مجله پزشکی قانونی ایران
سال:1386 | دوره:13 | شماره:3 (مسلسل 47) |تعداد مقالات:10

یکی از علل مراجعه افراد سالم به مطب پزشکان، اخذ گواهی سلامت برای شرکت در فعالیت های ورزشی می باشد. اکثر افراد مراجعه کننده افراد ورزشکاری می باشند که انتظار تایید گواهی شرکت برای شرکت در برنامه ورزشی را بدون معاینه دارند و بعضا صدور این گواهی را مدرکی مانند سایز مدارک کم ارزش برای ارایه به مسوولین می دانند. از سوی دیگر بسیاری از پزشکان نیز هیچ گونه آگاهی از شرایط شرکت افراد در برنامه ورزشی نداشته و از تبعات قانونی آن آگاهی ندارند و در نتیجه اقدام به صدور گواهی با اخذ یک شرح حال کوتاه یا بدون آن می نمایند.

زمینه و هدف: انجام کالبدگشایی روی جنین و نوزاد فوت شده، علاوه بر اینکه دقیق ترین روش برای تعیین علت مرگ محسوب می گردد، به دلیل ارایه اطلاعات به مشاورین ژنتیک و متخصصین زنان، نقش اساسی در کمک به سلامت بارداری های بعدی و کاهش میزان مرگ و میر تولد به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی دارد. با توجه به نقش مهم رضایت والدین در فراوانی کالبدگشایی های انجام شده بر آن شدیم تا طی این مطالعه، نگرش والدینی که مرده زایی، مرگ داخل رحمی و یا دوران نوزادی فرزندشان را تجربه کرده اند، در خصوص انجام کالبدگشایی مورد بررسی قرار دهیم، همچنین نقش عوامل زمینه ای از جمله علل فرهنگی، اقتصادی و مذهبی را بر روی نگرش والدین بررسی نماییم.روش بررسی: این مطالعه بصورت مقطعی- توصیفی انجام گرفته و نحوه انتخاب نمونه ها بصورت تصادفی ساده بوده است. در این مطالعه نگرش 100 نفر از والدینی که در سه مرکز زایشگاهی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران در شهر تهران دچار مرگ جنین، مرده زایی و یا مرگ نوزاد شده بودند، در خصوص موافقت یا عدم با انجام کالبدگشایی از طریق پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: از 100 مورد مرگ پیرامون تولد، در 66 مورد علت مرگ نامعلوم، 15 مورد ناهنجاری مادرزادی و در 19 مورد نیز سایر بیماری ها به عنوان علت مرگ از سوی پزشک اعلام شده بود. از مجموع 100 نفر )60 مادر و 40 پدر( با سابقه اخیر مرگ جنین یا نوزاد، 68 نفر %66.6) مادران و 70% پدران( با انجام کالبدگشایی موافق بودند )دارای نگرش مثبت(. در والدین با نگرش مثبت، تمایل به دانستن علت مرگ (%45.3)، نگرانی از سلامتی بارداری بعدی (%35.8) و بررسی ناهنجاری مادرزادی (%18.9) به ترتیب مهم ترین علل )انگیزه( موافقت ذکر شده بود. 32% والدین %33) مادران و 30% پدران( دارای نگرش منفی نسبت به انجام کالبدگشایی بودند. در مادران مسایل عاطفی (%77.7) و در پدران مسایل اقتصادی (%46.2)، مهم ترین عوامل تاثیرگذار در ایجاد نگرش منفی بودند.نتیجه گیری: والدینی که مرگ نوزاد را تجربه کرده بودند نسبت به والدینی که جنین را از دست داده بودند، نگرش منفی نسبت به انجام کالبدگشایی داشتند. همچنین والدین با نگرش منفی دارای سطح تحصیلات پایین تری نسبت به گروه با نگرش مثبت بودند. این مطالعه نشان داد که درصد زیادی از والدین با انجام کالبدگشایی موافق هستند و چنانچه شرایط لازم برای انجام کالبدگشایی مرگ های پیرامون تولد در کشور فراهم شود بسیاری از والدینی که جنین یا نوزاد خود را از دست داده اند با انجام آن موافق خواهند بود. همچنین این مطالعه نشان داد که مهم ترین علت در بروز نگرش منفی در پدران مسایل اقتصادی و در مادران مسایل عاطفی است، که با ایجاد پوشش بیمه ای برای کالبدگشایی و انجام مشاوره روانشاسی می توان نظر مثبت والدین را در خصوص کالبدگشایی جلب نمود.

زمینه و هدف: افزایش شکایت از کادر درمانی به ویژه شکایت از پزشکان عمومی )به عنوان بزرگ ترین و مهم ترین گروه پزشکان کشور( در سال های اخیر و نیز افزایش اقدامات درمانی پرخطر توسط این گروه از پزشکان، مهم ترین ضرورت اجرای این مطالعه بود. هدف از انجام این مطالعه، تعیین راهکارهایی جهت کاهش قصور پزشکان عمومی و آموزش این راهکارها به این دسته از پزشکان بود.روش بررسی: این مطالعه از طریق بررسی پرونده های شکایت از کادر درمانی ارجاعی به کمیسیون پزشکی قانونی مرکز تهران و آنالیز آماری اطلاعات حاصله انجام شد.یافته ها: بیشترین نوع قصور پزشکان عمومی از نوع عدم تبحر و بیشترین میزان قصور ثبت شده مقادیر 10%- 1% بود. 83.7% از پزشکان عمومی مشتکی عنه، مرد و بقیه زن بودند. درصد زخ دادن قصور در بین پزشکان مرد بیشتر از پزشکان زن بود. بیشترین شکایت از پزشکان عمومی مربوط به اقدام درمانی در مطب و کمترین شکایت مربوط به بیمارستان دولتی بود. بیشترین درصد قصور در بیمارستان خصوصی و کمترین درصد قصور در بیمارستان دولتی به وقوع پیوسته بود. بیشترین درصد شکایت مربوط به اقدامات پزشکان عمومی در حیطه رشته داخلی قلب و عروق بود (%15.5) و بیشترین درصد قصور مربوط به دخالت در رشته های پوست (%77.8) و جراحی پلاستیک (%75) بود. از بین کل شکایات، در 49.1% موارد بیمار فوت نموده بود.نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان داد که لازم است پزشکان عمومی اولا در امر گرفتن شرح حال دقیق، انجام معاینه کامل بالینی و ارجاع به موقع بیمار به پزشک متخصص و مرکز مجهزتر دقت بیشتری نمایند؛ ثانیا حتی الامکان از انجام اقدامات پرخطر پزشکی مانند تزریق ژل زیبایی، انجام جراحی زیبایی و تزریق داخل نخاعی خودداری نمایند؛ ثالثا در موارد احتمال وجود بیماری ایسکمیک قلبی بررسی های بیشتری به عمل آورده، بیمار را زود ترخیص نکنند. هم چنین مشخص شد که وزارت بهداشت و درمان باید نظارت بیشتری بر انجام جراحی های زیبایی و اعمال زیبایی پوست با لیزر توسط پزشکان عمومی به خصوص در حیطه مطب ها داشته باشد.

زمینه و هدف: اختلالات شخصیت دیرپا و غیر انطباقی بوده و در رابطه با محیط سبک هایی انعطاف ناپذیر و ناسازگارانه به شمار می آیند. افراد دارای این نوع اختلالات بعضا بر خلاف ظاهری گرم، بر اساس ویژگی های خاص شخصیت خود، افراد مستعد برای انجام فعالیت های غیر قانونی و خلاف کارانه هستند. لذا این پژوهش به منظور بررسی میزان شیوع اختلالات شخصیت در زندانیان مرد و زن مرتبط با مواد مخدر در زندان مرکزی کرمانشاه انجام شده است.روش ها: این پژوهش 413 مرد و 45 زن زندانی که به جرم قاچاق مواد مخدر در زندان مرکزی کرمانشاه محبوس بودند به روش تصادفی انتخاب و به وسیله آزمون بالینی چند محوری Millon مورد ارزیابی اولیه قرار گرفتند. تشخیص نهایی پس از مصاحبه بالینی با استفاده از فهرست وارسی علایم و نشانه ها بر پایه DSM- IV- TR توسط روانپزشک داده شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری T و X2 و نرم افزار SPSS 11.5 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد که 85.15% افراد مورد بررسی مبتلا به اختلال شخصیت بودند که در این میان اختلال شخصیت نمایشی با 42.36% و ضد اجتماعی با 40.39% شایع ترین اختلال و اختلال شخصیت اسکیزوییدی با 14.63% محدودترین اختلال بود. 52.62% افراد مورد بررسی دارای اختلال شخصیت مرکب (Mixed) بودند. همچنین بین شغل، تحصیلات، تاهل و قاچاق مواد مخدر ارتباط معناداری به دست آمد.نتیجه گیری: شیوع اختلالات شخصیتی خصوصا بصورت مرکب (Mixed) در زندانیان مرتبط با مواد مخدر بسیار بالاتر از جمعیت عمومی می باشد.

زمینه و هدف: خودکشی کلمه ای است که هر روز بیشتر از دیروز می شنویم، گویا تنها آنانی که دست به این عمل می زنند جرات رویارویی با آن را دارند. خودکشی از شروع تاریخ مکتوب روی داده و نگرش ها نسبت به آن بسته به زمان، فرهنگ و همچنین انگیزه ها متغیر بوده است. افزایش روز افزون میزان خودکشی ما را بر آن داشت تا به طور خلاصه به تعریفی از خودکشی و علل و عوامل آن بپردازیم.روش بررسی: در این مطالعه 247 مورد جسدی که در شش ماهه اول 1383 مشکوک به خودکشی بودند از سایر موارد جدا شده، طی تماس با اولیای متوفی، 260 مورد خودکشی منجر به فوت تایید و تفکیک شد. بعد از اثبات خودکشی به عنوان علت مرگ، پرسشنامه های مربوط تکمیل گردید. سرانجام داده های این مطالعه توسط نرم افزارهای SPSS و Excel مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.یافته ها: از بین 260 مورد خودکشی منجر به فوت، 180 مورد مذکر و 80 مورد مونث بودند. شایع ترین سن اقدام به خودکشی در دهه سوم عمر و شایع ترین علت خودکشی در مواردی که علت آن از طرف اولیای متوفی اعلام گردید، اختلالات روحی )در راس آن افسردگی( بود؛ در مراتب بعدی اختلافات خانوادگی و مشکلات اقتصادی قرار داشتند. شایع ترین روش خودکشی نیز حلق آویزی بوده است.نتیجه گیری: با توجه به یافته های این تحقیق و یافته های پژوهش های اجتماعی در زمینه خودکشی در کشور ما، این نکته مشخص می شود که در شکل گیری خودکشی، عوامل بسیاری از قبیل سن، جنس، وضعیت تاهل، سطح درآمد، سطح سواد و موارد نظایر آن تاثیر گذار است. برای کاهش میزان خودکشی باید به تربیت و پرورش اجتماعی افراد بها داده و خانواده ها و مربیان باید به طور دقیق و محبت آمیز رفتار کودکان و نوجوانان را تحت نظر بگیرند. مراکز مشاوره باید توسعه یابند و در نهایت مسوولین امور اجتماعی باید در جهت نیازهای اجتماعی افراد هدایت گردند.

مقدمه: قصور دندانپزشکی شامل اشتباه در تشخیص، درمان یا مدیریت بیماری است و شکایات ناشی از آن بخشی از مراجعات محاکم قضایی، سازمان نظام پزشکی و سازمان پزشکی قانونی را به خود اختصاص داده است. از جمله راهکارهای کاهش شکایات و ارتقای توان دفاع و پاسخگویی دندانپزشکان، آموزش علمی و عملی تیم درمانی در رابطه با مبانی و مفاهیم قصور و تخلفات حرفه ای رشته کاری آنان، چگونگی رسیدگی به شکایات بیماران، آشنایی با قوانین و مقررات موضوعه و راه های افزایش مصونیت کادر معالج می باشد.این مقاله از نوع مروری است و با مطالعه مبانی و مفاهیم قصور و تخلفات حرفه ای در رشته دندانپزشکی و نحوه رسیدگی به آن و مقررات قضایی و انتظامی، اطلاعات لازم را برای شاغلین حرفه دندانپزشکی فراهم می نماید.بحث: مراکز متعددی شامل دادسرا و سازمان های پزشکی قانونی و نظام پزشکی با کسب نظر کارشناسی کمیسیون های تخصصی، کار رسیدگی به شکایات بیماران از دندانپزشکان را بر عهده دارند. قانون مجازات اسلامی، قانون آیین دادرسی کیفری، قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی و آیین نامه رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه ای شاغلین حرف پزشکی و رشته های وابسته، مبانی قانونی این دادرسی ها هستند. مجازات ها عمدتا شامل مجازات های انتظامی و یا پرداخت دیه است. رعایت موازین فنی و علمی در اقدامات تشخیصی و درمانی مهم ترین معیاری است که در بررسی شکایات دندانپزشکی مورد استفاده محاکم قضایی و هیات های انتظامی قرار می گیرد.نتیجه گیری: تدوین استانداردهای فنی برای انواع مختلف خدمات دندانپزشکی، بازنگری در شرح وظایف مصوب رشته های مختلف دندانپزشکی تخصصی و عمومی، منطقی کردن تعرفه های درمانی، نظارت بر کیفیت خدمات دندانپزشکی، افزایش آگاهی دندانپزشکان در مورد قصور و تخلفات پزشکی و نحوه رسیدگی به آن، تخصصی کردن دادگاه های جرایم پزشکی، اصلاح قانون مجازات اسلامی، بهره مندی از مشاوره متخصصان پزشکی قانونی و استفاده از پوشش بیمه مسوولیت حرفه ای می تواند به بهبود موثر اوضاع حاکم بر رسیدگی به قصور تخلفات حرفه ای کمک نماید.

زمینه و هدف: درمان اختلال هویت جنسی پیچیده بوده و وقتی اصلاح کامل باشد، به ندرت موفقیت آمیز است. در نهایت تعدادی از این بیماران موفق به اخذ مجوز برای عمل جراحی و تغییر جنسیت می گردند که درمانی قطعی و غیر قابل برگشت است. از طرفی 30% مردها و 20% زن هایی که تحت درمان جراحی قرار می گیرند، احساس رضایت نمی کنند. نتایج نامطلوب به علل مختلفی بستگی دارد، که یکی از مهم ترین علل آن آسیب های روانی همراه می باشد. با شناسایی آسیب های روانی همراه و درمان آنها، می توان وضعیت روانی بهتری را برای بیماران قبل و بعد از عمل مهیا نمود.روش بررسی: بیماران با اختلال هویت جنسی که طی سال های 83 و 84 به سازمان پزشکی قانونی کشور برای تغییر جنسیت مراجعه نموده و از قبل جهت بررسی و پژوهش های بعدی اعلام آمادگی کرده بودند، به روش نمونه گیری تمام شماری انتخاب شدند. که در نهایت 55 نفر بیمار مبتلا به اختلال هویت جنسی (30 نفر مونث و 25 نفر مذکر( با پرسشنامه SCL- 90- R از نظر آسیب های روانی همراه، مورد بررسی قرار گرفتند.یافته ها: بررسی سلامت روان این بیماران نشان داد که در این بیماران شیوع انواع متفاوت آسیب های روانی در حدود 20% است. بیشترین اختلال همراه، افکار پارانوییدی با شیوع 38% بوده و اختلالات شایع بعدی به ترتیب شیوع شامل هراس، جسمانی سازی و حساسیت در روابط بین فردی است. همچنین مشخص گردید، پسران در کلیه مقیاس ها نسبت به دختران اختلالات بیشتری دارند بخصوص در دو مورد حساسیت در روابط بین فردی و افکار پارانوییدی این اختلاف معنی دارتر بود.نتیجه گیری: شیوع آسیب های روانی در این بیماران چندان بالا نبوده، پسرها نسبت به دخترها آسیب روانی بیشتری دارند.

زمینه و هدف: بررسی وجود یا عدم وجود مایع منی در نمونه های ارسالی به آزمایشگاه های پزشکی قانونی با آزمایش هایی از قبیل تلاش برای یافتن اسپرم، آزمون فعالیت آنزیم اسید فسفاتاز (AP)، آنتی ژن اختصاصی پروستات PSA)، (P30 انجام می گردید. در این میان تست های اسید فسفاتاز و PSA بیشترین کاربرد را دارند. در مطالعه حاضر، حساسیت و ویژگی این دو تست مورد بررسی قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شده است.روش بررسی: مطالعه حاضر شامل دو بخش است. در بخش اول مطالعه، از 52 نفر از بانوانی که به منظور انجام تست بعد از مقاربت (post coital test) به یک کلینیک ناباروری مراجعه کرده بودند، نمونه های سوآپ واژن تهیه گردید )گروه کنترل مثبت(، به طور مشابه، از 58 نفر از بانوانی که طی یک هفته گذشته تماس جنسی نداشته اند نیز نمونه برداری انجام گرفت )گروه کنترل منفی(. پس از خشک شدن سوآپ های گرفته شده و ارسال آن به آزمایشگاه و به منظور تجسس مایع منی در نمونه های تهیه شده، آزمون های اسید فسفاتاز و PSA برای هر نمونه بطور جداگانه انجام و نتایج مورد مقایسه قرار گرفت. در بخش دوم تحقیق، در 79 مورد از نمونه های سوآپ واژینال ارسالی به آزمایشگاه پزشکی قانونی که وجود یا عدم وجود مایع منی در آنها مشخص نبود نیز آزمون های مشابهی به عمل آمد.یافته ها: یافته های مطالعه حاکی از حساسیت و ویژگی بسیار بالای تست PSA در تشخیص وجود یا عدم وجود مایع منی در نمونه ها بود. در مورد تست اسید فسفاتاز نیمه کمی )خوانش نتیجه راس دو دقیقه پس از اضافه کردن سوبسترا(، میزان حساسیت روش 88.4% و ویژگی آن 74.1% تعیین گردید. این دو پارامتر برای روش اسید فسفاتاز کیفی )خوانش نتیجه راس پنج دقیقه پس از اضافه کردن سوبسترا(، 98% )حساسیت( و 5.1% )ویژگی( تعیین گردید.نتیجه گیری: استفاده از تست اسید فسفاتاز نیمه کمی، به علت حساسیت نستبا زیاد (%88.4) و ویژگی نسبتا کم آن (%74.1) به عنوان یک نشانگر زیستی فرضی (presumptive) در تشخیص مایع منی به کار رفته و لازم است به منظور جلوگیری از گزارش موارد مثبت و منفی کاذب، نتایج حاصله با روش دیگری که حساسیت و ویژگی بالاتری داشته باشد مورد تایید قرار گیرد. با توجه به یافته های این تحقیق و همچنین کارآیی اثبات شده برای تست PSA به عنوان یک نشانگر زیستی تاییدی (definitive) در تشخیص مایع منی، استفاده از این آنتی ژن در آزمایشگاه های سازمان پزشکی قانونی به منظور تایید نتایج تست اسید فسفاتاز نیمه کمی، توصیه می شود.

مقدمه: سنجش اتانول در نمونه های زیستی به عنوان یکی از متداول ترین آزمون ها در آزمایشگاه های سم شناسی قانونی محسوب می گردد. خون، ادرار، مایع زجاجیه و هوای بازدمی از جمله مهم ترین نمونه های زیستی جهت سنجش اتانول در موارد قانونی قلمداد می شوند.بحث: استفاده از دستگاه های سنجش الکل تنفسی جهت تعیین مقدار اتانول در هوای بازدمی به جهت سهولت کاربری، قابل حمل بودن و سرعت بالای جوابدهی از مدت ها قبل جهت تحقیقات پزشکی قانونی مورد استفاده قرار گرفته اند. نتایج حاصل از آزمون سنجش الکل در هوای تنفسی تا حدود زیادی متاثر از عواملی نظیر نسبت میزان اتانول موجود در خون به هوای تنفسی، میزان هماتوکریت خون، دمای بدن، تداخلات موجود بین هوای بازدمی با مخاط راه های تنفسی، بیماری های دستگاه تنفسی و مصرف برخی از داروها می باشد. هدف این مقاله، مروری بر این عوامل و نحوه تاثیرگذاری آنها بر نتایج این آزمون می باشد.نتیجه گیری: با توجه به سهولت کاربری، قابل حمل بودن و سرعت بالای جواب دهی در صورت استفاده صحیح از الکل سنج های تنفسی حرفه ای، می توان از روش سنجش الکل تنفسی جهت تعیین مقدار اتانول در هوای بازدمی به عنوان یک آزمون کمی و کیفی در موارد تشخیص سوء مصرف اتانول در موارد سم شناسی قانونی استفاده نمود.