روابط خاک و گیاه (علوم و فنون کشت های گلخانه ای)
سال:1394 | دوره:6 | شماره:24 |تعداد مقالات:15

با توجه به خشکسالی های اخیر در ایران و جهان و در نتیجه آن کمبودهای منابع آب، رویکرد به سیستم آکواپونیک برای پرورش ماهی و گیاه به طور همزمان یک راهکار منطقی و عملی به حساب می آید. به همین دلیل، در این آزمایش، امکان کشت گیاه نعناع در سیستم آکواپونیک و اثر کود نانوفرتایل حاوی 60% اسید هیومیک بر رشد آن مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا ریزوم های گیاه نعناع در گلدان های حاوی محیط کشت پرلیت خالص کشت شده و پس از رسیدن به مرحله قابل انتقال، گیاهان به بسترهای کشت سیستم آکواپونیک که با سنگریزه پر شده بودند، منتقل شدند. غلظت های مورد استفاده برای محلول پاشی کود نانوفرتایل شامل صفر (آب مقطر)، 500، 1000 و 1500 میلی گرم در لیتر به میزان 100 میلی لیتر در هر تیمار بود. محلول پاشی هر هفته یک بار و به مدت 6 هفته ادامه داشت تا در نهایت بعد از 60 روز گیاهان برداشت و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که محلول پاشی گیاهان نعناع با کود نانوفرتایل در همه غلظت ها نسبت به شاهد باعث افزایش وزن تر و خشک ریشه و بخش هوایی شد. همچنین، کود نانوفرتایل باعث افزایش کلروفیل، قندهای محلول، محصول فتوشیمیایی کوانتومی (Fv/Fm) و شاخص کارآیی فتوسنتزی (PI) نسبت به گیاهان شاهد شد. افزایش رشد و شرایط فیزیولوژیک بهتر گیاهان محلول پاشی شده با کود نانوفرتایل با افزایش غلظت پتاسیم، فسفر، کلسیم، آهن، منگنز و مس در بخش های هوایی گیاهان تیمار شده در ارتباط بود. بنابراین، با توجه به غلظت بیشتر بعضی از عناصر و کلروفیل در برگ های گیاهان تیمار شده با کود نانوفرتایل و در نتیجه آن Fv/Fm و PI بالا، گیاهان تیمار شده با کود نانوفرتایل دارای شرایط فتوسنتزی بهتری بود و ماده خشک بیشتری تولید نمودند و رشد بهتری داشتند.

کمبود آب در مناطق خشک و نیمه خشک یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی محسوب می شود. از این رو، استفاده از منابع آب غیر متعارف نظیر فاضلاب های تصفیه شده شهری و صنعتی در این مناطق مورد توجه قرار گرفته است. ورود پساب به خاک ممکن است باعث انباشته شدن فلزات سنگین در خاک شود. آلودگی خاک به این فلزات موجب جذب به وسیله گیاه و ورود آنها به زنجیره غذایی می گردد. در این پژوهش گلخانه ای، تغییرات غلظت فلزات سنگین (روی، مس، کادمیوم، نیکل، سرب، آهن و منگنز) حاصل از مصرف پساب صنعتی در خاک و گیاه تربچه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، آزمایش گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار و آبیاری با درصدهای مختلف پساب (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد) انجام گرفت. نتایج تجزیه شیمیایی خاک نشان داد که آبیاری با پساب سبب افزایش معنی دار نسبت جذب سدیم (SAR)، میزان شوری (ECe) و میزان کلر خاک شد. در حالی که کاربرد درصدهای مختلف پساب در مقایسه با تیمار شاهد، به طور معنی داری (P£0.01) سبب کاهش اسیدیته خاک گردید. نتایج نشان داد که غلظت کل و فراهم عناصر سنگین در خاک آبیاری شده با فاضلاب تصفیه شده بیشتر از غلظت این عناصر در خاک آبیاری شده با آب معمولی بود، ولی مقدار آنها از حدود بحرانی عناصر سنگین در خاک کمتر بود. بدین لحاظ، تاثیر نامناسبی بر کیفیت خاک ایجاد نکرد. بعلاوه، آبیاری با پساب بر افزایش غلظت عناصر سنگین در غده و اندام هوایی گیاه تربچه موثر نبود.

امروزه معرفی فناوری های تبدیلی برای رفع مشکل زیست محیطی تجمع باگاس و جایگزینی برای پیت در صنعت تولید گیاهان زینتی ضروری به نظر می رسد. به این منظور، در آزمایشی، اثر جایگزینی ورمی کمپوست کود گاوی+ باگاس نیشکر با پیت در بستر کشت 60% پیت+ 30% ورمی کولیت+ 10% پرلیت، در مورد گیاه برگ زینتی دیفن باخیا بررسی گردید. پس از تولید ورمی کمپوست، قلمه های ریشه دار شده گیاه در بستر شاهد (60% پیت+ 30% ورمی کولیت+ 10% پرلیت) و بسترهای با جایگزینی 10، 20، 30، 40، 50 و 60 درصد ورمی کمپوست بجای پیت در بستر شاهد، کشت شدند. فاکتورهای ارتفاع گیاه، قطر، وزن تر و خشک ساقه و برگ، وزن تر و خشک ریشه، مساحت برگ و عناصر غذایی نیتروژن، پتاسیم، فسفر، کلسیم و منیزیم در گیاه و بسترهای کشت اندازه گیری شدند. خصوصیات فیزیکی بسترهای کشت شامل تخلخل تهویه ای، ظرفیت نگهداری آب، تخلخل کل و جرم مخصوص ظاهری اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که افزایش سطح ورمی کمپوست کود گاوی+ باگاس نیشکر در جایگزینی با پیت اثر معنی داری بر نیتروژن و پتاسیم برگ و نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم بستر کشت داشته و بیشترین مقدار آنها در تیمار60% ورمی کمپوست به دست آمد. بستر حاوی 60% ورمی کمپوست بیشترین ارتفاع (15.91 سانتی متر)، بیشترین قطر (9.53 میلی متر)، وزن تر ساقه و برگ (158.91 گرم)، وزن خشک ساقه و برگ (33.99 گرم)، وزن خشک ریشه (25.87 گرم) و مساحت برگ (2680.5 سانتی متر مربع) را ایجاد نمود. بر اساس نتایج به دست آمده، ورمی کمپوست کردن باگاس نیشکر مطابق با طبیعت بوده و می تواند برای تولید گل و گیاه در بستر کشت استفاده شود.

کمبود روی از شایع ترین کمبودهای عناصر غذایی در گیاهان است که موجب کاهش شدید رشد و عملکرد آنها می شود. افزایش سطح گونه های فعال اکسیژن (ROS) و کاهش کارایی سیستم های سمیت زدایی ممکن است از دلایل اصلی آسیب به عملکردهای بافت سلولی گیاهان دچار کمبود روی باشند. در این تحقیق، تاثیر تلقیح انفرادی و همزمان قارچ اندوفایت Piriformospora indica و باکتری Azotobacter chroococcum بر ویژگی های بیوشیمیایی، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و رشد و نمو گیاه گندم (رقم نیک نژاد)، در شرایط کمبود و کفایت روی بررسی شد. آزمایش در گلخانه مرکز کشت بدون خاک دانشگاه صنعتی اصفهان و با استفاده از بستر کشت مخلوط شن و پرلیت (2:1 v/v) به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که کمبود روی باعث کاهش وزن خشک شاخساره، غلظت کاروتنوئید، مقدار کل عنصر روی شاخساره و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان گیاهان شاهد شد. تلقیح انفرادی و همزمان قارچ P. indica و باکتری A. chroococcum در شرایط کمبود روی، موجب افزایش معنی دار وزن خشک شاخساره گیاهان نسبت به شاهد شد. بیشترین وزن خشک شاخساره متعلق به تیمار تلقیح انفرادی باکتری بود. گیاهان تلقیح یافته با P. indica به تنهایی، در هر دو سطح روی، از بیشترین مقدار روی و غلظت کاروتنوئید برخوردار بودند. تلقیح A. chroococcum به تنهایی و در ترکیب با P. indica، فقط در افزایش مقدار روی شاخساره، در شرایط کمبود روی، موثر واقع شد. تلقیح A. chroococcum به تنهایی و در ترکیب با P. indica موجب تحریک فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز در پاسخ به تنش کمبود روی شد، اگرچه تلقیح P. indica به تنهایی به ترتیب موجب افزایش و کاهش فعالیت آنزیم پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز شد. به طور کلی، تلقیح گیاه گندم رقم نیک نژاد با ریزجانداران مورد مطالعه در این پژوهش، به ویژه تلقیح باکتری A. chroococcum، می تواند به عنوان روشی مفید برای کاهش اثرهای مضر تنش کمبود روی، استفاده شود.

در کشت گلخانه ای، ضمن افزایش کمی و کیفی محصول تولیدی در مقایسه با روش های سنتی، در مصرف نهاده های کشاورزی نیز صرفه جویی می شود. در سال های اخیر، با بهره گیری از روش ها، طرح ها و مواد جدید و افزایش سطح اتوماسیون در گلخانه ها، امکان مدیریت صحیح در جهت افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصول فراهم شده است. دستگاه کنترل مرکزی ساخته و ارزیابی شده در این تحقیق، یک سامانه کنترل مرکزی و پایش کامپیوتری برای گلخانه ها است. چندین حسگر، یک کنترل کننده مرکزی، چندین عمل کننده و یک سیستم جمع آوری و ثبت داده، اجزای اصلی این سیستم هستند. عمل کننده ها شامل سیستم های گرمایشی، سرمایشی، مه پاش، تهویه و روشنایی گلخانه ای بوده و حسگرها شامل دما، رطوبت، گازکربنیک، اکسیژن و نور در داخل و خارج گلخانه هستند. با دریافت و ارسال اطلاعات محیطی توسط حسگرها، کنترل کننده مرکزی شرایط محیطی داخل گلخانه را در محدوده از قبل تعریف شده نگه می دارد. این دستگاه تماما با لوازم و قطعات موجود در داخل کشور ساخته شده و قابلیت هماهنگ سازی بر اساس نیاز و سفارش کاربر را دارد. دستگاه کنترل مرکزی گلخانه، پس از طراحی و ساخت، در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان نصب و در فصل تابستان 1390 ارزیابی شد. کنترل دمای گلخانه در محدوده دمایی 22-29 درجه سلسیوس، کنترل رطوبت نسبی محیط در محدوده 35-55 درصد، به کار انداختن روشنایی تکمیلی گلخانه در شدت نور کمتر از 800 لوکس و تهویه گلخانه در غلظت بیشتر از 800 میلی گرم در لیتر گازکربنیک با موفقیت توسط دستگاه ساخته شده انجام گردید.

کودهای نیتراته عمده ترین منابع نیتروژنه محلول های غذایی هستند. جایگزینی کودهای نیتراته با اوره راه حلی جهت کاهش این وابستگی است. همچنین، نیکل برای فعالیت آنزیم اوره آز گیاهان تغذیه شده با اوره ضروری می باشد. بنابراین، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج سطح اوره (صفر، 25، 50، 75 و 100 میلی گرم در لیتر) و دو سطح نیکل (صفر و 2 میلی گرم در لیتر) در چهار تکرار در شرایط آبکشت روی کاهوی رقم سیاهو (Lactuca sativa cv. Siyahoo) اجرا شد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین وزن تر و خشک برگ و ساقه در غلظت 50 میلی گرم در لیتر اوره مشاهده شد. سطح برگ در غلظت های بیش از 25 میلی گرم در لیتر اوره کاهش یافت. بیشترین شاخص کلروفیل و حداکثر عملکرد فتوشیمیایی کوانتومی فتوسیستم 2 (Fv/Fm) به ترتیب در تیمارهای 100 و 75 میلی گرم در لیتر اوره حاصل شد. غلظت نیتروژن کل برگ با افزایش غلظت اوره به طور معنی داری افزایش یافت و بیشترین غلظت نیتروژن کل در تیمار 100 میلی گرم در لیتر اوره به دست آمد. کاربرد نیکل، عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک کاهو را کاهش داد، در حالی که اثر معنی داری بر غلظت نیتروژن کل نداشت.

اطلاعات در زمینه اثر قارچ اندوفایت Piriformospora indica بر پاسخ گیاه گندم به شرایط تنش بسیار اندک و گاهی متناقض است. این آزمایش گلخانه ای با هدف بررسی اثر تلقیح قارچ شبه میکوریزی P. indica بر سازوکارهای دفاعی آنزیمی و غیرآنزیمی گندم (Triticum aestivum L.) رقم نیک نژاد در دو سطح کفایت و کمبود فسفر، در قالب طرح پایه کاملا تصادفی به صورت فاکتوریل در سه تکرار و در شرایط هیدروپونیک انجام گردید. پس از گذشت 60 روز از اعمال تیمارها، گیاهان برداشت شدند و وزن خشک شاخساره و غلظت عناصر فسفر، آهن و روی و میزان فعالیت آنزیم های کاتالاز، آسکوربات پراکسیداز، گویاکول پراکسیداز، غلظت کلروفیل a و b و کاروتنوئیدها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که کمبود فسفر باعث کاهش وزن خشک شاخساره، غلظت فسفر و آهن و افزایش غلظت روی شاخساره شد. تلقیح ریشه گندم با قارچ P. indica در شرایط کمبود فسفر، وزن خشک شاخساره و غلظت فسفر بخش هوایی گیاه را به شکل معنی داری افزایش داد. همچنین، غلظت کلروفیل a و b و نیز غلظت کاروتنوئیدها در شرایط کمبود فسفر به طور معنی داری بیشتر از شرایط کفایت این عنصر بود. تلقیح قارچ P. indica به ریشه گندم موجب کاهش غلظت کلروفیل a و b و کاروتنوئیدها در گیاه شد. تلقیح قارچ P. indica در شرایط کمبود فسفر موجب کاهش معنی دار فعالیت آنزیم گویاکول پراکسیداز و در شرایط کفایت فسفر باعث افزایش معنی دار فعالیت کاتالاز و گویاکول پراکسیداز شد. به طور کلی، تلقیح قارچ P. indica می تواند به عنوان یکی از روش های زیستی موثر جهت تعدیل اثرهای مضر کمبود فسفر در گیاه گندم و افزایش تحمل آن به این تنش پیشنهاد گردد.

به منظور بررسی پاسخ ژنوتیپ های برنج نسبت به مقادیر مختلف نیتروژن، آزمایشی برای ارزیابی رشد و نمو 28 ژنوتیپ برنج منتخب اصلاحی شمال، محلی شمال و مرکزی ایران در دو سطح نیتروژن شامل 2.85 میلی مولار (غلظت نیتروژن محلول یوشیدا) و 1.42 میلی مولار (نصف غلظت نیتروژن محلول یوشیدا) از منبع نیترات آمونیوم به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. در این تحقیق، صفات تعداد پنجه، سطح برگ، شاخص سبزینگی، وزن خشک ریشه، اندام هوایی و کل و طول اندام هوایی و ریشه به طور معنی داری تحت تاثیر ژنوتیپ، غلظت نیتروژن محلول غذایی و نیز برهمکنش بین آنها قرار گرفتند. در اثر کاهش غلظت نیتروژن در محلول غذایی، میزان کاهش مقادیر مربوط به کلیه صفات به غیر از طول و وزن خشک ریشه در ارقام محلی شمال بیشتر بود. میزان کاهش وزن خشک کل در ژنوتیپ های محلی شمال، اصلاحی شمال و مرکزی ایران به ترتیب 14.82، 5.8 و 2.67 درصد بود. تنوع ژنتیکی قابل توجهی از نظر پاسخ به کمبود نیتروژن در بین ژنوتیپ ها مشاهده شد. در بین ارقام اصلاح شده شمال، نعمت و شیرودی کمترین و ارقام فجر و خزر بیشترین کارایی نیتروژن را داشتند. در حالی که ارقام طارم منطقه و اهلمی طارم کمترین و ارقام حسنی و کاظمی بیشترین کارایی نیتروژن را در بین ارقام محلی شمال به خود اختصاص دادند. ارقام زاینده رود و لاین 2 فیروزان نیز کمترین و بیشترین کارایی نیتروژن را در بین ارقام مرکزی داشتند. نتایج نشان داد که همبستگی بین تعداد پنجه و سطح برگ با وزن خشک شاخساره به عنوان عملکرد گیاه در شرایط کمبود نیتروژن (به ترتیب r=0.74 و r=0.57) نسبت به شرایط مطلوب نیتروژن (به ترتیب r=0.13 و r=0.41) بیشتر بود.

به منظور ارزیابی اثر سطوح مختلف فسفر و بور بر عملکرد، اجزای عملکرد، کیفیت دانه (پروتئین و روغن) و مقدار فسفر و بور کلزا (Brassica napus L.)، آزمایشی گلخانه ای (با هدف حذف سایر عوامل محیطی موثر بر پارامترهای رشد، که در مزرعه قابل کنترل نیستند) مرکب از دو رقم کلزا (طلایه و زرفام)، سه سطح فسفر (صفر، 25 و 50 میلی گرم بر کیلوگرم) و سه سطح بور (صفر، 2 و 4 میلی گرم بر کیلوگرم) در سه تکرار اجرا شد. نتایج نشان داد که ارقام مورد آزمایش کلزا از نظر عملکرد دانه، ارتفاع ساقه، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه و مقدار نیتروژن، فسفر، بور و روغن دانه تفاوت معنی داری داشتند. افزایش سطح فسفر به طور معنی داری وزن خشک دانه، کاه و کلش، ریشه و عملکرد زیستی و نیز ارتفاع ساقه، تعداد خورجین در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد پروتئین و عملکرد و درصد روغن دانه را افزایش داد (P£0.05). اما غلظت نیتروژن دانه در اثر کاربرد فسفر کم شد. کاربرد بور تنها غلظت و جذب کل بور و درصد روغن دانه را در هر دو رقم کلزا به صورت معنی داری افزایش داد. همبستگی مثبت و معنی داری بین عملکرد دانه با عملکرد پروتئین، تعداد خورجین در بوته و وزن هزار دانه وجود داشت. کاربرد فسفر و بور، غلظت و جذب کل فسفر و بور را در دانه هر دو رقم کلزا افزایش داد. اثر برهمکنش فسفر و بور بر بیشتر متغیرهای مورد مطالعه مثبت بود، ولی معنی دار بودن این اثر در دو رقم متفاوت بود. انجام آزمایش مزرعه ای با سطوح بیشتری از فسفر و بور و ارقام متنوع کلزا توصیه می شود.

این مطالعه با هدف بررسی اثر نوع و مقدار ورمی کمپوست بر رشد گیاه گوجه فرنگی با پنج نوع مختلف ورمی کمپوست (برگ چنار، برگ افرا، هرس درختان سیب و انگور، ضایعات عرقیات گیاهی و بقایای آزولا) و چهار نسبت حجمی ورمی کمپوست به پیت و پرلیت (2 به 1 حجمی/حجمی) صفر، 1.3، 2.3، 3.3 با کاشت گوجه فرنگی در شرایط گلخانه ای اجرا گردید. نتایج نشان داد که نوع ورمی کمپوست تاثیر معنی دار (P£0.05) بر ارتفاع بوته، وزن خشک بخش هوایی، وزن خشک ریشه، تعداد میانگره و قطر ساقه داشت. برهمکنش نوع و مقدار ورمی کمپوست تاثیر معنی داری بر وزن خشک ریشه و بخش هوایی، قطر ساقه، درصد نیتروژن و پتاسیم گیاه داشت. بیشترین تاثیر بر وزن خشک بخش هوایی، قطر ساقه و درصد نیتروژن در نسبت 2.3 ورمی کمپوست بقایای آزولا مشاهده شد. مقدار پتاسیم در نسبت 2.3 ورمی کمپوست برگ افرا در مقایسه با شاهد 66.18 درصد افزایش نشان داد. همچنین، کاربرد سطوح مختلف ورمی کمپوست، درصد فسفر و غلظت آهن و روی را نیز نسبت به تیمار پیت و پرلیت افزایش داد. به طور کلی، انواع و نسبت های مختلف ورمی کمپوست در مقایسه با بستر پیت و پرلیت تاثیر مثبتی بر شاخص های رشد و غلظت عناصر در گیاه گوجه فرنگی داشت.

به منظور بررسی تاثیر مقادیر و منابع مختلف کودهای فسفره بر خصوصیات کمی و کیفی دو رقم گل شب بو، آزمایشی در قالب طرح کاملا تصادفی با هشت تیمار و چهار تکرار به صورت گلدانی و تحت شرایط گلخانه ای اجرا شد. در این تحقیق، تیمارها شامل کود سوپرفسفات تریپل به دو صورت گرانوله و مایع هر کدام در سه سطح (50، 100 و 200 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) و کود زیستی بارور2 همراه با شاهد (بدون کاربرد کود) بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که به ترتیب مصرف مقادیر 200 میلیگرم فسفر بر کیلوگرم خاک از کود فسفاته به صورت مایع، گرانوله و کود زیستی فسفاته باعث افزایش معنی دار صفات مورد اندازه گیری (صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک) نسبت به شاهد شد. بیشترین میزان کلروفیل a و b در هر دو رقم گل شب بو به ترتیب در تیمارهای سطح سوم کود مایع و سطح سوم کود گرانوله مشاهده شد. بیشترین درصد فسفر در گیاه در تیمارهای سطح سوم کود مایع، گرانوله و همچنین کود زیستی مشاهده شد. در هر دو رقم، بیشترین میزان وزن تر و خشک شاخسار، ارتفاع ساقه گل دهنده، طول گل آذین و تعداد گلچه در گل آذین در سطح سوم کود مایع و گرانوله و سپس برای کود زیستی به دست آمد. از نظر وزن تر و خشک ریشه، بیشترین مقدار در تیمار کود زیستی و سپس در تیمار سطح سوم کود مایع مشاهده شد که تفاوت معنی داری با دیگر تیمارها نشان دادند (P£0.01). در این تحقیق، بیشترین میزان صفات اندازه گیری شده در تیمارهای غلظت زیاد کود فسفره، مخصوصا به صورت مایع نسبت به گرانوله، به دست آمد. به هر حال، با توجه به اینکه تیمار فسفات بیولوژیک بارور 2 نیز در مقایسه با شاهد منجر به بهبود رشد و بیشترین وزن تر و خشک ریشه گردید، به عنوان تیمار مناسب برای کشت شب بو توصیه می شود.

به منظور بررسی تاثیر نانو اکسید روی و تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد گیاه (PGPR) بر عملکرد و سرعت و طول دوره پر شدن دانه تریتیکاله، آزمایشی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی، به صورت فاکتوریل، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال 1392 اجرا گردید. تیمارها شامل محلول پاشی با نانو اکسید روی در پنج سطح (عدم محلول پاشی به عنوان شاهد، 0.25، 0.5، 0.75 و 1.0 گرم در لیتر) و تلقییح بذر با PGPR در چهار سطح (عدم تلقیح بذر با باکتری به عنوان شاهد، تلقیح بذر با ازتوباکتر کروکوکوم استرین 5، آزوسپریلیوم لیپوفروم استرین OF و سودوموناس پوتیدا استرین 9) بودند. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین عملکرد، اجزای عملکرد و سرعت و طول دوره پر شدن دانه با کاربرد یک گرم در لیتر نانو اکسید روی×تلقیح بذر با ازتوباکتر و کمترین آن ها در عدم تلقیح بذر با باکتری های محرک رشد× عدم محلول پاشی با نانو اکسید روی به دست آمد. به نظر می رسد که استفاده از کودهای بیولوژیک و ریزمغذی روی، روشی بسیار مناسب و ارزان برای افزایش عملکرد تریتیکاله است. از این رو، می توان پیشنهاد کرد که به منظور افزایش عملکرد دانه و طول دوره پر شدن دانه، تلقیح بذر تریتیکاله با ازتوباکتر به همراه محلول پاشی یک گرم در لیتر نانو اکسید روی به کار برده شود.

به منظور بررسی اثر باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه و قارچ های آربوسکولار میکوریزا بر ویژگی های رشدی و غلظت عناصر پرمصرف (نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم) در گیاه دارویی نعناع فلفلی، آزمایشی گلدانی در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه طراحی و اجرا شد. تیمارهای مورد بررسی شامل سه گونه باکتریایی از گروه باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه (Azotobacter، Bacillus و Pseudomonas) و سه گونه قارچ میکوریزی (Glomus fasciculatum، Glomus intraradices و Glomus mosseae) و تیمار بدون تلقیح باکتریایی و قارچی (شاهد) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد تیمارهای باکتریایی و قارچی منجر به افزایش معنی دار (p£0.05) در تمام صفات رویشی اندازه گیری شده، درصد کلونیزاسیون ریشه و غلظت عناصر غذایی پرمصرف نسبت به شاهد گردید. بیشترین ارتفاع بوته (79.42 سانتی متر)، قطر ساقه (3.04 میلی متر)، تعداد برگ (654)، مجموع طول شاخه های جانبی (641.33 سانتی متر)، عملکرد وزن تر و خشک اندام هوایی (به ترتیب 109.75 و 21.94 گرم در گلدان) و غلظت فسفر، پتاسیم و منیزیم اندام هوایی (به ترتیب 4.90، 66.30 و 19.30 گرم بر کیلوگرم) از تیمار تلقیح با باکتری Pseudomonas حاصل شد. همچنین، بیشترین وزن خشک ریشه و غلظت کلسیم از تیمار تلقیح با قارچ Glomus fasciculatum و غلظت نیتروژن از تیمار تلقیح با باکتری Azotobacter به دست آمد. با توجه به نتایج آزمایش، می توان بیان کرد که کاربرد باکتری های ریزوسفری محرک رشد و قارچ های آربوسکولار میکوریزا نقش مفید و موثری در بهبود خصوصیات رشدی و غلظت عناصر غذایی در گیاه دارویی نعناع فلفلی دارد.

در سال های اخیر، کاربرد اسانس های گیاهی مشتق شده از گیاهان معطر، به عنوان حشره کش های کم خطر، به طور قابل توجهی افزایش یافته است. این ترکیبات دارای اثرهای دورکنندگی، حشره کشی و کاهش رشد مراحل نابالغ حشرات مختلف می باشند. از آنجا که کاربرد اسانس های گیاهی در گلخانه ها و مزارع به صورت خالص امکان پذیر نمی باشد، تهیه فرمولاسیون های تجاری از این ترکیبات ضروری است. در این مطالعه، اثر حشره کشی و دورکنندگی اسانس گیاه نعناع و فرمولاسیون تهیه شده از آن در کنترل شته جالیز (Aphis gossypii Glover.)، که از آفات مهم محصولات گلخانه ای است، مورد بررسی قرار گرفت. میزان LC 50 اثر تدخینی اسانس نعناع بر مراحل پوره سن یک، پوره سن سه و بالغ، به ترتیب 2.70، 3.41 و 5.24 میکرولیتر بر لیتر هوا محاسبه شد. فرمولاسیون اسانس نعناع در آزمایش های زیست سنجی تماسی، با توجه به آزمون مقدماتی، در چهار غلظت (8000، 12500، 16000 و 25000 میلی گرم بر لیتر) مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان مرگ و میر شته های بالغ با کاربرد فرمولاسیون اسانس نعناع، در مقایسه با فرمولاسیون بدون اسانس، در غلظت 25000 میلی گرم بر لیتر معادل 88.7 درصد است. درصد دورکنندگی فرمولاسیون اسانس نعناع در غلظت LC20 محاسبه شد و معادل 10- درصد بود. این نتایج نشان می دهد که فرمولاسیون اسانس نعناع می تواند به عنوان جایگزین سموم شیمیایی، در کنترل شته جالیز به صورت تجاری مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از بیماری های مهم گوجه فرنگی، کپک خاکستری است که توسط قارچ Botrytis cinerea به وجود می آید. در این پژوهش، تاثیر 10 قارچ کش بر رشد میسلیومی و جوانه زنی کنیدیوم های این قارچ بررسی گردید. نتایج نشان داد که کاربندازیم با غلظت کشندگی 50% (50IC) برابر با 0.1 میلی گرم بر لیتر بیشترین و بردو با 50IC برابر با 1096.9 میلی گرم بر لیتر کمترین بازدارندگی از جوانه زنی کنیدیوم های این قارچ را داشتند. در بررسی رشد میسلیومی، بنومیل با 50IC برابر با 0.04 میلی گرم بر لیتر بعد از 3 و 7 روز بیشترین تاثیر را در بازدارندگی از رشد میسلیومی این قارچ داشت. در این پژوهش، همچنین تاثیر قارچ کش ها در جلوگیری از رشد زخم ناشی از B. cinerea مطالعه شد. تیمار میوه با بنومیل با قطر زخم 0.73 میلی متر و اکسی کلرور مس با قطر زخم 6.16 میلی متر بیشترین و کمترین اثر را در جلوگیری از گسترش این قارچ روی میوه داشتند. جدایه های متفاوتی از قارچ B. cinerea از مناطق مختلف اصفهان جمع آوری شدند و تاثیر قارچ کش ها بر میزان جوانه زنی کنیدیوم های آنها ارزیابی گردید. نتایج نشان داد که این جدایه ها حساسیت متفاوتی به 10 قارچ کش مورد بررسی از خود نشان دادند.