مجله مطالعات علوم پزشکی
سال:1381 | دوره:13 | شماره:4 |تعداد مقالات:13

مقدمه: از علل شایع آسیب عصب سیاتیک در ناحیه گلوتئال، تزریق عضلانی در این ناحیه می باشدآسیب اغلب در اثر تزریق ماده در مجاورت عصب و اثر توکسیک ماده تزریقی و ایجاد التهاب حاد و مزمن می باشد و کمتر در اثر تزریق مستقیم به داخل عصب می باشد.مواد و روش: در این مطالعه که از سال 1378 تا 1381 انجام گرفت، 60 مورد بیمار ارجاع شده از پزشکان سطح استان مورد مشاوره اکلترودیاگنوستیک قرار گرفته و علائم و یافته های بالینی و الکترودیاگنوستیک ثبت و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج: 90% موارد آسیب ناشی از دیکلوفناک و بقیه ناشی از سایر داروها بوده است. 88% موارد گرفتاری در قسمت پرونئال عصب و 12% موارد گرفتاری در قسمت تیبیال بوده است. 74% از موارد مرد و 26% زن بودند. شیوع سنی در زیر 25 سال و بالای 65 سال کمی شایع تر بود. 8 مورد ضایعه شدید و 46 مورد ضایعه متوسط و 6 مورد ضایعه خفیف بوده است. در موارد شدید بهبودی خیلی کم یا دیده نشد ولی در موارد خفیف و متوسط بهبودی ملاحظه گردید.بحث: پیشنهاد می شود با توجه به نتایج مطالعه به هنگام استفاده از این آمپول ها نکات زیر برای پیشگیری از وقوع ضایعه عصب سیاتیک رعایت گردد: عدم تزریق در سنین زیر 15 سال و بالای 65 سال، اجتناب از تزریق در افراد 65-15 ساله و لاغر که توده عضلانی کمی در ناحیه گلوتئال دارند، عدم تزریق عمیق و رعایت روش صحیح تزریق توسط پرسنل مجرب و آموزش دیده، استفاده از داروهای خوراکی و شیاف تا حد امکان، استفاده از تزریق عضلانی غیر از ناحیه گلوتئال در سنین زیر 5 سالگی. در صورت وقوع این عارضه بر حسب شدت، ضایعه که به وسیله مطالعه الکترودیاگنوستیک تعیین می گردد. از درمان های کنسرواتیو و توانبخشی و یا جراحی استفاده شود.

مقدمه: استفاده از آنتی بیوتیک ها جهت پیشگیری و درمان بیماری های عفونی، از یک سو باعث از بین رفتن عوامل پاتوژن مولد بیماری می شوند و از سوی دیگر باعث پیدایش عوارض متعدد می گردند. از مهم ترین این عوارض می توان به انتخاب سوش های مقاوم و ایجاد مقاومت دارویی اشاره کرد. انتخاب و تجویز آنتی بیوتیک یک فرایند عملی پیچیده است که نیاز به آگاهی و رعایت اصول فارماکولوژیک و میکروبیولوژیک و قضاوت بالینی صحیح دارد. علاوه بر این، بایستی که شرایط بیمار و خصوصیت بیماری را هم در نظر گرفت. متاسفانه امروزه اغلب به هنگام تصمیم گیری جهت تجویز آنتی بیوتیک ها، موارد فوق رعایت نمی شود. مواد و روش: در این مطالعه توصیفی، بعد از تعیین حداقل نمونه قابل قبول، 1090 نسخه از 141 پزشک عمومی شهرستان ارومیه مربوط به سال 1377 به صورت تصادفی ساده انتخاب و مورد مطالعه و آنالیز آماری قرار گرفت. از شاخص های این بررسی می توان به تعداد اقلام داروئی در هر نسخه، فراوانی تجویز آنتی بیوتیک، نحوه تجویز (مقدار مصرف در هر بار، دفعات مصرف در هر روز، طول دوره درمانی و تداخل اثر با سایر داروها) اشاره کرد. نتایج: متوسط اقلام داروئی هر نسخه 4.12 قلم است و 53% از نسخ دارای آنتی بیوتیک هستند از نظر نحوه تجویز 47% موارد غیر علمی و 53% علمی می باشند. از فراوان ترین آنتی بیوتیک های تجویز شده می توان به انواع پنی سلین ها (65.5%)، سولفونامیدها (11%)، سفالوسپورینها (6%) و آمینوگلیکوزیدها (5.4%) اشاره کرد. بحث: متوسط اقلام دارویی هر نسخه متناسب با آمارهای داخلی بوده ولی بسیار بالاتر از آمار و ارقام جهانی است. فراوانی تجویز آنتی بیوتیک جزیی بالاتر از سایر مناطق (امریکا، فرانسه، تهران، مشهد و اصفهان) است. 47% از نسخه ها غیر علمی هستند که در مقایسه به سایر بررسی ها که علاوه بر موارد فوق تشخیص بیماری و صحت انتخاب آنتی بیوتیک را هم مدنظر قرار داده اند، بالا می باشد. شاخص اصلی در نسخه های غیر علمی، کوتاهی طول درمان است.

مقدمه: مرگ های پری ناتال 1.5 درصد تمام تولدها را عارضه دار می کنند. اغلب درک و پذیرش چنین مرگ هایی برای خانواده مشکل می باشد و ممکن است باعث ایجاد خود اتهامی در والدین یا انتقاد از پزشک گردد. اتوپسی می تواند توضیحی برای یک مرگ پیدا کرده، اغلب باعث تسلای خاطر والدین و پزشک گردد و ممکن است ناهنجاری خاصی را بیابد، که میزان خطرات عود و نیز روش هایی برای پیشگیری از آن امکان پذیر باشد. اهداف: تعیین یافته های کالبد شکافی نوزادان مرده به دنیا آمده در بیمارستان شهید مطهری ارومیه از اول آبان 1380 تا اول شهریور 1381 (یک بررسی 10 ماهه). روش ها: در این بررسی تمام نوزادان مرده به دنیا آمده با دریافت اجازه اتوپسی پذیرش شدند. اتوپسی ها به وسیله دو نفر دستیار آسیب شناسی زیر نظر یک نفر عضو هیئت علمی آسیب شناسی انجام گردید. نتایج: 73 مورد مرده زائی در طی 10 ماه مطالعه اتفاق افتاد که اجازه اتوپسی از 31 مورد (42%) آنها اخذ گردید. اختلالاتی که احتمالا عامل مرگ بودند در 26 مورد از 31 مورد (84%) تعیین گردید. 17 مورد (55%) ناهنجاری ساختمانی نداشتند. در 6 مورد (19%) اتوپسی پاتولوژِی غیر منتظره ای را نسبت به آنچه که قبلاً انتظار می رفت نشان داده، مشاوره با والدین را تغییر داد. در 3 مورد (10%) یافته پاتولوژیک مشاهده نشد. 14 مورد (45%) ناهنجاری ساختمانی داشتند. ماسراسیون شدید در 2 مورد وجود داشت. آسفیکسی و ناهنجاری های سیستم اعصاب مرکزی شایع ترین علل مرگ در این مطالعه بودند. بحث و نتیجه گیری: در این مطالعه علت مرگ های جنینی در 84% موارد با اتوپسی مشخص گشت. اهمیت غربالگری با اولتراسوند روتین و اتوپسی پری ناتال مورد تاکید قرار می گیرد.

مقدمه: بر اساس آخرین اطلاعات سازمان بهداشت جهانی و یونیسف، میزان مرگ و میر مادران 585000 مورد در سال می باشد که 99 درصد آنها در کشورهای در حال توسعه روی می دهد. عوارض اصلی مرگ و میر مادران در زنانی که نوزادان زنده به دنیا آورده اند عبارتند از: آمبولی پولمونر، هیپرتانسیون ناشی از بارداری، خونریزی و عفونت. مواد و روش: روش مطالعه توصیفی مقطعی است که جهت بررسی میزان و علل مرگ و میر مادران در استان آذربایجان غربی در فاصله سالهای 1374 تا 1376 انجام گرفته است. نتایج: میزان مرگ و میر مادران در طی 3 سال مطالعه، 38.5 مورد در هر 100000 تولد زنده محاسبه گردید. شایع ترین علل مرگ و میر مادران به ترتیب عبارتند از: خونریزی 54.6%، فشارخون حاملگی 21.2%، عفونت 6.6%، تشخیص احتمالی آمبولی 3.3% و بیماری قلبی زمینه ای (مرگ غیر مستقیم مادری) 3.3%، علل 12% از مرگ و میرها ناشناخته بود. 58.5% از فوت شدگان تحت مراقبت های دوران بارداری قرار داشتند و 36.9% از آنان تحت هیچگونه مراقبتی نبوده و وضع مراقبتی 4.6% نیز نامشخص بود. در 73.3% از موارد مراقبت توسط بهورز، 15.8% توسط ماما و 15.6% توسط پزشک انجام گرفته بود. 85.5% از زایمان ها به طریقه واژینال و 14.5% تحت عمل سزارین بوده است. طبق اظهارات اطرافیان فوت شدگان، یک نفر از مادران مبتلا به دیابت، 2 نفر بیماری کلیوی و 2 نفر دچار بیماری قلبی بوده اند. بحث: با توجه به فاصله زیاد شاخص مرگ و میر مادران در استان آذربایجان غربی (38.5 مورد در هر 100000تولد زنده) با استانداردهای جهانی (3.3 تا 5 مورد در 100000 تولد زنده) ضروری است در جهت رفع این مساله تلاش های پیگیر و جدی انجام گیرد.

مقدمه: تعداد زیادی از افراد به خاطر درد ناشی از نقاط ماشه ای به درمانگاه های فیزیوتراپی مراجعه می کنند، به نظر می رسد که پوسچر نامتناسب سر و گردن نقش مهمی در این اختلالات داشته باشد. لازم است شیوع ناهنجاری جلو آمدن سر و رابطه آن با اختلالات مذکور در ناحیه شانه را مورد توجه قرار داد. این مطالعه به منظور بررسی شیوع ناهنجاری جلو آمدن سر و رابطه آن با فعالیت نقاط ماشه ای (Trigger points) شانه و برخی متغیرهای جمعیت شناختی مثل سن، جنس، قد و شاخص فربهی صورت گرفته است. مواد و روش: در این پژوهش که به صورت نمونه گیری خوشه ای نسبتی تصادفی انجام شده است، 506 دانش آموز سالم 17-14 سال دبیرستان های 4 ناحیه آموزش و پرورش شیراز انتخاب شدند و از نظر شدت ناهنجاری جلو آمدن سر به سه دسته (نرمال، متوسط، شدید) تقسیم شدند. ارزیابی پوسچر با استفاده از شاغول (طبق روش استاندارد کندال و مک کراری) صورت گرفت. اطلاعات مربوط به سیستم عضلانی – اسکلتی از طریق معاینه، مشاهده و ارزیابی نقاط ماشه ای به کمک دستگاه یابنده نقاط ماشه ای (Trigger point finder) و معاینه به دست آمد. نتایج: یافته های پژوهش نشان می دهد بین ناهنجاری جلو آمدن سر، و جنس و ارتباط معنی داری وجود دارد (p<0.05) به طوری که در افراد قد بلند و دخترها این عارضه شیوع بیشتری دارد. از طرفی شیوع نسبتا بالایی از جلو آمدن سر در دختران و پسران دیده شده است شیوع به ترتیب 60.3 و 45.6 درصد برآورد گردید. هم چنین در این تحقیق ارتباط معنی داری بین ناهنجاری جلو آمدن سر و فعالیت نقاط ماشه ای در عضلات فوق خاری (supra-spinatus)، تحت خاری (Infra-spinatus)، لبه داخلی کتف (medial border of scapula) به دست آمد (p<0.05). بحث: در این تحقیق رابطه معنی داری بین جلو آمدن سر با قد، جنس و میزان فعالیت برخی نقاط ماشه ای اطراف شانه وجود دارد. احتمالا علت شیوع بالای جلو آمدن سر در بلندقدها و دختران تمایل بیشتر این گروه به گوژی پشت و خم شدن به جلو می باشد، که متعاقب آن فعال شدن نقاط ماشه ای شانه، به دلیل کشیده شدن عضلات این ناحیه، بیشتر می شود.

مقدمه: ویروس هپاتیت دلتا یک ویرویید ناقص وابسته به ویروس هپاتیت B (HBV) است که از نظر خصوصیات اپیدمیولوژیک مشابه HBV بوده و می تواند در تغییر نوع عفونت و تشدید هپاتیت به شکل فولمینانت موثر باشد. شیوع آن فوق العاده متفاوت می باشد، با توجه به قرارگیری این ناحیه در منطقه آندمیک، بررسی این ویروس از اهداف اصلی این مطالعه است. مواد و روش: تعداد 130 بیمار و اهداکننده خون (دو نور)+ HBsAgاز سازمان انتقال خون تبریز به طور اتفاقی انتخاب و سرم آنها از نظر anti-HDV (IgM) و ALT مورد ارزیابی قرار گرفت. تمام نمونه های anti-HDV مثبت نیز از نظر anti-HBc نیز با روش الیزا مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج: نتایج حاصل نشان می دهد که 8 مورد (6.15%) از نمونه ها از نظر anti-HDV مثبت بودند که 5 مورد مثبت (7.6%) به بیماران HBV+HDV مثبت و 3 مورد مثبت (4.6%) به اهداکنندگان خون HBV+HDV مثبت تعلق داشت. در 60% (3 مورد) از بیماران HBV+HDV مثبت شاخص IgM-HBc مثبت بود در حالی که در اهداکنندگان مورد مثبتی مشاهده نشد هم چنین در تمام موارد HBV+HDV مثبت میزان ALT سرمی بالا بود. بحث: برخلاف نتایج بررسی های انجام یافته میزان شیوع این ویروس در این منطقه کمتر می باشد که با توجه به یکسان بودن خصوصیات اپیدمیولوژیک این ویروس با HBV این مسئله می تواند با کنترل و پیشگیری هپاتیت نوع B مرتبط باشد. همانند سایر یافته ها میزان شیوع این ویروس در بیماران کبدی نسبت به افراد اهداکننده نرمال بالا بود لذا، نیاز به بررسی بیشتر با حجم بیشتری از نمونه است. اگر چه این ویروس از واکسن و مواد ضد ویروسی ویژه برخوردار نیست اما کنترل هپاتیت نوع B می تواند در مهار این ویروس موثر باشد.

مقدمه: هدف این مطالعه بررسی یافته های جفتی و عوامل خطر مادری در نوزادان کم وزن تازه متولد شده و ارتباط این عوامل با وزن کم هنگام تولد است. روش: در این بررسی آینده نگر 100 نوزاد کم وزن که وزن موقع تولد آنها 2500-1000 گرم بود (به عنوان گروه مورد) و 100 نوزاد با وزن بالاتر و مساوی /250 گرم (به عنوان گروه شاهد) به صورت تصادفی در طی 6 ماه انتخاب شدند. اطلاعات مربوط به سوابق بارداری و سلامتی مادران با استفاده از شرح حال و معاینات بالینی به دست می آمد و آزمایشات لازم نیز از پرونده مادران استخراج می شد و در پرسشنامه مربوطه قید می شد. جهت بررسی اختلال تیروییدی برای 110 بیمار آزمایش TSH چک شد و جفت هر 200 نوزاد جهت مطالعه پاتولوژی به آزمایشگاه ارسال شد. نتایج: میانگین سن مادران در گروه مورد 6.05±24.48 و در گروه شاهد 5.94±25.80 بود. (در بین نوزادان کم وزن متولد شده 16% مادران و در گروه شاهد 10% کمتر یا مساوی 18 سال سن داشتند) هیپرتانسیون در 23% از مادران گروه مورد و در 3% گروه شاهد وجود داشت OR=9.65 (95% CI: 3.31-26.84) در گروه مورد در 22% مادران سوابق بد مامایی IUFD (مرگ داخل رحمی جنین) سقط، تولد نوزاد کم وزن) وجود داشت، در حالی که این رقم در گروه شاهد 20% بود OR=1.12 (95% CI: 0.58-2.12) در جفت نوزادانی که کم وزن به دنیا آمده بودند در 92% موارد یک یا بیش از یک یافته مثبت پاتولوژی وجود داشت (در گروه شاهد 74% بود) OR=4.04 (95% CI: 1.79-9.077) شایع ترین یافته پاتولوژی در گروه مورد به ترتیب اتصال غیر طبیعی بند ناف (56%)، OR=1.17 (95% CI: 1.48-2.02) افزایش گره های سن سی شیال (syncytial knots) بیش از3/1 OR=6.41 (95% CI: 3.38-12.08) تکروز بیش از 10%  OR=4.57 (95% CI: 1.58-13.06)(16%) و نواحی رسوب فیبرین بیش از 30% اطراف ویلوس ها (70%) OR=7.97 (95% CI: 2.86-12.99) بود.  بحث: ابتلا مادر به هیپرتانسیون احتمال تولد نوزاد کم وزن را تا 9.65 برابر جمعیت نرمال بالا می برد. یافته های پاتولوژیک ماکروسکوپی و میکروسکوپی جفت به طور مشخص با افزایش خطر تولد نوزاد کم وزن (4.04 برابر) مرتبط می باشد که در صورت توام بودن هیپرتانسیون در مادر احتمال وجود یافته های پاتولوژیک جفت به 100% می رسد.

مقدمه: در حال حاضر استانداردی برای سنجش ناباروری وجود ندارد و پزشکان قادر نیستند بگویند علت تشخیص داده شده چقدر در تاخیر حاملگی نقش دارد اگر چه سمن آنالیز به عنوان یک آزمایش روتین جهت بررسی توانایی باروری مردان استفاده می شود، با این وجود نتایج این تست به تنهایی نمی تواند پیشگویی کننده نتایج حاصله از روش های درمانی خارج رحمی به ویژه IVF باشد. به نظر می رسد آزمون تورم هیپواسموتیک اسپرم بتواند در پیشگویی نتایج IVF-ET موثر باشد. لذا این مطالعه به منظور بررسی ارتباط آزمون HOS با میزان موفقیت سیکل های درمانی IVF طراحی و اجرا شد. مواد و روش: این مطالعه به روش توصیفی ساده، مقطعی، روی 30 نمونه زوج نابارور کاندید IVF مراجعه کننده به بیمارستان مادر و مرکز تحقیقاتی درمانی ناباروری یزد با نمونه گیری سرشماری ساده انجام شد. نتایج حاصله با روش ANOVA و با استفاده از نرم افزار رایانه ای و SPSS مورد تحلیل قرار گرفت و سطح P value<0.05 به عنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد. نتایج: اختلاف میانگین آزمون HOST اسپرم در گروه های مختلف با هم مقایسه شد و رابطه معنی داری بین آن و میزان تشکیل جنین، انتقال جنین، باروری شیمیایی، باروری کلینیکی، باروری در حال رشد، سقط و زنده زایی و سن مرد مشاهده نشد. هم چنین ارتباط واضحی بین نتیجه آزمون HOST و نتیجه سمن آنالیز وجود نداشت. بحث: بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، نتیجه آزمون HOST رابطه واضحی با نتیجه IVF-ET انسانی ندارد و نمی تواند به عنوان یک تست پیشگویی کننده نتایج IVF به کار رود و شاید در مواردی که سمن آنالیز دارای پارامترهای مرزی باشد ارزش تکمیل داشته باشد.

پیکا یک نوع اختلال تغذیه ای است که در آن علاقه به خوردن مواد غیر غذایی مثل گچ، خاک، رنگ، نشاسته، آسپرین و غیره وجود دارد. تئوری های مختلف تغذیه ای، فیزیولوژیک، سایکولوژیک و فرهنگی در این مورد وجود دارد ولی اتیولوژی اصلی آن نامشخص است. سندرم پیکا بیشتر در گروه سنی کودکان و خانم های حامله به ویژه سیاه پوستانی که از گروه اقتصادی اجتماعی پایین هستند دیده می شود. سندرم پیکا ثانویه به کمبود آهن نیز دیده می شود که بعد از درمان با آهن از بین می رود. عوارض مهم پیکا عبارتند از: مشکلات شکمی به صورت دل دردهای شدید – انسداد روده – خونریزی معده که گاهی منجر به عمل جراحی می شوند. هیپرکالمی و هیپوکالمی، مسمومیت با جیوه، سرب و فسفر و ضایعات دندانی از دیگر عوارض این سندرم می باشد. مورد حاضر کودکی است 2.5 ساله که از یک سال قبل سابقه خاک و شن خوری داشته است در این مدت همواره به پزشک مراجعه می کرده بار آخر به علت درد شدید شکم به بیمارستان معرفی شده است. در معاینه حرکات شن ریزه ها در معده و روده هایش لمس می شد بیمار به علت درد شدید شکم تحت نظر گرفته شد و پس از دو روز بدون عمل جراحی و بدون داروی مسهل تمام اجسام خارجی از دستگاه گوارش وی دفع و بدون عمل جراحی مرخص شد.

مقدمه: اوتیسم مادرزادی یک بیماری با نمای کلینیکی هتروژن و اتیولوژی ناشناخته است. شواهد به دست آمده از مطالعه تعدادی خانواده های منسوب و دوقلوها، یک عامل ژنتیکی را پیشنهاد می نماید. هدف از بررسی حاضر، گوارش وضعیت ژنتیکی یک مورد بیماری اوتیسم در یک خانواده ایرانی می باشد. مواد و روش: سابقه فامیلی، الگوی شجره نامه و کروموزوم های فرد مورد مطالعه و والدین او به روش G باندینگ مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج: در سابقه فامیلی هیچ مورد دیگری دیده نشد. بررسی کروموزومی، یک کروموزوم نوترکیب شماره 15 با ریشه مادری را در فرد بیمار آشکار ساخت. نتایج این مطالعه تایید نمود که بررسی کروموزوم ها از نخستین ضروریات در مطالعه اوتیسم است و به ما کمک می کند تا مشاوره ژنتیکی بهتری با خانواده های دارای فرزند اوتیستیک داشته باشیم.