مجله طب نظامی
سال:1385 | دوره:8 | شماره:1 (مسلسل 27) |تعداد مقالات:17

مقدمه: کشور ما در دوران جنگ تحمیلی به مدت پنج سال مورد تهاجم شیمیایی دشمن قرار گرفت و این مساله آسیب های جسمی و روانی بسیاری را در افراد به جای گذاشت. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت سلامت عمومی گروهی از افرادی بود که در طی جنگ در معرض گاز شیمیایی خردل قرار گرفته بودند.مواد و روش کار: این مطالعه به شیوه توصیفی- تحلیلی صورت گرفت. جامعه مورد مطالعه جانبازان شیمیایی مراجعه کننده به بیمارستان های صدر و بقیه اله (عج) بود، تعداد 100 نفر از جانبازانی که فقط دچار مصدومیت با گاز خردل شده بودند با استفاده از پرسشنامه سلامت عمومی (G.H.Q) مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین ارتباط سطح سلامت عمومی این گروه با متغیرهای سطح تحصیلات، وضعیت تاهل، شغل فرزندان، تحصیلات همسرو ... مورد ارزیابی قرار گرفت. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی توزیع نظیر فراوانی، میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی و تحلیل واریانس مورد ارزیابی قرار گرفت.نتایج: این مطالعه نشان داد که میانگین سنی نمونه 41 و انحراف معیار آن 5.86 سال بود. میانگین سلامت عمومی در جانبازان 47.34 به دست آمد که بیانگر اختلال در سلامت افراد بود. همچنین بین متغیرهایی از قبیل سطح تحصیلات، شغل و سابقه بستری روانپزشکی جانباز با سلامت عمومی ارتباط معنادار وجود داشت.بحث: اختلاف نمرات در برخی از متغیرها معنادار و در برخی دیگر به سمت معنادار شدن پیش می رود. با توجه به امر پیشگیری می توان با برنامه ریزی صحیح و آموزش های لازم به این عزیزان از این مساله ممانعت به عمل آورد.

مقدمه: سرخک یک بیماری ویروسی تنفسی مسری است که در حال حاضر همچنان درکشورهای در حال توسعه شیوع دارد. در سال های اخیر، در ایران نیز بروز سرخک در بالغین و نظامیان گزارش شده است.مواد و روش کار: این مطالعه، یک مطالعه تحلیلی می باشد که در آن دو گروه از بالغین، قبل از واکسیناسیون ضد سرخک و بعد از آن مورد مطالعه قرار گرفتند. همچنین مطالعات قبلی انجام شده در مورد وضعیت ایمنی بالغین در برابر سرخک جمع آوری شد و توصیه های آنها مشخص و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: در دو مطالعه انجام شده در نظامیان مشخص شد که قبل از واکسیناسیون بیشتر از 22.5% افراد بالغ در مقابل سرخک حساس هستند که این مقدار بعد از واکسیناسیون، به کمتر از 2.2% تقلیل یافت و شیوع سرخک در بین نظامیان کنترل شد. همچنان طبق گزارش وزارت بهداشت و آموزش پزشکی هیچگونه بیماری سرخک بعد از واکسیناسیون دیده نشد.بحث: طی سال های قبل، مطالعاتی در مورد سرخک در ایران انجام شده بود که شیوع بیماری سرخک را در بالغین نشان می داد که توصیه به واکسیناسیون ضد سرخک داشتند. بنابراین، وزارت بهداشت اقدام به واکسیناسیون سراسری سنین بین 25-5 سال نمود. لذا در آینده در صورتی که افراد بالغ بخصوص نظامیان به علت کاهش ایمنی، نسبت به سرخک حساس شوند، یعنی بروز بیماری در سربازان مشاهده گردد، توصیه می شود وزارت بهداشت جهت جلوگیری از شیوع سرخک حساس تمام سربازان و افراد بالغ در شرف استخدام را قبل از شروع به خدمت برضد سرخک واکسینه نماید تا در آینده شاهد این بیماری باشیم.

مقدمه: توسعه علوم پایه پزشکی، زیست شناسی و به ویژه روش های نوترکیبی ژن، مهندسی ژنتیک و فناوری زیستی د رعرصه های مختلف تحقیقاتی و نقش آن در زندگی و سلامت بشر و محیط زیست سبب گردیده است با برای پیشگیری از آسیب های احتمالی و یا بروز خطرات پیش بینی نشده حاصل از پژوهش های علمی، مقررات ایمنی زیستی، حفاظت زیستی و مرامنامه های حقوقی و اخلاقی جهت محققین، کارشناسان آزمایشگاه ها و مراکز تحقیقاتی تنظیم گردد. مقررات ایمنی زیستی، اخلاقی و حقوقی مختلفی  در این زمینه هم توسط سازمان های بین المللی مانند سازمان بهداشت جهانی، پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا وابسته به کنوانسیون تنوع زیستی و هم توسط کشورهای مختلف جهت کنترل خطرات ناشی از فعالیت های آزمایشگاهی با عوامل بیولوژیک خطرزا تهیه و تدوین شده است. کنوانسیون خلع سلاح بیولوژیک به عنوان یک معاهده بین المللی جهت پیشگیری از توسعه سلاح های بیولوژیک و بیوتروریسم تلاش دارد تا با فرایندهای مختلف احتمال این تهدید خطرناک را کاهش دهد. متاسفانه روند اصلی توانمند نمودن این کنوانسیون پس از طی مذاکرات چندین ساله جهت تدوین پروتکل الحاقی و اجرایی نمودن آن، با مخالفت آمریکا در سال 2001 متوقف گردیده، روند جدیدی جهت ادامه مذاکرات آغاز گردید.مواد و روش کار: در این تحقیق با گردآوری مطالبی شامل مقررات ایمنی زیستی و مقررات حقوقی تدوین شده توسط سازمان های بین المللی به بررسی نقش این مقررات در اجرای اهداف کنوانسیون خلع سلاح بیولوژیک پرداخته شده است.نتایج: در این روند موضوعاتی چون ایجاد مقررات ملی ایمنی زیستی و حفاظت زیستی و همچنین تدوین مرامنامه های اخلاقی و حقوقی جهت پژوهش های علوم پایه و پزشکی و آشنا نمودن محققین و متخصصین رشته های پایه و بالینی با تحقیقات مرسوم به دو منظوره مطرح گردیده است. از آن جایی که موضوع بحث سال 2005 اجلاس متخصصین در زمینه تدوین این مرامنامه ها بوده است و قرار است حاصل آن در اجلاس بازنگری ششم کنوانسیون مورد بررسی قرار گیرد، آشنایی محققین و دانشمندان رشته های مختلف به ویژه محققین طب نظامی با مقررات ایمنی و مرامنامه های حقوقی و اخلاقی در این زمینه ضرورت دارد.

مقدمه: عدم تکمیل دوره بستری روانپزشکی به عنوان یکی از عوامل خطرزای عود بیماری و بستری مجدد محسوب می شود و روانپزشکان در جهت کاهش آن تلاش می کنند. مطالعه حاضر با هدف بررسی فراوانی نسبی ترخیص با رضایت شخصی و متغیرهای مرتبط با آن در پرسنل نظامی بستری شده در بخش روانپزشکی بیمارستان بقیه اله (عج) انجام شد.مواد و روش کار: در این مطالعه مورد شاهدی گذشته نگر تعداد 908 پرونده بستری در بخش روانپزشکی بیمارستان بقیه اله (عج) به صورت تصادفی ساده از بین کل پرونده های مربوط به سال های  1382-1376 بررسی شد. بیماران با رضایت شخصی (31 نفر، 3.4%) یا دستور پزشک (877 نفر، 96.6%) ترخیص شده بودند. متغیرهای دموگرافیک (سن، وضعیت اقتصادی- اجتماعی، جنس، سطح تحصیلات، رسته نظامی، سرباز یا رسمی بودن) و متغیرهای سلامت روان (تشخیص روانپزشکی هنگام بستری، سابقه مصرف مواد مخدر، خود کشی و سابقه اختلالات روانپزشکی) در دو گروه ثبت و با استفاده از تست مجذور کای و تست دقیق فیشر مقایسه گردید.نتایج: ترخیص با رضایت شخصی با ابتلای به اختلالات سایکوتیک (p=0.05) و اختلالات افسردگی (p=0.045) ارتباط معنی داری را نشان داد، اما با اختلالات شخصیتی، اضطرابی و دو قطبی ارتباط معنی داری را نشان نداد (p>0.05). ترخیص با رضایت شخصی با سن، سرباز یا پرسنل رسمی بودن، وضعیت اقتصادی اجتماعی، نظامی یا غیر نظامی بودن، سابقه خانوادگی اختلالات روانپزشکی در پدر، مادر، برادر و خواهر، سابقه خودکشی، مصرف مواد مخدر و سیگار ارتباط معنی داری را نشان نداد (p>0.05).بحث: مطالعه حاضر نشان داد که حدود 3% بیماران بستری شده در بخش روانپزشکی بیمارستان بقیه اله (عج) با رضایت شخصی ترخیص می شوند. مبتلایان به اختلالات سایکوتیک و همچنین مبتلایان به اختلالات افسردگی به میزان بیشتری با رضایت شخصی ترخیص می شوند. با توجه به ضرورت کاهش ترخیص با رضایت شخصی از بخش های روانپزشکی، لازم است به مبتلایان به اختلالات سایکوتیک و یا افسردگی از نظر ضرورت تکمیل دوره بستری روانپزشکی تحت آموزش قرار گیرند. اگر چه با توجه به مطالعات بسیار محدود در این زمینه، لازم است که مطالعات بیشتری در این زمینه انجام گردد.

مقدمه: گوش عضو شنوایی- تعادلی است که می تواند به دلایل مختلف آسیب ببیند. در مورد رزمندگان که در معرض انواع تروماها قرار دارند، گوش نیز درمعرض آسیب قرار دارد. بسیاری از آسیب های وارده به گوش غیرقابل برگشت هستند. از آنجا که کشور ایران هشت سال درگیر بوده است و تا کنون مطالعه ای در این زمینه در استان گلستان انجام نشده است. این تحقیق به منظور بررسی یافته های شایع گوش در جانبازان جنگ در استان گلستان انجام شده است.مواد و روش کار: این مطالعه که از نوع مشاهده ای است، به صورت مقطعی و با رویکرد تحلیلی بر روی جانبازان استان گلستان انجام شد. حجم نمونه 256 نفر تعیین شد که به صورت تصادفی و از بین جانبازانی که دارای پرونده در بنیاد جانبازان بودند، انتخاب شدند. موارد مورد مطالعه شامل کاهش شنوایی، تتی توس، اتوره، سرگیجه، پارگی پرده تمپان، یافته های شنوایی سنجی، و نوع تروما بود که توسط متخصصین گوش و حلق وبینی معاینه شدند. آستانه انتقال استخوانی بالای 15db به عنوان معیار کاهش شنوایی تلقی و شدت کاهش شنوایی نیز به چند گروه تقسیم شد. بعد از تکمیل پرسشنامه ها، اطلاعات وارد رایانه شد و با نرم افزار SPSS و تست دقیق فیشر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: در این مطالعه، کلیه ی نمونه های مورد مطالعه مرد بودند. 21.5 درصد موارد از مشکل گوش شکایت داشتند که در 94.6 درصد کاهش شنوایی، در 83.6 درصد تنی توس، و در 5.4 درصد تنی توس بدون کاهش شنوایی داشتند ولی در اودیوگرام این افراد هم کاهش شنوایی موجود بود. 80 درصد موارد کاهش شنوایی دو طرفه، 10.9 درصد موارد سمت راست، و 9.1 درصد موارد سمت چپ بوده است. نوع کاهش شنوایی در 89 درصد موارد حسی عصبی و در 88 درصد موارد در فرکانس های بالا و شدت آن در 48.5 درصد موارد 15-30 db بود. در 6.4 درصد موارد، پارگی تمپان وجود داشت که تنها در 3.6 درصد موارد اتوره داشتند. هیچکدام از افراد تحت مطالعه از سرگیجه شکایت نداشتند.بحث: با توجه به شیوع مشکلات شنوایی، با گذشت چندین سال از پایان جنگ، و استمرار آنها و عدم وجود درمان قطعی برای آنها، باید ضمن اهتمام جدی به ساخت محافظت کننده های صوتی، آموزش کافی نیز برای استفاده از آنها در صحنه های نبرد به رزمندگان داده شده، در مواردی که آسیب صوتی به گوش درمرحله برگشت پذیر است، تمهیدات لازم را اتخاذ کرد و نسبت به حذف ریسک فاکتورها و همچنین حفظ باقی مانده شنوایی جانبازان اقدامات لازم را به عمل آورد.

مقدمه: جمهوری اسلامی ایران بزرگترین قربانی سلاح های شیمیایی بعد از جنگ جهانی اول می باشد و مصدومان شیمیایی زیادی در این کشور بعد از گذشت بیش از 15 الی 20 سال از زمان مصدومیتشان هنوز از عوارض مزمن این گونه سلاح ها رنج می برند. امروزه خطر سلاح های شیمیایی مختص کشورهای در حال جنگ نیست و خطر بیوتروریسم و تروریسم شیمیایی به صورت یک حالت اورژانس برای خیلی از کشورها مطرح می باشد. از آنجایی که سازمان منع سلاح های شیمیایی (OPCW)، خطر حملات تروریستی شیمیایی را در هر نقطه از جهان احتمال می دهد، سالیانه برنامه های آموزشی متعددی را برای پزشکان و نیروهای مخصوص کشورهای عضو دارد که برگزاری مانور اوکراین در این راستا بوده است.مواد و روش کار: در این تحقیق سعی شده است تا با تکیه بر مطالب علمی انتشار یافته در زمینه عوارض حاد و مزمن ناشی از سلاح های شیمیایی، نحوه برخورد و مقابله با حملات شیمیایی، نحوه پیشگیری و درمان مصدومان و همچنین تریاژ و ساختار اورژانس شیمیایی و نیز تجربیات حاصل از 8 سال دفاع مقدس و تجربیات حاصل از شرکت در مانورهای شیمیایی داخل و خارج از کشور با نگاهی تحلیلی ابعاد مختلف پزشکی، عملیاتی و فنی مانور شیمیایی برگزار شده در اوکراین که تمامی کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (NATO) در آن شرکت داشتند. با مانورهای مشابه برگزار شده درداخل کشور مقایسه شود.نتایج: پی بردن به نقاط ضعف و قوت مانورهای داخل و خارج از کشور، نحوه همکاری تیمی در سطح بین المللی، استفاده از تجربیات سایر کشورها و داشتن پروتکل های واحد در برخورد با حوادث شیمیایی از نتایج این تحقیق می باشد.بحث: اگر چه ما تجربیات ارزنده ای را به بهایی سنگین در زمینه جنگ شیمیایی در هشت سال دفاع مقدس به دست آوردیم، لیکن درصورتی که این تجربیات گرانب ها د رخصوص برخورد با سلاح های شیمیایی و درمان مصدومان شیمیایی مکتوب نگردد و به دیگران آموزش داده نشود، به بوته فراموشی سپرده خواهد شد. دنیا امروزه با نگرانی های زیادی که از حملات شیمیایی تروریستی دارد، اهمیت ویژه های برای آموزش جنبه های پزشکی و پیشگیری در این زمینه قایل است و مکتوب نمودن و آموزش این گونه یافته ها باعث می شود تا ضمن یافتن اعتماد به نفس به سبب داشته های علمی، تجربی، فنی و تاکتیکی خودمان از تجربیات سایر کشورها نیز جهت اصلاح نواقص استفاده نماییم.

مقدمه: جنگ علاوه بر ایجاد عوارض و مشکلات جسمی و روانی بر رزمندگان، خانواده آنان را نیز در معرض خطر و مشکلات قرار می دهد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر آموزش حل تعارض برای سلامت و کیفیت زندگی همسران جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس از تروما انجام گردیده است.مواد و روش کار: این مطالعه، یک مطالعه تجربی، از نوع کارآزمایی بالینی است که در آن تعداد 28 نفر از همسران جانباز در بیمارستان بقیه اله (عج) و مرکز روانپزشکی صدر مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه ها به طور تصادفی در دو گروه حل تعارض و شاهد تقیسم گردیدند. برای گروه مداخله، برنامه آموزشی در سه جلسه ای دو ساعته در هفته و به صورت آموزش گروهی ارایه شد و برای گروه شاهد هیچ گونه آموزشی ارایه نگردید. کیفیت زندگی هر دو گروه، قبل از مداخله و پس از مداخله (مرحله پیگیری و مرحله نهایی) به وسیله پرسشنامه کیفیت زندگی (فرم کوتاه شده SF36) تعیین گردیدند. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله برنامه SPSS انجام گرفت.نتایج: آزمون t مستقل نشان داد که میانگین نمره کیفیت زندگی قبل از مداخله در دو گروه مورد مطالعه اختلاف معنی داری ندارند P>0.05 اما پس از مداخله، همین آزمون اختلاف معنی داری بین دو گروه نشان داد (P=0.001). آزمون t زوج نشان داد که میانگین نمره کیفیت زندگی قبل و بعد از مداخله در گروه آزمون اختلاف معنی داری داشته است (P=0). همچنین آزمون آماری فرید من نشان داد که میانگین نمره ی کیفیت زندگی در گروه مداخله در هر سه مرحله مورد مطالعه اختلاف معنی داری داشت (P=0.0001).بحث: با توجه به نتایج مطالعه، پیشنهاد می شود جهت ارتقا سطح سلامت و کیفیت زندگی افراد جامعه، به ویژه خانواده جانبازان، از برنامه های آموزش مهارت حل تعارض استفاده گردد.

مقدمه: هر چند در طی چند دهه اخیر، دی اتیل متا تولوآمید (DEET) به عنوان پرمصرف ترین و موثرترین ماده دافع حشرات مطرح بوده است، اما اثرات زیانبار سمی و آلرژیک آن باعث شده است که ایده جایگزینی مواد دافع دیگر به جای آن قوت گیرد. در این بین ماده دی متیل فتالات (DMP) که در طی سال های دور به عنوان دافع حشرات مورد مصرف بوده، در سال های اخیر نیز مجددا مورد توجه قرار گرفته است. مطالعه حاضر در نظر دارد ویژگی فنی DMP ایرانی و خارجی را از لحاظ دوز موثر (ED50, ED95) با استفاده از دو متد استاندارد و اصلاح شده مورد بررسی و مقایسه قرار دهد.مواد و روش کار: در این مطالعه دوز موثر DMP ساخته شده در ایران و DMP خارجی (ساخت شرکت Merck) با استفاده از متد استاندارد (ASTM) و متد اصلاح شده در مقابل دو گونه Anopheles stephensi و Culex pipiens و با استفاده از داوطلب انسانی مورد بررسی قرار گرفت. در متد استاندارد در هر با تست 4 غلظت از ماده دافع به همراه شاهد به طور هم زمان مورد آزمایش قرار گرفت، در حالی که در مدل اصلاح شده در هر بار فقط یک دوز از ماده دافع تست گردید. در نهایت تفاوت های موجود در بین DMP ایرانی و خارجی و نیز اختلاف موجود در نتایج دو متد فوق با استفاده از آنالیز رگرسیون پروبیت (Probit) در نرم افزار SAS (Statistical Analysis System) و آزمون های آنالیز واریانس و T-test با یکدیگر مقایسه شد.نتایج: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که از لحاظ دوز موثر اختلاف معنی داری بین DMP ایرانی و خارجی وجود ندارد. ولی بین دو متد تست از لحاظ دامنه ED50- ED50 اختلاف وجود دارد. به طوری که در متد اصلاح شده این دامنه گسترده تر شده، فاصله ED50 تا ED95 زیادتر می شود. همچنین در این مطالعه تفاوت هایی نیز بین دو گونه پشه مورد تست از لحاظ دوز موثر و میزان دورکنندگی مشاهده شد.بحث: بر طبق این یافته ها، DMP سنتز شده درایران قابلیت رقابت و پتانسیل جایگزینی بجای DMP خارجی را دارد. همچنین هر دو متد استاندارد و اصلاح شده دارای معایب و محاسنی هستند، ولی با توجه به این یافته ها به نظر می رسد برای تست مواد دافع حشرات، متد استاندارد مناسب تر از متد اصلاح شده باشد؛ علاوه بر این برای تعیین دوز موثر مواد دافع حشرات، پشه Anopheles stephensi مناسب تر از Culex pipiens می باشد.

مقدمه: پرتو X از جمله پرتوهای یونیزان الکترومغناطیسی می باشد که دارای طیفی وسیع است. این امواج کاربردهای مختلفی در پزشکی، صنایع، و تحقیقات دارند. به منظور جلوگیری از خطرات ناشی از این امواج می بایست بر نحوه بکارگیری آنها نظارت دقیق صورت گیرد و کلیه اپراتورها از خطرات احتمالی و آسیب های ناشی از بکارگیری غیراصولی این دستگاه ها آشنایی داشته باشند. یکی از مراکزی که این امواج کاربرد زیادی در آن دارند، فرودگاه ها و بخش های کنترلی است. بررسی میزان مواجهه لحظه ای اپراتورها و پرسنل شاغل در ورودی های (گیت های) بازرسی با پرتو X هدف اصلی این پژوهش می باشد.مواد و روش کار: دستگاه های X-Ray موجود در ورودی های (گیت های) بازرسی فرودگاه ها عمدتا شامل دو مدل RAPISCAN و HEIMANN می باشد. اندازه گیری در دو قسمت بازرسی آقایان و خانم ها و در وضعیت های مختلف از قبیل پرده پایین و بسته، پرده بالا در حین خروج وسایل، و در محل نشستن اپراتور در کنار دستگاه انجام شد. اندازه گیری پرتوهای X به وسیله دستگاه آشکارساز این پرتوها، مدل Smartlon، صورت گرفت. نتایج حاصل از اندازه گیری با استفاده از آزمون های آماری علامت و آزمون t مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و میزان پرتو x با حد مجاز استاندارد شغلی انجمن دولتی متخصصین بهداشت صنعتی امریکا (ACGIH) که 25 msvh-1 می باشد، مورد مقایسه قرار گرفت.نتایج: میانگین کل میزان پرتو x اندازه گیری شده برابر با 2.68±0.37 بود. در وضعیت پرده بالا این میانگین پرتو 4.25±1.75، در وضعیت پرده پایین، 2.5±1.2، و در کنار دستگاه این میانگین 1.3±0.07 بود. میزان پرتو اندازه گیری شده در قسمت آقایان، 4.07±1.24 و در قسمت خانم ها، 1.3±0.13 بوده است. همچنین میزان پرتو اندازه گیری شده در دستگاه RAPISCAN و 2.07±0.61 و در دستگاه HEIMANN، 3.3±1.34 بدست آمد.بحث: هر چند که میزان پرتو X در تمامی حالات فوق پایین تر از حد مجاز شغلی می باشد، ولی در هر حال تماس با این پرتو حتی در دوزهای پایین می تواند عوارضی را برای انسان به همراه داشته باشد، بنابراین به پرسنل شاغل دراین واحدها باید آگاهی بیشتری در مورد خطرات پرتو و نحوه کار کردن ایمن با آن داده شود.

مقدمه: با توجه به اهمیت مطالعه وضعیت رضایت شغلی کارکنان نظامی و ارتباط آن با وضعیت روانشناختی ونیمرخ شخصیتی آنان، در پژوهش حاضر به تعیین عوامل موثر بر رضایت شغلی افسران در یک واحد نظامی نیروی زمینی سپاه پرداخته شد. فرض برآن بود که بین عوامل موثر بر رضایت شغلی، سلامت روان، ویژگی های شخصیتی و ویژگی های جمعیت شناختی افسران رابطه وجود دارد و می توان رضایت شغلی افسران را بر اساس این متغیرها، پیش بینی نمود.مواد و روش کار: در قالب یک پژوهش توصیفی- مقطعی، از بین جامعه آماری شامل کلیه افسران ارشد و افسران جز یک واحد نظامی نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 207 افسر ارشد و افسر جزء براساس روش نمونه گیری تصادفی منظم انتخاب شدند. به منظور اندازه گیری رضایتمندی شغلی از شاخص توصیف شغل (JDI)، به منظور ارزیابی سلامت روانی از پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) و جهت ارزیابی ویژگی های شخصیتی از پرسشنامه 16 عاملی کتل (16 PF) استفاده شد. داده های به دست آمده با روش های آماری ضریب همبستگی و تحلیل رگرسیون گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.نتایج: نتایج به دست آمده حاکی از آن بود که هر چه سلامت روان بالاتر باشد، رضایت شغلی نیز افزایش می یابد. درمورد مقوله ویژگی های شخصیتی نیز مشخص شد هر چه میزان نمره "اضطراب" کمتر و قدرت "رهبری" و "توان سازگاری" افراد بالاتر باشد، رضایت شغلی آنان افزایش می یابد. به علاوه سه عامل کارکرد اجتماعی، کنترل غرایز و سن، بیشترین سهم را در پیش بینی رضایت شغلی افسران دارند.بحث: براساس نتایج این مطالعه می توان گفت رضایت شغلی متغیری است که از سلامت روان، ویژگی های شخصیتی و ویژگی های جمعیت شناختی تاثیر می پذیرد و می توان از این متغیرها به عنوان شاخص هایی در جهت پیش بینی رضایت شغلی نیروهای نظامی استفاده کرد. به علاوه می توان از آنها به عنوان متغیرهای روان شناختی در جذب و گزینش نیروهای جدید در سپاه و همچنین ارتقای درجه افسران، استفاده نمود.

مقدمه: HCV و HBV به عنوان دو عامل ایجاد عوارض وخیم کبدی، عوارض خارج کبدی زیادی نیز دارند، که از آن جمله، مسیر مبتلایان، به سمت ایجاد سندرم آنتی فسفولیپید است. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط احتمالی هپاتیت های B و C با ایجاد ترومبوز در معتادان تزریقی، به عنوان افراد درمعرض خطر این بیماری ها، و به منظور اتخاذ روش های پیشگیری مناسب، طراحی و اجرا گردید.مواد و روش کار: دراین مطالعه ی مقطعی، 148 معتاد تزریقی مراجعه کننده به بیمارستان ها و درمانگاه های شهر اصفهان، بین سال های 81 تا 83، به روش غیر احتمالی آسان وارد مطالعه شدند. وجود ترومبوز در افراد مورد مطالعه با معاینات بالینی تعیین گردید و در صورت وجود ترومبوز، اندام درگیر و فاصله زمانی بین ایجاد ترومبوز و مصرف مواد مخدر تزریق ثبت شد. سپس افراد به دو گروه تقریبا مساوی واجد ترومبوز (72 نفر (48%)) و فاقد ترومبوز (76 نفر (52%)) تقسیم شدند. همچنین اطلاعات زمینه ای و دموگرافیک افراد ثبت شده، تست های HBs- Ag و HCV- Ab با روش الیزا جهت تشخیص موارد مبتلا به هپاتیت های B و C از آنها به عمل آمد. سپس ارتباط نتایج آزمایشات هپاتیت و نیز ارتباط فاکتورهای زمینه ای با ترومبوز بوسیله تست های مجذور کای و رگرسیون لجستیک مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفته، P<0.05 معنی دار تلقی گردید.نتایج: هپاتیت C در 45.8% افراد با سابقه ترومبوز و 34.2% افراد بدون سابقه ترومبوز مشاهده گردید. هپاتیت B نیز در 16.6% افراد با سابقه ترومبوز و 9.2% افراد بدون سابقه ترومبوز موجود بود. رابطه معنی داری بین ابتلا به هپاتیت های B و C با ایجاد ترومبوز مشاهده نگردید  (P>0.05). بین مدت زمان مصرف مواد مخدر تزریقی با هپاتیت B، هپاتیت C، و ایجاد ترومبوز ارتباط معنی داری وجود داشت (P=0.000). بیشترین ناحیه درگیر، ترومبوز ساق پای راست بود (33.3%).بحث: ابتلا به هپاتیت های ویروسی B و C شانس ایجاد ترومبوز را افزایش نمی دهد. از آنجایی که مطالعات دیگر افزایش میزان آنتی بادی آنتی کاردیولپتین را در این بیماران نشان داده اند و نیز نتایج متناقضی در دنیا گزارش شده است، این مورد، تحقیق و تفحص بیشتری را با انجام آزمایشات دقیق تر می طلبد، از سوی دیگر، با افزایش مدت زمان مصرف مواد مخدر تزریقی، شانس ابتلا به هپاتیت های B و C و ترومبوز افزایش می یابد که در این زمینه، دادن آموزش و اطلاع رسانی به جامعه معتادین لازم و مفید می باشد.