مجله دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز - Journal Of Dentistry
سال:1386 | دوره:8 | شماره:4 (مسلسل 17) |تعداد مقالات:10

بیان مساله: بررسی ها نشان می دهند، عفونت هرپس سیمپلکس شایع ترین علت پیدایش زخم های دهانی در بیماران با سرکوب ایمنی در اثر شیمی درمانی و لوسمی است.هدف: هدف از انجام این پژوهش، بررسی ویژگی های بالینی و پیوند میان زخم های دهانی و عفونت ویروس هرپس سیمپلکس در بیماران در حال شیمی درمانی در بیمارستان های کرمان در سال 1386 بود.مواد و روش: در این پژوهش توصیفی مقطعی، 41 بیمار دارای زخم دهانی و در حال شیمی درمانی بررسی شدند. شمار 20 نفر از این بیماران به لوسمی لنفوسیتیک حاد مبتلا بودند. از زخم ها با استفاده از سواب سترون، نمونه ای فراهم و در آمایشگاه، مراحل انجام واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR) انجام گرفت. سرانجام، همه داده ها با استفاده از آزمون مجذور کا، آزمون تی و برنامه SPSS13.5 واکاوی شدند.یافته ها: در این پژوهش 41 بیمار بررسی شدند، که از این شمار، 31 نفر (75.6 درصد) مرد و 10 نفر (24.4 درصد) زن بودند. آزمایش واکنش زنجیره ای پلیمراز در 28 بیمار (68.3 درصد) مثبت گزارش گردید. شمار 30 بیمار (73.2 درصد) در این بررسی دچار زخم های دهانی منفرد و 11 بیمار (26.8 درصد) از زخم های متعدد رنج می بردند. شایع ترین جای ایجاد زخم در این بیماران، زبان، مخاط گونه و لب گزارش گردید.نتیجه گیری: در بیش از نیمی از موارد، عامل ایجاد زخم های دهانی در بیماران در حال شیمی درمانی، عفونت هرپس سیمپلکس است. بنابراین، می توان برای این بیماران، به صورت پروفیلاکسی درمان های ضدویروسی انجام داد. برای تشخیص این عفونت، تنها تکیه بر علایم بالینی کافی نبوده و بهتر است از آزمایش های تکمیلی، مانند PCR کمک گرفت.

بیان مساله: دهان شویه ها ممکن است سبب نرم شدن ترمیم های کامپوزیتی گردد، حتی اگر کامپوزیت به وسیله نور یا دما سخت شود. کاربرد دهان شویه خاص ممکن است اثر سو کمتری بر ترمیم های کامپوزیتی داشته باشد.هدف: ارزیابی اثر دهان شویه الکل دار و بی الکل بر سختی سطح دو گونه کامپوزیت مستقیم (Z100) و غیر مستقیم (Gradia).مواد و روش: 60 نمونه دیسکی شکل از 30 کامپوزیت گرادیا (Gradia) و 30 کامپوزیت زد 100 (Z100) فراهم و 40 ثانیه به وسیله دستگاه لایت کیور هالوژنه کیور گردید. سپس، نمونه های کامپوزیتی Gradia به وسیله دستگاه لابولایت (Labolite) به مدت پنج دقیقه کیور ثانویه شد. تمامی نمونه ها به مدت یک هفته در آب مقطر با دمای 37 درجه سانتی گراد نگهداری گردید. نمونه ها در سه محلول گوناگون، که شامل دهان شویه الکل دار و بی الکل و آب بوده است، به مدت 24 ساعت در دمای اتاق نگهداری شدند. سرانجام، سختی سطح نمونه ها (VHN) اندازه گیری و واکاوی با آزمون های تحلیل واریانس یک سویه (ANOVA) و شفه (Scheffe) انجام شد (a<0.05).یافته ها: واکاوی آماری نشان داد، که نمونه های کامپوزیت غیر مستقیم، که در دهان شویه الکل دار و بی الکل نگهداری شده بودند، سختی کمتری در مقایسه با گروه شاهد (آب) داشته اند (p=0.0001). نمونه های کامپوزیت مستقیم نگهداری شده در دهان شویه دارای الکل، سختی سطح کمتر در مقایسه با گروه شاهد داشته است (p=0.003). سختی سطح نمونه های کامپوزیت غیر مستقیم در محلول دهان شویه دارای الکل از کامپوزیت های مستقیم نگهداری شده در این محلول بیشتر و این اختلاف معنادار بوده است (p=0.002). سختی سطح کامپوزیت غیر مستقیم در محلول دهان شویه بی الکل از کامپوزیت مستقیم در همین محلول به طور معناداری بیشتر بوده است (p=0.008).نتیجه گیری: دهان شویه های الکل دار و بی الکل سبب کاهش سختی سطح کامپوزیت های مستقیم و غیر مستقیم می گردد و اثر دهان شویه بر سختی سطح کامپوزیت های مستقیم و غیرمستقیم وابسته به گونه ماده است. کامپوزیت غیر مستقیم در همه محلول ها سخت تر از کامپوزیت مستقیم بود.

بیان مساله: برداشتن براکت پس از پایان درمان ارتودنسی، دارای توانایی زیاد در ایجاد آسیب به مینای دندان به ویژه ترک های مینایی است. بنابراین، بررسی عوامل اثرگذار بر میزان آسیب، مانند گونه ابزار مورد استفاده برای برداشتن براکت و ادهزیو مورد استفاده در باندینگ براکت ها ضروری است.هدف: هدف از این بررسی ارزیابی و مقایسه شمار و تغییرات طول ترک های مینایی پیش و پس از برداشتن براکت با دو ابزار گوناگون در دندان های باند شده با دو گونه ادهزیو به وسیله بررسی استریومیکروسکوپیک سطح مینا بود.مواد و روش: در این بررسی مداخله ای که در محیط آزمایشگاهی انجام گرفت، شمار 120 دندان پره مولر کشیده شده به شیوه تصادفی در چهار گروه 30 تایی جا گرفتند. براکت های فلزی استاندارد اج وایز با استفاده از کامپوزیت دو خمیری (Concise) در گروه های 1 و 2 و تک خمیری (Unite) در گروه های 3 و 4، به دندان ها باند شدند. برداشتن براکت در گروه های 1 و 3 به وسیله پلایر LODI و در گروه های 2 و 4، به کمک پلایر دنتاروم، انجام شد. پس از برداشتن براکت، ارزیابی استریومیکروسکوپی و مقایسه تغییرات در شمار و طول ترک های مینایی پیش از بادینگ و پس از برداشتن براکت ها انجام گرفت. واکاوی داده ها، با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون های ویلکاکسون و مان ویتنی انجام شد.یافته ها: در مقایسه شمار و مجموع طول ترک های مینایی در پیش و پس از برداشتن براکت، هر چهار گروه تفاوت آماری معنادار (p<0.001) نشان دادند. بیشترین افزایش در شمار و طول ترک های مینایی تازه در گروه 4 بود، که در شمار ترک ها با هر سه گروه دیگر و در طول ترک ها با گروه های 1 و 2 تفاوت آماری معنی دار داشت (p<0.05).نتیجه گیری: به طور کلی، فرایند برداشتن براکت باعث آسیب های مینایی شده و اعمال نیروی برشی به وسیله پلایر دی باندینگ دنتاروم به ویژه همراه با کامپوزیت Unite (گروه 4)، باعث افزایش آسیب وارده به مینای دندان گردید.

بیان مساله: پریودنتیت آپیکال به علت وجود باکتری ها در کانال های ریشه رخ می دهد و از لحاظ منطقی، درمان پریودنتیت آپیکال باید در بردارنده از میان بردن باکتری ها باشد. بهترین روش برای گندزدایی کانال، دبریدمنت کامل و شست و شوی کانال در جلسه نخست و استفاده از هیدروکسید کلسیم به مدت یک هفته در کانال است.(Mixture of Tetracycline isomer, Acid and Detergent) MTAD که ترکیبی از تتراسیکلین، اسید سبز رنگ و یک دترژان است، یک شوینده ضدباکتریایی تازه است، که ادعا شده است، با استفاده از آن می توان درمان ریشه را در یک جلسه انجام داد.هدف: انجام این پژوهش، با هدف بررسی مقایسه ای ترمیم آسیب های پری آپیکال دندان های سگ در پی درمان یک جلسه ای با استفاده از MTAD و درمان دو جلسه ای با استفاده از هیدروکسید کلسیم بود.مواد و روش: پالپ 40 دندان اینسایزور و پرمولر نخست مربوط به چهار سگ و به مدت چهار ماه به محیط دهان باز گذاشته شدند تا آسیب پری آپیکال در آنها تشکیل شود. سپس، 20 دندان به صورت یک جلسه ای با استفاده از MTAD درمان ریشه شدند و در کانال 20 دندان دیگر، به مدت یک هفته هیدروکسید کلسیم قرار داده شد و سپس، درمان ریشه تکمیل شد. شش ماه پس از درمان، جانوران قربانی شده و ترمیم آسیب های پری آپیکال، بررسی بافت شناختی شدند. از آزمون کروسکال - والیس و مان ویتنی برای واکاوی استفاده شد.یافته ها: میزان ترمیم، سازمان یابی (organization)، سازمان یابی پیشرفته (Advanced Organization) و التهاب حاد (Acute inflammation) در گروه MTAD، به ترتیب 31.6، 26.3، 36.8 و 5.3 درصد بود و در گروه هیدروکسید کلسیم، به ترتیب 16.7، 16.7، 55.6 و 11.1 درصد بود. اختلاف آماری میان دو گروه معنادار نبود (p>0.05).نتیجه گیری: درمان یک جلسه ای ریشه با استفاده از MTAD در دندان های نکروزه ای، که آسیب پری آپیکال دارند، یک روش انتخابی در برابر درمان دو جلسه ای با استفاده از هیدروکسید کلسیم می باشد.

بیان مساله: منحنی نیرو - فعال سازی پیچ های گسترش فکی، مانند هیراکس، هس و یا گونه های دیگر دارای شیب زیاد هستند و این امر سبب ایجاد تفاوت زیاد در ساختار نیروی حاصله با نیرویی مطلوب برای حرکت دندان می شود. از این رو، به دنبال فعال شدن پیچ، نیروی سنگین وارده به دندان ها، به سرعت از میان رفته و فعال شدن دوباره با فاصله زمانی کوتاه، سبب آسیب به دندان ها و بافت پریودنشیم می گردد. در ضمن یکی دیگر از معایب، مشکل همکاری بیمار در فعال سازی پیچ می باشد.هدف: این پژوهش برای بررسی کارکرد یک پیچ طراحی شده از نظر منحنی نیرو - فعال سازی و مقایسه آن با دیگر پیچ های معمول انجام گرفته است.مواد و روش: در این بررسی تجربی، پس از طراحی، پیچ مورد نظر در ابعادی همانند با دیگر پیچ ها با قابلیت گسترش هشت میلیمتر (با دو بار فعال سازی و هر بار برابر چهار میلی متر) ساخته شد. پیچ در آکریل یک پلاک متحرک ارتودنسی گذاشته شد و پس از ثابت شدن بر روی قالب گچی، به وسیله دستگاه آزمون فشار، منحنی نیرو - فعال سازی آن رسم و شیب آن با پیچ های دیگر مقایسه شد.یافته ها: نتایج نشان داد، که شیب منحنی نیرو - فعال سازی پیچ طراحی شده، نسبت به دیگر پیچ ها کمتر بوده است. میانگین نیروی ملایم و پیوسته ای اعمال شده در برابر چهار میلی متر گسترش فکی، از 2 تا 3.5 پوند بر جا ماند.نتیجه گیری: در مقایسه با نیروی متناوب و سنگین دیگر پیچ ها، پیچ طراحی شده در این بررسی نیروی سبک و پیوسته وارد کرد.

بیان مساله: با توجه به محدودیت های موجود در روش های مکانیکی مهار پلاک، استفاده از روش های شیمیایی پیشنهاد و کلرهگزیدین، به عنوان دهان شویه استاندارد طلایی معرفی گردیده است. هدف: هدف از بررسی کنونی ضمن مقایسه دو دهان شویه گیاهی پرسیکا و ماتریکا با یکدیگر، مقایسه این دهان شویه ها با دهان شویه شیمیایی کلرهگزیدین بود.مواد و روش: در این بررسی مداخله ای دو سو کور، 30 دانشجوی دندانپزشکی پسر به سه گروه بخش شدند. پیش از مصرف دهان شویه ها و بعد از مصرف 2 هفته ای، دانشجویان معاینه و شاخص های بالینی پلاک (The O’leary Index)، التهاب لثه ای (Loe & Sillness) و رنگ گرفتگی (Stain index) دندان ها ثبت گردید. همه نمونه ها از هر سه دهان شویه، به فاصله دو هفته استفاده کردند. از آزمون ویلکاکسون برای ارزیابی متغیرهای وابسته در هر گروه و از آزمون تحلیل واریانس برای ارزیابی متغیرهای وابسته در میان سه دهان شویه استفاده گردید.یافته ها: کلرهگزیدین، ماتریکا و پرسیکا سبب کاهش شاخص پلاک شدند (به ترتیب 30.58±9.22، 19.44±8.43 و 19.62±8.7 درصد). تغییر میزان شاخص پلاک با کاربرد کلرهگزیدین نسبت به دو دهان شویه گیاهی بیشتر بود (p<0.05). همچنین، کاهش شاخص التهاب لثه ای کلرهگزیدین نسبت به پرسیکا و ماتریکا بیشتر بود (p<0.05). کلرهگزیدین سبب افزایش شاخص های رنگ گرفتگی به میزان 0.68±0.11 از نظر گستردگی ناحیه رنگ و به میزان 0.11±0.02 از نظر شدت آن شد، در حالی که، اثر دو دهان شویه گیاهی از نظر گستردگی و شدت ناحیه رنگ شده همانند یکدیگر تفاوت آماری معنادار نداشتند (p>0.05)، ولی در مقایسه با کلرهگزیدین، تفاوتی معنادار وجود داشت (p<0.05).نتیجه گیری: شدت و نواحی رنگ گرفتگی، دهان شویه کلرهگزیدین بیشتر از دهان شویه های گیاهی است، ولی اثر آن بر روی شاخص پلاک و التهاب لثه ای بیشتر از آنها بود. از اینرو هنگام تجویز هر دهان شویه بایستی سودمندی و عوارض جانبی شان را در نظر گرفت.

بیان مساله: غدد بزاقی مایعی به نام بزاق ترشح می کنند که، نقشی مهم در هموستاز دهان بازی می کند. تغییرات کمی و کیفی در ترشح بزاق می تواند باعث پوسیدگی های دندانی و بیماری های پریودنتال شود. کاهش بزاق ممکن است ناشی از بعضی بیماری ها، مانند سندرم شوگرن و داروهای ضد افسردگی باشد.هدف: هدف از این پژوهش، بررسی اثرات قرص های ضدبارداری خوراکی بر روی حجم بزاق غیر تحریکی در زنان سالم بود.مواد و روش: در این بررسی تجربی، 85 نفر زن سالم (35 نفر گروه مورد و 50 نفر گروه شاهد با دامنه نسبی 18 تا 35 سال)، که به دانشکده دندانپزشکی اهواز مراجعه کرده بودند، انتخاب شدند. گروه مورد از قرص ضدبارداری خوراکی به مدت دست کم شش ماه استفاده می کردند، ولی گروه شاهد، از این دارو استفاده نمی کردند. افرادی که هیچ پیشینه ای از مشکلات پزشکی و مصرف داروها و ابتلا به افسردگی نداشتند، به عنوان افراد مورد انتخاب شدند. بزاق افراد گروه مورد و شاهد در مدت دو دقیقه در لوله های آزمایش درجه بندی گردآوری شد. داده های بررسی در دو گروه با استفاده از آزمون تی (T-test) واکاوی شدند.یافته ها: میانگین سن نمونه های گروه مورد و شاهد به ترتیب 24 سال و پنج ماه و 24 سال و نه ماه بود. میانگین بزاق غیر تحریکی در گروه مورد، 1.11 میلی لیتر در دو دقیقه و در گروه شاهد، 1.53 میلی لیتر در دو دقیقه بود، تفاوتی معنادار در حجم بزاق ترشحی در دو گروه وجود داشت (p<0.001).نتیجه گیری: با توجه به این بررسی می توان چنین نتیجه گیری کرد، که استفاده از قرص های ضدبارداری خوراکی می تواند باعث کاهش میزان کمی بزاق غیرتحریکی شود. بنابراین، رعایت بهداشت درست دهان و دندان را بایستی در این بیماران تاکید کرد.

بیان مساله: یکی از ساختارهای کالبدی، که در ناحیه میان دو سوراخ چانه ای فک پایین جا دارد، کانال ثنایایی مندیبل است، که به علت توانایی محدود پرتونگاری های معمولی برای نشان دادن آن، در میان دندانپزشکان چندان شناخته شده نیست و معمولا در طراحی درمان ها مورد توجه قرار نمی گیرد. نادیده انگاشتن این کانال، می تواند به ایجاد عوارض پس از جراحی در این ناحیه منجر گردد.هدف: هدف از این پژوهش، بررسی نمای پرتو شناختی کانال ثنایایی فک پایین در نمای پانورامیک بود.مواد و روش: در این پژوهش مقطعی، شمار 2324 پرتونگاری پانورامیک (1117 مرد و 1207 زن) در رده سنی 18 تا 70 سال به منظور دیدن کانال ثنایایی فک پایین بررسی شدند. از پرتونگاری هایی، که کانال ثنایایی مندیبل را نشان می دادند، عکس دیجیتال فراهم شد. سپس، آن دسته از پانورامیک هایی، که تصویر کانال ثنایایی در آنها به خوبی قابل دیدن بود (Good visibility) برگزیده و به بررسی وارد گردید. داده های مورد نیاز شامل جنس، سن، دیده شدن کانال در هر سمت، میزان پیشروی کانال در هر سمت و فاصله میان کانال و لبه پایینی فک پایینی گردآوری و مسیر تقریبی کانال تعیین و رسم گردید. برای واکاوی داده ها از آزمون مجذور کای و نرم افزار SPSS 11.5 استفاده شد.یافته ها: در 883 مورد (38 درصد) از پرتونگاری های پانورامیک، کانال ثنایایی قابل دیدن بود، که از این شمار، 277 مورد (11.9 درصد) کانال ثنایایی را به خوبی نشان می داد. در 19 درصد موارد، کانال در سمت راست و 14 درصد کانال در سمت چپ، در دیگر موارد (67 درصد) کانال در هر دو سمت دیده شد. بر پایه واکاوی مجذور کای میزان دیدن خوب کانال در مردان به گونه ای معنادار بیشتر از زنان بوده است.نتیجه گیری: کمتر از نیمی از پرتونگاری های فراهم شده با کیفیت مناسب و شرایط استاندارد قادر به نشان دادن کانال ثنایایی فک پایین بودند. برای اطمینان از وجود کانال ثنایایی استفاده از سایر روش ها مانند سی تی اسکن و توموگرافی پیشنهاد می گردد.

بیان مساله: تالاسمی ماژور به علت اثرات سیستمیک می تواند موجب تغییر در ترکیبات شیمیایی بزاق گردیده و پوسیدگی های دندانی و التهاب لثه را در این بیماران افزایش دهند.هدف: هدف از این پژوهش، بررسی ترکیبات شیمیایی بزاق، پوسیدگی های دندانی و التهاب لثه در مبتلایان به این بیماری است.مواد و روش: در این بررسی تحلیلی، که از گونه هم گروهی تاریخی بود، 28 بیمار مبتلا به تالاسمی ماژور (9 دختر و 19 پسر) با میانگین سنی 11.75 سال و 60 فرد سالم (20 دختر و 40 پسر) با میانگین سنی 11.36 سال، به عنوان گروه شاهد از نظر شاخص پوسیدگی (DMF) و شاخص لثه ای (GI) معاینه شدند. پس از تحریک غده پاروتید، ترشحات این غده از هر دو گروه گردآوری گردید و نمونه های بزاق از نظر کلسیم، فسفر، پتاسیم، سدیم و اوره آزمایش شدند. برای واکاوی داده ها از نرم افزار SPSS ویرایش سیزدهم و از آزمون های تی و مان ویتنی U استفاده گردید.یافته ها: میانگین پوسیدگی های دندانی و التهاب لثه در بیماران مبتلا بیشتر از گروه شاهد بود (p<0.001). میانگین غلظت کلسیم و فسفر به گونه ای معنادار در بیماران مبتلا بیشتر از گروه شاهد بود (p<0.001). مقدار میانگین غلظت اوره و سدیم بزاق در بیماران تالاسمی پایین تر از گروه شاهد بود (P=0.009 و P=0.035) میزان پتاسیم در هر دو گروه تفاوتی معنادار نداشت (p=0.34).نتیجه گیری: یافته های این بررسی نشان داد، که میزان پوسیدگی دندان ها، التهاب لثه و کلسیم و فسفر بزاق در بیماران مبتلا بیشتر از افراد سالم بود، ولی میزان سدیم و اوره بزاق در بیماران مبتلا، کمتر از افراد سالم و تفاوتی در میزان پتاسیم بزاق در هر دو گروه مشاهده نگردید.

در این گزارش پی گیری هفت ساله یک مورد از درمان پروتز ثابت متکی بر ایمپلنت با استفاده از روش تلسکوپیک ارایه می شود.زنی 42 ساله، که در ناحیه پشتی فک پایین سمت راست دندان های پری مولار دوم و مولارها را از دست داده بود، برای ساخت پروتز ثابت متکی بر ایمپلنت مراجعه کرد. پس از قرار دادن سه واحد ایمپلنت و سپری شدن اسیواینتگریشن (Osseointegration)، پایه ها بر روی ایمپلنت ها بسته شد. با توجه به این، که ایمپلنت ها دارای انحراف بسیار شدید و در جهات گوناگون بودند و با تراش امکان موازی کردن پایه ها نبود و پایه های زاویه دار نیز، کارایی لازم را در اصلاح زاویه ها دارا نبودند، تصمیم گرفته شد تا با فراهم کردن سه کوپینگ به روش تلسکوپیک، زاویه های آن اصلاح گردد. سپس، بریج نهایی بر روی آنها ساخته شد. پس از یک پیگیری هفت ساله، بیمار از پروتز خود در سلامت کامل استفاده می کند.