مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی زنجان (Journal of Advances in Medical and Biomedical Research)
سال:1388 | دوره:17 | شماره:66 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: با توجه به شیوع بیماری مزمن انسدادی ریه و عوارض شناخته شده آن و گزارشاتی دال بر موفقیت تکنیک های نوتوانی و به منظور تعیین تاثیر اجرای تکنیک های نوتوانی ریه بر وضعیت بالینی بیماران مبتلا به این بیماری، این تحقیق در بیمارستان های آموزشی منتخب شهر اصفهان در سال های 86- 1385 انجام گرفت.روش بررسی: پژوهش حاضر یک تحقیق نیمه تجربی است که روی 80 بیمار مبتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه با شدت متوسط انجام شد. 50 نفر از بیماران در گروه آزمون و 30 نفر در گروه شاهد به طور تصادفی قرار گرفتند. شدت بیماری بر اساس نتایج اسپیرومتری سنجیده شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک و فرم بررسی وضعیت بالینی بیماران مزمن انسدادی ریه بود. ابتدا وضعیت بالینی بیماران دو گروه به وسیله فرم بررسی وضعیت بالینی سنجیده شد. سپس در گروه آزمون برنامه فیزیوتراپی قفسه سینه و اسپیرومتری تشویقی در طول دو ماه، هر روز صبح و عصر به مدت 20 دقیقه انجام گردید. در پایان، وضعیت بالینی بیماران دو گروه مجددا اندازه گیری شد.یافته ها: نتایج نشان داد که تنگی نفس، تنگی نفس هنگام خواب، سرفه، خلط، الگوی تنفس، سیانوز محیطی، درد قفسه سینه، صداهای ریه و FEV1/FVC پس از اجرای برنامه نوتوانی ریه در گروه آزمون بهبود یافته بود (P<0.05).نتیجه گیری: با توجه به یافته های پ‍‍‍ژوهش توصیه می شود در مراقبت از این بیماران به مشخصات دموگرافیک آنها توجه شود و در برنامه های مراقبتی آنها نوتوانی ریوی گنجانده شود تا وضعیت بالینی این بیماران بهبود یابد.

زمینه و هدف: سل یک بیماری عفونی است که در اثر مجموعه مایکوباکتریوم های سلی ایجاد می گردد. این بیماری یکی از شایع ترین بیماری های عفونی بوده که منجر به بیش از 2 میلیون مرگ سالانه در جهان می گردد. هدف از انجام این بررسی تعیین تاثیر بسته طراحی شده آموزش بهداشت بر رفتارهای بهداشتی مسلولین مراجعه کننده به انستیتو پاستور بوده است.روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه تجربی بود که بر روی 31 نفر مراجعه کننده اسمیر مثبت به انستیتو پاستور، در سال 1383 انجام شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه و چک لیست خود گزارش دهی بود که روایی و پایایی آن با استفاده از روش اعتبار محتوی و آزمون مجدد با ضریب همبستگی 80 درصد تعیین شد. ابتدا نیازهای آموزشی نمونه مورد مطالعه مشخص و سپس بسته آموزش بهداشت طراحی و به مدت 8 هفته اجرا شد. مجددا پس از گذشت 2 ماه با انجام آزمون ثانویه، چگونگی تاثیر بسته آموزش بهداشت بر متغیرهای پژوهش، بر اساس مقایسه با نتایج پیش آزمون، بررسی گردید. جهت ارزیابی تاثیر متغیرهای مستقل و غیر مستقل بر روی تغییرات آگاهی و نگرش و عملکرد و همچنین مقایسه نهایی نتایج در قبل و بعد از آموزش از آزمون های آنالیز واریانس، ضریب همبستگی و تی زوج استفاده شد.یافته ها: میانگین سنی گروه مورد مطالعه 33.71 با انحراف معیار 13.68 و فراوانی جنسی در گروه مورد بررسی 54.8 درصد مرد و 45.2 درصد زن بود. بین تغییر نمره نگرش و سابقه ابتلا خانوادگی ارتباط معنی داری مشاهده گردید (P<0.001). ما میان سابقه زندان و سابقه مصرف دخانیات و مواد مخدر در نمونه ها با تغییر نمره آگاهی، نگرش و عملکرد ارتباط معنی داری مشاهده نشد. بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش بین میزان آگاهی، نگرش و عملکرد واحدهای مورد مطالعه، قبل و بعد از اجرای بسته آموزشی تفاوت معناداری مشاهده شد. (P<0.001).نتیجه گیری: آموزش بهداشت می تواند نقش مهمی در ارتقای سطح آگاهی، ایجاد نگرش مثبت و همچنین اتخاذ رفتارهای بهداشتی مناسب در مسلولین داشته باشد.

زمینه و هدف: با توجه به شیوع اختلال وسواس جبری (OCD) که در حقیقت چهارمین اختلال شایع روان پزشکی است و علی رغم درمان های خط اول شناخته شده شامل کلومیپرامین و مهارکننده های اختصاصی باز جذب سروتونین، حدود 40 تا 50 درصد بیماران یا مقاوم به درمان بوده یا پاسخ های رضایت بخشی به درمان نشان نمی دهند. بنابراین هدف این مطالعه تعیین میزان پاسخ به درمان با افزودن الانزاپین در بیماران اختلال وسواسی - جبری مقاوم به درمان بوده است.روش بررسی: از بیماران با تشخیص اختلال وسواس جبری (طبق طبقه بندی (DSM-IV-TR و تحت درمان با مهار کننده باز جذب سروتونین (SSRI) با دوز و زمان کافی که پاسخ به درمان نداده بودند (بیماران مقاوم به درمان)، 42 نفر وارد مطالعه شدند. از این تعداد 20 نفر در گروه درمان قرار گرفتند و داروی الانزاپین با دوز 10-5 میلی گرم در طی 6 هفته علاوه بر درمان های قبلی آنها اضافه شد و 22 نفر در گروه کنترل قرار گرفتند. سپس شدت وسواس آن ها بر اساس پرسشنامه یل (Y-BOCS)، در شروع و هفته های اول، سوم و ششم مورد سنجش قرارگرفت. 6 نفر از افراد تحت درمان با الانزاپین به علت عوارض جانبی دارو از ادامه درمان خودداری نموده، از مطالعه کنار گذاشته شدند.یافته ها: میانگین نمرات شدت وسواس (Y-BOCS) قبل از مطالعه در گروه درمان 5±33.6 و در گروه شاهد 3.3±34.8 بود. نمرات شدت وسواس، شش هفته پس از اضافه کردن الانزاپین در گروه درمان 6.1±7.2 و در گروه شاهد 5.9±7.1 نمره کاهش داشته و این کاهش در هر گروه به طور مجزا معنی دار می باشد (P<0.0001)، اما در مقایسه تغییرات کاهش اثرات شدت اختلال وسواسی بین دو گروه درمان و شاهد اختلاف معنی داری مشاهده نشد (P>0.0001).نتیجه گیری: یافته های مطالعه اخیر نشان دهنده عدم تفاوت در تاثیربخشی الانزاپین در درمان بیماران مبتلا به وسواس و اجبار به عنوان یک داروی کمکی و تقویت کننده داروهای موثر در درمان وسواس جبری بود.

زمینه و هدف: مقاومت دارویی سل، پیوسته در حال افزایش است و با توجه به محدود بودن داروهای موثر، وجود این مقاومت ها به عنوان تهدیدی در برنامه کنترل سل محسوب می شود. ایزونیازید به عنوان موثرترین دارو در از بین بردن باسیل های سل شناخته شده است که مقاومت به آن نیز براحتی ایجاد می شود. در این بین، موتاسیون های katG مخصوصا جانشینی S315T عامل مقاومت به ایزونیازید در اکثر موارد سل است. تواتر این جانشینی در جمعیت های مختلف متفاوت است. مطالعه حاضر مشخصه های مولکولی مقاومت به ایزونیازید را در سویه های باسیل سل نشان می دهد که از آن می توان به عنوان ابزار سریع تشخیصی مقاومت استفاده نمود.روش بررسی: با استفاده از روش نسبی 1 درصد، حساسیت 126 سویه مایکوباکتریوم توبرکولوزیس جدا شده از بیماران شهرهای اصفهان و تهران نسبت به ایزونیازید تعیین شد. نوع موتاسیون در کدون 315 ژن katG در سویه های مقاوم به ایزونیازید با استفاده از روش PCR-RFLP مشخص گردید. بدین منظور محصول 355 جفت بازی PCR به وسیله آنزیم MspI برش داده شد.یافته ها: از 126 مایکوباکتریوم توبرکولوزیس جدا شده، 32 سویه (25.4 درصد) مقاوم به ایزونیازید بود. میزان این مقاومت در نمونه های اصفهان 22.6 درصد (19 سویه) و در نمونه های تهران 31 درصد (13 سویه) بود. در کل، 72 درصد از انواع جدا شده مقاوم به ایزونیازید با استفاده از آنالیز لوکوس katG 315 قابل تشخیص بود.نتیجه گیری: PCR-RFLP با MspI بیشتر سویه های مقاوم ایزونیازید (72 درصد) را که دارای موتاسیون در کدون 315 ژن katG بودند مشخص نمود. توجه به جنبه های مولکولی سویه های مقاوم به ایزونیازید منجر به ارایه ابزارهای ژنوتیپی مختلف برای تشخیص سریع مقاومت به ایزونیازید در انواع جدا شده کلینیکی می شود.

زمینه و هدف: سکته های مغزی یکی از علل شایع ناتوانی و مرگ و میر جمعیت بشری می باشد. باتوجه به شیوع قابل توجه حملات تشنجی بعد از سکته های مغزی که به دو شکل زودرس و دیررس و به اشکال موضعی و جنرالیزه اتفاق می افتد و تاثیر این حملات بر مرگ و میر بیماران، بر آن شدیم که تا وقوع حملات تشنجی زودرس را در این دسته از بیماران مورد بررسی قرار دهیم.روش بررسی: این مطالعه که یک مطالعه توصیفی است، در مدت زمان حدود 8 ماه بر روی 404 بیمار با تشخیص سکته مغزی که در بخش اعصاب بیمارستان ولیعصر (عج) زنجان بستری شده بودند، انجام شد. در مورد این بیماران اطلاعاتی نظیر جنسیت، سن، نوع سکته مغزی، فرم حملات صرعی، منطقه درگیر مغزی، وقوع حمله تشنجی زودرس و میزان مرگ و میر زود هنگام بیماران، استخراج و تحت آنالیز قرار گرفت.یافته ها: از 404 بیمار با میانگین سنی 703 ، 227 نفر مرد و 177 نفر زن بودند. 362 مورد سکته مغزی ایسکیمیک و 42 مورد هموراژیک بودند. 16 بیمار در هفته اول بعد از سکته مغزی، حداقل یک مرتبه تشنج کردند. (در همه این موارد تشنج از نوع جنرالیزه بود که 15 مورد از نوع سکته مغزی ایسکیمیک و 1 مورد از نوع هموراژیک رخ داده بود). میزان مرگ و میر در افراد بدون تشنج 7.5 درصد و در افرادی که تشنج کرده بودند 31.3 درصد بود.نتیجه گیری: نتایج این بررسی نشان داد که تشنج زودرس به دنبال سکته مغزی در سکته مغزی ایسکیمیک بخصوص نوع آمبولیک، شایع تر از نوع هموراژیک بوده و خطر بروز این تشنج ها در روز اول بعد از سکته مغزی خیلی بالاتر از روزهای بعد می باشد. وقوع تشنج های زودرس در مردان شایع تر بوده است. همچنین وجود تشنج زودرس به همراه سکته مغزی با میزان بالاتری از مرگ و میر همراه بود و لذا دادن داروی ضد تشنج به عنوان پروفیلاکسی در افراد با ریسک بالای تشنج زودرس ممکن است از میزان تشنج و عوارض آن در این بیماران بکاهد.

زمینه و هدف: سندرم درد پاتلوفمورال شایع ترین سندرم استفاده بیش از حد در بین ورزشکاران می باشد و تقریبا 40 درصد موارد درد های قدام زانو در مراجعه کنندگان به کلینیک های پزشکی ورزشی را شامل می شود. این بیماری در دختران ورزشکار شایع تر است، مخصوصا در گروه سنی نوجوان و جوان بیشتر دیده می شود. علایم بیماری شامل درد پشت یا اطراف کشکک می باشد که با بالا و پایین رفتن از پله ها و چمباتمه زدن و نشستن برای مدت طولانی تشدید می شود. فاکتور های مختلفی از جمله افزایش زاویه پروناسیون پا، در همراهی با این بیماری دیده می شود و می تواند از علل ایجاد بیماری باشد. هدف مطالعه ما ارزیابی تاثیر اصلاح پروناسیون پا با کمک کفی در میزان درد زانو و افزایش کیفیت کارکرد ورزشکاران بود.روش بررسی: 418 ورزشکار خانم در پنج رشته ورزشی فوتبال، والیبال، دومیدانی، کوهنوردی و شمشیربازی از باشگاه های مختلف سطح شهر تهران به طور اتفاقی انتخاب شدند و علایم کلینیکی سندرم پاتلو فمورال در آن ها ارزیابی شد. افراد مبتلا به سندرم پاتلو فمورال مشخص شدند و سپس زاویه پروناسیون پا در آن ها اندازه گیری شد. در افرادی که این زاویه از 9 درجه بیشتر و زاویه قوس طولی پا از 141 درجه کمتر بود، ارتز داده شد. شدت درد با استفاده از VAS اندازه گیری و کارکرد ورزشی افراد از نظر 5 زیر گروه (علایم بیماری، درد، میزان فعالیت های روزمره، فعالیت های ورزشی و کیفیت زندگی) با استفاده از پرسشنامه KOOS ارزیابی شد. از افراد خواسته شد که ارتز را روزانه حداقل 8 ساعت استفاده نمایند. دو هفته پس از مصرف ارتز، مجددا KOOS و VAS ارزیابی شد. نتایج با مقادیر قبل از ارتز مقایسه گردید.یافته ها: مقادیر به دست آمده از درد و کارکرد قبل و بعد از مداخله با استفاده از آزمون T بررسی شد. دو هفته پس از استفاده از ارتز درد زانوی ورزشکاران کاهش واضحی داشت (P<0.0001). پس از شش هفته نیز کاهش درد چشمگیر بود (P<0.0001). از نظر کارکرد نیز بهبودی واضحی در هر یک از زیر گروه های پرسشنامه KOOS حاصل شد. بهبودی علایم پس از 6 هفته گزارش شد (P<0.0001)، کاهش درد پس از 2 و 6 هفته به ترتیب با P<0.0001 و P<0.0001، افزایش فعالیت های روزمره زندگی پس از 2 هفته ( (P=0.004و 6 هفته (P<0.0001) معنی دار بود، بهبود فعالیت های ورزشی پس از 2 هفته (P=0.012)و پس از 6 هفته (P<0.0001) واضح بود و کیفیت زندگی افراد پس از 6 هفته بهبودی واضحی داشت (P<0.0001).نتیجه گیری: نتایج مطالعه ما بهبودی واضحی را با استفاده از ارتز در کاهش میزان درد زانو و افزایش کارکرد ورزشکاران مبتلا به سندرم پاتلو فمورال دارای افزایش پروناسیون پا نشان داد.

زمینه و هدف: برای اندازه گیری روشنایی از روش الگو های پیشنهادیIESNA (انجمن مهندسان روشنایی آمریکای شمالی) استفاده می شود، لیکن این روش در مکان هایی با اشکال هندسی منظم که به شکل مربع یا مستطیل است، کاربرد دارد. به نظر می رسد بتوان با کاربرد سیستم اطلاعات مکانی (GIS) که برای ذخیره، مدیریت و تجزیه و تحلیل داده هایی با وابستگی مکانی و توصیفی استفاده می شود و با پردازش بر روی داده ها توسط رایانه حالات مختلف را بررسی و پیش بینی های جدیدی را ارایه نمود، و برای اندازه گیری روشنایی در مکان هایی با اشکال هندسی نامنظم از آن بهره جست.روش بررسی: در این تحقیق، با قرار دادن حس گر نورسنج مدل545testo ، در ارتفاع 30 اینچ (76 سانتی متر) از کف زمین در سالن مطالعه کتابخانه های شهر زنجان با اشکال هندسی نامنظم، شدت روشنایی کلی، طبیعی و مصنوعی در مرکز هر ایستگاه بر حسب واحد لوکس اندازه گیری شد. با وارد کردن اطلاعات مربوط به شدت روشنایی هر نقطه در نرم افزارArcview ، میزان شدت روشنایی و درصد پوشش سطح و منحنی ایزولوکس برای هر یک از ایستگاه های اندازه گیری به دست آمد.یافته ها: بررسی یافته های پژوهش نشان داد که میزان شدت روشنایی کتابخانه های مورد مطالعه در این طرح دارای وضعیت مطلوبی نیست به طوری که شدت روشنایی کلی، طبیعی و مصنوعی به ترتیب در 51 درصد، 80 درصد و 99 درصد از کل سطح کتابخانه های مورد مطالعه، کمتر از 300 لوکس (استاندارد (IESNA بوده است. بنابراین ضروری است با اصلاح نواقص سیستم روشنایی مصنوعی و یا طراحی مجدد آن، میزان شدت روشنایی مصنوعی و به تبع آن شدت روشنایی کلی، به میزان حداقل300 لوکس (استاندارد (IESNA دراین کتابخانه ها تامین گردد.نتیجه گیری: با بهره گیری از فن آوری رایانه ای GIS می توان توزیع شدت روشنایی را در سطح قرائت افراد در کتابخانه های بدون شکل منظم هندسی با کمک نرم افزارهای مربوطه از جمله Arcview از طریق درون یابی(interpolation) به صورت خطوط هم شدت روشنایی (ایزولوکس) نشان داد.

زمینه و هدف: نوع نگرش به برابرخواهی جنسیتی که ازمقوله های نقش جنسیتی می باشد، از اهمیت بالایی در تعاملات افراد و به تبع آن بهداشت روانی فرد، خانواده و جامعه برخوردار است. فرهنگ از عواملی است که در شکل گیری آن دخیل است. مطالعه حاضر نوع نگرش به برابر خواهی جنسیتی را در افراد مذکر و مونث با درجات تحصیلی دانشگاهی مورد بررسی قرار داده است.روش بررسی: این مطالعه بر روی 245 نفر که ازبین دانشجویان و کارمندان شهر زنجان انتخاب شدند، انجام گرفت. داده ها با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری و با استفاده از آزمون آماری T مستقل ورگرسیون مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که نگرش به برابر خواهی جنسیتی گروه مذکر تفاوت معناداری با گروه مونث داشت.(P<0.00001) به طوری که گروه مونث برابرخواهی جنسیتی بالایی نسبت به گروه مذکر داشت.  همچنین در درجات تحصیلی مختلف تفاوت معناداری در نگرش به برابرخواهی جنسیتی دیده شد (P<0.01). این برابرخواهی جنسیتی با بالا رفتن سطح تحصیلات افزایش پیداکرد. جنسیت در مقایسه با تحصیلات، درآمد و زبان مادری، عامل پیش بینی قوی تری برای برابرخواهی جنسیتی بود.نتیجه گیری: برای کاستن تعارضات و مشکلات ناشی از اختلاف در نگرش افراد به برابر خواهی جنسیتی به ویژه در تعاملات زوجین و ارتقای بهداشت روانی توصیه می شود تدابیری جهت کم کردن فاصله ها اندیشیده شود.

زمینه و هدف: آلودگی های زیست محیطی موثر بر سلامت انسان یکی از نگرانی های مهم مرتبط با صنایع تولید فلزات سنگین از جمله روی می باشند. این بررسی با هدف تعیین غلظت سرب در خون افراد شاغل در کارخانه ذوب روی دندی زنجان و مقایسه مقادیر آن با غلظت سرب خون افراد طبیعی ساکن در همان منطقه انجام گرفت.روش بررسی: 40 نفر از کارکنان کارخانه به عنوان گروه مورد و 40 نفر از مردان سالم که در همان منطقه زندگی می کردند، به عنوان گروه شاهد تحت بررسی قرار گرفتند. اندازه گیری سرب خون افراد با دستگاه کوره گرافیتی اسپکتروفتومتری جذب اتمی و مطالعات آماری با استفاده از آزمون T و آنالیز واریانس انجام شد.یافته ها: میانگین سرب خون در گروه های مورد و شاهد به ترتیب 16.06 میکروگرم در دسی لیتر و 10.47 میکروگرم در دسی لیتر بود (0.0001=P). همچنین اختلاف معنی داری بین میانگین سرب خون شاغلین واحدهای مختلف کارخانه وجود داشت (0.04=P).نتیجه گیری: مقادیر سرب خون کارکنان کارخانه به مراتب بیشتر از افراد شاهد بود، گرچه مقادیر سرب خون کارکنان با توجه به استاندارد (OSHA) در محدوده طبیعی قرار داشت. از آنجایی که عمده ترین راه آلودگی با سرب در این افراد از طریق تنفس می باشد، بنابراین استفاده از سیستم تهویه مناسب و نوسازی آنها در کارخانه ضروری است.

توبرکلومای مغزی یک تظاهر نادر سل با ضایعات متعدد فضاگیر بوده که علایم بالینی آن بسته به محل درگیری متفاوت است. این بیماری معمولا باMRI  مغزی، اسمیر یا کشت مثبت یا سل نقاط دیگر بدن تشخیص داده می شود. هدف از معرفی این مورد در نظر گرفتن بیماری سل با علایم غیرمعمول حتی با گرافی نرمال قفسه سینه است.بیمار مرد 24 ساله ای بود که به علت کاهش هوشیاری و احساس ضعف در اندام های فوقانی و تحتانی از 7 روز قبل، سرفه از 3 ماه قبل همراه خلط و درد 5 ماهه زانو بستری شده بود. وی دارای تب و ضعف عمومی بود و در فاز اغما قرار داشت. کاهش صدا و رال قاعده ریه و از بین رفتن رفلکس های وتری و فلج چهار اندام از نکات مثبت معاینه بیمار بود. در بررسی آزمایشگاهی افزایش آنزیم های کبدی، سرعت رسوب گلبولی و پروتئین های فاز حاد التهابی وجود داشت. نمونه اسمیر شیره معده از نظر سل مثبت گزارش گردید. درMRI  ضایعات متعدد یکنواخت با چگالی بالا مشاهده گردید. داروهای ضدسل همراه پردنیزولون برای بیمار شروع گردید. این بیمار، 21 روز بعد با وضعیت عمومی خوب مرخص شد.