مجله دندانپزشکی (journal of islamic dental association of iran)
سال:1391 | دوره:24 | شماره:4 (مسلسل 85) |تعداد مقالات:11

انسان مسلمان که بر اساس آیین اسلام به زندگی خود سامان می دهد، نمی تواند نسبت به دست آوردهای دانش بشری بی تفاوت بوده و یا آنها را نادیده انگارد. از این رو برای او اهمیت دارد که بداند چه پرسش هایی را باید به کمک علم پاسخ دهد. برای این مرزبندی به عوامل متعددی را باید در نظر گرفت که از مهمترین آنها شیوه «شناخت موضوعات» است، زیرا هر چند فقه به «بیان احکام» می پردازد ولی احکام تابع موضوعاتند و هر گونه تغییری در شناخت از موضوعات، می تواند به تغییر حکم بیانجامد. به عنوان مثال تشریح جسد اگر مصداق «هتک حرمت» شمرده شود قهرا حکم آن «حرمت» است ولی اگر این عنوان بر آن انطباق پیدا کند این حرمت هم منتفی خواهد شد.برای شناخت «موضوعات» باید کسانی که از تخصص و تبحر لازم برخوردارند، نظر دهند و در این مرحله نمی توان به سراغ فقه رفت. از این رو باید پذیرفت که شناخت موضوعات، علی الاصول خارج از دانش فقه قرار داشته و باید با استفاده از دانش بشری و از آن جمله پزشکی انجام گیرد. بر این اساس از یک سو «فقه» در قلمرو خاص خود استقرار می یابد و از سوی دیگر «علم» هم در قلمرو خود مجال مانور و پویایی خواهد داشت.

زمینه و هدف: استفاده از سمان هایی بر پایه MTA معایبی همچون زمان سخت شدن طولانی و کاربرد نامناسب را به دنبال دارد. به همین جهت هدف از مطالعه حاضر بررسی زمان سخت شدن اولیه و تخلخل سطحی دو نوع MTA می باشد.روش بررسی: در این مطالعه آزمایشگاهی دو نوع سمان MTA در دو گروه 1: Pro root MTA و گروه 2: Angelus MTA مورد بررسی قرار گرفتند. زمان سخت شدن اولیه پنج نمونه از هر یک از دو نوع MTA بر اساس استاندارد ISO 6876:2001 با ملد استنلس استیل به ابعاد ده میلی متر قطر و یک میلی متر ضخامت، در انکوباتور 1±37 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی بیش از 95% با دستگاه Gilmore needle ارزیابی شد. پس از تنظیم نهایی تخلخل سطحی نمونه ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی با بزرگنمایی های دو هزار و پنج هزار بررسی شدند. داده ها با آزمونهای آماری t-test ارزیابی گردیدند.یافته ها: زمان سخت شدن اولیه مواد مورد بررسی بر حسب دقیقه عبارت بودند از: گروه 1: 38.72±0.61، گروه 2: 22.46±0.61. آزمون آماری نشانگر معنی دار بودن تفاوت بین زمان سخت شدن اولیه گروه ها بود (P<0.001). بررسی با میکروسکوپ الکترونی نشان داد که Pro root MTA دارای خصوصیات سطحی مطلوبتری نسبت به Angelue MTA می باشد.نتیجه گیری: Angelue MTA زمان سخت شدن اولیه کمتری نسبت به Pro root MTA داشت، ولی سمانPro root MTA  دارای خواص سطحی بهتر و تخلخل کمتر پس از تنظیم نهایی بود.

زمینه و هدف: در مطالعات علوم پزشکی مکررا با داده های طولی که در طول زمان جمع آوری می شوند برخورد می گردد. زمانی که مدل سازی میانگین حاشیه ای هدف اصلی مطالعه است و ساختار همبستگی به عنوان یک پارامتر مزاحم در نظر گرفته می شود، معادلات برآوردی تعمیم یافته مرتبه اول (GEE1) معمولا یک راه حل مناسب پیشنهاد می کند. اما زمانی که مدل سازی ساختار همبستگی یکی از اهداف تحلیل است، معادلات برآوردی تعمیم یافته مرتبه دوم (GEE2) می تواند انتخاب اول برای تحلیل داده ها باشد. به همین جهت هدف از این مطالعه معادلات برآوردی تعمیم یافته مرتبه اول و دوم و کاربرد آن در تحلیل داده های طولی ریزنشت می باشد.روش بررسی: این مطالعه از نوع طراحی مدل آماری است. در این مقاله، روش های GEE1 و GEE2 در داده های به دست آمده از مطالعه ریزنشت دو ماده پرکننده انتهای ریشه دندان شاملMTA  و CEM با دو ارتفاع و دو قطر مختلف و همچنین در سه نوبت تکرار (روز اول، هفته اول و ماه اول)، مورد استفاده قرار گرفتند و نتایج این دو روش آماری، در داده های کمی و دو حالته (وجود یا عدم وجود) ریزنشت مقایسه شدند.یافته ها: نتایج حاصل از GEE1 و GEE2 در داده های میزان ریزنشت نشان داد که زمان، نوع ماده پرکردنی، قطر و ارتفاع ماده پرکردنی اثر معنی داری بر میزان ریزنشت دارند. همچنین نتایج داده های دو حالته ریزنشت توسط دو روش آماری فوق، معنی داری زمان و نوع ماده پرکردنی را اثبات کردند. همبستگی بین تکرارها در داده های پیوسته غیرمعنی دار و در داده های دوحالتی معنی دار بود.نتیجه گیری: با توجه به اینکه در داده ها میزان ریزنشت، همبستگی بین تکرارها معنی دار نشد و برآوردهای حاصل از دو روشGEE1  و GEE2 یکسان شدند، در نتیجه در این داده ها روش ساده تر GEE1 کفایت می کند. اما از آنجا که در داده های دو حالته ریزنشت، رابطه بین تکرارها معنی دار گردید، بهتر است از روش GEE2 استفاده شود تا ساختار همبستگی به طور کاراتری برآورد گردد.

زمینه و هدف: با وجود ارزشمند بودن مقدار wit’s در بیماران ارتودنسی برای تعیین رابطه قدامی خلفی فکین، در برخی از بیماران به دلایل متعدد رسم پلن اکلوزال دشوار است و یا شیب آن بسیار تغییر کرده است. در این مطالعه روشی جدید برای ارزیابی روابط قدامی خلفی فکین معرفی می شود. بنابراین هدف از این مطالعه بررسی همبستگی بین این روش و مقدار wit's می باشد.روش بررسی: این مطالعه بر روی سفالومتری لترال 71 بیمار ارتودنسی از هر سه گروه مال اکلوژن اسکلتی (ClI، ClII و ClIII) انجام شد. عمودی از نقطه A و B بر پلن اکلوزال فانکشنال (اندازه گیری wit’s) و همچنین پلن فرانکفورت رسم شده و فاصله میلی متری بین آنها در هر دو مورد اندازه گیری گردید. توافق بین wit’s و فاصله AO' و BO' بر پلن فرانکفورت (q) به وسیلهPearson Correlation test  محاسبه شد. روابط همبستگی هر یک از این مقادیر با SNA، SNB،ANB  و Overjet نیز ارزیابی گردید.یافته ها: رابطه همبستگی بالایی بین اندازه گیری با استفاده از پلن فرانکفورت و wit’s به دست آمد، (r=0.82). هر دو روش ارتباط آماری معنی داری را با SNA، SNB، ANB و Overjet نشان دادند (p<0.05) و بالاترین رابطه همبستگی با زاویه ANB را داشتند.نتیجه گیری: استفاده از اندازه گیری q به اندازه استفاده از روش معمول محاسبه wit’s ارزشمند بوده و در مواردی که تعیین پلن اکلوزال با مشکل مواجه است، این روش می تواند جایگزین مناسبی برای اندازه گیری wit’s باشد.

زمینه و هدف: از جمله درمان های دندانپزشکی که برای اغلب دندانپزشکان و حتی متخصصان درمان ریشه می تواند استرس آور باشد، درمان های اندودنتیک است. این مطالعه با هدف مقایسه میزان استرس حین مراحل درمان ریشه دندان بین متخصصان اندودنتیکس، دستیاران تخصصی این رشته و دانشجویان دوره عمومی دندانپزشکی می باشد.روش بررسی: در این مطالعه پس رویدادی سه گروه: شامل متخصصان به تعداد 36 نفر، دستیاران 41 نفر و دانشجویان 47 نفر به شیوه در دسترس نمونه گیری شدند. پرسشنامه 48 سوالی با مقیاس پاسخ گویی پنج درجه (یک تا پنج) بر مبنای مصاحبه آماده گردید. این پرسشنامه ها توسط شرکت کنندگان در این مطالعه به صورت خودگزارشی دهی تکمیل شد. داده های پژوهش از طریق آزمون های چند متغیری (MANOVA-Multivariate analysis of variance) و آزمون تعقیبی شفه (pair-wise) Scheffe’s post - hoc test تحلیل شد.یافته ها: استرس دانشجویان در تمام مراحل به جز استرس ناشی از تزریق بی حسی و لیدوکائین از متخصصان و دستیاران بالاتر است. در استرس ناشی از بی حسی تزریق بلاک فک پایین و تزریق ماده بی حسی لیدوکائین بین سه گروه پژوهش تفاوت معنادار وجود دارد. سطح استرس متخصصان در این حوزه از دانشجویان و دستیاران بالاتر است. پراسترس ترین فعالیت بین سه گروه پژوهش پرکردن کانال و سپس پرکردن دندان های مولر و تهیه حفره دسترسی دندانهای مولر بالا و تهیه گرافی نهایی عنوان شد.نتیجه گیری: استرس دانشجویان در تمام مراحل درمان ریشه به جز استرس ناشی از تزریق بی حسی و لیدوکائین از متخصصان و دستیاران بالاتر است.

زمینه و هدف: اتمام و پرداخت، ضمن بهبود زیبایی و افزایش دوام ترمیم، احتمال افزایش دمای پالپ و آسیب به آن را به همراه دارد. هدف از این مطالعه تاثیر روش های مختلف پرداخت و ضخامت کامپوزیت بر افزایش دمای ماده ترمیمی می باشد.روش بررسی: در این مطالعه شصت عدد دیسک کامپوزیتی به قطر نه میلی متر تهیه و به سه گروه با ضخامت های دو، سه و چهار میلی متر تقسیم شدند. هر گروه به طور تصادفی به چهار زیر گروه تقسیم گردید: زیرگروه 1 و 2 (به ترتیب پرداخت خشک مداوم و خشک منقطع) و زیرگروه 3 و 4 (به ترتیب پرداخت مرطوب مداوم و مرطوب منقطع)؛ هر نمونه به مدت کل صد و بیست ثانیه با حرکت دورانی هندپیس با سرعت متوسط پالیش شد. بلافاصله بعد از پایان پرداخت دمای سطح رو و زیرین دیسک کامپوزیتی توسط دماسنج لیزری اندازه گیری و ثبت گردید. از آزمون های آنالیز واریانس یک سویه، دو سویه، DUNCAN و آزمون t برای آنالیز داده ها استفاده شد.یافته ها: میانگین دمای بعد از پرداخت در روش های مختلف نسبت به قبل از پرداخت معنادار بوده و روش پرداخت خشک مداوم بیشترین افزایش دما را ایجاد می کند. همچنین از نظر آماری، افزایش ضخامت کامپوزیت رزین تا چهار میلی متر بر انتقال دما از سطح رویی به سطح زیرین حین پرداخت تاثیر آشکاری نداشته است.نتیجه گیری: روش ساده و موثر برای حفاظت پالپ هنگام پرداخت استفاده از آب فراوان می باشد و افزایش ضخامت کامپوزیت نقش چندانی در تعدیل حرارت ناشی از پرداخت ندارد.

زمینه و هدف: علائم اختلالات اسکلتی - عضلانی در دندانپزشکان شیوع بالایی دارد اما مطالعات نسبتا کمی در رابطه با این حرفه انجام شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی شیوع علائم اختلالات اسکلتی - عضلانی و ارزیابی ریسک این اختلالات در دندانپزشکان عمومی شیراز انجام شد.روش بررسی: در این مطالعه توصیفی مقطعی پرسشنامه علائم اختلالات اسکلتی - عضلانی نوردیک و پرسشنامه مربوط به ویژگی های فردی و شغلی برای صد و شصت دندانپزشک در محل کار آنان تکمیل شدند. همچنین پوسچرهای دندانپزشکان در حین کار با استفاده از دوربین عکاسی ثبت گردید و تکراری ترین پوسچرها انتخاب و با روش RULA واکاوی گردیدند. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 صورت گرفت.یافته ها: اکثر دندانپزشکان که 139 نفر می باشند علائم اختلالات اسکلتی - عضلانی را حداقل در یک بخش از دستگاه اسکلتی - عضلانی در طول 12 ماه گذشته گزارش کردند. شایع ترین علائم به ترتیب در گردن 105 نفر معادل %65.6، شانه ها هشتاد نفر برابر 50%، پشت 76 نفر برابر با %47.5، مچ دست / دست 63 نفر معادل %39.4 و کمر 55 نفر معادل %34.4 گزارش شدند. تنها تفاوت معنی دار میان دندانپزشکان زن و مرد در ناحیه مچ دست / دست مشاهده شد. (P<0.001)، همچنین واکاوی پوسچر نشان داد تمامی پوسچرهای دندانپزشکان در سطوح اقدام اصلاحی دو و سه قرار دارند.نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان داد علائم اختلالات اسکلتی - عضلانی در دندانپزشکان شیوع بالایی دارد و سطح ریسک ابتلا به این اختلالات در آنان در حد متوسط به بالا می باشد.

زمینه و هدف: کراتوسیستیک ادنتوژنیک تومور ضایعه ای موضعی مهاجم می باشد و توان برگشت مکرر را دارد. ماهیت و خصوصیات بالینی متفاوت آن زمینه ساز مطالعات مختلف سلولی - مولکولی و مقایسه آن با دیگر ضایعات ادنتوژنیک است. Fascin (فاسین) پروتئینی از خانواده اتصال دهنده های آکتین است که Expression آن در سیست ها و تومورهای ادنتوژنیک مورد بررسی قرار نگرفته است. هدف این مطالعه بررسی Expression نشانگر Fascin در کراتوسیستیک ادنتوژنیک تومور و سیست دانتی ژروس می باشد.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی، 18 نمونه بلوک بافت شناختی کراتوسیستیک ادنتوژنیک تومور و نه مورد سیست دانتی ژروس انتخاب شد. سپس رنگ آمیزی ایمونوهیستوشیمی با استفاده از آنتی بادی بر علیه نشانگرFascin  برای تمامی نمونه ها صورت پذیرفت. بر اساس تعداد سلول های رنگ پذیرفته اپی تلیوم، ضایعات مورد نظر به چهار گروه تقسیم شدند. برای آنالیز آماری نتایج از تست Mann-Whitney-U استفاده گردید (P<0.05).یافته ها: Expression پروتئین Fascin در سرتاسر لایه اپی تلیوم سیست دانتی ژروس مشهود بود در حالی که در 50% از کراتوسیستیک ادنتوژنیک تومورها در لایه سلول های بازال و سلول های پاراکراتینیزه مجاور لومن سیست حضور این نشانگر منفی بود. از نظر آماری، اختلاف معنی دار این طرح Expression در دو ضایعه مورد بررسی نشان داده شد (p=0.01).نتیجه گیری: با توجه به طرح Expression نشانگر Fascin در این نوع ضایعات ادنتوژنیک شاید بتوان عنوان کرد که این پروتئین در پاتو‍ژنز و بیولوژی آنها نقش داشته باشد.

زمینه و هدف: پیشرفت و ابداع کامپوزیت رزین ها و دستگاه های کیورینگ جدید یکی از مهمترین پیشرفت های فناوری در زمینه دندانپزشکی زیبایی می باشد. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر دستگاه های کیورینگ مختلف و ضخامت کامپوزیت بر استحکام برشی باند با استفاده از LED و QTH می باشد.روش بررسی: این پژوهش تجربی - آزمایشگاهی بر روی هشتاد نمونه آماده شده از دندان های پره مولر خارج شده فک بالا انجام شد. نمونه ها به صورت تصادفی به هشت گروه ده تایی تقسیم گردیدند و هر دندان تقریبا تا نصف مسیر DEJ تا پالپ به صورت عرضی تراش داده شد. مولدهای سیلندریک به ابعاد (2×2.5 و 5×2.5) میلی متر به وسیله کامپوزیت P60 و CeramX به روش توده ای پر گردیده و بر روی سطح آماده شده جا گرفتند. از دو دستگاه کیورینگ LED و QTH جهت نوردهی استفاده شد. نمونه ها به مدت سه ماه در آب 37 درجه سانتی گراد نگهداری و سپس استحکام برشی باند با استفاده از Universal testing machine اندازه گیری گردید و داده ها به کمک نرم افزار SPSS با آزمون 3 Way ANOVA بررسی شدند.یافته ها: میانگین استحکام باند برشی در کامپوزیت packable دو میلی متری (QTH) بیشترین (31.75 مگاپاسکال) و در نوع نانوفیلد پنج میلی متری (LED) کمترین (15.34 مگاپاسکال) می باشد. دو متغیر ضخامت و نوع کامپوزیت تفاوتهای معنادار در استحکام باند گروه ها ایجاد کردند ولی نوع دستگاه کیورینگ اختلاف آماری معناداری ایجاد نکرد (P<0.05).نتیجه گیری: استحکام برشی حاصله از کامپوزیت های P60 و CeramX در ضخامت پنج میلی متر بسیار کمتر از دو میلی متر بود و دو نوع دستگاه کیورینگ مورد مطالعه اختلاف آماری معناداری در استحکام باند برشی ایجاد نکردند.

زمینه و هدف: عدم ایجاد سیل مناسب در ترمیم های کامپوزیتی از مشکلات مرتبط با کاربرد این مواد ترمیمی محسوب می گردد، خصوصیات سیستم باندینگ می تواند در سیل این ترمیم ها موثر باشد. هدف از این مطالعه تعیین میزان ریزنشت کامپوزیت در زمان های مختلف کیورینگ باندینگ در حفره های Cl V کیور شده با دو سیستم کیورینگ مختلف می باشد.روش بررسی: در این مطالعه تجربی آزمایشگاهی، شصت دندان حفرات استاندارد Cl V  در شصت دندان انسان تراش داده شد. دندان ها به شش گروه تقسیم شدند، پس از اچ و باندینگ با Excite توسط دستگاه های QTH و LED به مدت بیست، سی و چهل ثانیه نوردهی شدند و ترمیم با کامپوزیت انجام گردید، سپس دندان ها تحت سه هزار سیکل حرارتی در دماهای 55-5 درجه سانتی گراد قرار گرفته و بعد از قرار گرفتن در محلول فوشین قلیایی %0.5 به صورت اکلوزوجینجیوال و از وسط ترمیم برش و درجات ریزنشت در آنها با یک معیار پنج قسمتی توسط استریومیکروسکوپ ارزیابی شد. برای آنالیز آماری از آزمون Mann-Witney و Kruskal-Wallis با p<0.05 به عنوان سطح معنی دار استفاده شد.یافته ها: در مارجین های مینایی هیچ ریزنشتی مشاهده نشد. نوع دستگاه لایت کیور تاثیری در میزان ریزنشت در مارجین های عاجی نداشت. (p>0.05)، اثر مدت زمان تابش هم بر میزان ریزنشت در مارجین های عاجی معنی دار نبود (p>0.05).نتیجه گیری: کاربرد دستگاه های لایت کیور LED و QTH در زمان های بیست، سی و چهل ثانیه ای تاثیری در مقادیر ریزنشت در حفرات Cl V نداشت.

زمینه و هدف: رزین کامپوزیت ها با باند به دندان می توانند نقش مهمی در حمایت عاج و استحکام مینا داشته باشند. هدف از این مطالعه بررسی اثر دو نوع ترمیم کامپوزیتی هایبرید با سختی بالا و میکروفیل با خاصیت ارتجاعی بالا بر افزایش مقاومت به شکست دندان های تضعیف شده می باشد.روش بررسی: در این مطالعه مورد شاهدی چهل دندان پرمولر سالم فک بالا، در آکریل شفاف قرار داده شدند و مقاومت به شکست آنها در چهار گروه ده تایی مورد بررسی قرار گرفت. گروه PC دندان های سالم بودند که هیچ گونه تراش و ترمیمی روی آنها انجام نگرفت. در سه گروه دیگر تراش حفره MOD با عمق ثابت و با دیواره های متقارب به سمت اکلوزال تهیه شد. گروه NC دندان های تراش داده شده و بدون ترمیم بودند. در گروه HR و MR دندان های تراش داده شده به ترتیب با کامپوزیت هایبرید و میکروفیل ترمیم شدند. نمونه ها در پانصد سیکل بین دو دمای 5 و 55 درجه سانتی گراد ترموسایکلینگ گردیدند، سپس تحت نیروی دستگاه Universal Testing Machine قرار گرفتند و نمودارها با نرم افزار Test Xpert برای هر نمونه رسم شد. اطلاعات توسط آنالیز واریانس ANOVA با نرم افزار SPSS و تست Tukey مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: میانگین مقاومت به شکست در گروه های HR، MR،PC  و NC به ترتیب 48.1010، 59.1773، 83.1420، 21.9220 بود. تفاوت آماری معنی داری بین گروه ها وجود داشت (p<0.05).نتیجه گیری: افزایش مقاومت در برابر شکست پس از ترمیم با کامپوزیت میکروفیل برتری مشخصی نسبت به ترمیم با کامپوزیت هایبرید دارد.