بوم شناسی آبزیان
سال:1396 | دوره:6 | شماره:4 |تعداد مقالات:9

در پژوهش حاضر اثر شیره ضایعات خرما (Phoenix dactylifera) و ملاس بر پرورش میگوی سفید غربی (vannamei Litopenaeus) به روش تکنولوژی بایوفلاک بررسی گردید. چهار تیمار بایوفلاک مشتمل بر بایوفلاک خرما + جیره با پروتئین 25% (P25)، بایوفلاک ملاس+ جیره با پروتئین 25% (M25)، بایوفلاک خرما + جیره با پروتئین 15% (P15) و بایوفلاک ملاس + جیره با پروتئین 15% (M15) و یک تیمار شاهد (38% پروتئین) با 3 تکرار بود. در یک دوره 35 روزه 35 قطعه میگوی جوان (5.37±0.33 گرم) به طور تصادفی در 15 تانک 300 لیتری (تراکم 175 قطعه در متر مکعب) ذخیره سازی گردید. بالاترین عملکرد فاکتورهای رشد (افزایش وزن، ضریب تبدیل غذایی بهتر، نرخ رشد، بازماندگی و افزایش بایومس) در تیمار P25 و کمترین آنها در تیمار شاهد تعیین شد. علاوه بر این بیشترین شاخص وزن بدن، بازده غذایی و ضریب رشد ویژه در تیمار P25 و کمترین آن در تیمار M15 به دست آمد. تیمار P15 با 72% سود در مقام نخست سوددهی قرار گرفت. از نتایج تحقیق حاضر می توان دریافت که استفاده از بایوفلاک خرما و جیره ای با پروتئین 15 تا 25 درصد مناسب تر به نظر می رسد و سبب صرفه جویی در مصرف پودر ماهی و کاهش هزینه های تولید می گردد.

فاکتورهای دما، شوری، اکسیژن محلول وکدورت در سه دوره پیش مانسون- مانسون و پس مانسون و فلزات سنگین (مس، روی، کادمیوم) از 9 ایستگاه زیرجزرومدی خلیج چابهار در سال 93-1392 انتخاب و ارتباط آنها با تغییرات غلظت متالوتیونین پرتار بررسی شد. میانگین کل متالوتیونین در پیش مانسون 28.33±5.2، مانسون 15.50±4.9، پس مانسون 21.39±4.37 میکروگرم برگرم بود که آزمون واریانس میان ایستگاه ها و فصول اختلاف معنی داری را نشان داد (p£0.05). مقادیر فلزات در رسوب و بافت پرتار در ایستگاه ها و فصول همبستگی معنی دار باهم نداشته و این ارتباط میان فلزات و متالوتیونین نیز مشاهده نشد (p³0.05). به غیر از فاکتور دما و شوری که در مانسون افزایش داشتند، سایر پارامترها و متالوتیونین در این فصل کاهش معنی داری را نشان دادند. در آزمون PCA، سه مولفه اول در مجموع 75.24 درصد از واریانس را داشته که مولفه دوم با 28.73 درصد واریانس اکسیژن، کدورت و متالوتیونین را شامل شد. تغییرات معنی دار بیوماکر و فاکتورهای محیطی در فصول مختلف و عدم همبستگی معنی دار آن با فلزات به عنوان عوامل اصلی القاء متالوتیونین نشان از نقش موثر پارامترهای زیست محیطی خلیج چابهار بر نوسانات بیومارکر است. طبق PCAدر میان فاکتورها، اکسیژن محلول از عوامل اصلی موثر در کاهش سنتز متالوتیونین در G.bonhourei می باشد.

دو گونه آگاروفیت Gracilaria corticata و Gracilariopsis langissima از نظر ارزش آبزی پروری و تولید مورد مقایسه قرار گرفتند. مقدار آگار استخراجی، دسترسی آسان در طبیعت جهت ذخیره سازی اولیه، رشد سریع و تولید بیشتر در واحد سطح، به عنوان شاخص‎ مقایسه در نظر گرفته شد. نمونه ها پس از جمع آوری از سواحل چابهار و بندرعباس در یک دوره کشت 45 تا 50 روزه مقایسه شدند. میزان تولید در 500 مترمربع، حدود 250 و 1000 کیلوگرم (5 تن و 20 تن در هکتار) جلبک تر به ترتیب برای گراسیلاریا و گراسیلاریوپسیس به دست آمد. از 100 گرم جلبک خشک گراسیلاریا و گراسیلاریوپسیس، به ترتیب حدود 19.83 گرم و 13.03 گرم پودر آگار به دست آمد. بنابراین، گونه گراسیلاریوپسیس در مقایسه با گراسیلاریا از نظر آبزی پروری ارجح بود.

امروزه ورود آلاینده ها از جمله فلزات سنگین به محیط زیست حیات آبزیان را تهدید می کنند. لذا در مطالعه حاضر تاثیر کلرید روی (6 میلی گرم در لیتر) و کلریدکادمیوم (5 میلی گرم در لیتر) به مدت 30 روز بر فعالیت برخی آنزیم های متابولیک در بافت های بدن ماهی سفیدک سیستان (Schizothorax zarudnyi) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که فلز روی به طور معنی داری باعث افزایش سطح استیل کولین استراز در مغز، آسپارتات آمینوترانسفراز در کبد و عضله و آلکالین فسفاتاز تنها در کبد گردید (p<0.05). کادمیوم نیز باعث کاهش معنی دار میزان استیل کولین استراز در مغز گردید (p<0.05). سطوح آلانین آمینوترانسفراز در کبد و آبشش و آسپارتات آمینوترانسفراز تنها در آبشش تحت تاثیر کادمیوم به طور معنی داری افزایش یافت (p<0.05). اثر تحریکی کادمیوم بر آلکالین فسفاتاز در بافت های مختلف معنی دار نبود. در این گونه کادمیوم سمیت بیشتری نسبت به فلز روی نشان داد و بیشترین حساسیت و اثر پذیری در بین بافت های مورد مطالعه نسبت به وجود کادمیوم و روی در محیط در کبد مشاهده شد. بنابراین ارزیابی سطوح آنزیم های متابولیک به ویژه در کبد و آنزیم استیل کولین استراز در مغز ماهی سفیدک پتانسیل استفاده به عنوان شاخص مناسب جهت نشان دادن سلامت جانور و وجود آلودگی فلزات سنگین را در اکوسیستم آبی دارند.

در مطالعه ی حاضر اثرات کاهش چهل درصدی اسیدهای آمینه ی ضروری چند زنجیره شامل لوسین، ایزولوسین و والین در جیره غذایی بر فاکتورهای رشد، تغذیه، ترکیب بیوشیمیایی لاشه و فعالیت آنزیم های گوارشی ماهی صبیتی به مدت 42 روز در ایستگاه تحقیقاتی ماهیان دریایی بندر امام خمینی در تابستان سال 1393 مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق واجد چهار تیمار غذایی در سه تکرار بود که شامل جیره غذایی شاهد با میزان و نسبت مناسب از همه ی اسیدهای آمینه ضروری و سه تیمار با کاهش 40% هر یک از اسیدهای آمینه لوسین (LEU)، ایزولوسین (ILE) و والین (VAL) نسبت به جیره کنترل بود. کمبود اسیدهای آمینه چند زنجیره جیره غذایی منجر به کاهش شاخص های رشد، تغذیه، تثبیت نیتروژن، کاهش شاخص چربی احشایی، چربی خام و انرژی ناخالص لاشه و همچنین کاهش فعالیت آنزیم های گوارشی لوزالمعده پانکراسی گردید (P>0.05)، اما تاثیر معنی داری بر اسید های آمینه چند زنجیره لاشه نداشت. ذخیره سازی اسیدهای آمینه کاهش یافته شده در بدن مشاهده شد. بر اساس نتایج این آزمایش اثرات اسید های آمینه چند زنجیره در ماهی صبیتی بر رشد، متابولیسم چربی و فعالیت آنزیم های پانکراسی در بدن و همچنین عدم وجود رابطه ی آنتاگونیستی در بین اسیدهای آمینه ی چند زنجیره در این ماهی مشخص شد.

در این بررسی میزان غلظت فلزات سنگین (مس، نیکل، کبالت و کروم) در بافت خوراکی عضله ماهی کاراس طلایی در سه ایستگاه (غرب، مرکزی, شرق ) تالاب انزلی در سال 1391 مورد سنجش قرار گرفت. از هر ایستگاه 10 نمونه ماهی در اوزان استاندارد به روش صید با تور گوشگیر صید شد. نتایج این تحقیق نشان داد بالاترین میزان تجمع به ترتیب مربوط به مس (Cu) < نیکل (Ni) < کبالت (Co) < کروم (Cr) بود، هرچند غلظت مس، نیکل، کبالت و کروم در بافت عضله ماهی کاراس طلایی بین ایستگاههای مورد مطالعه اختلاف معنی داری نداشت (P>0.05). میانگین میزان تجمع فلزات سنگین با FDA و WHO مقایسه شد. در این تحقیق میزان سمیت فلزات مس، کبالت، نیکل و کروم پایین تر از حد مجاز استاندارهای WHO و FDA بوده است. طبق نتایج فلز نیکل میزانی نزدیک به حد مجاز را در نمونه های تالاب مرکزی و شرق در مقایسه با استاندارد WHO نشان داد که باید کنترل بیشتری بر روی منابع تولیدکننده این فلز در حوضه اطراف تالاب انجام داد. اما به طور کلی مصرف ماهی کاراس طلایی تالاب انزلی از حیث بهداشتی برای مصارف انسانی مناسب تشخیص داده شد.

پلانکتون ها، موجودات میکروسکوپی شناوری هستند که به عنوان تولیدکنندگان اولیه و نخستین انتقال دهندگان کربنِ تثبیت شده به سطوح بالاتر زنجیره های غذایی، از اهمیت و جایگاه ویژه ای در بوم سامانه های آبی برخوردارند و بررسی پراکنش جمعیت آن ها در مطالعه این سامانه ها بسیار ضروری می باشد. محدودهی گستردهای از عوامل فیزیکی از جمله شوری، عناصر غذایی، نور، دما و استرسهای اسمزی بر نرخ رشد و جمعیت فیتوپلانکتون ها اثرگذار است. در این مقاله با استفاده از مدل کوپل یک بعدی فیزیکی - زیستی (GOTM/NPZD) پراکنش فصلی جمعیت های پلانکتونی، در تنگه هرمز در سال 1998 مدلسازی گردید. نتایج مدلسازی ستون آب در تابستان وجود لایه بندی بسیار قوی ترموکلاین و هالوکلاین در ستون آب را نشان داد که تا پایان فصل پاییز پایدار بوده و مانع اختلاط آب گردیده است. خروجی مدل حاکی از وقوع یک دوره شکوفایی فیتوپلانکتونی در فصل بهار می باشد و شکوفایی زئوپلانکتون ها با تاخیرکوتاهی به دنبال شکوفایی فیتوپلانکتونی رخ داده و اوج شکوفایی جمعیت آن ها در اواخر بهار بوده است. در فصل زمستان به دلیل وقوع اختلاط، دما و شوری در ستون آب نسبتا همگن بوده و تغییرات جمعیتی مشهودی نیز در پراکنش عمودی پلانکتون ها دیده نشد.

آئروموناس هیدروفیلا Aeromonas hydrophila یکی از معمول ترین باکتری های بیماریزا در آبزیان است و شیوع آن باعث کاهش محصولات آبزی پروری می شود. بیماری آئروموناسی به دلیل ترشح نوعی پروتئین سمی به نام ارولیزین توسط باکتری آئروموناس هیدروفیلا می باشد. این پروتئین سمی از طریق ایجاد کانال در غشای سلول های هدف، فعالیت های طبیعی آنها را مختل می کند و موجب تخریب و مرگ این سلول ها می شود. پروتئین سمی ارولیزین در اثر بیان ژن ارولیزین در باکتری آئروموناس هیدروفیلا ایجاد می شود. ژن ارولیزین1482 bp است و یک مارکر مولکولی مهم و پایدار برای شناسایی امکان آلودگی با آئروموناس هیدروفیلا می باشد. برای بررسی این مارکر مولکولی از تکنیک PCR استفاده می شود. برای کنترل و درمان بیماری آئروموناسی از آنتی بیوتیک های مختلفی استفاده می شود که مهمترین آنها تتراسایکلین است. مکانیسم عملکرد ضد باکتریایی این آنتی بیوتیک از طریق ایجاد اختلال در ترجمه ژن ارولیزین و در نتیجه ممانعت از سنتز پروتئین در ریبوزوم باکتری می باشد، بنابراین با توقف ساخت پروتئین ها در آئروموناس هیدروفیلا، این باکتری ها محکوم به مرگ می شوند. آگاهی از نحوه عملکرد ضد میکروبی آنتی بیوتیک ها می تواند نقش مهمی در یافتن مواد جایگزین مناسب برای این داروهای سنتتیک ایفا کند.

به منظور تعیین تراکم ذخیره سازی بهینه در پرورش ماهی کوی (Cyprinus carpio var. Koi)، تعداد 2400 قطعه بچه ماهی (1.28±0.11 گرم) در پنج تیمار (50، 100، 150، 200 و 300 قطعه در مترمکعب) به مدت 11 هفته، پرورش داده شده، عملکرد رشد، بقاء، تغذیه و پارامترهای خونی آن ها ارزیابی شد. بین سه تیمار اول، از لحاظ افزایش وزن، ضریب رشد ویژه، ضریب تبدیل غذایی، تلفات و پارامترهای خونی، تفاوت معنی داری وجود نداشت (p>0.05). کم ترین میزان وزن به دست آمده و بالاترین میزان تلفات در تیمارهای 5 و 4 مشاهده شد. بین تیمارها از نظر تعداد گلبول قرمز و سفید، هموگلوبین، هماتوکریت و پروتئین کل اختلاف معنی دار مشاهده نشد (p>0.05). بالاترین میزان ایمونوگلوبولین، هورمون کورتیزول و گلوکز، در تیمار 5 و 4 مشاهده شد (p<0.05). با افزایش میزان تراکم از 50 به 300 قطعه در مترمکعب، در میزان لنفوسیت، کاهش و در میزان نوتروفیل، افزایش مشاهده شد. بالاترین میزان هورمون کورتیزول (173.97±1.47 نانوگرم در میلی لیتر)، متعلق به تیمار 5 بود که در روز 7 مشاهده شد. بر اساس نتایج به دست آمده، افزایش تراکم به بیش از 150 قطعه در مترمکعب، منجر به کاهش رشد و بروز شرایط استرس زا در ماهی کوی می شود. بنابراین بهترین تراکم ذخیره سازی در این آزمایش، 150 قطعه ماهی در مترمکعب محاسبه شد.