علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز
سال:1379 | دوره:16-15 | شماره:2-1 (پیاپی 31-30) |تعداد مقالات:14

هدف این پیمایش گسترش فهم نقش تقیدات به نهادهای اجتماعی اولیه، سازمانها و گروههایی نظیر خانواده، مذهب، مدرسه و تاثیر گروههای همسالان در تبیین رفتار بزهکارانه می باشد. پیش فرضهایی که دورنمای نظری این پیمایش را بیان می دارد در نظریه کنترل اجتماعی، توسعه یافته است. یک رویه خود گزارشی که به شکلی پیمایشی به کار رفته است برای جمع آوری اطلاعات لازم مورد استفاده قرار گرفت. داده های خود گزارشی بوسیله یک پرسشنامه از نمونه ای حدود 1400 نفر دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانی در شهر شیراز (یکی از شهرهای ایران) در گروه سنی 19-14 به دست آمد. تحلیل پراکنش دو سویه (ANOVA) از جمله فنون آماری بود که در تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفت. بیشترین پایداری و یافته های اصلی در این بزهکاری خود گزارشی آن است که رابطه معنی داری بین تقیدات به مدرسه و مذهب از یک سو، و رفتار بزهکارانه از سوی دیگر وجود دارد، که این به عنوان نتیجه ای از تحلیل پراکنش دو سویه ای است که در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج تحلیل پراکنش همچنین روابط مشابهی را بین تقیدات به خانواده و مذهب، مدرسه و گروههای همسالان، مذهب و گروههای همسالان، خانواده و مدرسه و رفتار بزهکارانه نشان می دهد.

قرداد بیع بین المللی در تجارت بین الملل نقش مهم و محوری دارد و قراردادهای دیگر نظیر حمل و نقل و بیمه جهت تسهیل اجرای آن بوجود آمده اند؛ افزون بر این بسیاری از مسائل حاکم بر بیع بین المللی، در خصوص دیگر معاملات در تجارت بین الملل نیز بکار می رود. قرارداد بیع بین المللی ویژگی های دارد که در قراردادهای بیع داخلی مشاهده نمی گردد. در قراردادهای بیع داخلی نظام حقوقی حاکم بر قرارداد، مشخص است و طرفین قرارداد با مراجعه به حقوق داخلی از چارچوب حقوقی آن اطلاع می یابند، یعنی تنها مساله در بیع داخلی، اطلاع از قوانین داخلی است. در حالی که در بیع بین المللی، فروشنده و خریدار در دو کشور متفاوت اقامت دارند، از این رو قرارداد بیع بین المللی وابسته به چند نظام حقوقی است. فروشنده از یک کشور، کالایی را به خریدار مقیم کشور دیگر می فروشد، اجرای قرارداد انتقال کالا یا هر شی و خدمتی از کشوری به کشور دیگر است، چه بسا نظام حقوقی دو کشور خریدار و فروشنده با هم تفاوت داشته باشد و قواعد متفاوتی بر انعقاد قرارداد و آثار آن حاکم شود، بدین لحاظ تنظیم قرارداد بیع بین المللی کالا باید در چارچوبی بعمل آید که مورد قبول دولتهای طرفین واقع گردد. از این رو تنظیم قرارداد بیع بین المللی از اهمیت خاصی برخوردار است و وقوف به سازوکارهای حقوقی حاکم بر آن بسیاری از مشکلات اجرایی قرارداد را از میان بر می دارد. در این مقاله تلاش داریم سازوکارهای موجود را شناسایی کنیم و سپس مسایلی را که باید در تنظیم قرارداد بیع بین المللی مورد توجه قرار گیرد، طرح نماییم.

نظرات میخائیل باختین در باب طرح و ساز و کار داستان را می توان در بیشتر رمانهای معاصر مانند رمان پنین اثر ولادیمیر ناباکف بکار گرفت. پنین ناباکف که انتقاداتش علیه داستایوفسکی بسیار مشهور است مصداق مناسب منطق گفت و شنود باختین تلقی می شود. با اینکه منطق گفت و شنود زیربنای هنر داستایوفسکی است ولی در پنین این امر برجسته شده است. بعبارت دیگر در این رمان برخورد تعادل دو منطق گفت و شنود و متضاد آن یعنی منطق تک گویی، به داستان شکل می دهند یک طرف تک گوها که ضد پنین هستند شخصیتی مسخره و خنده دار به او می دهند و وی را به مثابه شیئی در نظر می آورند که می شود او را براحتی توصیف کرد، تجزیه و تحلیل نمود و در نتیجه قضیه را فیصله داد. از دید آنها شخصیت پنین شبیه داستانهای گرد و خاک گرفته قدیمی و استانداردی است که خود آگاهی ندارد و بنابراین می توان وی را در قالبی مشخص جا داد. این خصوصیات داده شده به پنین قسمت خنده دار رمان را شامل می شود. از طرف دیگر نیروهای گفت و شنودی به پنین "شخصیت" اعطا می کنند که کاملاً به خود خویش و محیط اطرافش آگاه است. بخاطر چنین خودآگاهی پنین باید در تبعید زندگی کند چرا که در دنیای اطراف وی چیزی وجود ندارد که بتوان با آنها گفت و شنودی دو جانبه برقرار نمود. پنین به درون پیله ای از زبان و ادبیات مادری خود می خزد تا با زندگی گذشته ارتباط برقرار کند و دنیایی که او را وادار به تک گویی می کند بشکند. این مقوله بالاخره به تراژدی منتهی می شود که در نتیجه آن ساختار رمان به گفت و شنود تبدیل می شود. بطور کلی برخورد بین دنیای شخصی پنین و دنیای اطرافش عناصر تک گویی - گفت و شنودی در نظرات باختین را برجسته می کند که خود مرحله ای بالاتر از آنچه باختین در داستایوفسکی پیدا کرده است، می باشد.

دانش آموزان و دانشجویان زبان انگلیسی به عنوان زبان دوم اغلب از ضعف خود در تلفظ رنج می برند. یکی از علتهای آن می تواند این امر باشد که حرف های مصوت در واژه های انگلیسی دارای صداهای گوناگونی هستند. آواشناسی زایشی ثابت کرده است که این رابطه نظام مند است و صداهای گوناگون مصوت ها در واژه ها از طریق حروف الفبای انگلیسی قابل پیش بینی می باشند. دیکرسون (1982,1985b,1986) قواعدی استخراج کرد که صداهای گوناگون حرف های مصوت را در واژه ها با بکار بردن آن قواعد می توان پیش بینی کرد. این قواعد را طرحهای کیفیت مصوتها (Vowel Quality) نامید. در این نوشته سعی شده با بهره گیری از قواعد دیکرسون و افزودن چند قاعده جدید طرح هایی ارایه شود که بتوان تمام صداهای حرف "a" را در واژه های انگلیسی امریکایی پیش بینی کرد. به نظر می رسد این مجموعه قواعد تا حد رضایت بخشی فراگیر باشند.

سالهایی از عمرم را در پی شناخت ابن زهره و کتاب فقهی او صرف کرده ام، اگر چه در جهت رعایت موازین مقاله پژوهشی نکات زیادی از مطلب را جا گذاشته ام، با امید به مفید بودن این مختصر برای دیگران، شرح حالی کوتاه همراه با پاره ای از نظرات فقهی او در قالب مقاله ای ارائه می گردد:ابن زهره از اعقاب امام صادق (ع) می باشد که در سال 511 هجری متولد شده و در سال 585 هجری در دامنه کوه جوشن، به خاک سپرده شد. او در محضر جد خود و بزرگانی از قبیل شیخ طوسی کسب فیض کرد و شاگردان بزرگواری چون ابن ادریس را به جهان تحویل داد.حدود بیست کتاب از آثار گرانبهای او بر جای مانده که مشهورترین آنها در فقه، کتاب "غنیه النزوع الی علمی الاصول والفروع" است. این کتاب برجستگیها و ویژگیهای خاصی دارد که به برخی از آنها در این مقاله اشاره شده است؛ از جمله: 1-       غنیه النزوع، مجموعه کاملی از تمام مباحث فقهی است که به سبک قدما تهیه شده است.2-       مولف برای اثبات مباحث به ترتیب از: کتاب، سنت، اجماع و اتفاق کل دلیل آورده است. 3-       این کتاب یک دوره فقه مقارن است که پس از ذکر موارد اتفاق و اختلاف بین شیعه و سنی، و ایراد ادله مخالفین، در مقام پاسخگویی به اجماع امامیه و قرآن و روایاتی که از طرف اهل سنت رسیده، استناد کرده است. 4-       مساله حجیت خبر واحد را بارها با قاطعیت مردود دانسته است که احتمالا متاثر از جنبه های سیاسی و موقعیتهای زمانی وی است.

در این مطالعه بمنظور بررسی ساختار تجارت خارجی، دو فرضیه اساسی در باره وجود رابطه جانشینی بین واردات و خدمات سرمایه ای و واردات و نیروی کار، آزمون شده است. برای آزمون فرضیه های فوق از تابع هزینه ترانزلوگ دوستانده ای (کالاهای مصرفی و سرمایه ای)، سه نهاده ای (نیروی کار، سرمایه و واردات)، استفاده شده که واردات را بعنوان یک عامل تولید به عوامل تولید نیروی کار و سرمایه اضافه نموده است؛ سپس بر اساس روش حداقل مربعات سه مرحله ای تکراری و برآورد معادله های سهم هزینه و درآمد، کششهای جانشینی آلن- اوزاوا و قیمتی تقاضا برای عوامل تولید برآورد شده اند. نتایج حاصل از این مطالعه، نشان می دهد که رابطه جانشینی بین عوامل تولید، یعنی واردات و خدمات سرمایه ای، واردات و نیروی کار، خدمات سرمایه ای و نیروی کار، از نظر عددی، مقادیر کوچکی هستند و دو عامل نیروی کار و سرمایه، جانشین ضعیفی برای واردات می باشند. روند رابطه جانشینی بین عوامل تولید حاکی از این واقعیت است که اقتصاد کشور تحت الشعاع درآمدهای نفتی بوده و کشش های جانشینی محاسبه شده بین عوامل تولید به شدت از نوسانهای ناشی از بحرانهای نفتی متاثر هستند.

برای بررسی این موضوع که آیا بین مولفه های یادگیری خود - نظم داده شده و هوش ارتباطی وجود دارد یا خیر، 100 دانش آموز پسر و 96 دانش آموز دختر از مقطع راهنمایی و 65 دانش آموز پسر و 77 دانش آموز دختر از مقطع دبیرستان، در شهر تهران انتخاب شدند و به پرسشنامه "راهبردهای انگیزشی برای یادگیری و آزمون ماتریس های پیشرونده ریون" پاسخ دادند. در تحلیل عوامل موثر انجام شده بر روی مقیاس باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری، عوامل اضطراب امتحان، خود - کارآمدی و ارزش گذاری درونی در بخش باورهای انگیزشی و عوامل خود - نظم دهی، راهبردهای شناختی سطح بالا و راهبردهای یادگیری شناختی سطح پایین، در بخش راهبردهای یادگیری استخراج شد. یافته های حاصل از این پژوهش، حاکی از این بود که بین هوش با خود - کارآمدی، اضطراب امتحان، راهبردهای شناختی سطح بالا و خود - نظم دهی همبستگی معنی داری وجود دارد. یک تحلیل رگرسیونی نشان داد که از بین کلیه مولفه های یادگیری خود - نظم داده شده، خود - کارآمدی، خود - نظم دهی و اضطراب امتحان به ترتیب دارای قویترین ارتباط با هوش می باشند.

در این مقاله ارتباطات علت و معلولی بین رشد اقتصادی، رشد صادرات و رشد عوامل تولید (نیروی کار و سرمایه)، در قالب یک الگوی خود رگرسیونی برداری، برای اقتصاد ایران در دوره 72-1338 بررسی شده است. ایستایی مجموعه های استفاده شده، در الگو با آزمونهای دیکی - فولر (DF) دیکی - فولر تعمیم یافته (ADF) و با استفاده از مقادیر بحرانی مکینون، آزمون گردیده است. طول وقفه های هر متغیر در هر یک از معادلات با استفاده از روش دنباله ای هسیائو (1979) که بر اساس تعریف "گرانجر" از علیت و معیار حداقل خطای نهایی، پیش بینی (FPE) آکائیک بنا گردیده، تعیین شده است. پس از شناسایی معادله های الگو با روش رگرسیون بظاهر غیر مرتبط تکراری (ISUR) زلنر برآورده گردیده و همه برآوردها با استفاده از نرم افزار کامپیوتری TSP7 انجام شده است. با توجه به اینکه برآوردهای به دست آمده از روش تکراری زلنر، بعد از همگرا شدن، معادل با برآوردگرهای حداکثر درستنمایی می باشند، برای آزمون فرضها از آزمونهای والد استفاده کرده ایم. برای تعیین ارتباط علت و معلولی بین متغیرها با الگو، ابتدا آزمونهایی جهت اثبات کفایت و مناسب الگو، با بیش از حد برازش نمودن و کمتر از حد برازش نمودن الگو انجام شده که کفایت الگو به اثبات می رسد. آزمونهای والد، حکایت از آن دارند که رشد صادرات، علت رشد اقتصادی است؛ یعنی نتایج از فرضیه رشد متکی به صادرات حمایت می کنند، بین متغیرهای رشد سرمایه و رشد اقتصادی و همچنین بین رشد عوامل تولید (رشد سرمایه و رشد نیروی کار)، ارتباط علی بازخور وجود دارد. رشد سرمایه نیز علت رشد صادرات است که نشانگر حمایت داده های ایران از قضیه "ریبزینسکی" است.

مقاله حاضر به توصیف ویژگیهای زبانی دو کودک دوقلو عقب مانده ذهنی و منزوی به لحاظ اجتماعی و فیزیکی پرداخته است. از آنجا که وضعیت این دو کودک از جمله موارد بسیار نادری است که از سوی زبانشناسان و روانشناسان زبان گزارش شده است یافته های مقاله هم به لحاظ توصیفی و هم به لحاظ نظری حائز اهمیت است. داده های زبانی بررسی شده حاکی از آن است که با وجود بهره هوشی کم و ارتباط زبانی اندک آن دو کودک با دیگران توانش زبانی شکل گرفته در آنها چشمگیر است. لیکن دانش و معلومات غیر زبانی آنها بسیار محدود است. این یافته ها موید فرضیه "حوزه ای بودن" ذهن است، زیرا بر اساس آن فرضیه توانائی های ذهنی هر فرد هر کدام حوزه ای مستقل است و نارسائی در یک حوزه الزاما به کاستی در حوزه دیگر نمی انجامد. همچنین یافته ها همسو با تفکر "عقل گرائی دکارتی" است که مدعی است (بخشی از) دانش زبان فطری و ذاتی است. فرضیه و تفکر فوق الذکر از مبانی روش شناختی و فلسفی زبانشناسی زایشی می باشد.

در این مقاله، بعد از تعریف لغوی و اصطلاحی واژه ارتداد نخست از اهمیت بحث ارتداد و ضرورت بحث از آن سخن گفته شده و بعد از آن، از جایگاه ارتداد در فقه اسلامی سخن به میان آمده و اینگونه نتیجه گیری شده که همه مذاهب فقهی اسلامی، ارتداد را بعنوان یک جرم می شناسند. همچنین مطرح شده که همه مذاهب فقهی اسلامی مواردی را برای تحقق ارتداد شرط می دانند، و برخی از شرایط تحقق ارتداد، مورد قبول بعضی از مذاهب فقهی نیست. و تصریح شده که شرط تشخیص ارتداد شهادت دو مرد شاهد عادل و اقرار دوبار مرتد است. همچنین هر کار یا سخنی که آشکارا دین را انکار یا مسخره کند موجب اثبات ارتداد می گردد. اشاره شده (طوسی، ج: 7، 282: بی تا) که برخی از فقهای امامیه، توبه مرتد فطری را نمی پذیرند و گروه زیادی از آنان همانند اهل تسنن، توبه مرتد فطری را می پذیرند. در باره مرتد کیفرهایی همچون محرومیت از ارث، زندان ابد، تقسیم اموال، اعدام و ... بیان شده است. امامیه در مورد زن و مرد مرتد و نیز در مورد مرتد ملی و فطری به کیفرهای متفاوتی معتقدند و همانند حنیفه به اعدام زن مرتد حکم نمی کنند هر چند که مرتد فطری باشد. علاوه بر مرتد، که کیفرهای خاص خود را دارد، مواردی همچون ساحر، زندیق، دشنام دهنده به پیامبران، پوشیدن لباس خاص کفار و اعتقاد به تناسخ، که تحت عنوان ملحقات حکمی به آنها اشاره شده است، احیاناً کیفرهایی شدیدتر از کیفر ارتداد دارند. نظر فقهای امامیه و اهل تسنن در خصوص موارد یاد شده گاهی یکسان و گاهی متفاوت است. در پایان در بحث ارتداد و آزادی، به رابطه ارتداد و آزادی اشاره شده، و چکیده سخن در این باره این است که هر چند افراد در انتخاب دین آزاد هستند ولی این دلیل نمی شود که پس از انتخاب دین، برای کنار گذاشتن و تغییر آن نیز آزاد باشند، چون آزادی در ارتداد و تغییر کیش و آیین، مشکلاتی را برای اسلام و پیروانش پدید می آورد.

در سال های اخیر بررسی بافت کلان متنی و گفتمانی و تاثیری که گزینش قالب های کلان سخن بر الگوهای نحوی می گذارند مورد علاقه و توجه زیاد زبانشناسان قرار گرفته است. بر همین اساس مقاله حاضر نتیجه تلاشی است که هدف آن علاوه بر تجزیه و تحلیل گفتمانی گونه خاصی از متون رسانه های گروهی، یعنی سر مقاله های روزنامه های فارسی، پرداختن به ساخت نحوی آنها را نیز مورد نظر داشته است. بدین منظور، تعداد 60 سر مقاله بطور تصادفی از 6 روزنامه اخبار، کار و کارگر، جمهوری اسلامی، کیهان، ایران، و رسالت (از هر روزنامه 10 سر مقاله) انتخاب شدند. در سطح کلان، سرمقاله ها بر اساس الگوی سه جزئی، شامل مقدمه یا راهنما، پیرو و نتیجه یا ارزشیابی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. هدف اولیه تحقیق حاضر یافتن پاسخ این سؤال بود که آیا بافت کلان گفتمان در دو زبان فارسی و انگلیسی متفاوت است یا نه؟ قسمت اول مقاله پاسخ به این سوال را ارائه خواهد داد. بخش دوم مقاله، انواع ساختار نحوی به کار رفته در جملات و ارتباط آنها را با عملکرد جملات در بافت کلان بررسی می نماید. نتایج به دست آمده، حاکی از آن است که سر مقاله های فارسی نیز بر اساس واحدهای سه گانه مورد نظر بولیوار، سازمان یافته اند. این شباهت میان دو زبان فارسی و انگلیسی می تواند نشانه ای از جهانی بودن بافت کلان گفتمانی باشد. همچنین نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل ساختار نحوی جملات، نشان می دهد که معمول ترین قالب نحوی به کار گرفته شده در ساختار جملات، ساخت معلوم و پس از آن به ترتیب جملات ربطی و ساخت مجهول می باشد. علاوه بر آن مشاهده گردید که جملات استفهامی بیشتر در بخش مقدمه، جملات مجهول در جملات پیرو و جملات شرطی و ربطی در نتیجه به کار رفته اند. در مجموع و با توجه به تجزیه و تحلیل جملات، سر مقاله های روزنامه اخبار را می توان "معمولی" توصیف نمود، کار و کارگر را "تاکیدی"، کیهان را "تعاملی"، "تفسیری"، "پیشنهادی" و "تاکیدی"، ایران را "تفسیری" و "ساده"، و رسالت را "غیر معلوم" نامید. همچنین از نظر ساختار جملات، دو روزنامه جمهوری اسلامی و کیهان دارای بیشترین جملات پیچیده بودند.

از افعالی که در ساخت موضوعی آنها هم موضوع برونی و هم موضوع درونی مستقیم وجود دارد، می توان هم اسم فاعل و هم اسم مفعول ساخت و مصدر این افعال می تواند در ترکیبات اسمی با دو گروه اسمی ظاهر شود. از افعالی که دارای ساخت موضوعی با یک موضوع برونی هستند فقط می توان اسم فاعل ساخت و مصدر آنها در ترکیبات اسمی با یک گروه اسمی رخ می دهد. از افعال دارای ساخت موضوعی با یک موضوع درونی فقط می توان اسم مفعول مشتق کرد و مصدر آنها در ترکیبات اسمی با یک گروه اسمی ظاهر می گردد.

هدف از تحقیق حاضر ارزیابی مجموعه کتابخانه های دانشگاه شیراز بر اساس "استانداردهای کتابخانه های دانشگاهی ایران" است که کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تهیه کرده است. در این بررسی که از روش پیمایشی کتابخانه ای استفاده شده است. وضعیت موجود مجموعه کتابخانه های دانشگاه شیراز (مشتمل بر 8 کتابخانه) در پائیز 1377 با توجه به عوامل تعیین کننده مجموعه استاندارد مانند: برنامه های آموزشی و پژوهشی، تعداد جامعه استفاده کننده اعم از اعضای هیات علمی و دانشجویان در مقاطع مختلف تحصیلی، تعداد رشته های تحصیلی و ... مورد ارزیابی قرار گرفته است و نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بجز نشریات ادواری، مجموعه تمامی کتابخانه های این دانشگاه زیر سطح استاندارد است. ارقام نشان می دهد که در اکثر کتابخانه های این دانشگاه به رشد مجموعه مواد غیر چاپی به اندازه موارد چاپی توجه نشده است. در مورد نشریات ادواری نتایج حاصل نشان می دهد که بجز کتابخانه دانشکده حقوق و دانشکده صنعت الکترونیک که تعداد نشریات موجود آنها زیر استاندارد است، تعداد نشریات ادواری سایر کتابخانه های بالای استاندارد است و وضعیت نسبتا مطلوبی دارند. در پایان این مقاله پیشنهاداتی جهت بهبود مجموعه سازی در کتابخانه ها ارائه گردیده است.

ابودهبل الجمحی یکی از شاعران چیره دست سده اول هجری در عرصه ادبیات عربی است که از شعر به عنوان ابزاری برای مبارزه با ستم و خودکامگی ها بهره جسته است. او در دوران زندگی، سرور قبیله خود بود و در شمار پنج تن شاعر مشهور قریش به حساب می آمد؛ البته در دوره های بعد به عللی چندان مورد توجه قرار نگرفت؛ به نظر می رسد علت اصلی این عدم استقبال، بعضی از غزلهای اوست. در این تحقیق پس از نگاهی گذرا به زندگی و شخصیت و مقام شاعری او، ثابت شده که این مضامین یا غزلهای خاص، از نوع غزلهای کیدی است و یکی از ابزارهای مبارزاتی شاعر در مقابل ستمگران به حساب می آید. شایان یاد است که الجمحی تا پایان عمر، هرگز از راه اسلام راستین و رسالت فکری خود در دفاع از ستمدیدگان، بر نگشت.