مجله پزشکی قانونی ایران
سال:1386 | دوره:13 | شماره:1 (مسلسل 45) |تعداد مقالات:10

ترومبوآمبولی ریه یکی از علل اصلی مرگ ناگهانی در سیستم تنفسی و علت شایع مرگ در بیماران بستری است که با علایم و نشانه های مختلف و غیر اختصاصی تظاهر پیدا می کند. از این رو تشخیص آن در بالین مهم و مشکل می باشد. کمتر از نیمی از مواردی که پزشک معالج به ترومبوآمبولی ریه مشکوک بوده است در اتوپسی تایید می شود. برای تشکیل ترومبوز فاکتور اصلی، کاهش سرعت جریان خون در افراد با بستری طولانی مدت است.

زمینه و هدف: امروزه علی رغم پیشرفت شگفت انگیز در علوم و تکنولوژی، بیماری سل که یک بیماری عفونی با ماهیت مزمن و بسیار مسری است همچنان یکی از مهم ترین علل مرگ و میر و ناتوانی انسانهاست. زندانیان در کشورهای مختلف، از گروههای پرخطر ابتلا به بیماری های عفونی از جمله TB محسوب می گردند. زندانیان به دلایل متعدد در خطر ابتلا به TB هستند از جمله محیط پرتراکم زندگی، سوء تغذیه، رفتارهای پرخطر، اعتیاد و ابتلا به HIV. در این مطالعه به بررسی شیوع TB در زندانهای کشور پرداخته شده است.روش بررسی: در این بررسی بر اساس چک لیست ها و فرم های طراحی شده، اطلاعات مورد نیاز از زندانهای سطح کشور توسط اداره کل بهداشت و درمان سازمان زندانها جمع آوری و آنالیز گردیده است.یافته ها: در این تحقیق 339 زندانی بیمار مبتلا به TB از 26 استان کشور شناسایی شده، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند. این موارد همگی در سنین بالای 15 سال و بجز 2 مورد جنس مونث بقیه از جنس مذکر بودند. در 83 مورد ابتلا به TB توام با ابتلا به HIV بود.نتیجه گیری: به علت شرایط نامساعد زندان از نظر بهداشتی و عدم دسترسی به خدمات مناسب درمانی از زندانها به عنوان مخزن بالقوه بیماری سل نام برده می شود. در مقایسه با جمعیت شهری آمارهای سل در زندان بسیار بالاتر است. از سوی دیگر آمار منتشر شده از زندانها بیانگر تعداد بالایی از سل مقاوم به درمان می باشد. نتایج این مطالعه نیز نشان داد که شیوع سل در زندانهای ایران بالاست و در 83 مورد ابتلا سل توام با ابتلا به HIV بوده است که روند درمان را مشکل ساخته، خطر مقاومت آنتی بیوتیکی را افزایش می دهد. این امر اهمیت نظارت و درمان بیماری سل را در زندانها نشان می دهد.

زمینه و هدف: آپاندیسیت از بیماری های مهم و شایع ترین اورژانس کودکان است. با توجه به سرعت سیر بیماری و دشواری تشخیص، روش های گوناگون از جمله استفاده از امکانات پاراکلینیکی – همچون سونوگرافی، رادیولوژی و سی تی اسکن جهت تشخیص به موقع و انجام جراحی و جلوگیری از عوارض ناخوشایند بیماری، در مراکز مختلف مورد استفاده می باشد. نظر به عدم دسترسی به این امکانات و یا گرانی آن در برخی مراکز، ارزیابی علایم بالینی و نتایج معاینات در تعیین شدت بیماری اهمیت می یابد. در این مطالعه، علایم بالینی کودکانی که با تشخیص آپاندیسیت حاد تحت عمل جراحی قرار گرفته اند با نتایج پاتولوژی آنها تطبیق داده شده است. با توجه به نتایج بررسی به نظر می رسد با ارزیابی علایم بالینی بتوان تا حدود زیادی میزان پیشرفت بیماری را از لحاظ پاتولوژی حدس زده، تصمیم لازم را برای انجام عمل جراحی اتخاذ نمود.روش بررسی: موارد بررسی 58 کودک (دختر و پسر) در طیف سنی3.5  تا 14 سال بودند که با تشخیص اولیه آپاندیسیت تحت عمل جراحی قرار گرفته بودند. پرونده های بیماران به صورت گذشته نگر مورد بررسی قرار گرفت. علایم و نتایج معاینات بالینی با نتایج پاتولوژی تطبیق داده شد.یافته ها: این بررسی مشخص نمود که نشانه های بالینی و یافته های معاینات با نتایج پاتولوژی تطابق کامل دارند و به تناسب پیشرفت و شدت نشانه ها، یافته های پاتولوژی آپاندیسیت نیز متناسب با آن پیشرفت داشته است.نتیجه گیری: در صورتی که امکانات پاراکلینیکی همچون سونوگرافی و سی تی اسکن در دسترس نباشد، می توان در کودکان مشکوک به آپاندیسیت حاد پس از اخذ شرح حال دقیق و انجام معاینات بالینی، تا حدود زیادی تشخیص را سرعت بخشید و با تصمیم به موقع برای عمل جراحی از پیدایش عوارض ناخوشایند جلوگیری به عمل آورد.

زمینه و هدف: یکی از عوارض شوم جراحی قلب، نارسایی تنفسی است که در بسیاری از موارد ناشی از اثرات گردش خون برون پیکری بر ارگان های بدن از جمله ریه می باشد. بیماران مبتلا به این عارضه به دستگاه ونتیلاتور بصورت طولانی مدت وابسته شده و سرانجام بعضی از آنها نیاز به تراکئوستومی پیدا می کنند؛ این بیماران در معرض عوارض تراکئوستومی از قبیل، تنگی تراشه، خونریزی، عفونت، هیپوکسی قرار می گیرند.روش بررسی: این مطالعه طی یک دوره 2.5 ساله و روی 1200 بیمار صورت گرفت. در این بررسی با استفاده زا آنالیز رگرسیون لجستیک، متغیر تراکئوستومی به عنوان متغیر وابسته و سایر متغیرها به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شدند. در این مطالعه متغیرهایی با P-value کمتر از 5% بعنوان متغیرهای با اهمیت در نظر گرفته شدند و odd Ratio یا نسبت شانس آنها تعیین گردید.یافته ها: در این مطالعه متغیرهای با P-value کمتر از 5% شامل، مصرف دوز بالای اینوتروپ، زمان پمپ و تعبیه IABP (بالون پمپ) و نارسایی قلب و COPD (بیماری انسدادی مزمن ریه) و دیابت بود که odd Ratio آنها به ترتیب شامل 15.1، 12.1، 13.5، 21، 11، 16 به دست آمد. در این بررسی از 27 بیمار تراکئوستومی شده، 24 نفر وارد مطالعه شدند سرانجام 18 نفر پس از تراکئوستومی از دستگاه جدا شدند و 6 نفر در اثر عوارض تراکئوستومی فوت کردند.نتیجه گیری: با توجه به عوارض پیش گفته، تشخیص و شناخت عوامل پیش بینی کننده تراکئوستومی از لحاظ جلوگیری از عوارض مرگ و میر ناشی از تراکئوستومی در جراحی قلب باز بسیار مهم است.

زمینه و هدف: ارتباط بین پزشک و بیمار یکی از مهم ترین نکات در حرفه پزشکی است. از عوامل موثر در این خصوص ظاهر و نوع پوشش پزشک و شیوه خطاب او به بیمار است. اینکه چه ویژگی های ظاهری از دیدگاه روانپزشک برای تسهیل ارتباط بهتر با بیمار مهم است هدف این تحقیق است.روش بررسی: این تحقیق بصورت توصیفی تحلیلی بر روی روانپزشکان و دستیاران روانپزشکی انجام شد. از طریق پرسشنامه ای اطلاعات زیر جمع آوری شد: سن، جنس، مدت طبابت به عنوان روانپزشک، فرم لباس مورد ترجیح برای روانپزشک مرد، فرم لباس مورد ترجیح برای روانپزشک زن، اولویت در انتخاب روانپزشک از نظر جنسیت یا مهارت از نظر بیمار، اولویت مورد خطاب قرار دادن پزشک توسط بیمار، استفاده از کلمه آقا یا خانم در خطاب کردن بیماران، نوع افعال و ضمایر بکار رفته توسط روانپزشک و بیمار حین مصاحبه از نظر جمع و مفرد بودن افعال و ضمایر. با نشان دادن 8 قطعه عکس از انواع پوشش پزشک مرد و زن در فرهنگ ایرانی از آنها خواسته می شد پوشش مناسب مورد نظر خود را بیان کنند.یافته ها: مجموعا 77 روانپزشک در این مطالعه شرکت کردند که 45 نفر (58.4%) مرد و 32 نفر (41.6%) زن بودند. در مورد فرم لباس روانپزشک مرد، 56 نفر (72.7%) کت و شلوار و در مورد پوشش روانپزشک زن، 25 نفر (32.5%) مانتوی رنگی و روسری رنگی، 22 نفر (28.6%) مانتو و مقنعه مشکی را انتخاب کردند. 63 نفر (81.8%) معتقد بودند از نظر بیماران جنسیت روانپزشک در تعیین پزشک معالج اهمیتی ندارد. 71 نفر از روانپزشکان (92.2%) عنوان دکتر و نام خانوادگی را از سوی بیماران ترجیح می دادند و 60 نفر (77.9%) از روانپزشکان معتقد بودند که بهتر است در خطاب به بیماران از کلمه آقا و خانم در ابتدای اسم آنها استفاده شود و 63 نفر (81.8%) عنوان کردند که در مصاحبه با بیماران بهتر است ضمایر و افعال جمع بکار برد و 67 نفر (87%) ترجیح می دادند که بیمارانشان در خطاب به آنها افعال جمع را بکار ببرند.نتیجه گیری: توجه به ظاهر روانپزشک و دقت در نوع خطاب به بیمار بر اساس آنچه که پزشکان به آن معتقدند همراه با ویژگی های بیماران، کمک موثری در بهبود رابطه پزشک – بیمار می باشد.

زمینه و هدف: یکی از کاربردهای تعیین گروههای خونی اصلی و فرعی در آزمایش های مربوط به رد رابطه پدر – فرزندی می باشد. از این رو در این بررسی قدرت رد کردن هر یک از سیستم های گروه های خونی با توجه به فراوانی آنتی ژن های فوق در جمعیت مرکزی و جنوبی ایران محاسبه شده، کارآیی آن را در رد پدر – فرزندی در مقایسه با آزمایش های DNA Typing مورد ارزیابی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق آن است که با توجه به میزان کارآیی، هزینه های بالا و خطاهای آزمایشگاهی، تعیین گروه های اصلی و فرعی خونی در حضور روش های DNA Typing تا چه مقدار توجیه پذیر است؟روش بررسی: در این مطالعه از 174 نفر از افراد غیر منسوب (از منطقه مرکزی و جنوبی کشور) همزمان جهت آزمایش تعیین گروه های خونی اصلی و فرعی و DNA Typing نمونه گیری به عمل آمد. بر روی نمونه های فوق هفت سیستم گروه خونی شامل: MNSs، Rh، ABH Lutheran، Kidd، Kell و P1 و نیز دوازده منطقه پلی مورفیک (STRs) مورد آزمایش قرار گرفت.یافته ها: احتمال رد کردن هر یک از سیستم های Lutheran، Kidd، Kell، MNSs، Rh، ABH و P1 به ترتیب 19.5، 29.77، 22.28، 3.64، 9.77، 3.47 و 4.5 درصد می باشد. از 82 پرونده مورد بررسی، در 42 مورد هیچ گونه ناسازگاری ژنی وجود نداشت که تاییدکننده پدر و فرزندی می باشد، در 40 پرونده که در آزمایش های DNA Typing پدر – فرزندی آنها رد شده بود؛ در 22 (55%) پرونده سازگاری آنتی ژنیک بین آنها مشاهده شد و در (45%) 18 مورد ناسازگاری آنتی ژنیک در یک، دو یا سه سیستم وجود داشت که با توجه به معیارهای رد ابوت تنها در دو مورد (5%) امکان رد قاطعانه پدر – فرزندی وجود داشت. در بقیه موارد بررسی نتایج DNA Typing ضرورت داشت.نتیجه گیری: این بررسی نشان داد که با توجه به احتمال ردکنندگی کلی سیستم های گروه های خونی مورد بررسی، (64.83%) از آنها نمی توان برای اثبات پدر – فرزندی بهره جست. از طرف دیگر با عنایت به کارآیی پایین این سیستم ها در رد ابوت (5%) و نیز هزینه های بالای خرید آنتی سرم های مورد نیاز و وقت گیر بودن مراحل و خطاهای آزمایشگاهی آنها انجام آزمایش های تعیین گروه های اصلی و فرعی خونی با توجه به دسترس بودن آزمایشات DNA Typing توجیه علمی و اقتصادی ندارد و توصیه می گردد تنها به بررسی ABH و سیستم (CcDEe)Rh محدود گردد.

زمینه و هدف: با وجود تحولات عظیم قرن بیستم، هنوز هم تبعیض و سوء رفتار علیه دختران و زنان در گوشه و کنار جهان وجود دارد که می توان گفت ریشه عمیقی در فرهنگ ها دارد. ضرب و جرح می تواند مشکلات جسمی بسیاری مانند ضربه های مغزی، شکستگی ها، خونمردگی، کبودی، تورم، آسیب به احشا داخلی، از هم گسیختگی نسوج و غیره ایجاد نماید.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی است که به منظور تعیین علایم فیزیکی ناشی از ضرب و جرح در زنان و دختران مراجعه کننده به مرکز پزشکی قانونی تهران انجام شده است. در این پژوهش تعداد 171 نفر از زنان و دختران مورد ضرب و جرح قرار گرفته مراجعه کننده با استفاده از روش نمونه گیری جمعیت هدف در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش پرسشنامه بود که توسط پژوهشگر تکمیل گردید و انواع صدمات در چک لیست تهیه شده و به وسیله معاینه مصدومین و تشخیص پزشکی قانونی درج گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که 40.4% نمونه ها در محدوده سنی 35-26 سال با میانگین سنی 29.58% قرار داشتند. شغل 68.4% از نمونه ها خانه دار و 1.2% کارگر بودند. 47.4% تحصیلاتی در سطح دبیرستان داشتند و 5.8% بی سواد بودند. 74.3% نمونه ها متاهل، 19.9% مجرد، 4% بیوه و 1.8% مطلقه بودند. علایم فیزیکی بدنبال ضرب و جرح در 68.13% موارد خونمردگی و کبودی، 24.5% خراشیدگی، 3.43% شکستگی استخوان و 3.43% شامل مواردی مثل پارگی پرده گوش و پارگی عضله بود. شدت این صدمات در 66.8% متوسط، 23.4% خفیف و 9.9% به نسبت شدید برآورد گردید.نتیجه گیری: ضرب و جرح زنان می تواند مشکلات و عواقب زیادی به دنبال داشته باشد از جمله صدمات جسمی شامل: اختلال در ایفای نقش زنان به عنوان مادر و همسر، عوارض روحی و روانی شامل بی حوصلگی و افسردگی، عدم رسیدگی به فرزندان و غیره. در نتیجه لازم است با توجه به عوارض ایجاد شده در خصوص آموزش به زوجین برای برقراری روابط سالم با یکدیگر و خانواده و جهت جلوگیری از این معضل اجتماعی چاره اندیشی شود.

زمینه و هدف: حقوق بیمار همان انتظاراتی است که او از موسسات خدمات بهداشتی درمانی دارد. یعنی هر بیمار، بدون در نظر گرفتن سن، جنس، نژاد و دیگر تفاوت ها حق آگاهی، احترام، رازداری، حفظ حریم شخصی، دریافت مراقبت و درمان صحیح، محافظت و اعتراض را دارد و وظیفه پرستار نیز رعایت حقوق بیمار است.روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه توصیفی مقطعی است که با هدف تعیین میزان رعایت حقوق بیمار از دیدگاه پرستاران انجام شد. نمونه های پژوهش شامل 280 نفر از پرستاران بود که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای مشتمل بر دو بخش بود، بخش اول مربوط به مشخصات دموگرافیک و بخش دوم مربوط به موقعیت های حقوقی بیماران بود. پس از تکمیل پرسشنامه ها توسط پرستاران داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد میزان رعایت حقوق بیمار از دیدگاه پرستاران در بیش از نیمی از موارد در سطح متوسط بوده (9.78±2.60) و رعایت حقوق بیمار از بین متغیرهای مداخله گر فقط با سابقه کار ارتباط معنی داری داشته است (P=0.006).نتیجه گیری: با توجه به نتایج، رعایت حقوق بیمار در سطح متوسط است که با در نظر گرفتن اهمیت موضوع رضایت بخش نیست و لازم است با انجام اقداماتی از قبیل تدوین و تصویب قوانین مربوط به حقوق بیماران و حقوق پرستاران و ایجاد ضمانت اجرایی برای رعایت آن، احترام به این گروه از دریافت کنندگان مراقبت بهداشتی افزایش یابد تا در آینده ای نزدیک شاهد بهبود کیفیت خدمات بهداشتی درمانی و رضایت بیشتر بیمار، کادر درمانی و بیمارستانی باشیم.

مقدمه: سالانه موارد قابل توجهی مرگ در اثر برق گرفتگی رخ می دهد. برق گرفتگی زمانی ایجاد می شود که بدن به نحوی قسمتی از مدار الکتریکی را تشکیل دهد که در نتیجه آن طیف وسیعی از علایم ایجاد می گردد.بحث: در شدت علایم و عوارض ناشی از برق گرفتگی عوامل مختلفی نظیر نوع جریان، اختلاف پتانسیل، شدت جریان، مقاومت بافت ها، مسیر جریان و مدت عبور آن دخیل می باشند. برق گرفتگی می تواند باعث بروز عوارضی نظیر فلج، سنکوپ، انواع شکستگی های استخوانی، عوارض ناشی از پرتاب شدن و در نهایت مرگ شود. عواملی چون جریان متناوب، رطوبت البسه و عصبانیت ممکن است سبب تشدید علایم گردند. در کالبدگشایی علایم واضح و قطعی برق گرفتگی بندرت مشاهده می شود و شاید تنها علامت کننده وجود مارک الکتریک باشد که در واقع سوختگی خفیفی است که در محل تماس با منبع جریان الکتریسیته مشاهده می شود. جهت پیشگیری از برق گرفتگی توجه به برخی نکات ایمنی از جمله اطمینان از صحت کارآیی وسایل برقی و توجه به ایمنی مناطق پرخطر نظیر حمام ضروری است. در صورتی که مرگ متعاقب برق گرفتگی رخ ندهد با انجام برخی اقدامات درمانی نظیر کنترل علایم حیاتی بیمار و استفاده از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف، استفاده از داروهایی که جهت التیام زخم های ناشی از سوختگی مفید می باشند و انجام اقدامات درمانی لازم جهت ترمیم شکستگی های استخوانی و در نهایت به کارگیری روش های مختلف فیزیوتراپی می توان عوارض ایجاد شده را تا حدی بهبود بخشید.نتیجه گیری: از آنجا که برق گرفتگی یکی از علل عمده مرگ و میر در جهان است و با در نظر گرفتن عوامل دخیل در شدت برق گرفتگی و آثار آن بر قسمت های مختلف بدن انسان، توجه به علایم برق گرفتگی، راه های پیشگیری و درمان آن می تواند به نحو موثری در کاهش مرگ و میرها و عوارض ناشی از آن موثر باشد.