نامه انجمن حشره شناسی ایران
سال:1401 | دوره:42 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

دمای بالا و رطوبت کم، شرایط مساعدی جهت حمله کنه های تارتن، Tetranychus urticae Koch و Schizotetranychus smirnovi Wainstein به درختان بادام و کاهش کیفیت و کمیت محصول ایجاد می­کند. مطالعه حاضر با هدف بررسی تغییرات جمعیت کنه های تارتن در طول سال های عادی و خشک و پیش بینی احتمال شیوع آنها به منظور بکارگیری موفق برنامه­های مدیریت تلفیقی، انجام شد. نوسانات جمعیت S. smirnovi وT. urticae روی درختان بادام (رقم مامایی) در باغ­های سامان استان چهارمحال و بختیاری از فروردین تا مهرماه 88-1386 مورد بررسی قرار گرفت. داده های هواشناسی سه ایستگاه سینوپتیک سامان، زمان خان و شهرکرد از اداره کل هواشناسی استان چهارمحال و بختیاری جمع آوری شد. شاخص بارش استاندارد شده (SPI) برای شناسایی خشکسالی های هواشناسی بر اساس داده های ورودی ماهانه بارندگی سه ایستگاه سینوپتیک استفاده شد. نتایج سال 1387 را سال بسیار خشک و سال های 1386 و 1388 را سال های عادی نشان داد. مقایسه تراکم جمعیت کنه­های تارتن در سال خشک 1387 (SPI <-2) با سال های نرمال 1386 (SPI =-0. 53) و 1388 (SPI=0. 41) افزایش معنی داری در تراکم جمعیتS. smirnovi (65/14و 95/2 برابر) و T. urticae (28/7 و 87/2 برابر) را در مقایسه با سال­های 1386 و 1388 نشان داد. تجزیه و تحلیل همبستگی اسپیرمن نشان داد که میانگین بارش با تراکم جمعیت S. smirnovi (r=-0. 65, p=0. 022)، جمعیت T. urticae (r=-0. 73, p=0. 0001) و تریپس شکارگر، Scolothrips longicornis Priesner (r=-0. 67, p=0. 0001) همبستگی منفی معناداری دارد. در سال خشک، جمعیت کنه­های گیاهخوار در واکنش به دماهای بالا و رطوبت کم افزایش یافت. در چنین سالی تولید بادام می تواند در برابر کنه آسیب پذیرتر باشد و کنترل آفت لازم است.

کرم برگ خوار چغندرقند Spodoptera exigua (Hübner) (Lepidoptera,Noctuidae)، حشره ای چندخوار و آفت بسیاری از گیاهان زراعی و سبزیجات در بیش تر نقاط جهان است. جهت بررسی روش های مختلف کنترل آفات، مانند روش نرعقیمی (SIT)، پرورش مستمر جمعیت گونه های مختلف حشرات در شرایط آزمایشگاهی بر روی رژیم های غذایی مصنوعی، حائز اهمیت است. هدف از تحقیق حاضر، بررسی اثرات رژیم های غذایی مبتنی بر پودر مواد پروتئینی مختلف (پروتئین سویا، نخود، لوبیا، ماش، لوبیا چیتی، لوبیا سفید، عدس و ذرت) بر شاخص های زیستی و رشدی این حشره بود. بدین منظور، جیره های غذایی مصنوعی مختلف تهیه گردیدند و لاروها بر روی این جیره ها پرورش داده شدند. میزان بقای لاروی، طول دوره لاروی، درصد شفیره شدن، وزن شفیره ها، طول دوره شفیرگی، درصد ظهور حشرات کامل، طول عمر حشرات کامل، زادآوری، باروری و طول کل دوره رشدی، مورد محاسبه قرار گرفت. نرخ بقای لاروی در عدس، لوبیا چیتی و ذرت کم ترین بود (P < 0. 01) و شفیره در این جیره ها تشکیل نشد. در میان داده های حاصل از پنج رژیم غذایی مصنوعی دیگر، بیش ترین و بهترین مولفه های زیستی مورد مطالعه، میزان نشو و نما، تولید مثل و شاخص های رشدی، روی رژیم های حاوی پروتئین سویا و نخود ثبت شد(P < 0. 01). هنگامی که پودر پروتئین سویا و نخود به نسبت 50 به 50 % با هم مخلوط شدند، میزان بقای لاروی، درصد شفیره شدن، شاخص رشدی لارو و شاخص تناسب رشدی، حتی بهتر از آزمایش قبل ثبت شدند. در نتیجه، پروتئین سویا و نخود به عنوان بهترین ترکیبات پروتئینی آسیاب شده خشک در جیره مصنوعی کرم برگ خوار چغندرقند معرفی می گردند.

سوسری ها مقاوم ترین آفات شهری و خانگی در جهان هستند. از این رو، بررسی راهبردهای کنترل جایگزین مانند استفاده از ترکیبات فعال گیاهان در برابر این آفت حائز اهمیت است. در این تحقیق، گیاهان Francoeuria undulata (L. ) از استان اصفهان جمع آوری و اسانس اندام های هوایی گیاه به روش تقطیر با آب استخراج شد. اسانس گیاهی با استفاده از دستگاه GC/MS آنالیز شد. سوسسری آلمانیBlattella germanica L. (Blattodea: Ectobiidae)، از دانشگاه علوم پزشکی تهران تهیه شد. غلظت های مختلف اسانس F. undulata در استون تهیه شد و آزمایش های تماسی و دورکنندگی بر روی سوسک های آلمانی انجام شد. همچنین 40 سر موش صحرایی نر به 4 گروه شامل 1 گروه کنترل و 3 گروه تیمار شده تقسیم شدند، که اسانس گیاه را با غلظت های 5، 15 و 30 درصد حجمی روزانه به مدت 10 روز دریافت کردند. نمونه خون جمع آوری شد و پارامترهای بیوشیمیایی در سرم مورد سنجش قرار گرفت. همچنین بافت کبد برای بررسی هیستوپاتولوژیک جدا شد. اجزای اصلی اسانس 1، 8-سینئول (02/26 %)، آلفا-پینن (51/12 %)، کامفور (36/8 %) و کامفن (03/5 %) بودند. نتایج نشان داد که غلظت های 5%، 15% و 30% حجمی اسانس F. undulata در 60 دقیقه در معرض قرار گرفتن، 100% فعالیت حشره کشی روی سوسری آلمانی داشت. درصد دور کنندگی اسانس F. undulata در غلظت 5 درصد نسبت به شاهد معنی دار نبود، در حالی که غلظت های 15 و 30 درصد اسانس اثر دور کنندگی معنی داری را روی سوسری آلمانی نشان داد. همچنین اسانس در غلظت 5 درصد برای کبد موش غیر سمی بود. تغییرات در فعالیت های آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز و آلکالین فسفاتاز نیز در موش های تحت درمان مشاهده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که اسانس F. undulata دارای فعالیت حشره کشی مؤثری روی سوسری آلمانی است که این اسانس را به عنوان عاملی با پتانسیل جهت استفاده در برنامه های کنترل این آفت تبدیل می کند.

جنس Kriechbaumerella Dalla Torre, 1897 (Hymenoptera, Chalcididae)، یک جنس نسبتا کوچک در خانواده Chalcididae است که در ایران کمیاب است. در این مقاله اطلاعات جدیدی از انتشار گونه های این جنس در ایران که شامل سه گونه هست، آورده شده است. این سه گونه شامل Kriechbaumerella hofferi Bouček, 1952، K. gracilis Nikolskaya, 1952 و K. similis (Bouček, 1956) می باشد. از بین اینها گونه K. similis برای نخستین بار از ایران گزارش می شود. مشخصات تفکیکی و پراکنش جغرافیایی این گونه ها فراهم گردید. همچنین کلید شناسایی این سه گونه تهیه شد.

با توجه به اهمیت گونه های جنس Diglyphus Walker, 1844 (Hym., Eulophidae: Eulophinae) در کنترل بیولوژیک مینوزهای برگ، یک مطالعه فونستیک در طول سال های 2020-2018 در مزارع یونجه استان آذربایجان غربی انجام گرفت. شش گونه به نام هایDiglyphus crassinervis Erdös, 1958؛ D. isaea (Walker, 1838)؛ D. poppoea Walker, 1848؛ D. propodealis Szelényi, 1978؛ D. pusztensis (Erdös & Novicky, 1951) و D. sabulosus Erdös, 1951 جمع آوری و شناسایی شدند. از این میان گونه D. propodealis برای فون ایران گزارش جدید می باشد. این گونه تاکنون فقط از محل جمع آوری اولیه خود، مجارستان، گزارش شده بود. اطلاعات مربوط به ویژگی های مورفولوژیکی موردنیاز برای شناسایی و تصاویر D. propodealis فراهم شد. ارتباط این گونه با مزارع یونجه اولین گزارش ارتباط میزبانی می باشد. هر شش گونه گزارش شده، برای استان آذربایجان غربی جدید هستند. نقشه پراکنش گونه های گزارش شده فراهم شده و گونه های شناخته شده Diglyphus مرتبط با یونجه در ایران نیز مرور می شود.

گونه های Charipinae جمع آوری شده از هند، بازنگری و تغییراتی در تاکسونومی برخی از گونه هایی که اخیراً از این کشور توصیف شده اند پیشنهاد شد. تعداد گونه های معتبر این آرایه در هند، هفت عدد است که عبارتند از Alloxysta brevis (Thomson, 1862)، A. consobrina (Zetterstedt, 1838)، A. nottoni Ferrer-Suay & Pujade-Villar, 2015، A. pleuralis (Cameron, 1879)، Phaenoglyphis indica Ferrer-Suay & Pujade-Villar, 2013، P. longicornis (Hartig, 1840) و P. villosa (Hartig, 1841). Alloxysta ochracea Bijoy & Rajmohana, 2013، هم نام جدید گونة A. brevis (Thomson, 1862) معرفی می شود. گونه های Alloxysta bhagyae Bijoy & Rajmohana, 2013، A. indica Bijoy & Rajmohana, 2013 و A. sholicola Bijoy & Rajmohana, 2013هم نام های گونة A. consobrina (Zetterstedt, 1838) معرفی شدند. توصیف ها و اشکال، با هدف تایید این بازنگری ها ارایه شد. مشخصات افتراقی و کلید شناسایی گونه های Charipinae هند نیز ارایه شد.

بررسی فون کنه های اریوفید شهرستان ماکو در استان آذربایجان غربی طی تابستان سال های 1399 و 1400 انجام شد. به این منظور نمونه برداری از فراوان ترین گونه های گیاهی این منطقه انجام شد. در کل چهارده گونه از جنس Aceria شناسایی شد: گونه Aceria balasi Farkas, 1960 جمع آوری شده از گیاه Carduus acanthoides L. (Asteraceae) و گونه Aceria inturbida Boczek, 1961 جمع آوری شده از گیاه Arctium lappa L. (Asteraceae) برای اولین بار از آسیا گزارش شدند که توصیف تکمیلی آن ها تهیه شد. هشت گونه شامل A. khaniensis Honarmand, Sadeghi & de Lillo, 2020، A. chenopodia Xue, Sadeghi & Hong, 2009، A. longisolenidia Lotfollahi, Haddad & de Lillo, 2015، A. cichorii Petanovic, Boczek & Shi, 2002، A. verbenacae de Lillo, Panzarino, Loverre & Valenzano, 2017، A. zygofabae Lotfollahi, de Lillo & Haddad, 2017، A. tragopogonis Xue, Sadeghi & Hong, 2012 و A. lobolinguae Lotfollahi & de Lillo 2014 برای فون استان آذربایجان غربی جدید بودند.

نقش سلولهای خونی به عنوان اجزای اصلی دفاع فیزیولوژیک حشرات مهم گزارش شده است. سلولهای خونی اولین فاکتورهای سیستم گردش خون هستند که در مقابله با انواع تنشها و عوامل بیگانه مشارکت می کنند. در تحقیق حاضر، چهار نوع هموسیت در همولنف لارو سن چهارم خرطوم بلند دمبرگ چغندرقند شناسایی شد که شامل پروهموسیتها، گرانولوسیتها، پلاسموتوسیتها و انوسیتوئیدها هستند. پلاسموتوسیتها بزرگترین سلولهای خونی از نظر اندازه بودند و مجموع فراوانی گرانولوسیتها و پلاسموتوسیتها در لاروهای سنین سوم (حدود 70%) و چهارم ( بیش از 75%) بالاتر از سایر سلولها بود. این یافته ها، به عنوان اولین گام در مطالعات ایمنی شناسی این حشره، دارای اهمیت می باشد.