تنها محصول به دست آمده 1- فنیل اتانول بوده است.

کانسار رس کائولینیتی زنوز در اثر دگرسانی گرمابی سنگهای آتشفشانی عمدتا با ترکیب آندزیتی و داسیتی به وجود آمده است. کائولینیت، کوارتز و کلسیت مهمترین ترکیب کانی شناسی ماده معدنی است. کوارتز با توجه به سنگ منشا ماده معدنی آتشفشانی، به صورت نهان بلورین است، و از این جهت فراوری و جداسازی آن از کائولن به سادگی امکان پذیر نیست. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ماده معدنی زنوز ارتباط مستقیمی به سرشت و نحوه پیدایش آن دارد. ترکیب شیمیایی کائولن فراوری شده زنوز در مقایسه با کائولن دیاموند انگلستان، که از کیفیت بسیار مطلوبی برای تولید انواع محصولات سرامیکی برخوردار است، دارای درصد اکسید سیلیسیم بیشتر و اکسید آلومینیم کمتری است. از این جهت فراورده های سرامیکی تولید شده از ماده معدنی زنوز دارای مقاومت کمتری در مقابل شوکهای گرمایی و تحمل خمیدگی است. زبری بالا، مومسانی کم و امکان تغییر شکل بیشتر به هنگام پخت از دیگر محدودیت های فراورده های رسی کائولن دار زنوز است. درصد اکسید کلسیم ماده معدنی زنوز در مقایسه با کائولن دیاموند، بیشتر و اکسید پتاسیم، که نقش گدازآوری را در محصولات سرامیکی ایفا می نماید، پایین تر است. بالا بودن اکسید کلسیم که دارای نقطه ذوب بالایی است سبب افزایش چسبندگی و در نتیجه باعث ترک خوردگی محصولات سرامیکی می شود. کمبود اکسید پتاسیم فراورده های رسی کائولینیتی زنوز در مقایسه با کائولن دیاموند، افزایش تغییر شکل محصولات سرامیکی تولید شده از آن را در پی خواهد داشت. بالاخره با توجه به ویژگیهای رنگی خاک رس کانولینیتی زنوز، در صنعت از این ماده معدنی به عنوان پر کننده (Filler) در صنایع کاغذ، رنگ، پلاستیک، و لاستیک امکان استفاده می شود.

در این پژوهش پلی هالوژن - کالکوژن SeCl2ICl تهیه و ساختار آن به روش پراش سنجی تک بلور پرتو ایکس تعیین شد. این ترکیب در گستره دمایی 70 تا 150 درجه سانتیگراد به شکل بلورهای قرمز یاقوتی در سیستم تک میل با گروه فضایی P21/c با چهار مولکول در یاخته یکه تهیه شد.پارامترهای یاخته یکه عبارتند از: A=6.088Å       b=6.555Å      c=16.032Åβ=98.02º        α=γ=90º      V=633.5Å3بررسی D.T.A روی بلورهای SeCl2ICl در گستره دمایی -70ºC تا دمای 194ºC و طیف سنجی فرو سرخ در گستره پایینتر از 700cm-1 و طیف رامان در گستره پایینتر از 500cm-1 نیز انجام شده است.