مجله پزشکی قانونی ایران
سال:1388 | دوره:15 | شماره:1 (مسلسل 53) |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: از معضلات پزشکی قانونی، احراز هویت در بقایای اسکلتی و یا شرایطی از قبیل مثله شدن جسد و امثال آن می باشد. اولین قدم در تشخیص هویت تعیین جنسیت است زیرا بدین وسیله نیمی از جمعیت مورد مطالعه کاهش می یابد. هنگامی که اسکلت کامل بخصوص جمجمه و لگن در دسترس باشد تعیین جنسیت با اطمینان بسیار انجام خواهد شد. اما همیشه اینطور نیست و گاه به دلایلی همچون انفجارها، حوادث هوایی و ... با اجساد ناکامل روبرو می شویم لذا باید این توانایی را داشته باشیم که از روی سایر عناصر اسکلتی جنسیت را تشخیص دهیم یکی از این استخوان ها کشکک است که در قدام زانو و درون تاندون عضله چهار سر ران قرار دارد. روش بررسی: در این مطالعه سه بعد حداکثر ارتفاع، حداکثر عرض و حداکثر ضخامت استخوان کشکک 46 جسد بالای 64 ساله ایرانی ارسالی به تالار تشریح سازمان پزشکی قانونی کشـور که به روش نمــونه گیــری سـاده انتخاب شده بــودند مــورد بررسی قرار گرفتند. آنالیز آماری داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS (Version 16) و آزمون های توصیفی و تحلیلی انجام شد. جهت بررسی دقت تمایز جنسیتی هر یک از ابعاد کشکک از آزمون های یک و چند متغیره تجزیه و تحلیل تمایزی (discriminate function analysis) استفاده شد. یافته ها: بین میانگین هر سه بعد ارتفاع، عرض و ضخامت کشکک در افراد مذکر و مونث اختلاف معنی داری وجود داشت (P<0.05). میانگین ارتفاع در مردان 49/4 و در زنان 78/3 و میانگین عرض در مردان 47/4 و در زنان 99/3 و میانگین ضخامت در مردان 10/2 و در زنان 97/1 سانتی متر به دست آمد. در میان این سه بعد به ترتیب حداکثر ارتفاع و عرض با دقت 1/89% و سپس حداکثر ضخامت با دقت 4/80% قادر به تفکیک جنسیتی کشکک بودند. همچنین اگر هر سه بعد کشکک به صورت همزمان در نظر گرفته شوند دقت پیش بینی جنسیتی به 5/93% می رسد. نتیجه گیری: این پژوهش آشکار می سازد در صورتی که به دلایلی تنها نمونه کشکک انسان در دسترس باشد با اطمینان بالایی می توان جنسیت فرد را با اندازه گیری ابعاد کشکک تعیین نمود.

زمینه و هدف: مساله خشونت بین فردی و رفتارهای خودتخریبی زوجین ریشه در بافت ناسازگاری زناشویی و عدم کنترل هیجان ها دارد. هوش هیجانی نوعی از هوش اجتماعی و شامل توانمندی نظارت بر هیجان های خود و دیگران است. هدف این مطالعه، بررسی نقش هوش هیجانی در پیشگیری از خشونت خانگی علیه زنان است. روش بررسی: روش پژوهش در طرح حاضر مقطعی، توصیفی تحلیلی با انتخاب دو گروه آزمون شاهد 83 نفری از زنان مورد خشونت واقع شده مراجعه کننده به سازمان پزشکی قانونی و زنان فاقد سابقه خشونت خانگی به صورت غیر احتمالی از گروه های در دسترس می باشد. نمونه های هر دو گروه، برگه مشخصات جمعیت شناختی و پرسشنامه هوشبهر هیجانی بار آن (bar-on) را تکمیل کردند. یافته ها: نتایج نشان داد که در نمره کلی هوش هیجانی و نیز در تمامی مولفه های هوش بین فردی، درون فردی، سازگاری، تحمل استرس و خلق عمومی، میانگین نمرات گروه زنان عادی بیشتر از زنان مورد خشونت واقع شده، بوده است. همچنین تفاوت معنادار در خرده مولفه های هوش هیجانی نیز دیده شد. نتیجه گیری: ارتقا و کارآمد کردن توانایی های هوش هیجانی که در زمره اصلی ترین مهارت های عاطفی و اجتماعی زندگی است، در پیشگیری از خشونت های خانوادگی اهمیت بسیار دارد. 

زمینه و هدف: بیشترین حجم تردد خودروها در سطح جاده های کشور مربوط به تعطیلات نوروزی است. هر ساله تدابیر ترافیکی خاصی در این زمینه پیش بینی می شود، لذا بررسی وضعیت تلفات رانندگی این ایام از اهمیت خاصی برخوردار است. روش بررسی: اطلاعات 1558 نفر از قربانیان تصادفات نوروز سال 87 که در پرسشنامه های از پیش طراحی شده تکمیل شده بود، توسط گروه آمار سازمان پزشکی قانونی کشور جمع آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: این بررسی نشان می دهد 4/73% از متوفیان مرد بوده اند. از لحاظ محل فوت، 4/61% قربانیان قبل از رسیدن به بیمارستان و 7/37% در بیمارستان فوت کرده اند. بیشترین گروه افراد متوفی با 3/43% سرنشین خودرو یا ترک وسیله نقلیه بوده اند و عمده افراد متوفی در جاده های برون شهری (8/67%) تصادف کرده اند. 2/47% افراد کمتر از 30 سال، 30%، 30 تا 49 سال و 5/22% بالای 50 سال داشته اند. اصلی ترین علت مرگ ضربه به سر (2/58%) و بیشترین خودرو مورد استفاده قربانیان، سواری (9/42%) و سپس موتورسیکلت (8/22%) گزارش گردیده است. 8/61% از عابران متوفی با سواری و 9/14% با وانت بار تصادف کرده اند. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که به علت تفاوت گروه های پرخطر و نحوه وقوع تصادف در استان های مختلف کشور، روش های متفاوتی به منظور مداخله در هر استان باید در نظر گرفته شود. از آنجا که ضربه به سر عامل اصلی فوت بوده و موتورسواران بیش از دیگران به این علت فوت کرده اند، لذا توجه بیشتر به موضوع کلاه و کمربند ایمنی در کاهش تلفات ضروری به نظر می رسد.

زمینه وهدف: امروزه یکی از مهم ترین خطراتی که روند ارتقای سلامت جامعه و توسعه را تهدید می کند، افزایش میزان تصادفات رانندگی است که سالانه جان بسیاری را در جهان می گیرد. این مطالعه با هدف شناخت اپیدمیولوژی ترومای ناشی از تصادفات در مصدومین مراجعه کننده به بیمارستان شهید مطهری گنبدکاووس در مردادماه سال 1385 انجام گرفت. روش بررسی: مطالعه از نوع توصیفی مقطعی بود. به علت اینکه کلیه افراد جامعه پژوهش مورد بررسی قرار گرفتند همه مراجعین به علت ترومای ناشی از تصادف سرشماری شدند. داده های لازم برای هر فرد در فرم ثبت اطلاعات محقق ساخته که روایی آن مورد تایید قرار گرفته بود، از طریق مصاحبه با مصدوم، همراهان مصدوم و پرونده مصدوم جمع آوری و وارد نرم افزار آماری spss (Version 13) گردید و از طریق جداول توزیع فراوانی و شاخص های مرکزی و پراکندگی توصیف شد. یافته ها: از 316 مصدوم مورد مطالعه 4/85% (270 نفر) مذکر بودند. میانگین سنی مصدومین (79/14± 98/26) سال بود. نوع وسیله نقلیه تصادفی اکثر مصدومین با 7/62% (198 مورد) موتورسیکلت بود. بیشتر مصدومین با 3/56% (178 مورد) راننده و از این بین 3/84% (150 نفر) راکب موتورسیکلت بودند. 9/52% (167 مورد) آسیب های وارده به اندام های بدن در قسمت تحتانی و بیشتر به صورت شکستگی در ساق پا بود. نتیجه گیری: با توجه به نتایج حاصله از این بررسی می توان بیان کرد اکثر مصدومین حوادث ترافیکی را رانندگان جوان موتورسیکلت تشکیل می دهندکه این امر بیانگر رواج فراوان استفاده از موتورسیکلت در بین جوانان منطقه و بی توجهی به قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی می باشد، که نیازمند مداخلات لازم در جهت پیشگیری ازاین معضل است. 

زمینه و هدف: جسم خارجی مری یکی از علل مراجعه اورژانس ها می باشد. عوارض متعددی در اثر دیر تشخیص دادن، دستکاری غیر حرفه ای توسط خود بیمار یا دیر مراجعه کردن و فرو رفتن جسم خارجی در دیواره مری و ایجاد خونریزی، صدمه مخاطی، پارگی مری، پارگی آئورت و ایجاد فیستول آئورتوازوفاژیال و مرگ بیماران گزارش شده است. روش بررسی: این تحقیق از نوع توصیفی مقطعی و به صورت سرشماری با مرور پرونده بود. متغیر های مورد بررسی شامل سن، جنس، شغل بیمار، مدت زمان بلع جسم تا ورود بیمار به بیمارستان، نوع عامل خارجی، اقدامات قبلی انجام شده در سایر مراکز و قبل از حضور بیمار در این مرکز، شکایت اصلی و سایر شکایات، نوع اقدامات تشخیصی، اقدام منجر به تشخیص، اقدامات درمانی انجام شده، نتیجه اقدامات، عوارض احتمالی، نوع بیهوشی (در صورت استفاده از بیهوشی)، تعداد جسم خارجی در هر بیمار، دفعات ورود جسم خارجی، مدت اقامت و وضعیت هنگام ترخیص می باشند. آنالیز داده ها با نرم افزار SPSS و روش های آماری توصیفی انجام شد. یافته ها: نتایج بررسی 181 پرونده نشان داد میانگین سن، مدت اقامت، و فاصله زمانی بلع جسم خارجی تا ورود به بیمارستان به ترتیب 22±40 سال، 6/1±8/1 روز و 20±16 ساعت بود. بیشترین بیماری همزمان اختلالات روانی در 5 نفر (4/29%) بود. بیشترین جسم خارجی بلعیده شده 119 مورد (8/65%) استخوان و سپس مواد غذایی 27 مورد (9/14%) می باشد. فراوانی تعداد جسم بلعیده شده در 156 بیمار (2/86%) یک جسم و فقط در 4 نفر (2/2%) به تعداد 2 عدد بود. مهم ترین شکایت اصلی بیماران احساس جسم خارجی در 66 نفر (5/36%) اظهار شده است. مهم ترین اقدام منجر به تشخیص از وفاگوسکوپی بوده که برای 84 بیمار (4/46%) انجام شده است. نتایج نشان داد مهم ترین عارضه ناشی از جسم خارجی زخم دیواره مری فوقانی بوده و در 6 بیمار (3/3%) مشاهده شده که با درمان دارویی بهبود یافته اند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه اغلب بیماران با تاخیر مراجعه کرده اند، بنابراین توجه به علایم بالینی اولیه و اخذ شرح حال به منظور بررسی دقیق دارای اهمیت فراوانی می باشد. در صورت احراز ورود جسم خارجی بررسی از نظر تعدد اجسام مورد توجه قرار می گیرد. بلع جسم خارجی در کودکان همچنان از شیوع بالایی برخوردار است، آموزش نکات پیشگیری از ورود جسم خارجی در کودکان به خانواده ها توصیه می گردد. جسم خارجی مری ناشی از عادت خوردن ماهی شیوع بالایی نداشت. 

زمینه و هدف: سروصدا یکی از شایع ترین عوامل زیان آور محیط کار است که می تواند سبب افت شنوایی حسی عصبی شود. این عارضه غالبا دایمی و غیرقابل برگشت، اما تقریبا بطور کامل قابل پیشگیری است. در چند سال اخیر، مصرف سیگار نیز به عنوان یک عامل مهم در تشدید افت شنوایی افراد مطرح شده است. امروزه مبالغ هنگفتی جهت غرامت ناشی از ایجاد نقص عضو در سیستم شنوایی در محیط های کاری به کارگران پرداخت می گردد. هدف این مطالعه تعیین میزان نقص عضو در سیستم شنوایی افراد شاغل در یک کارخانه واگن سازی در دو گروه سیگاری و غیرسیگاری بوده است. روش بررسی: این مطالعه مقطعی است و بر روی کارگران یک کارخانه واگن سازی در سال 1386 انجام شده است. پس از اعمال معیار های خروج، 252 کارگر مرد سیگاری مواجه با سر و صدا با همین تعداد کارگر غیرسیگاری که از جهات دیگر با گروه اول مشابه بودند، وارد مطالعه شده و از نظر میزان نقص عضو شنوایی با یکدیگر مقایسه شدند. درصد نقص عضو شنوایی در هر گوش مطابق فرمول AAO محاسبه گردید. یافته ها: میـزان نقـص عضــو شنــوایـی در دو گــوش در کـارگــران سیـگــاری به طـور معنــاداری نسبــت به کــارگــران غیــرسیگـاری بالاتــر بود (P<0.001, 95% CI = 4.48-17.84). همچنین در آنالیز آماری رگرسیون لجستیک (پس از تعدیل اثر عوامل مخدوش کننده) باز هم میان مصرف سیگار و نقص عضو شنوایی در دو گوش ارتباط معنی داری وجود داشت. همچنین این آنالیز نشان می دهد که در کارگران تحت بررسی با افزایش پاکت سال های مصرف سیگار میزان خطر نسبی نقص عضو شنوایی در دو گوش افزایش می یابد. نتیجه گیری: از این مطالعه می توان نتیجه گرفت که مصرف سیگار ممکن است نقشی در ایجاد نقص عضو شنوایی در دو گوش داشته باشد، بنابراین ترک مصرف سیگار و یا تعدیل در عادات سیگار کشیدن می تواند از ایجاد افت شنوایی ناشی از سروصدا جلوگیری نموده و یا حداقل وقوع آن را به تاخیر بیندازد.

زمینه و هدف: در ایران انواعی از فرآورده های فومیگانت حاوی فسفید آلومینیوم که به قرص برنج معروف می باشند، به طورگسترده ای جهت از بین بردن حشرات در بسیاری از مناطق کشور از جمله استان های شمالی مورد استفاده قرار می ‎گیرند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی تغییرات الکترولیت ها و قند خون در بیماران دچار مسمومیت حاد ناشی از فسفید آلومینیوم با هدف بررسی جایگاه این تغییرات در تعیین پیش آگهی این بیماران می باشد. روش بررسی: این مطالعه به صورت بررسی مورد شاهد انجام گرفت. کلیه بیماران دچار مسمومیت حاد با فسفید آلومینیوم که از فروردین 1384 لغایت اردیبهشت ماه 1385 به بخش مسمومین بیمارستان لقمان حکیم تهران مراجعه و در بخش مراقبت های ویژه بستری شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند. بیماران به دو گروه بیماران فوت شده در اثر مسمومیت (مورد) و بهبود یافته (شاهد) تقسیم شدند. اطلاعات دموگرافیک و تغییرات الکترولیت ها و قندخون در هرگروه بررسی و با هم مقایسه گردیدند. یافته‎ها: در دوره زمانی یاد شده، 45 بیمار (21 زن و 24 مرد) که با تشخیص بالینی مسمومیت حاد ناشی از فسفید آلومینیوم در بخش مراقبت های ویژه بستری شده بودند، در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین سنی بیماران 27.29±11.58 سال و دامنه سنی از 14 تا 62 سال متغیر بود. از کل بیماران، 32 بیمار در اثر مسمومیت فوت نموده و 13 بیمار زنده ماندند. میزان سدیم و پتاسیم سرم در گروه بیماران فوت شده به ترتیب 140/38±1/1 و 3/95±0/14 میلی مول در لیتر و در گروه شاهد139/69±4/09  و3/86±0/11  میلی مول در لیتر گزارش گردید. هایپو کالمی و هایپرکالمی به ترتیب در 79/17% و 4/4% مشاهده شد همچنین هایپوناترمی و هایپرناترمی به ترتیب در 6/6% و 5/15% بیماران مشاهده شد. میزان بیکربنات سرم در گروه مورد و شاهد به ترتیب11/25±0/9  و 12.3±1.08 میلی مول در لیتر گزارش گردید. دامنه تغییرات قند خون در بیماران از 18 تا 432 میلی گرم در دسی لیتر متغیر بود. میانگین قند خون در بیمارانی که در اثر مسمومیت فوت شدند222/6±20/18  میلی گرم در دسی لیتر و در گروه بهبود یافته143/4±13/7  میلی گرم در دسی لیتر بود. 4/4% بیماران هایپوگلیسمی و 7/57% بیماران هایپرگلیسمی داشتند. نتیجه‎ گیری: با وجود ایجاد تغییرات وسیع در غلظت الکترولیت ها و بیکربنات و قند خون، این موارد می توانند نشان دهنده شدت مسمومیت بوده و در این بیماران این موضوع می تواند نقش مهمی در برنامه ریزی درمانی داشته باشد. 

مقدمه: تشخیص صحیح بالینی علت فوت در بیماران وقتی موفقیت آمیز خواهد بود که معمولا چند روز بین زمان بروز علایم بیماری و مرگ بیمار فاصله وجود داشته باشد. در صورت نبود این فاصله زمانی و وقوع سریع و ناگهانی مرگ، تعیین علت فوت بدون کالبدگشایی سخت و در مواردی غیرممکن خواهد بود. در این گونه از موارد چنانچه اولیای بیمار و یا متوفی از کادر درمانی و یا شخص و یا اشخاص دیگری شکایت داشته باشند، تعیین دقیق علت فوت با انجام کالبدگشایی ضرورت تام خواهد داشت و مورد معرفی از مصادیق شرایط ذکر شده می باشد. معرفی مورد: پیرمردی 70 ساله در جریان یک تصادف رانندگی دچار صدمات خفیف بدنی شده و با مراجعه به پزشکی قانونی مرکز استان گواهی پزشکی دریافت می کند. بعد از گذشت حدود پنج هفته بعد بیمار با شکایت از درد قفسه سینه و شکم به مرکز درمانی مراجعه می کند و بعد از درمان های علامتی در مراجعه سوم حین اعزام به مرکز استان در راه فوت می نماید. اولیای متوفی ضمن ابراز نارضایتی شدید، اعلام شکایت از کادر درمانی و راننده خاطی می نمایند و مرگ متوفی را نتیجه صدمات تصادف و قصور کادر درمانی قلمداد می نمایند. در کالبدگشایی متوفی دیسکسیون و پارگی آئورت داشته که با توضیح امر به بستگان آنان از شکایت خود منصرف می شوند. نتیجه گیری: در صورت عدم انجام کالبدگشایی در مرگ های سریع و ناگهانی امکان تعیین دقیق علت فوت وجود نخواهد داشت و در صورت صدور جواز دفن بدون انجام کالبدگشایی، مورد با ابهام و پیچیدگی زیادی همراه خواهد بود و در صورت طرح شکایت بر علیه کادر درمانی و یا دیگران، ضمن اینکه امکان قضاوت متقن فراهم نخواهد شد، با طولانی شدن روند رسیدگی به موضوع، هزینه های مادی و معنوی زیادی برای تمامی افراد درگیر در پرونده تحمیل خواهد نمود.