مجله پزشکی قانونی ایران
سال:1389 | دوره:16 | شماره:1 (مسلسل 57) |تعداد مقالات:11

مقدمه: خطای پزشکی در آمریکا سالانه موجب 94 هزار مرگ و بیش از یک میلیون آسیب می شوند. سالانه 180 هزار مرگ ناشی از آسیب های ایاتروژنیک رخ می دهد که برابر سه حادثه هواپیمایی جمبوجت هر 2 روز یکبار است. خطاهای پزشکی معمولا به علل: کم تجربه بودن پزشک، انجام روش های جدید تشخیصی و درمانی، قرار داشتن در بیماران در دو انتهای طیف سنی، مراقبت های چند گانه و شرایط مراقبت های اورژانس رخ می دهد. ارتباط نامناسب با بیمار، ثبت نادرست اطلاعات و ناخوانا بودن دستورات پزشک، همه می توانند منجر به خطای پزشکی شوند. بیهوشی اسپاینال روشی است که توسط متخصصین بیهوشی به کار می رود. سزارین شایع ترین اندیکاسیون استفاده از بیهوشی اسپاینال در زنان حامله است. بیهوشی اسپاینال روش بی خطری در سزارین است و احتمال خطای دارویی در این روش با توجه به اینکه فقط یک یا حداکثر دو دارو بصورت اینتراتکال تزریق می شود، نادر است. اما تزریق سهوی بعضی داروها عواقب خطرناکی داشته است، که از تشنج تا مرگ متفاوت است.

مقدمه: فلسفه پزشکی حفظ و ارتقای سلامتی مردم است. اعتماد مردم به پزشکان در بر آوردن این منظور بسیار حیاتی است. بیماران در اتباط خود با پزشک آسیب پذیر هستند و اغلب از کیفیت خدمات ارایه شده به ایشان آگاه نمی شود. لذا منطقی است که اصول اخلاقی و تعهدات حرفه ای ،پزشکان را ملزم به حفظ منافع بیماران در این رابطه نابرابر گردانند. به بیان دیگر رابطه پزشک و بیمار از نوع فروشنده خدمت و خریدار نیست بلکه رابطه وکیل و موکل در امور سلامت است و پزشکان موظف به حفاظت از منافع سلامت بیماران خود می باشند. بر این اساس قوانین و مقرارتی که در این رابطه موثر هستند نیز باید به محوریت ایمنی و حفظ اعتماد بیماران توجه داشته باشند و پزشکان را در رعایت حقوق بیمار پشتیبانی نمایند.بحث: صداقت و اظهار به موقع خطا، وظیفه حرفه ای و اخلاقی پزشکان است که امکان پیگیری به موقع درمان صدمه و دریافت غرامت خسارت وارد شده به بیمار را امکان پذیز می کند از دیگر سوی طبق تعهد حرفه پزشکی به ارتقا کیفیت خدمات، نظام سلامت موظف است تدابیری جهت گزارش و آنالیز خطاهای پزشکی فراهم کند و امکان پرداخت به حق غرامت به بیماران صدمه دیده را تسهیل نماید. متاسفانه شرایط عمومی قرارداد بیمه مسوولیت حرفه ای پزشکان نه تنها اظهار خطا را تسهیل نمی کند بلکه پزشکان را از این اقدام باز می دارد.نتیجه گیری: در این مقاله حذف بند پنج ماده هفت آیین نامه شرایط عمومی بیمه مسوولیت مدنی حرفه ای پزشکان و نیز تسهیل شرایط پرداخت غرامت پیشنهاد و بحث می شود.

زمینه و هدف: سالانه عده زیادی بر اثر غرق شدگی و عوارض آن در نقاط مختلف جهان جان خود را از دست می دهند. در ایران غرق شدگی بیشتر در فصل تابستان دیده می شود. جاذبه های توریستی استان مازندران و وجود ساحل طولانی دریای خزر در این استان هر ساله مسافران زیادی را به خود جذب می کند که خطر غرق - شدگی بسیاری از آنان را تهدید می کند.روش بررسی: اطلاعات 171 نفر از قربانیان غرق شدگی سال 86 که در پرسشنامه های از پیش طراحی شده تکمیل شده بود، در مراکز پزشکی قانونی استان مازندران جمع آوری شده و توسط نرم افزار SPSS 11.5 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته ها: این تحقیق نشان می دهد %86 از متوفیان مرد و %73.1 مجرد بوده اند. %82.5 غرق شدگان کمتر از 30 سال داشتند که سهم مردان 15 تا 24 سال از سایر گروه های سنی بیشتر بوده است. %87.7 غرق شدگی ها در آب دریا و %9.4 در رودخانه ها روی داده است. %79.5 غرق شدگی ها در تابستان روی داده و بیشترین زمان وقوع (%56.8) بین ساعات 12 الی 18 بوده است. %79.5 افراد غرق شده آشنا به فن شنا نبوده اند و %93 مغروقین در محل حادثه فوت کرده اند. %67.3 ازغرق شدگان ساکن استان هایی خارج از مازندران بوده اند. در بین کسانی که در دریا غرق شده اند، محل غرق شدگی %94.7 از افراد خارج از طرح های حفاظتی بوده و افراد در دریای طوفانی غرق شده اند. نتیجه گیری: این بررسی نشان داد که مساله غرق شدگی استان مازندران موضوعی فرا استانی است. برای کاهش وقوع غرق شدگی موارد زیر پیشنهاد می شود: آگاه - سازی مردان جوان و نوجوان از خطرات و دلایل غرق شدگی، آموزش فن شنا به جوانان، آگاه سازی مردم از خطر شنا در خارج از طرح های حفاظتی و توسعه این طرح ها و تقویت سیستم های امدادرسانی

زمینه و هدف: پدیده فرار دختران از منزل طی سال های اخیر در جامعه رو به فزونی نهاده است بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی سالانه بیش از یک میلیون نوجوان 19-13 ساله از خانه فرار می کنند که از این تعداد %74 دختر و %26 پسر هستند. از جمله علل فرار می توان به عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی اشاره کرد. طرح مذکور عوامل مرتبط با فرار دختران را ارزیابی کرده راهکار مناسبی را برای پیشگیری و کنترل عوامل و معضلات حاصل از فرار پیشنهاد می دهد.روش بررسی: در این مطالعه دختران فراری ارجاع داده شده به بخش معاینات زنان مرکز پزشکی قانونی منطقه جنوب تهران مورد معاینه بالینی قرار گرفته و پرسشنامه تهیه شده که شامل متغیرهای طرح است، براساس مصاحبه تکمیل شد. در نهایت پس از جمع آوری داده ها، تجزیه و تحلیل آماری آنها صورت گرفت.یافته ها: با توجه به تعریف ارایه شده از دختر فراری، 66 نفر وارد مطالعه شدند. میانگین سن در هنگام فرار و انحراف معیار آن به ترتیب 17.6 و 3.17 سال بود. اکثر نمونه ها (%84.4) هرگز مواد مخدر مصرف نکرده بودند. همچنین اکثر نمونه ها (%82.5) هرگز الکل مصرف نکرده بودند. در بین نمونه ها، 18 نفر (%29) سابقه تجربه سوء استفاده جسمی و 5 نفر (%8.5) سابقه سوء استفاده جنسی در خانه را داشتند. سابقه رابطه جنسی با جنس مخالف قبل از فرار در 22 مورد (%34.4) وجود داشت. در بین نمونه ها، پرده بکارت در 32 مورد (%62.7) مدخوله بود. بر اساس پرسشنامه سلامت عمومی 28 (GHQ) سوالی استاندارد شده فارسی و با نقطه برش 23، از تعداد 58 موردی که پرسشنامه را تکمیل کرده بودند، 42 نفر (%72.4) نیاز به بررسی بیشتر داشتند.نتیجه گیری: با توجه به روند رو به افزایش پدیده فرار دختران از خانه و مسایل و عواقب حاصل از فرار دختران، توجه به مساله پیشگیری و شناسایی عوامل زمینه ساز و اجرای مداخلات گوناگون جهت اصلاح آنها ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: اساس داده های مرگ و میر، گواهی فوت است. نارسایی های نحوه تکمیل گواهی فوت صحت اکثر برنامه های بهداشتی را زیر سوال می برد. در این مطالعه سعی شده است سطح همخوانی علل مرگ ثبت شده در گواهی فوت بیماران قلبی - عروقی با علل مرگ ثبت شده در پرونده پزشکی این بیماران بررسی شود. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی است. از بین 2944 پرونده پزشکی مربوط به بیماران قلبی - عروقی فوت شده در بیمارستان های آموزشی شهر اصفهان به صورت تصادفی سیستماتیک 710 پرونده بررسی شد. اطلاعات بر اساس چک لیست جمع آوری گردید. برای بررسی سطح همخوانی علل مرگ ثبت شده در گـواهی فوت با علل مـرگ ثبت شده در پرونده پزشکـی از ضریـب توافق کاپا استفاده شـد و داده ها با استفـاده از آزمــون های آمـاری T-student، chi-square مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: میزان توافق بین علل مستقیم و زمینه ای مرگ ثبت شده در گواهی فوت و علل مستقیم و زمینه ای مرگ ثبت شده در پرونده پزشکی بیماران قلبی - عروقی به ترتیب 0.63 و 0.51 بود که هر دو از نظر آماری معنی دار بود (P<0.001). توافق موجود در سطح توافق خوب و متوسط طبقه بندی گردید که با حد عالی که حداقل 0.75 می باشد فاصله داشت. علل پوچ و بیهوده در %21 از گواهی های فوت به عنوان علت مستقیم مرگ ثبت گردیده بود که از این میزان %17.2 مربوط به ثبت ایست قلبی تنفسی بود.نتیجه گیری: با توجه به اینکه بیماری های قلبی - عروقی به عنوان اولین علت فوت مطرح هستند لازم است علل مرگ به طور صحیح و دقیق در گواهی فوت ثبت گردد به این ترتیب با شناسایی عوامل خطر بیماری های قلبی - عروقی و میزان شیوع آنها در جامعه می توان برنامه ریزی مناسب تری را جهت کنترل و پیشگیری عوامل خطر انجام داد.

زمینه و هدف: شکستگی استخوان بینی شایع ترین شکستگی استخوان های صورت می باشد. علیرغم اینکه تشخیص آن آسان به نظر می رسد ولی گاه تشخیص آن به صورت مساله ای بغرنج تظاهر می یابد. با عنایت به دیه قابل توجه شکستگی بینی در قانون مجازات اسلامی، تشخیص و تایید شکستگی جدید استخوان بینی به جهت احقاق حق طرفین دعوی بسیار مهم و ضروری است.روش بررسی: در این مطالعه که از نوع بررسی موارد (case- series) می باشد. 1019 نفر از مراجعین اداره کل پزشکی قانونی آذربایجان شرقی در سال 86 و 87 که ادعای وارد شدن ضربه به بینی را داشتند، ابتدا توسط پزشکان قانونی واحد معاینات مورد معاینه قرار گرفتند و سپس رادیوگرافی استخوان بینی آنان توسط متخصص آن اداره کل بررسی شد و در ادامه مصدومین توسط متخصص گوش و حلق و بینی آن اداره کل معاینه شدند.یافته ها: اکثر افراد بررسی شده مرد (%87.6) بودند، میانگین سنی حدود 20 سال و تحصیلات اغلب افراد در حد دیپلم و یا زیر دیپلم بود. %44.3 افراد شغل آزاد داشتند. فاصله زمانی بین ایراد ضربه و معاینه اغلب 3-2 روز بود. در معاینه تخصصی گوش و حلق و بینی در %51.9 موارد وجود شکستگی بینی تایید گردید ولی در گزارش متخصص رادیولوژی وجود شکستگی بینی در %60.4 موارد گزارش گردید. شایع ترین علایم مثبت در معاینه گوش و حلق و بینی تورم و کریپیتاسیون بودند. در حدود %80 موارد یافته های بالینی با نتایج رادیولوژی همخوانی داشت ولی در %20 موارد این همخوانی رویت نشد.نتیجه گیری: با توجه به عدم همخوانی نتایج یافته های بالینی و رادیوگرافی در یک پنجم افرادی که دچار ترومای بینی شده بودند، ضروری است که در مطالعه دیگری با بهره گیری از روش های تشخیصی دیگری (مثل سی تی اسکن) که دقت بیشتری دارند، مشخص شود در حالاتی که در تشخیص شکستگی بینی، اختلاف بین یافته های بالینی و یافته های حاصل از مشاهده گرافی ساده پیش آمد، کدام یک قابل اعتماد و ارجح خواهد بود؟

زمینه و هدف: این پژوهش با هدف بررسی کیفیت پرونده های قضایی خودکشی کنندگان موفق انجام شد.روش بررسی: روش تحقیق شیوه اسنادی و تحلیل محتوا بود. پرونده های قضایی مربوط به خودکشی موفق طی 1377-87 که در آرشیو دادگاه انقلاب و دادگستری کل شهرستان اردبیل موجود بود با کمک قاضی پرونده مطالعه و کدگذاری شد. تعداد این پرونده ها بالغ بر42 فقره بود. داده ها در قالب جدول توصیفی و بررسی فراوانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد که از بین 42 نفر خودکشی کننده 34 نفر مرد، 8 نفر زن، 21 نفر مجرد و 17 نفر متاهل بودند. حلق آویز کردن فراوان ترین روش خودکشی بود و استفاده از مواد مخدر در ردیف بعدی قرار داشت. اقدام کنندگان دارای دامنه سنی 14-55 سال بودند و بسامد خودکشی بین 14-24 ساله ها بیشتر از همه سنین بود.نتیجه گیری: علی رغم تلاش قضات برای تکمیل پرونده، نکات مهمی وجود دارد که مورد توجه قرار نمی گیرد. لذا نکاتی مثل تعیین استرس های عمده و کیفیت زندگی شخص قبل از خودکشی در تکمیل پرونده پیشنهاد می شود. البته این الگو پیشنهادی است و باید محدودیت ناشی از تعداد اندک پرونده ها را نیز در نظر داشت.

زمینه و هدف: اگرچه عوامل فرهنگی و اجتماعی به طور وسیع در فهم رفتار مردان همسرآزار مورد استفاده واقع شده اند، اما در پژوهش های اخیر، آگاهی رو به افزایشی در این زمینه که شخصیت نیز ممکن است در فهم رفتار آنان موثر باشد، مشاهده می شود. به همین منظور، پژوهش حاضر به بررسی رابطه ویژگی های شخصیت و عوامل دموگرافیک با همسرآزاری می پردازد.روش بررسی: در این پژوهش که از نوع پس رویدادی است، 100 مرد همسرآزار (به شیوه نمونه گیری دردسترس) و 100 مرد عادی (به شیوه نمونه گیری خوشه ای) انتخاب شده و از طریق پرسشنامه جمعیت شناختی و پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو مورد ارزیابی واقع شدند و در نهایت داده ها با استفاده از روش های آماری مجذور کای و تحلیل واریانس چند متغیره، مورد آزمون قرار گرفتند.یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که بین دو گروه مردان همسرآزار و عادی در ویژگی های شخصیتی روان نژندگرایی (P=0.000)، دلپذیربودن (P=0.000) و باوجدان بودن (P=0.000) تفاوت معنی دار وجود دارد، اما در برون گرایی و گشودگی، تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد که بین میزان تحصیلات (P=0.000)، درآمد (P=0.009) ، بیکاری (P=0.002) ، مصرف الکل  (P=0.01)، اعتیاد (P=0.000) و سابقه بیماری روانی (P=0.001) در مردان و همسرآزاری علیه زنان، رابطه معنی دار وجود دارد، اما بین نوع شغل مردان و همسرآزاری علیه زنان رابطه معنی داری مشاهده نشد.نتیجه گیری: یافته های پژوهش، شواهد تجربی در این زمینه که ویژگی های شخصیت و عوامل دموگرافیک ممکن است بر همسرآزاری تاثیر داشته باشد، فراهم کرد.

مقدمه: کودک آزاری شامل صدمات جسمی، روانی و جنسی مکرر به نوزاد یا بچه توسط والد یا قیم او در شرایطی است که احتمال حادثه بودن صدمات را می توان رد کرد.معرفی مورد: دختر 18 ساله ای که به دلیل سوء تغذیه دچار اختلال رشد شدید گردیده بود به طوری که قد وی 132 سانتی متر، وزن 27 کیلوگرم، بهره هوشی وی 61 بود؛ همچنین استفاده از تست ماریاکواس حکایت از افسردگی شدید در نامبرده داشت.در معاینه ظاهری ضایعات زیر مشاهده شد: جوشگاه جراحت در ناحیه آهیانه ای سر، فرق سر، کندگی موهای سر به وسعت %10 کل پوست سر که رویش مجدد پیدا نکرده بود. جوشگاه جراحت در خلف دست، ساعد، آرنج، بازوی هر دو دست، خلف و قدام گردن، هر دو کتف، خلف تنه، شانه راست و چپ، سوختگی التیام یافته از نوع درجه 2 به میزان (%2) در بناگوش راست و چپ، خراشیدگی ها و ساییدگی های متعدد در حال التیام و یا التیام یافته در خلف تنه، بازوها و روی هر دو دست مشهود بود. سوختگی های فوق الذکر در اثر تماس با جسم داغ و سوزاننده و سایر ضایعات در اثر اصابت جسم سخت، جسم برنده و جسم سخت لبه دار بوسیله ابزار و وسایل قالی بافی ایجاد گردیده بود.نتیجه گیری: تعدادی از علایم و اختلالات روانپزشکی در کودکی و بزرگسالی با ترومای سال های اول زندگی همراه می شود مثل افسردگی، اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، اختلال شخصیت مرزی، سوء مصرف مواد، خودکشی، خودآزاری، مشکلات رفتار جنسی و اختلالات یادگیری. در مورد این گزارش نیز بهره هوشی پایین، افسردگی و خودآزاری (کندن پوست دست هنگام مصاحبه) وجود داشت.