بلورشناسی و کانی شناسی ایران
سال:1394 | دوره:23 | شماره:1 |تعداد مقالات:16

کمربند ماگمایی ترود- چاه شیرین در جنوب سمنان میزبان سنگ های آتشفشانی- آذرآواری و توده های نفوذی سنوزوئیک است. کانسار کوه زر در گستره معدنی باغو با کانه زایی Cu-Au و فیروزه مشخص است. کانسارسازی در گستره دگرسانی های گرمابی منطقه صورت گرفته است. این دگرسانی ها بیشتر شامل پروپلیتیک، فیلیک، آرژیلیک پیشرفته و سیلیسی می شوند. همیافتی کمیاب تورمالین به شکل پراکنده تا رگه ای با فیروزه در دگرسانی فیلیک تا آرژیلیک پیشرفته دیده می شود. پردازش داده های زمین شیمیایی (EPMA) ترکیب تورمالین را شورلیت- دراویت نشان داده است. بر اساس مشاهدات سنگ نگاری و نتایج زمین شیمیایی، آبشوئی سنگ های دگرسان به وسیله سیالات گرمابی و هجوم B از خاستگاه سنگ های دگرگون، سبب تشکیل تورمالین به خرج مسکوویت های زمینه از سنگ میزبان شده است. پیدایش فیروزه ناشی از واکنش های اکسایشی، فروپاشی کانی های سولفیدی و مس دار در زون فیلیک و آبکافت آلومینوسیلیکات های میزبان، (با مشارکت شاره حاوی P) به خرج فازهای کانیایی سرشار از آلومینیم (آلونیت) نیز امکان پذیر شده است. بدین گونه همپوشانی دو رخداد دگرسانی آرژیلیک پیشرفته یعنی تورمالین زایی اولیه و تشکیل فیروزه تاخیری رخ داده است.

مهم ترین توده های سینیتی ایران، در شمال غرب و در استان آذربایجان شرقی برونزد دارند که در ارتباط با ماگماتیسم ائوسن فوقانی تا الیگوسن پایینی هستند. توده عباس آباد- باشکند، یکی از این توده هاست که به صورت چند توده کوچک و مجزا در غرب توده اصلی نفلین سینیت بزقوش قرار دارد. بافت ریزدانه، پورفیری و پورفیریتیک ریزدانه از بافت های معمول این سنگ هاست. بر اساس رده بندی مدی، سنگ های مورد بررسی در رده شبه لوسیت سینیت، مونزودیوریت نفلین دار، سینیت آنالسیم دار و سینیت قرار می گیرند. کانی های اصلی آن شامل پتاسیم فلدسپار، پلاژیوکلاز، شبه لوسیت، آنالسیم و نفلین می شوند و پیروکسن، الیوین، بیوتیت، هورنبلند، کدر، زیرکن و آپاتیت کانی های فرعی سنگ را تشکیل می دهند. کانی های ثانویه سنگ عبارتند از سریسیت، کلریت، اورالیت، ایدینگزیت، اکسیدآهن وکانی های رسی. نتایج حاصل از پراش پرتو X وجود کانی های آنالسیم، ناترولیت، نفلین و فلدسپارباریم دار (سلزین) را در این سنگ ها نشان می دهد. بر اساس نتایج تجزیه شیمی کلینوپیروکسن ها، تمامی آن ها در قلمرو پیروکسن های کلسیم- منیزیم و آهن دار قرار گرفته اند. ترکیب عضو انتهایی پیروکسن ها بین En40.75Fs9.40Wo43.98 تا En43.23 Fs13.61Wo47.8 متغیر است، که نشان دهنده کلینوپیروکسن های اوژیت دیوپسیدی در نفلین سینیت های منطقه مورد بررسی است. بر اساس رده بندی شیمیایی، سنگ های مورد بررسی در گستره نفلین سینیت، سینیت و شبه دیوریت قرار می گیرند. همچنین این سنگ ها بر اساس کانی شناسی و ضریب آگپایتیک جزء نفلین سینیت های میاشکایتیک محسوب می شوند. سری ماگمایی این سنگ ها با توجه به کانی های سنگ ساز، پتاسی قلیایی تا شوشونیتی است. حضور کانی های دارای آلومینیم و کانی های فرومنیزین و کدر عامل اصلی کنترل کننده میزان اکسید های اصلی مانند Al2O3، K2O،MgO  و CaO در سنگ های منطقه است. مقادیر K2O با افزایش SiO2 افزایش می یابد که نشان دهنده سرشت پتاس این سنگ هاست. نمودارهای ژئوشیمیایی، عنکبوتی و الگوهای REE سنگ های مورد بررسی بیانگر یک محیط زمین ساختی وابسته به فرورانش این سنگ هاست. غنی شدگی مشخص سنگ های قلیایی مورد بررسی از عناصری مثل Rb ,Ba ,Th ,U ,K می تواند در ارتباط با فرایندهای دگرنهادی گوشته باشد. وجود بیهنجاری منفی Ti ,Nb ,Ta و سرشت متاآلومینوس سنگ های مورد بررسی، احتمالا ناشی از تاثیر فرورانش نئوتتیس بر منابع گوشته ای و نیز باعث غنی شدگی این سنگ ها از Pb و LREE ها شده است.

هورنفلس ها و اسکارن های سیاه کمر در 5 کیلومتری غرب روستای ده سلم و در فاصله 85 کیلومتری شهرستان نهبندان، جنوب غربی استان خراسان جنوبی و حاشیه شرقی پهنه لوت قرار دارد. نفوذ توده گرانیتوئیدی معروف به کوه ریگی به سن ائوسن فوقانی داخل سنگ های آهکی و رسوبی کرتاسه باعث تشکیل این اسکارن شده است. کوه ریگی دارای ترکیب غالب گرانودیوریتی و حاوی کانی های پلاژیوکلاز، کوارتز، ارتوز، هورنبلند و بیوتیت است، بررسی های ژئوشیمیایی و زمین ساختی این توده نشان می دهد که دارای ماهیت آهکی- قلیایی نوع I است. هورنفلس ها بیشتر حاوی کانی های کوارتز، پلاژیوکلاز و پیروکسن هستند. بررسی های کانی شناسی و زمین شناسی هورنفلس ها و زون های اسکارنی سیاه کمر نشان می دهد که این کانی ها طی دو مرحله اصلی دگرگونی و دگرنهادی (مرحله پیشرونده و پسرونده) تشکیل شده اند. که در مرحله دگرگونی سنگ های هورنفلسی و مرمرها و در مرحله اصلی دگرنهادی پیشرونده سیلیکات های کلسیمی بدون آب (ولاستونیت، گروسولار، آندرادیت و دیوپسید) تشکیل شده اند، در مرحله اصلی دگرنهادی پسرونده این کانی ها دستخوش دگرسانی و به کانی های سیلیکاتی کلسیمی آبدار (اپیدوت، کلریت و مقدار کمی ترمولیت- اکتینولیت) تبدیل شده اند و در نهایت در دگرسانی پسرونده پسین مجموعه ای ریزدانه از کانی های کلریت، کوارتز، کلیست و کانی های رسی بوجود آمده اند. حضور ولاستونیت، مگنتیت و آندرادیت حاکی از تشکیل این اسکارن ها در گستره دمایی حدود 550 درجه سانتیگراد و گریزندگی بالای اکسیژن (fO2 = 10-12-10-23) بوده است، اسکارن سیاه کمر از نوع اسکارن های کلسیمی است.

در این پژوهش دولومیت های سازند شهبازان به سن ائوسن در جنوب غربی کرمانشاه به روش سنگ نگاری XRD و XRF مورد بررسی قرار گرفته اند. پس از بررسی های صحرایی دو برش سطحی انتخاب و تعداد 98 نمونه جمع آوری شدند. بر اساس بررسی های سنگ نگاری چهار نوع دولومیت در منطقه مورد بررسی شناسایی شدند. با استفاده از نتایج XRD، و عنصرسنجی، درجه نظم بلوری و درصد دولومیت در نمونه ها تعیین شد. نتایج نشان دهنده تشکیل دولومیکریت ها و دولومیکروسپاریت ها در مرحله اولیه درونزادی (دریایی) در پهنه جزر و مدی است. دولواسپاریت ها طی مراحل درونزادی تاخیری و در اثر تکامل و تبلور مجدد دولومیکریت ها و دولومیکرواسپاریت ها به وجود آمده اند. عنصرسنجی در دولواسپاریت ها (با میانگین 52.98 مول درصدCaCO3 ) نسبت به دولومیکریت ها و دولومیکرواسپاریت ها (با میانگین 57.69 درصد مولی CaCO3) بالاتر است. درجه نظم بلوری در دولومیکریت ها و دولومیکرواسپاریت ها (با میانگین 0.68) نسبت به دولواسپاریت ها (با میانگین 0.95) پایین تر است. میانگین نسبت Mg2+/Ca2+ دولومیت های مورد بررسی در حدود 0.73 است. چنین استنباط می شود که دولواسپاریت ها با توجه به چگونگی عنصرسنجی بهتر و درجه نظم بلوری بالاتر نسبت به دولومیکریت ها، دولومیکرواسپاریت ها در اثر تبلور دوباره و دگرسانی دیاژنتیکی دولومیکریت ها و دولومیکرواسپاریت ها با افزایش اندازه بلورها و نسبت Mg2+/Ca2+ شاره دولومیتی ساز به وجود آمده اند. از شواهد یاد شده و نیز با توجه به نبود کانی های تبخیری، می توان گفت که دولومیت های مورد بررسی در شرایط آب و هوای مرطوب و از شاره های با نسبت Mg2+/Ca2+ پایین (احتمالا کمتر از یک) شکل گرفته اند.

سازند آیتامیر یکی از واحدهای چینه شناسی (آلبین- سنومانین) در حوضه رسوبی کپه داغ است که از ماسه سنگ گلاکونیتی، سیلتستون، شیل و سنگ آهک پرفسیل تشکیل شده است. گلاکونی در تمام رخساره های سنگی این سازند وجود دارد که بر اساس درجه بلوغ، از سبز کم رنگ تا سبز بسیار تیره در تغییر است. فراوانی گلاکونی در ماسه سنگ ها و افق های پرفسیل 1 تا 40 درصد با جورشدگی ضعیف تا متوسط و نیمه گردشده تا خوب گردشده اند. گلاکونی ها از نظر خاستگاه به دو گروه برجا و نیمه برجا تقسیم می شوند. گلاکونی های برجا دارای هاله های سبز رنگ، چروکیده و به همراه گلاکونی های نابالغ سالم و فسفات هستند، در صورتی که گلاکونی های نابرجا دارای جورشدگی متوسط، خوب گردشده، حاوی حاشیه اکسید آهن و همراه با رده بندی مورب هستند. گلاکونی های برجا بیشتر جانشین کوارتز، فلدسپات، چرت، سیمان کربناتی و میکا شده اند.

کوه صاحب الزمان در 8 کیلومتری شرق شهر کرمان قرار دارد. در این نقطه یک توده گرانیتوئیدی به داخل سنگ های آهکی کرتاسه تزریق شده و موجب دگرگونی این سنگ ها شده است. به علت عدم فرسایش کافی و وجود آبرفت های کوهپایه ای، اسکارن و توده نفوذی بیرون زدگی های وسیع و بهم پیوسته ندارند بلکه به صورت توده هائی به قطر 15 تا 50 متر و دور از هم دیده می شوند. آرایش بیرون زدگی ها نشان می دهد که جایگزینی توده آذرین در جهت گسل های مهم منطقه و با روند شمالی- جنوبی صورت گرفته است. بررسی های سنگ نگاری نشان داده که توده آذرین دارای ترکیب دیوریتی تا مونزوسی ینیتی بوده و اسکارن از نوع کلسیکی است. کانی های اسکارن شامل ولاستونیت، دیوپسید، ایدوکراز، گارنت، اپیدوت ± کلریت ± کلسیت هستند. مقایسه ترکیب شیمیائی اسکارن با سنگ های آهکی دگرگون نشده همجوار نشان داد که علاوه بر انرژی گرمائی، مقادیر زیادی شاره های غنی از سیلیس توده آذرین به داخل سنگ های آهکی انتقال یافته بنابراین اسکارن از نوع تراوشی است. شدت دگرگونی در حد رخساره های آلبیت- اپیدوت هورنفلس تا هورنبلند هورنفلس است.

رخدادهای رگه ای یارالوجه در 40 کیلومتری شمال غرب اهر، استان آذربایجان شرقی واقع شده است. سنگ میزبان رگه های کانه سازی شده، مجموعه ای از سنگ های نیمه آتشفشانی حدواسط دگرسان شده است. کانی سازی اسفالریت- گالن- کالکوپیریت به صورت رگه- رگچه ای تداخلی است. بر اساس مشاهدات صحرایی، بافتی و کانی شناسی 4 مرحله کانی سازی تشخیص داده شده اند. سنگ های نیمه آتشفشانی به وسیله دگرسانی فراگیر سریسیتی و کربناتی، که با مجموعه کانی های برونزاد هم پوشانی دارد، تحت تاثیر قرار گرفته است. ترسیم شاخص دگرسانی ایشیکاوا (AI) نسبت به شاخص کلریت- کربنات- پیریت (CCPI)، موسوم به نمودار جعبه ای دگرسانی، انواع اصلی دگرسانی را نشان می دهد. مجموعه کوارتز، سریسیت، ایلیت، آلبیت، کائولینیت، لوکوکسن، پیریت و کانی های کربناتی تاخیری، نشانگر حضور سیالات گرمابی (گرماب) با pH نزدیک به خنثی و دمای تقریبی 200 تا 300 درجه سانتی گراد است. ویژگی های کانی شناسی، دگرسانی و زمین شیمیایی منطقه مورد بررسی و مقایسه آن با دیگر کانسارهای گرمابی نشان دهنده این است که اندیس های رگه ای یارالوجه مشابه با کانسار های وراگرما نوع سولفیدی شدن حدواسط و رگه های چند فلزی با دمای متوسط وابسته به کانسار های مس پورفیری است.

مولیبدنیت خاستگاه اصلی رنیوم در پوسته زمین است. در این پژوهش از نتایج داده های کانی شناسی، آنالیز شیمیایی و بررسی میکروسکوپی الکترونی روبشی برای تاثیر فرایندهای درون زاد و سطحی بر رفتار رنیوم در مولیبدنیت استفاده شده است. نتایج بررسی پراش پرتو ایکس روی مولیبدنیت نشانگر آن است که مولیبدنیت ها به صورت ساختار ششگوش اند. الگوهای پراکندگی رنیوم در دانه های مولیبدنیت بیانگر ته نشینی رنیوم به صورت همزمان با مولیبدن طی رشد دانه های مولیبدنیت است. سیالات گرمابی تاخیری موجب شسته شدن رنیوم از مولیبدنیت در منطقه درون زاد می شوند. محلول های وابسته به دگرسانی رسی در دمای 100 درجه سانتیگراد موجب کاهش رنیوم در مولیبدنیت می شوند. مولیبدنیت های وابسته به منطقه برون زاد در مقایسه با مولیبدنیت های منطقه درون زاد از مقادیر رنیوم کمتری برخوردارند.

در این مقاله، نانوذرات CdO به روش شیمیایی و با استفاده از سولفات کادمیوم هشت آبه به وسیله آب اکسیژنه ساخته شد و پس از آن آلایش نانوذرات اکسیدکادمیوم با مقادیر 0.1 و 0.04، 0.03، 0.02، 0.01، x=0.0 در ترکیب ابررسانای Bi1.64Pb0.36Sr2Ca2-xCdxCu3Oy به روش حالت جامد صورت گرفته است. خواص ساختاری، ریزساختار، ریخت شناسی و دمای واکنش نمونه ها به وسیله XRD،SEM  و TGA-DTA مورد بررسی قرار گرفت. چگالی جریان بحرانی و دمای بحرانی به روش چهار میله ای اندازه گیری شد. نتایج حاصل از اندازه گیری چگالی جریان بحرانی نشان می دهند که چگالی جریان بحرانی با افزایش نانوذرات اکسیدکادمیوم افزایش می یابد، به طوری که بیشترین چگالی جریان بحرانی به نمونه با مقدار x=0.01 با زمان پخت 270 ساعت وابسته است. بررسی تغییرات دمای گذار در نمونه های آلایش داده شده با نانوذرات اکسید کادمیوم نشان می دهد که هر چند با جانشینی کادمیوم به جای کلسیم، دمای بحرانی نسبت به نمونه خالص افزایش می یابد، اما تغییرات قابل ملاحظه ای در دمای گذار نمونه های آلایش داده شده، مشاهده نمی شود. چگالی جریان و دمای بحرانی تمام نمونه ها با افزایش زمان پخت افزایش می یابد.

سنگ های آذرین نفوذی شرق نابر در شمال غرب اصفهان و در راستای کمربند ماگمایی ارومیه- دختر رخنمون یافته اند. بر اساس بررسی های سنگ شناسی، این توده ها از گابرو، گابرودیوریت، دیوریت، کوارتز دیوریت، تونالیت و کوارتزمونزونیت تشکیل شده و از نظر سری ماگمایی آهکی- قلیایی و از گرانیتوئیدهای گروه I هستند. بر اساس نتایج آنالیز شیمی کانی ها، ترکیب پیروکسن های منطقه از نوع فقیر از سدیم بوده و شامل کلینوپیروکسن با ترکیب دیوپسید و ارتوپیروکسن با ترکیب هیپرستن هستند. ترکیب آمفیبول های موجود در سنگ های منطقه در دو گروه از آمفیبول های Fe-Mg-Mn و آمفیبول های کلسیک قرار می گیرند. ترکیب پلاژیوکلازها در سنگ های آنالیز شده از الیگوکلاز تا بیتونیت متغیر است، و بیوتیت ها غنی از منیزیم هستند. با استفاده از روش فشار سنجی Al در هورنبلند، فشاری که برای توده نفوذی برآورد می شود در حدود 2 کیلوبار است.

کانسار آنتیموان شورچاه، در منطقه فلیش شرق ایران واقع شده است. در این منطقه کانه زایی آنتیموان در رگه های سیلیسی، تشکیل شده است. گرانیتوئیدهای به شدت سیلیسی و برشی شده و سنگ های دگرگون درجه پایین غنی از کانی های فیلوسیلیکاتی، میزبان این رگه ها هستند. استیبنیت کانه اصلی آنتیموان در رگه هاست و در ارتباط با پیریت، آرسنوپیریت و طلاست. سنارمونتیت و سروانتیت از اکسیدهای آنتیموان موجود در کانسار شورچاه هستند. سنگ های میزبان به طور بالقوه قادر به ایجاد کردن اسیدی شدگی لازم برای ته نشینی استیبنیت- طلا بوده اند. بر اساس روابط پاراژنزی و داده های ترمودینامیکی، استیبنیت فاز پایدار آنتیموان در کانسار مورد بررسی است که نهشت آن با کاهش دما و کاهیدگی کنترل می شود، به جز در شرایط قلیایی که اسیدی شدن عامل اصلی کانه زایی است. استیبنیت و طلا در کانسار شورچاه می توانند در غلظت های قابل ملاحظه ای به صورت همبافت های بی سولفیدی حمل شده و با کاهش pH نهشته شده باشند. دمای همگن شدگی و شوری میان بارهای سیال در کوارتزهای همراه با رگه های معدنی به ترتیب از 146.5 تا 327.9 درجه سانتیگراد و 0.21 تا 5.71 درصد وزنی نمک طعام تغییر می کند که بیانگر وجود یک شاره جوی بوده و کانه زایی نوع وراگرما تا مزوترمال را به اثبات می رساند.

توده مافیک- الترامافیکی دروازه چنار بخشی از مجموعه افیولیتی نیریز در استان فارس است که در کرتاسه پایانی در اثر بسته شدن اقیانوس نئوتتیس و برخورد صفحه عربستان با صفحه ایران زمین تشکیل شده است. سنگ های افیولیتی فاریاب نیز بقایایی از بلوک های پوسته اقیانوسی تتیس هستند که طی دوره کرتاسه فوقانی روی حاشیه قاره ای قرار گرفته اند. مقادیرMgO ,Fe2O3 ,Al2O3 ,Cr2O3  و TiO2 در کرومیت های دروازه چنار با کرومیت های نوع انبانی همخوانی دارند که از ماگمای بونینیتی با Cr# بالا و TiO2 پائین در یک محیط وابسته به زون فرورانش تشکیل شده اند. کرومیت های فاریاب دارای Al2O3 و TiO2 نسبتا بالا و Cr# بین 45.8 تا 55.7 بوده و از ماگمایی با ترکیب پشته های میان اقیانوسی ریشه گرفته اند.

مجموعه گرانیتوئیدی نیاسر با سن میوسن میانی، در غرب کاشان و در کمربند ماگمایی ارومیه- دختر بیرون زدگی دارد. بر اساس بررسی های سنگ شناسی، مجموعه نیاسر شامل توده های با ترکیب تونالیت، کوارتزدیوریت و دیوریت است. کانی های اصلی تشکیل دهنده سنگ های منطقه شامل کوارتز، پلاژیوکلاز، آمفیبول، بیوتیت و فلدسپار است. آمفیبول ها از نوع کلسیک بوده و ترکیب آن ها از مگنزیوهورنبلند تا اکتینولیت تغییر می کند و نشان دهنده نوع I بودن توده های مورد بررسی است. ترکیب پلاژیوکلازها در توده های تونالیتی الیگوکلاز تا بیتونیت، در توده کوارتزدیوریتی آلبیت تا آندزین و در توده دیوریتی الیگوکلاز تا بیتونیت است. بررسی های زمین فشارسنجی حاکی از آن است که فشار در زمان تبلور هورنبلند، در توده های مورد بررسی، در حدود 1 تا 2 کیلوبار بوده که معادل با اعماق 3.8 تا 7.5 کیلومتری است. بر اساس دماسنجی زوج کانی هورنبلند- پلاژیوکلاز و فلدسپارها، دماهای 706 تا 756 درجه سانتیگراد، برای توده های نفوذی نیاسر، ارزیابی شد. ارزیابی گریزندگی اکسیژن این توده ها نشان دهنده اکسنده بودن ماگماهای مولد توده های نیاسر است و شاهدی برای تشکیل آن ها در مرز ورقه های همگراست.

نهشته های کربناتی سازند درینجال به سن پسین کامبرین در سه برش مورد بررسی (واقع در شرق زرند) و از دولومیت، بانداستون های استروماتولیتی، ماسه سنگ با میان لایه های نازک مارنی تشکیل شده اند. بر اساس شواهد سنگ نگاری (اندازه دانه و بافت) و داده های ژئوشیمیایی (ایزوتوپ d 18O و d 13C و عنصریMg ,Ca ,Sr ,Na ,Mn ,Fe ) چهار نوع مختلف دولومیت در سازند درنجال شناسایی شدند که به صورت اولیه و ثانویه قابل مشاهده اند. دولومیت های اولیه (D1)، ریزبلور بوده و دارای ساخت های رسوبی اولیه نظیر بافت های برگه ای موازی و مورب هستند در صورتی که دولومیت های ثانویه بیشتر به صورت جانشینی و در اندازه های ریز (D2-S) تا متوسط بلور(D2-L) ، و یا به صورت سیمان پرکننده حفره ها و شکستگی ها (D3) مشاهده می شوند. بر اساس این داده ها، دولومیت های مورد بررسی طی چند مرحله، از همزمان با رسوب گذاری و کمی پس از آن تا مراحل تدفین در عمق متوسط تشکیل شده اند. آنالیزهای عنصری و روندهای افزایشی Sr و Na در مقابل Mg و نیز روند کاهشیFe  و Mn نسبت به Mg از دولومیت های نوع اول تا سوم نیز کاهش مقدار ایزوتوپ اکسیژن 18 از دولومیت های ریزبلور به سمت دولومیت های درشت بلور نشان دهنده افزایش دگرسانی و احیایی تر شدن محیط همراه با تدفین است.

سیمان پرتلند از گرما دادن مواد خام اولیه (سنگ آهک، خاک رس) در دمای حدود 1500 درجه سانتی گراد که تشکیل کلینکر را می دهد، تولید می شود. در همین راستا کانی شناسی و زمین شیمی مواد اولیه، کلینکر، سیمان پرتلند و گرد و غبار کارخانه سیمان نکاء با میکروسکوپ قطبنده، پراش پرتوایکس و فلوئورسانی پرتو ایکس انجام شد. نتایج بیانگر وجود کانی کلسیت در سنگ آهک، مونت موریلونیت، کوارتز، کلسیت، آلبیت، موسکوویت، هورنبلند، ارتوکلاز و کلریت در خاک رس، هماتیت در سنگ آهن، کوارتز، پلازیوکلاز، تورمالین در مواد سیلیسی و ژیپس در سنگ گچ بوده اند. کلسیت کانی اصلی و کوارتز، موسکوویت- ایلیت و کلریت کانی های فرعی غبار کوره سیمان نکاء بوده اند. بررسی کانی شناسی کلینکر و سیمان پرتلند حاکی از وجود کانی هایی از سیلیکات های کلسیم و براون میلریت در کلینکر و کانی هایی از سیلیکات های کلسیم (تری کلسیم سیلیکات، دی کلسیم سیلیکات)، لارنیت، ژیپس، براون میلریت (تتراکلسیم آلومینوفریت) و کلسیت در سیمان پرتلندند. سیلیکات های کلسیم (تری کلسیم سیلیکات، دی کلسیم سیلیکات ) و لارنیت کانی های اصلی و ژیپس و براون میلریت (تتراکلسیم آلومینوفریت) کانی های فرعی غبار آسیاب سیمان نکاء را تشکیل می دادند. در نمودار فازی سیستم ( (CaO -Al2O3 - SiO2ترکیبات شیمیایی شاخص سنگ آهک درگوشهCaO و خاک رس در منطقه تریدیمیت، مادامی که کلینکر و سیمان پرتلند در مثلث بین C3S - C2S - C3A قرار می گیرند. بر اساس روابط بوگه، کلینکر و سیمان پرتلند نکاء با استاندارد بین المللی سیمان همخوانی دارد.

مجموعه دگرگونی بلندپرچین در شمال غرب شهرستان زنجان قرار دارد و از لحاظ ساختاری در مرز منطقه ایران مرکزی و سنندج سیرجان واقع شده است. سنگ های منطقه مورد بررسی شامل مجموعه ای شیست های متنوع، مرمر های ناخالص و متاسنداستون است که توده های گرانیتی و گرانودیوریتی در بخش مرکزی و شمالی آن تزریق شده است. بخش مرکزی مجموعه بلندپرچین با گسل های رورانده با روند شمال غربی- جنوب شرقی بریده شده است. بررسی های سنگ نگاری و تجزیه های شیمیائی از سنگ کل، تجزیه های شیمیائی نقطه ای و عکس های پرتو ایکس از نمونه های جمع آوری شده از منطقه مورد بررسی، نشان می دهد در گارنت میکاشیست ها، دو گروه گارنت وجود دارد که در شرایط سنی و ترمودینامیکی متفاوت متبلور شده اند. هر دو گروه گارنت ها دارای ساختار منطقه ای متفاوت و یک گروه دارای بافت های غیر تعادلی از نوع آتول شکل بوده که تاریخچه رخداد های دگرگونی منطقه را در خود ذخیره کرده اند. به نظر می رسد در آخرین فاز دگرگونی, مجموعه ماه نشان به دمای 486 تا 521 درجه سانتی گراد و فشار 3.2 تا 3.8 کیلوبار رسیده است. شواهد موجود نشان می دهد فاز دگرگونی قبلی در فشار و دمای بالاتری رخ داده و سپس طی یک مرحله سرد شدگی سریع مجموعه دگرگونی به اعماق کمتر پوسته صعود کرده است.