مجله طب نظامی
سال:1399 | دوره:22 | شماره:1 |تعداد مقالات:13

سرمقاله یکی از سوالاتی که امروزه در سطح جامعه مطرح است این )COVID-19( است که سرنوشت اپیدمی بیماری کووید-73 2019-( به کجا خواهد nCoV( ناشی از کروناویروس نوین-1673 انجامید؟ میتوان گفت اولین قدم در کنترل اپیدمی یک بیماری در جامعه، انجام بررسی اپیدمیولوژیک است. با انجام بررسی اپیدمیولوژیک میتوان وضعیت گسترش بیماری در جامعه را توصیف کرد. از سوی دیگر با انجام مطالعات اپیدمیولوژیک تحلیلی میتوان علت گسترش بیماری را مشخص کرده و اطلاعات صحیح و دقیق را در جهت برنامه ریزی های کنترل بیماری در جامعه داشت...

در اواخر دسامبر سال 2019، کروناویروس جدیدی، با نام کروناویروس نوین-2019 (2019-nCoV)، باعث آغاز شیوع پنومونی از ووهان (بازار غذاهای دریایی هانان)، به سراسر کشور چین شد که در حال حاضر تهدیدات بهداشتی بزرگی را برای سلامتی عمومی جهان ایجاد کرده است. بیماری همه گیر کووید-19 ناشی از کرونا ویروس نوین-2019 در سراسر جهان، در حال گسترش است و تا اول مارس 2020 تعداد 67 کشور، از جمله ایران را مبتلا و درگیر کرده است. طبق آمار جهانی اعلام شده، نرخ مرگ و میر 3/4 % برای این بیماری ثبت شده است. علائم اولیه کووید-19 شامل پنومونی، تب، دردهای عضلانی و خستگی می باشد. تا به امروز هیچ واکسن یا داروی ضد ویروسی موفقیت آمیزی برای عفونت های کورونا ویروس نوین-2019 از نظر بالینی تایید نشده و در دسترس نیست، اگرچه مطالعات در داخل و خارج کشور در این زمینه آغاز شده و ادامه دارد. بنابراین پیشگیری و کنترل عفونت و رعایت اصول بهداشتی توسط عموم مردم در اولویت می باشد. تحقیقات گسترده ای در مورد کورونا ویروس نوین-2019 نیاز است تا مسیر انتقال آن و مکانیسم های بیماری زایی آن بطور کامل و دقیق روشن شود، و اهداف بالقوه دارویی شناسایی گردد، که می تواند در توسعه اقدامات متداول پیشگیرانه و درمانی موثر باشد. در این مطالعه مروری، بر اساس شواهد منتشر شده تا اول مارس 2020، ویژگی های اپیدمی و اتیولوژیک کرونا ویروس نوین-2019، ویژگی های اساسی بیولوژیکی آن، از جمله گیرنده ها و مسیر انتقال آن، تشریح رویکردهای پیشگیری از بیماری و درمان کووید-19 ارائه شده است. با توجه به منشا پدید آمدن بیماری کووید-19، به نظر می رسد توصیه های تغذیه ای و بهداشتی دین مبین اسلام بویژه غذای حلال و رعایت بهداشت را بیش از پیش بایستی مورد توجه قرار داد و برای شناساندن آن به سراسر دنیا تلاش کرد. عدم ایجاد استرس و اضطراب در میان مردم، ضمن توصیه و آموزش مردم به رعایت همه اصول بهداشتی و سلامت، القا و حفظ آرامش مردم نیز برای مقابله با این بیماری از اهمیت بسزایی برخوردار است. امید است که پیشگیری، کنترل و درمان بیماری کووید-19 از طریق تولید واکسن و داور و همچنین اقدامات بهداشتی درمانی در آینده نزدیک محقق شود.

مطالعه مروری حاضر با هدف بررسی کاربردهای علوم شناختی در علوم نظامی انجام شد تا به سوال پاسخ دهد که در حال حاضر علوم شناختی چه استفاده هایی در دنیا در علوم نظامی دارد. علم شناختی مطالعه علمی و بین رشته ای ذهن و فرآیندهای آن است که ساختار، فرایند و عملکرد شناختی ذهن را بررسی می کند. زیرشاخه های اصلی علوم شناختی عبارتند از: مدلسازی شناختی، روانشناسی شناختی، علوم اعصاب شناختی، زبان شناسی شناختی، فلسفه ذهن و هوش مصنوعی. کاربردهای علوم شناختی در حوزه نظامی در دو سطح بررسی می شود: اول، در سطح نیروهای انسانی و دوم، در سطح تجهیزات نظامی. در سطح نیروی انسانی، افزایش بازده تولید انرژی در بدن سربازان و افزایش ساعات فعالیت مستمر، افزایش سرعت ترمیم آسیب های ناشی از جراحات جنگی، افزایش توان بیداری، و کاهش میزان ترس و حس درد در سیستم عصبی، کنترل ذهن و رفتار، بهبود تکنولوژی دید در شب، ادغام تکنولوژی با سیستم عصبی بدن، رفع محدودیت های تفاوت زبانی (پروژه بولت)، گسترش سیستم تشخیص DNA، فناوری ربات های انسان نما، ربات های شکارچی، ربات های انتقال دهنده، ربات های انسان نمای پیتمن، ربات های نانوبوت، پروژه احیای بافت بدن و پروژه چشم مصنوعی می باشند. همچنین کاربرد علوم شناختی در حوزه تجهیزات نظامی شامل: گسترش سلاح های شناختی، اسکلت کمکی، ردیاب های سلامت، حشرات سایبری، پروژه اگزکتو (EXACTO)، پروژه هلادز (HELLADS)، پروژه ارس (Earth)، آلفا داگ (Alpha Dog)، پروژه وان شات (One-Shot)، پروژه زدمن (Z-Man)، پروژه والچر (Vulture)، کشتی هوایی استراتوسفری (Stratosfer)، پروژه یو اف پی (UFP project) و ربات پرنده (Bird robot) در دنیا می باشند. علوم شناختی نقشی بسیار اساسی در پیشرفت علوم و فناوری های نظامی دارد چه در حوزه نیروی انسانی و چه در حوزه تجهیزات جنگی و نظامی. از این رو شایسته است پژوهش های بیشتری در زمینه چگونگی گسترش این علم صورت گیرد. امید است در حوزه نیروهای مسلح شاهد رشد و شکوفایی بیشتر آن باشیم.

زمینه و هدف: سربازی دوران پر استرسی است که احتمال خودزنی در آن وجود دارد، از این رو بررسی راه های کاهش آن ضروری است. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش تاب آوری در کاهش استرس و اقدام به خودزنی و افزایش تاب آوری سربازان می باشد. روش ها: پژوهش حاضر به روش نیمه آزمایشی با پیش آزمون، پس آزمون همراه با گروه کنترل در انتظار درمان در سال 1397 انجام شد. جامعه آماری شامل 20 نفر از سربازان مراجعه کننده به بیمارستان 505 ارتش در شهر تهران بود که به صورت نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند و در 2 گروه 10 نفری (آزمایش و کنترل) تخصیص یافتند. گروه آزمایش در 10 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش تاب آوری قرار گرفت، در حالی که گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه های استرس ادارک شده (PSS)، پرسشنامه خودگزارشی خودزنی کلونسکی و تاب آوری کانر (ISAS) و دیویدسون (CD-RIS) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس چند متغیره و نرم افزار SPSS نسخه 24 استفاده شد. یافته ها: میانگین سن سربازان در گروه آزمایش و کنترل به ترتیب 2/3± 20/6 و 1/5± 20/4 سال و میانگین طول مدت خدمت سربازی به ترتیب 2/5± 5/3 و 4/1± 6/7 ماه بود. برنامه آموزش تاب آوری به طور معنا داری استرس (98%) و اقدام به خودزنی (91%) را در سربازان گروه مداخله کاهش و تاب آوری را بطور معنی داری (98%) افزایش داد (0. 001>p). نتیجه گیری: به نظر می رسد آموزش تاب آوری در بهبود نشانگان استرس و اقدام به خودزنی و تاب آوری در سربازان موثر می باشد و می توان از آن در محیط های پادگانی استفاده نمود.

زمینه و هدف: پذیرش از درمانگاه به عنوان یک فرایند کلیدی از زمان مراجعه بیمار به پزشک تا بستری در بخش می باشد. در رویکرد مهندسی مجدد با هدف بهبود مستمر در فرآیندها و ارتقاء کیفیت، فرآیندهای فعلی با فرآیندهای جدید جایگزین می شود. مطالعه حاضر با هدف مهندسی مجدد فرایند پذیرش بستری از درمانگاه یک بیمارستان نظامی شهر تهران در سال 1396 انجام گرفت. روش ها: مطالعه از نوع کیفی بود که به صورت موردی در بازه زمانی مهر تا اسفندماه 1396 در یک بیمارستان نظامی شهر تهران انجام گرفت. مصاحبه با 12 نفر از کارکنان و ذینفعان درگیر در فرایند پذیرش صورت گرفت. نمونه گیری هدفمند جهت صاحبان فرآیند و نمونه گیری در دسترس جهت بیماران استفاده شد. روش گرداوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته و جلسه فوکوس گروپ بود. برای ترسیم فرآیندها از نرم افزار Edraw Max7 و برای تحلیل داده ها از نرم افزار MAXQDA11 استفاده گردید. یافته ها: ابتدا فرآیند فعلی پذیرش از درمانگاه با 29 فعالیت اصلی، 14 مورد مراحل عمل و 5 مرحله تصمیم گیری رسم شد. از مجموع 109 کد استخراج شده در خصوص چالش های موجود در فرایند، در نهایت هفت چالش کلی (تم اصلی): هزینه ها، کمبود ها و نواقص، آموزش، بهره گیری ناکافی از سیستم اطلاعات بیمارستان، حجم زیاد مراجعات و شلوغی، فرایند طولانی و زمان بدست آمد. در نهایت فرایند اصلاحی نمودار جریان کار پذیرش از درمانگاه با 29 فعالیت اصلی، 14 مورد مراحل عمل، 3 مرحله تصمیم گیری و حذف مراحل توقف و بایگانی رسم شد که در نتیجه آن زمان فرایند جدید از 5 به 4 ساعت کاهش یافت. نتیجه گیری: کاهش مراحل فرآیند پذیرش بستری، افزایش مراحل عمل و کاهش تصمیم گیری و حذف تاخیر و بایگانی سبب کاهش زمان و بهبود رضایت و رسم فلوچارت جدیدی جهت فرآیند پذیرش شد. فرایند جدید چابک تر و کاراتر بوده و باعث بهبود عملکرد پذیرش بستری از درمانگاه و در نهایت افزایش بهره وری می گردد.

زمینه و هدف: تاثیر اعتیاد بر ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی، لزوم شناسایی عوامل پیش بینی کننده و پیشگیری کننده آن در افراد به خصوص سربازان را می طلبد. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش گروهی مهارت های حل مسئله بر آمادگی بر اعتیاد سربازان می باشد. روش ها: روش پژوهش نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی سربازانی ورودی در یکی از پادگان های آموزشی ناجا در کرمانشاه در تابستان 1396 بود. روش نمونه گیری در دسترس بود. به صورتی که بعد از اجرای مقیاس Mac Andrew بر روی سربازان ورودی پادگان 36 نفر از شرکت کنندگان که بیشتر از نقطه برش 34 بدست آوردند بعنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی در دو گروه (هر گروه 18 نفر) جای داده شدند. در پیش آزمون شرکت کنندگان مقیاس آمادگی به اعتیاد (Weed& Butcher) را تکمیل کردند. سپس آموزش مهارت های حل مسئله به مدت 8 جلسه، هفته ای دو جلسه (دو ساعت) برای گروه آزمایش اجرا شد و برای گروه کنترل در این مدت هیچ برنامه ای اجرا نگردید. در پایان جلسات، به طور همزمان بر هر دو گروه پس آزمون با استفاده از مقیاس آمادگی به اعتیاد اجرا شد و داده ها با نرم افزار SPSS-18 تحلیل شدند. یافته ها: در پیش آزمون میانگین و انحراف استاندارد آمادگی به اعتیاد گروه آزمایش 4/5± 42/5 و گروه کنترل 6/1± 42 بود در حالی که در پس آزمون میانگین و انحراف استاندارد گروه آزمایش 5/5± 31/18 و گروه کنترل 5/2± 40/1 بود که نشان می دهد آموزش حل مسئله بر کاهش آمادگی بر اعتیاد اثربخش بوده است. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میانگین نمرات آمادگی به اعتیاد در گروه آزمایش در اثر مداخله کاهش معناداری داشته است (0. 001>p، 37. 7=F) که اندازه اثر 0/52 به دست آمد. بر این اساس آموزش گروهی مهارت های حل مسئله 52 درصد واریانس کل متغیر آمادگی بر اعتیاد را تبیین می کند. همین طور توان آماری 1/00 بیانگر کفایت حجم نمونه می باشد. نتیجه گیری: آموزش مهارت های حل مسئله با بالا بردن ظرفیت روان شناختی، به سربازان کمک می کند تا با انطباق بیشتر با محیط، گرایش به اعتیاد آنها کاهش یابد. بنابراین پیشنهاد می شود آموزش مهارت های حل مسئله در برنامه آموزشی سربازان در پادگان ها گنجانده شود.

زمینه و هدف: پرستاران نظامی در خط اول مقابله با بحران های مختلف قرار دارند. از این جهت توانمندی آنها در قالب هماهنگی و همکاری با دیگر حرفه های درگیر در بحران و ارائه عملکرد مناسب، نقش مهمی در مدیریت بحران خواهد داشت. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بخشی آموزش مدیریت بحران مبتنی بر رویکرد بین حرفه ای بر توانمندی پرستاران نظامی در مقابله با بحران در بیمارستان های نظامی منتخب شهر تهران انجام شد. روش ها: مطالعه نیمه تجربی با نمونه گیری در دسترس از پرستاران بیمارستان های نظامی منتخب شهر تهران و تخصیص تصادفی آنها به 3 گروه انجام شده است. 60 پرستار نظامی در این مطالعه شرکت داشتند و به طور مساوی در 3 گروه شامل گروه آزمون 1 (آموزش بین حرفه ای) و گروه آزمون 2 (آموزش تک حرفه ای) و گروه کنترل قرار گرفتند. مداخله در قالب برگزاری دو کارگاه دو روزه آموزش مدیریت بحران دردو بخش نظری با ارائه مبانی مدیریت بحران مبتنی بر سیستم HICS و بخش عملی مانور دورمیزی مبتنی بر سناریو، برای هر دو گروه آزمون 1و 2، به صورت جداگانه و با شرایط یکسان برگزارشد. داده ها قبل و بعد از مداخله با پرسشنامه توانمندی پرسنل پرستاری در مقابله با بحران با پایایی 88/0 جمع آوری شده و با نرم افزار SPSS 22 تحلیل شدند. یافته ها: در مطالعه 60 پرستار با میانگین سنی 6/9± 34/8 سال و با سابقه کار با میانگین 6/6± 11/7 سال حضور داشتند. 55 درصد مرد، 88/3 درصد دارای مدرک کارشناسی بودند. توانمندی پرستاران در مقابله با بحران در پیش آزمون در هر 3 گروه تفاوت معنادار آماری نداشته (0. 05P). میانگین توانمندی پرستاران با 199/5 نمره و انحراف معیار 19/17 در گروه آزمون 1 (بین حرفه ای) نسبت به هر دو گروه آزمون 2 (تک حرفه ای) و گروه کنترل بالاتر و از لحاظ آماری معنادار بوده است. اما بین دو گروه کنترل و گروه آزمون 2 تفاوت معنادار آماری دیده نشده است. نتیجه گیری: آموزش مدیریت بحران مبتنی بر رویکرد بین حرفه ای بر ارتقاء توانمندی پرستاران نظامی در مقابله با بحران موثر بوده و می توان از آن در برنامه ریزی های آموزشی سازمانهای نظامی استفاده بهینه کرد.

زمینه و هدف: اقدام به خودکشی و خودزنی به عنوان یکی از ناخوشایندترین حوادث روانی و اجتماعی در نوجوانان و جوانان شناخته می شود که ممکن است در برخی از شرایط اجتماعی به معضلی مهم تبدیل شود؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش راهبردهای تنظیم هیجان در اختلالات هیجانی سربازان با سابقه اقدام به خودکشی انجام شد. روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی است؛ جامعه مورد مطالعه تمام سربازانی بودند که بین سال های 95 تا 96 (از مرداد 95 تا آبان 96) در سه مرکز نظامی ارتش (زنجان، قزوین و تهران) خدمت می کردند و سابقه رفتارهای خودآسیبی داشتند. تعداد 92 نفر از این سربازان که حداقل یکبار رفتارهای خودآسیبی در قالب جرح خویشتن و مصرف مواد (دارو) داشتند، بصورت سرشماری وارد مطالعه شدند. داده ها با استفاده از نسخه کامپیوتری آزمون چند محوری بالینی میلون3 و فرم کوتاه پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان جمع آوری شدند. یافته ها: تعداد 92 سرباز با میانگین سنی 7/5± 19/33 سال، و میانگین طول خدمت 4/9± 14/5 ماه حضور داشتند. بیش از 71% از آنها زیر دیپلم تا دیپلم بودند. نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام نشان داد که راهبردهای سازگارانه و ناسازگارانه تنظیم هیجان می توانند بطور معنی داری بخشی از واریانس اختلال شخصیت افسرده (R2=0. 11) و اضطراب (R2=0. 11) را در سربازان با سابقه رفتارهای خودآسیبی پیش بینی و تبیین کنند. نتیجه گیری: با توجه به یافته ها می توان نتیجه گرفت که راهبردهای ناسازگارانه تنظیم هیجان می تواند اختلالات هیجانی در سربازان با سابقه رفتارهای خودآسیبی را پیش بینی کند. لذا در جهت پیشگیری از برخی اقدامات ناخوشایند در این افراد می تواند موثر باشد.

زمینه و هدف: با توجه به دید جامع نگر طب ایرانی و اهمیت برنامه ریزی در کاهش عوارض بالینی مرتبط با نفخ در نیروهای نظامی، مطالعه حاضر برای اولین بار با هدف تهیه و استانداردسازی پرسشنامه میزان رعایت اصول طب ایرانی موثر بر نفخ عملکردی انجام گردید. روش ها: با استخراج عوامل موثر بر نفخ عملکردی در حیطه سبک زندگی از منابع اصیل کتابخانه ای طب ایرانی، پرسشنامه اولیه 25 سوالی تدوین گردید. جهت بررسی روایی محتوایی پرسشنامه، با استفاده از نظرات 25 نفر از متخصصین طب ایرانی، شاخص های CVI و CVR تعیین گردید. جهت بررسی روایی سازه نیز با ورود 378 نفر به مطالعه با نمونه گیری خوشه ای، تحلیل عاملی اکتشافی انجام گردید. به منظور بررسی پایایی و ثبات پرسشنامه نیز از روش های آزمون-بازآزمون و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته ها: در مرحله بررسی روایی محتوا، با حذف 10 سوال و بازبینی 10 سوال دیگر از پرسشنامه، روایی محتوایی کل پرسشنامه 15 سوالی برابر با 0. 92 محاسبه و مورد تایید قرار گرفت. با انجام تحلیل عاملی اکتشافی نیز چهار حیطه الگوی خوردن، الگوی آشامیدن، الگوی خواب و فعالیت جنسی از پرسشنامه استخراج گردید که در مجموع 49. 93 درصد واریانس کل را تشکیل می داد. در این بین حیطه الگوی خوردن مهم ترین حیطه پرسشنامه بود زیرا با بیشترین تعداد سوالات، 20. 85 درصد واریانس کل را به خود اختصاص داده و قوی ترین همبستگی را با نمره کل پرسشنامه داشت. ضریب همبستگی درون خوشه ای پرسشنامه در تست آزمون-بازآزمون نیز 0. 851 بود که نشان از ثبات مطلوب آن است. ضریب آلفای کرونباخ نیز برابر با 0. 793 و در محدوده مطلوب بود. نتیجه گیری: پرسشنامه میزان رعایت اصول طب ایرانی موثر بر نفخ عملکردی از پایایی و روایی مطلوبی برخوردار بوده و می تواند به عنوان ابزاری مناسب، جنبه های سبک زندگی تاثیرگذار بر نفخ عملکردی و ناراحتی های گوارشی در نیروهای نظامی را مورد بررسی قرار دهد.

زمینه و هدف: با وجود ناکافی بودن منابع تخصیص یافته به بخش سلامت، در بیشتر کشورهای در حال توسعه، تخصیص و به کارگیری مناسب همین منابع محدود نیز برمبنای برنامه ریزی درستی صورت نمی گیرد و غالبا کارایی بخش سلامت، کمتر از حد انتظار است. مطالعه حاضر با هدف تعیین وضعیت توزیع منابع و سنجش کارایی بیمارستان های نظامی ایران انجام شد. روش ها: مطالعه به صورت مقطعی در سال 1397 برای بیمارستان های نظامی ایران (57 بیمارستان) انجام شد. داده های موردنیاز شامل وضعیت بیمارستان ها و انواع تخت های بیمارستانی در کشور، شاخص های عملکردی، وضعیت شاخص های دسترسی به منابع بیمارستانی و وضعیت نیروی انسانی در بیمارستان های کشور به تفکیک سازمان های متبوع از گزارش سالنامه آمار و اطلاعات بیمارستانی معاونت درمان وزارت بهداشت استخراج گردید. به منظور جمع آوری و محاسبه داده ها از نرم افزار کاربردی MSExcel v. 2013 و جهت طراحی نقشه جغرافیایی از نرم افزار ArcMap v. 10 و به منظور سنجش کارایی از مدل پابن لاسو استفاده شد. یافته ها: سازمان نیروهای مسلح به ترتیب 5. 7 %، 4. 2 % و 4 % بیمارستان ها، تخت فعال و تخت ستاره دار کشور را دارا می باشد. همچنین به ترتیب 4. 3 %، 3. 77 % و 4. 97 % از تخت های ICU، NICU و CCU کشور را در اختیار دارد. در 80 درصد استان های نوار مرزی، حداقل یک بیمارستان نظامی وجود دارد و استان تهران با 13 مورد بیشترین تعداد بیمارستان نظامی را دارد. بیمارستان های نظامی به ترتیب 1. 91 %، 1. 46 % و 2. 37 % از پرسنل بیمارستانی، پرستار و پزشک در کشور را در استخدام خود دارند. شاخص ضریب اشغال تخت و شاخص گردش تخت در بیمارستان های نظامی بیشتر و شاخص متوسط اقامت بیمار پایین تر از متوسط شاخص های مذکور در کشور بود، که نشان دهنده عملکرد مناسب بیمارستان های نظامی نسبت به عملکرد سایر بیمارستان ها در سطح کشور می باشد. با این وجود براساس نمودار پابن لاسو 37 درصد بیمارستان های نظامی ایران دارای عملکرد مطلوب، 37 درصد آنها عملکرد ضعیف و 26 درصد آنها عملکرد متوسط داشتند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر سازمان نیروهای مسلح به عنوان چهارمین سازمان ارایه کننده خدمات بیمارستانی و در اختیار داشتن سهم قابل توجهی از منابع بیمارستانی در کشور، با وجود عملکرد قابل قبول، نیازمند توجه ویژه، جهت استفاده بهینه از منابع موجود از طریق افزایش کارایی بیمارستان های تحت پوشش خود می باشد.