بیماریهای گیاهی
سال:1392 | دوره:49 | شماره:4 |تعداد مقالات:16

ویروس کوتولگی گندم (WDV) از عوامل اصلی ایجادکننده بیماری های کوتولگی و زردی غلات است. دو سویه جو (WDV-B) و گندم (WDV-W) از این ویروس از مزارع گندم و جو مناطق مختلف ایران گزارش شده اند. مطالعه پراکنش سویه های WDV در مزارع غلات ایران نشان داده است که WDV-W از گسترش بیشتری نسبت به WDV-B برخوردار است. بیش از این ترادف نوکلئوتیدی ژنوم کامل یک جدایه از WDV-B از استان خراسان (WDV-Bar[IR:Bar]) تعیین شده است. برای مشخص شدن وضعیت تاکسونومیکی جدایه های گندم و جو WDV-W در ایران، ژنوم کامل یک جدایه گندم WDV-W از شهرکرد استان چهارمحال و بختیاری (WDV-Whe [Iran:Sh:Whe]) و یک جدایه جو از همین سویه از منطقه بوانات استان فارس (WDV-Whe [Iran:Ba:Bar]) به ترتیب شامل 2750 و 2749 نوکلئوتید تعیین ترادف شدند. دندروگرام حاصل از مطالعات تبارزایی تقسیم بندی سویه های WDV را به دو گروه WDV-W و WDV-B تائید نمود به طوری که WDV-Whe [Iran:Sh:Whe] و WDV-Whe [Iran:Ba:Bar] در گروه WDV-W و WDV-Bar [IR:Bar] همراه با سایر جدایه های WDV-B در گروه دیگر قرار گرفتند. نتایج حاصل از ترادف نوکلئوتیدی در قسمت های مختلف ژنوم نیز نشان داد که دو جدایه WDV-W مورد مطالعه با یکدیگر و با جدایه های سویه گندم موجود در بانک ژن بیشترین شباهت را در ناحیه پروتئین همراه با همانندسازی و کمترین شباهت را در ناحیه پروتئین حرکتی و ناحیه بین ژنی بزرگ دارند.

در بهار و تابستان سال های 1388 و 1391 و به منظور جداسازی و شناسایی قارچ های همراه با زوال انگور در استان های کرمان (جنوب شرق ایران) و کهگیلویه و بویر احمد (جنوب غرب ایران) از باغ های مختلف بازدید به عمل آمد. از درختان انگور با علائم بیماری شامل زردی، کم برگی، کاهش رشد، پژمردگی، زردی بین رگبرگی، علائم داخلی مانند وجود لکه های سیاهرنگ و تغییر رنگ بافت چوب در برش عرضی و هم چنین بقایای هرس شده چوب انگور در کف باغ ها نمونه برداری شد. جداسازی عوامل قارچی از بافت های تغییر رنگ یافته چوب و پیکنیدیوم های تشکیل شده روی بقایای هرس شده با به کارگیری محیط کشت های عصاره مالت – آگار حاوی یک میلی گرم در میلی لیتر سولفات استرپتومیسن (MEAS) و عصاره سیب زمینی–آگار (PDA) انجام گردید. بر اساس ویژگی های ریخت شناختی و مولکولی چهار گونه Phaeoacremonium tuscanum، Diplodia seriata، Botryosphaeria dothidea و Neofusicoccum parvum از نمونه های جمع آوری شده جداسازی و شناسایی شد. در این خصوص، دو گونه D. seriata و B. dothidea از درختان بیمار و پیکنیدیوم های تشکیل شده روی بقایای هرس شده جداسازی گردیدند در حالی که گونه N. parvum تنها از پیکنیدیوم های موجود روی بقایای هرس شده به دست آمد. گونه Pm. tuscanum از درختان انگور با علائم زردی، برگریزی، کوتولگی برگ ها و وجود لکه ها و رگه های سیاه رنگ در برش عرضی از شاخه های آلوده جداسازی شدند. آزمون بیماری زایی روی شاخه های سبز رقم عسکری و تحت شرایط گلخانه ای انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده از آزمون بیماری زایی، همه گونه های مورد استفاده بیماری زا بودند و بعد از گذشت 25 روز باعث تغییر رنگ بافت چوب در قلمه های مایه زنی شده گردیدند. جهت اثبات آزمون کخ قارچ های مایه زنی شده مجددا از حاشیه بافت آلوده و سالم جداسازی و شناسایی شدند. بر اساس اطلاعات موجود این اولین گزارش از Pm. tuscanum همراه با زوال انگور در ایران است. هم چنین این مطالعه اولین گزارش از وجود سه گونه D. seriata، N. parvum و B. dothidea روی بقایای هرس شده چوب در باغ های انگور در این کشور است.متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

به منظور بررسی تاثیر دما بر میزان آلوده سازی و غلظت ویروس، گیاهان چغندرقند توسط باکتری حاوی همسانه عفونت زای جدایه ایرانی ویروس پیچیدگی شدید بوته چغندرقند (BSCTV-IR) مایه زنی و سپس در دماهای 20، 25، 30 و 35oc نگه داری شدند. حضور ویروس در گیاهان در زمان های 7، 14 و 21 روز پس از مایه زنی توسط پی سی آر سنجیده شد. نتایج نشان داد که بهینه درجه حرارت برای آلوده سازی چغندرقند توسط BSCTV-IR دمای 25oc می باشد. در دمای 35oc هیچ کدام از گیاهان چغندرقند به این ویروس آلوده نشدند. جهت سنجش بهبودی، گیاهان پس از بروز علائم شاخص بیماری به دماهای ذکر شده منتقل شدند و بهبودی در اولین برگ تازه تشکیل شده گیاه چغندرقند هفت روز پس از نگه داری بوته ها در دمای 35oc مشاهده گردید. این مدت برای بوته های نگه داری شده در دماهای 30، 30-25، 25 و 20oc به ترتیب 12، 18، 25 و 28 روز بود. مایه زنی مجدد گیاهان بهبودیافته با ویروس هیچ علائمی را در برگ های جدید ایجاد نکرد که نشان دهنده مقاومت گیاه بهبود یافته به آلودگی مجدد با ویروس مشابه است. سنجش کمی دی ان ای ویروس توسط واکنش زنجیره ای پلیمراز در زمان واقعی (real-time PCR) کاهش قابل توجه دی ان ای ویروس را در برگ های بهبودیافته در مقایسه با برگ های دارای علائم نشان داد.متن کامل این مقاله به زبان انگلیسی می باشد، لطفا برای مشاهده متن کامل مقاله به بخش انگلیسی مراجعه فرمایید.لطفا برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را کلیک کنید.

مطالعه حاضر برای دست یابی به شیوه ای سازگار با محیط زیست برای مدیریت این بیماری انجام گرفت. به منظور مطالعه برهمکنش Verticillium dahliae عامل پژمردگی آوندی پسته و Acremonium kiliense، قارچ درون رست جدا شده از پسته، از نهال های نه ماهه سه رقم پسته سرخس، بادامی ریز زرند و قزوینی استفاده شد. مایه زنی A. kiliense به ارقام مذکور توسط سوسپانسیون کنیدیوم ها به غلظت 610 کنیدیوم در میلی لیتر با روش غوطه وری ریشه صورت گرفت. گیاهان مایه زنی شده به گلدان های کوچک حاوی خاک سترون انتقال داده شده، پس از یک ماه نهال ها به گلدان های حاوی 40 میکرواسکلروت ورتیسیلیوم در گرم خاک منتقل شدند. نتایج این آزمایش با استفاده از آزمایش فاکتوریل با در نظر گرفتن دو فاکتور رقم و تیمار قارچی به ترتیب با سه و چهار سطح و سه تکرار برای هر ترکیب، در قالب یک طرح کاملا تصادفی مورد واکاوی آماری قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد در شرایط آزمایشگاه A. kiliense فاقد اثر بازدارندگی روی V. dahliae است، اما در تیمارهایی که با A. kiliense و V. dahliae مایه زنی شده بودند در مقایسه با تیمارهایی که با V. dahliae به تنهایی مایه زنی شده بودند، میزان وزن خشک ریشه و وزن خشک شاخساره افزایش یافت. برهمکنشV. dahliae-A. kiliense سبب کاهش درصد آلودگی شاخساره و ریشه نسبت به تیمار V. dahliae به تنهایی شد. درصد جداسازی V. dahliae از تیمارهای مختلف نشان داد، در ارقامی که با A. kiliense و V. dahliae مایه زنی شده بودند، درصد جداسازی V. dahliae در مقایسه با ارقامی که با V. dahliae به تنهایی مایه زنی شده بود کاهش داشته است. نتایج حاصل از گروه بندی آماری تیمارهای قارچی در مورد وزن خشک شاخساره بیانگر این بود که ارقام مایه زنی شده با A. kiliense، A. kiliense همراه با V. dahliae و نمونه شاهد در یک گروه قرار می گیرند، در حالی که ارقام مایه زنی شده با V. dahliae در گروهی مجزا قرار می گیرند. نتایج حاصل از جداسازی ورتیسیلیوم از بافت ها نشان داد که در تمام ارقام، میزان جداسازی V. dahliae در تیمار برهمکنش V. dahliae- A. kiliense نسبت به تیمار V. dahliae به تنهایی بیش از 50 درصد کاهش می یابد.

به منظور شناسایی نماتودهای باغ ها و مزارع مناطق کهک و مرکزی استان قم، طی بهار و پاییز سال 1389 تعداد 50 نمونه خاک و ریشه از مزارع و باغات استان جمع آوری و نماتودها با استفاده از الک های خاک شویی و روش سانتریفوژ استخراج و پس از کشتن و تثبیت، اسلایدهای میکروسکوپی دائمی تهیه گردید. خصوصیات مرفولوژیک و مرفومتریک مهم نماتودها با استفاده از میکروسکوپ نوری مجهز به لوله ترسیم مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی تعداد 16 گونه از 12 جنس در فوق بالاخانواده Tylenchomorpha و زیرراسته Tylenchina شناسایی شد، که از بین آنها گونه های Aphelenchoides singhi، Prothallonema macrocellum برای اولین بار از ایران از خاک اطراف ریشه گیلاس و جو شرح داده می شود، هم چنین گونه Boleodorus voloutus Lim & Siddiqi، 1963 نیز از خاک اطراف ریشه آلوچه مجددا از ایران شرح داده می شود. گونه A. singhi با توجه به وجود چهار شیار در سطوح جانبی، فرورفتگی محل تماس سر با بدن، طول استایلت و وجود گره انتهایی و گونه P. macrocellum بر اساس شش شیار بودن باند جانبی، عدم وجود ماکرون در انتهای دم و هم چنین نسبت طول دم به فاصله فرج- مخرج تشخیص داده شد. هم چنین گونه B. voloutus با داشتن بدن مارپیچی بعد از تثبیت، سر گرد و متمایز از بدن، شکاف آمفیدی اریب و بزرگ، موقعیت عقبی فرج، استایلت کوتاه و دم عصایی شکل با انتهای گرد و بدون شیار تشخیص داده شدند.

به منظور اثبات بیماری زایی و تعیین میزبان های آزمایشگاهی جدایه ایرانی ویروس پالامپور پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (Tomato leaf curl Palampur virus-IR ، ToLCPMV-IR)، سازه های دوپار به طور مستقل برای هر کدام از قطعات ژنومی A و B ویروس، طراحی و داخل ناقل دوگانه pGreen 0029 قرار داده شد. هر دو به طور جداگانه به همراه پلاسمید کمکی pSoup به سلول های باکتری Agrobacterium tumefaciens نژاد C58 منتقل و به چند میزبان آزمایشگاهی مایه زنی گردیدند. نتایج به دست آمده نشان داد که سازه ساخته شده با راندمان بالائی قادر به ایجاد بیماری در خیار، کدو، گوجه فرنگی و سه گونه توتون است ولی هندوانه توسط آن آلوده نمی شود. آلودگی ایجاد شده از طریق سازه عفونت زا، توسط سفید بالک (Bemisia tabaci) به گیاهچه های سالم کدو منتقل شد. بر اساس نتایج به دست آمده، ضمن اثبات قابلیت بیماری زایی ژنوم دو بخشی، مشخص شد که خیار گلخانه ای یکی از حساس ترین میزبان های آزمایشگاهی ToLCPMV-IR است. سازه ساخته شده می تواند در مطالعاتی مانند بررسی عکس العمل ارقام گیاهان میزبان در برابر ویروس و تعیین وظایف ژن ها استفاده می شود.

بوته میری فوزاریومی با عامل Fusarium oxysporum f.sp. sesami یکی از مهم ترین بیماری های کنجد، در تمام نواحی کشت این گیاه در دنیا می باشد. در این تحقیق میزان مقاومت نسبی 20 ژرم پلاسم کنجد نسبت به عامل بیماری بوته میری فوزاریومی در شرایط گلخانه بررسی شد. 15 جدایه Fusarium oxysporum از سطح مزارع کنجد استان یزد جداسازی و خالص سازی شد و از این میان جدایه ای که دارای بالاترین سطح بیماری زایی بود انتخاب شد و در آزمون تعیین دامنه میزبانی جدایه مربوطه، Fusarium oxysporum f.sp. sesami تشخیص داده شد. در آزمایش ارزیابی مقاومت ارقام مختلف کنجد در شرایط گلخانه نسبت به این بیماری، 20 ژرم پلاسم کنجد بر اساس شاخص شدت آلودگی (0-2) و درصد آلودگی بوته ها (1-5) مورد ارزیابی قرار گرفتند. آنالیز آماری داده ها نشان داد، از نظر میزان مقاومت به عامل بیماری، بین ژرم پلاسم های مورد بررسی اختلاف معنی داری در سطح یک درصد وجود داشت. با استفاده از نتایج این مرحله، توده محلی آسفیج بهاباد به عنوان مقاوم ترین ژرم پلاسم و توده محلی کهنوج به عنوان حساس ترین ژرم پلاسم به این بیماری شناسایی شد. سپس، فعالیت آنزیم فنیل آلانین آمونیا لیاز (PAL) در ژرم پلاسم های مقاوم و حساس در روزهای 2، 4، 6، 8، 10 و 12 روز پس از مایه زنی با قارچ عامل بیماری اندازه گیری شد. فعالیت آنزیم PAL در ژرم پلاسم مقاوم پس از مایه زنی با قارچ به سرعت افزایش و در روز چهارم به اوج خود رسید و سپس کاهش و دوباره در روز دوازدهم افزایش یافت اما این میزان افزایش نسبت به روز چهارم کمتر بود. در رقم حساس، افزایش فعالیت آنزیم با سرعت و به میزان کمتری رخ داد. تحقیق حاضر نشان داد که افزایش فعالیت PAL می تواند نقش احتمالی در القای مقاومت در گیاهان داشته باشد.

قارچ های سرکوسپوروئید شامل جنس Cercospora و سایر جنس های با خصوصیات ریخت شناسی مشابه، از بیمارگر های مهم مولد لکه برگی روی دامنه وسیعی از میزبان های گیاهی هستند. به منظور مطالعه تاکسونومی قارچ های سرکوسپوروئید، نمونه ها از مناطق مختلف استان مازندران و از میزبان های مختلف دارای علائم لکه برگی در فصول بهار تا پاییز سال های 91-1390 جمع آوری شدند. آرایه های Cercospora hostae (روی Hosta albomarginata)، Pseudocercospora cydoniae (روی Chaenomeles japonica) و Stigmina palmivora (روی Washingtonia robusta و Phoenix canariensis) برای اولین بار از ایران گزارش می شوند. گیاه Hibiscus syriacus به عنوان میزبان جدید برای Cercospora althaeina در دنیا می باشد. علاوه بر این، گونه Cercospora apii s. lat. روی 13 میزبان گیاهی شناسایی شد که روی 6 میزبان برای اولین بار در دنیا معرفی می گردد و 5 میزبان به عنوان میزبان های جدید در ایران هستند.

جنس Absidia از خانواده Absidiaceae و راسته Mucorales است که برخی گونه های این جنس به عنوان عوامل ایجادکننده بیماری موکورومیکوزیس در انسان و حیوانات مهم هستند. به منظور بررسی روابط فیلوژنتیکی جنس Absidia نمونه برداری از برخی خاک های استان مازندارن به عمل آمد. با کشت سوسپانسیون خاک در محیط اختصاصی رزبنگال بیست جدایه مربوط به این جنس جداسازی شد. بر اساس تشخیص مورفولوژیکی کلیه جدایه ها متعلق به گونه Absidia repens بودند. به منظور بررسیتنوع ژنتیکی و تجزیه تحلیل فیلوژنتیک جدایه ها از شش جدایه DNA استخراج شد و ناحیه ITS (شامل 5.8S) از rDNA تعیین توالی شد وبا نرم افزارهای Chromas Pro، MEGA5 همراه با نمایندگانی از گونه های دیگر که از بانک ژن به دست آمده بودند مورد ارزیابی قرار گرفتند. گونه Absidia repens در درخت فیلوژنتیکی حاصل، در کلاد جداگانه از سایر گونه ها قرار گرفت.

این پژوهش در سال 1389-90 به منظور مطالعه اثر چهار علف کش تری فلورالین، اتال فلورالین، آلاکلر و متریبوزین روی شدت بیماری مرگ گیاهچه رایزوکتونیایی در سویا ارقام ویلیامز، میل 82 و کلارک در شرایط خاک سترون و غیر سترون در موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور اجرا شد. در این بررسی، عامل بیماری با خاک داخل هر گلدان تا عمق چهار سانتی متری آمیخته گردید. میزان بروز بیماری در تیمارها با شاهد بدون علف کش ولی همراه با عامل بیماری مقایسه شد. نتایج کلی این پژوهش نشان داد که بیماری در رقم کلارک بیش از دو رقم دیگر و در خاک سترون بیشتر از خاک غیر سترون به وقوع پیوست. هم چنین، در بین علفکش ها، تنها تری فلورالین، در مقایسه با شاهد، در افزایش بروز این بیماری تاثیر معنی دار داشت.

علائمی مشابه با علائم بیماری شانکر باکتریایی درختان میوه هسته دار ناشی از باکتری Pseudomonas syringae pv. Syringae روی هلو (Prunus persica) و شلیل (Prunus persicae var. nusipersica) در چند نقطه از شهرستان های خراسان، در طی سال های 1391و 1390 مشاهده شد. پس از شستشو و ضد عفونی سطحی بافت های آلوده، سوسپانسیونی از آنها در آب مقطر استریل تهیه و یک قطره از آن روی محیط آگار غذایی به علاوه سوکروز (NAS) کشت داده شد. پرگنه های غالب به دست آمده کرم تا صورتی رنگ، خمیر مانند، براق، محدب و با حاشیه صاف بودند. هیچ یک از جدایه ها قادر به ایجاد رنگ فلورسانت روی محیط King-B نبوده ولی برخی از آنها در شمعدانی (Pelargonium´hortorum) بعد از 4-5 و در توتون (Nicotiana tabacum) پس از 11 روز شروع به تولید نکروز مشابه با واکنش فوق حساسیت کردند. لکه های نکروزه و آب سوخته ایجاد شده روی توتون دارای هاله زرد رنگ بوده و بافت نکروزه به همراه هاله پیرامونی به تدریج ولی به کندی گسترش پیدا کرد. بررسی های اولیه در راستای شناسایی نماینده این جدایه ها با توالی یابی ناحیه ITS و مقایسه آنها با توالی های موجود در پایگاه NCBI صورت گرفت که منتهی به یافتن بیشترین شباهت جدایه ها به دو گونه adeliensis Cryptococcus و Cryptococcus magnus گردید. این دو گونه با ضریب اطمینان بالایی به عنوان عوامل بیماری جدید شانکر مخمری درختان میوه هسته دارشناسایی شدند. اصول بیماری زایی کخ در مورد نماینده های هر دو گونه به اثبات رسیده است (Borhani et al. 2012. 11 th European Conference on Fungal Genetics، Philipps-University، Marburg، Germany and Borhani et al. 2012. 13 th International Congress on Yeasts، Univ. Wisconsin، Madison، USA).تعدادی از جدایه های به دست آمده دارای ویژگی های متمایزی از دو گونه یاد شده بودند. پرگنه های این دسته از جدایه ها براق، خمیر مانند، به رنگ سپید شیری و تقریبا مسطح و بدون برجستگی مشهود بودند. نماینده های این گروه در برگ شمعدانی واکنش فوق حساسیت ایجاد کردند ولی در بررسی های گلخانه ای بیماری زا بودن آنها روی هلو قابل اثبات نبود. توالی ناحیه ITS نماینده این گروه از جدایه ها (NCBI # JQ 039905) 100 درصد شبیه به جدایه تیپ گونه Meyerozyma guilliermondii بود. آنالیز اسیدهای چرب نماینده جدایه ها و استرین استاندارد M. guilliermondii CBS # 8417 با کروماتوگرافی گازی شباهت بالای آن دو را از نظر میزان و نوع اسید های چرب نشان داد. اسید چرب غالب (40 درصد کل اسیدهای چرب) هر دو جدایه c18:1 بود. در بررسی های اولیه صورت گرفته، نقش این گونه که در چندین مورد همراه با دو گونه بیماری زای یاد شده از شانکرهای ساقه جدا شد، در بیماری شانکر مخمری درختان هسته دار مشخص نگردیده و این مساله نیاز به بررسی های بیشتر دارد. القای واکنش فوق حساسیت در شمعدانی می تواند نشانگر قابلیت بالقوه این گونه مخمر در ایجاد بیماری در یک یا چند میزبان گیاهی تلقی شود.

ویروس تریستزای مرکبات (Citrus tristeza virus, CTV) عامل مهم ترین بیماری ویروسی مرکبات است که در بسیاری از کشورهای مرکبات خیز جهان باعث خسارت فراوانی به این محصول گردیده است. پیکره های این ویروس محدود به آوند آبکش بوده و به صورت نیمه پایا توسط گونه های مختلف شته ها انتقال می یابد.کانون اولیه آلودگی به ویروس تریستزا در ایران باغات مهدشت در ساری بوده است. انتقال طبیعی ویروس با شته پنبه در مازندران به اثبات رسیده است (رحیمیان و همکاران، 1379). در سال 1390 ردیابی تریستزا در نهالستان های غرب استان مازندران انجام شد و گیاهان آلوده در بین نهال هایی که از نهالستان های شرق استان به غرب انتقال یافته و یا با پیوندک آلوده از آن مناطق تکثیر شده اند، شناسایی شد (ترویجی و همکاران، 1391). هم چنین احتمال انتقال آلودگی تریستزا به نهالستان های استان گیلان به طریق مشابه مطرح گردید. بر این اساس در بررسی اولیه وضعیت سلامت نهالستان های این استان از نظر بیماری تریستزا در آبان ماه سال 1391، تعداد 20 نهال نارنگی انشو (Citrus unshiu) و پرتقال تامسون ناول (C.sinencis) از سه نهالستان شرق استان گیلان (چابکسر، رحیم آباد و لنگرود) با آزمون سرولوژیکی ایمیونوپرینت (Direct tissue blot immuonoassay) و با آنتی سرم تجاری شرکت بیوربا مورد ارزیابی قرار گرفت و آلودگی در پنج نهال نارنگی انشو روی پایه سیترنج محرز شد. استخراج اسید نوکلئیک از دمبرگ و رگبرگ نهال های آلوده با استفاده از کیت Rneasy Plant Mini Kit (Qiagen) صورت گرفت. آزمون RT-PCR بر اساس دستورالعمل کیت (Fermentas) Revert Aid برای مرحله RT و آنزیم (PCR Master Mix) Fermentas برای مرحله PCR و استفاده از جفت آغازگر اختصاصی T36 cp+/T36cp-، نتایج ردیابی سرولوژیکی را تایید کرد.