بلورشناسی و کانی شناسی ایران
سال:1395 | دوره:24 | شماره:2 |تعداد مقالات:16

در این مقاله، تاثیر جانشانی Ba و زمان پخت بر سیستم ابررسانای (BPSCCO) Bi-Pb-Sr-Ca-Cu-O بررسی شده است. ابررسانای Bi1.6Pb0.4Sr2-xBaxCa2Cu3Oy با مقادیر 0.3 و 0.25، 0.2، 0.15، 0.1، 0.05، x=0.0 در زمان های پخت 16، 32، 48 و 64 ساعت به روش سل- ژل ساخته شد. از نمونه های تهیه شده تصاویر SEM و الگوی پراش پرتو ایکس (XRD) تهیه شدند. با استفاده از زوایای پراش و شناسه های میلر، پارامترهای شبکه بلوری این ترکیب اندازه گیری شدند. چگالی جریان بحرانی، دمای بحرانی و مقاومت در دمای اتاق نمونه ها به روش چهارمیله ای اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از اندازه گیری ها نشان داد، که آلایش Ba موجب بهبود خواص ابررسانایی می شود، به طوری که بیشترین درصد فاز 2223- Bi، چگالی جریان بحرانی، دمای بحرانی و کمترین مقاومت در دمای اتاق به نمونه با مقدار باریم x=0.2 و زمان پخت 32 ساعت وابسته است. همچنین بررسی ها نشان دادند که با افزایش زمان پخت، درصد فاز 2223- Bi، چگالی جریان، دمای بحرانی نمونه ها کاهش و مقاومت در دمای اتاق افزایش می یابد. در بررسی الگوی پراش مشاهده شد که حجم سلول واحد با افزایش مقدار باریم افزایش یافت که بیانگر جانشینی Ba در جایگاه Sr است، زیرا شعاع یونی Ba بزرگتر از Sr است.

کانسار چاه سرب در 66 کیلومتری شمال طبس و 16 کیلومتری شمال غربی روستای شیرگشت جای گرفته است. کانی شناسی ماده معدنی ساده بوده و گالن کانی اصلی ماده معدنی را تشکیل می دهد. سروزیت کانی اقتصادی ثانویه پس از گالن است، کانی های اصلی دیگر شامل اسفالریت، پیریت، تترائدریتو کالکوپیریت بوده در حالی که کانی های فرعی عبارتند از آنگلزیت، مالاکیت، آزوریت، فلوریت، مینیوم، ولفنیت و اکسید های آهن. دگرسانی ها شامل دولومیتی شدن، سیلیسی شدن و هماتیتی شدن است. دولومیتی شدن اصلی ترین دگرسانی مشاهده شده در سنگ میزبان است. کانی سازی به صورت رگه ای و دارای روند شرقی_ غربی است. بافت اصلی ماده معدنی پرکننده فضای خالی است. در کانسار چاه سرب عیار متوسط سرب 6.9%، روی 6.3% و نقره ppm 14 است. با توجه به چینه شناسی کربناتی به سن ژوراسیک میانی، دگرسانی دولومیتی سنگ میزبان، کانسارسازی دیرزاد و لایه کران، بافت پرکننده فضای خالی از ویژگی های کانی شناسی و شواهد ژئوشیمیایی، مدل کانسارسازی نوع دره می سی سی پی برای کانسار چاه سرب پیشنهاد می شود.

مجموعه دگرگونی گشت در کوه های طالش البرز غربی قرار گرفته است. این مجموعه دگرگونی بیشتر متشکل از متاپلیت و متابازیت است. متابازیت ها شرایط دگرگونی رخساره شیست سبز و آمفیبولیت را نشان می دهند. پاراژنز کانی شناسی سنگ های رخساره شیست سبز شامل آمفیبول، فلدسپار و اپیدوت است و کلینوپیروکسن نیز به صورت کانی فرعی حضور دارد. آمفیبولیت های مجموعه دگرگونی گشت از هر دو نوع توده ای و فولیاسیون دار هستند. کانی های سنگ ساز از آمفیبولیت آندزین و منیزیوهورنبلند ساخته شده اند. اسفن، ایلمنیت و کلینوپیروکسن از کانی های فرعی هستند. بیوتیت حاصل دگرسانی آمفیبول است. نتایج دما-فشارسنجی محاسبه شده به روش های مختلف، دمای 550 تا 750 درجه سانتی گراد و فشار 6 تا 8 کیلوبار را نشان می دهند که تقریبا معادل گرادیان زمین گرمایی 30 درجه سانتی گراد بر کیلومتر است. این شرایط دگرگونی و گرادیان زمین گرمایی مشابه متاپلیت های هم جوار است. شیمی سنگ کل متابازیت های مجموعه دگرگونی گشت، ویژگی های ژئوشیمیایی ماگماهای بازیک جایگاه فرورانش را نشان می دهند. احتمالا شیست سبز و آمفیبولیت های مجموعه دگرگونی گشت، معرف ماگماتیسم بازیک قوس ماگمایی حاصل از فرورانش حوضه اقیانوسی پالئوتتیس به زیر لبه قاره تورانند که دستخوش دگرگونی حاشیه ای فعال قاره ای یا برخورد، طی کوهزایی ائوکیمرین شده اند.

توده گرانیتوئیدی بند هزارچاه بیشتر شامل گرانیت قلیایی و گرانیت است و در سنگ های دگرگون نئوپروتروزوئیک پسین نفوذ کرده است. کانی های اصلی تشکیل دهنده گرانیت ها شامل ارتوز، میکروکلین، پلاژیوکلاز، کوارتز و گاهی بیوتیت هستند. پلاژیوکلاز با Si=2.57-2.7 a.p.f.u.، Ca=0.1-0.24 و An=0.4-12.6 شامل آلبیت و الیگوکلاز است. بیوتیت با Si=4.30-6.22 a.p.f.u.، Xmg=0.025-0.188، غنی از آهن بوده و از نوع سیدروفیلیت است. کلریت با Si=4-5.53 a.p.f.u. دارای XFe=0.84-0.91 بوده و از نوع دافنیت و پسودوتورینجیت است. بر اساس شواهد صحرایی و ژئوشیمیایی این گرانیت ها از نوع S هستند و به نظر می رسد که از ذوب سنگ های دگرگون متاگری وکی- متاپلیتی در یک محیط زمین ساختی حاشیه فعال قاره ای ریشه گرفته اند. این سنگ ها احتمالا در یک جایگاه قوس قاره ای و در نتیجه فرورانش مورب لیتوسفر اقیانوسی پروتتیس به زیر حاشیه شمالی ابرقاره گندوانا در ادیکاران-کامبرین زیرین تشکیل شده اند.

بررسی تاثیر چرخه های خشک و مرطوب خاک بر چرخه عناصر غذایی، از جنبه های مختلف حاصل خیزی خاک و تغذیه گیاه و مسائل زیست محیطی حائز اهمیت است. این پژوهش با هدف بررسی اثر دو نوع اسید آلی سیتریک و اگزالیک با غلظت ثابت 10 میلی مولار و تناوب های مختلف (0، 1، 3، 6 و 9 مرتبه) خشک و مرطوب شدن بر آزادسازی عناصر سیلیسیم، منیزیم و آهن از کانی بنتونیت (اندازه ذرات بین53 تا 25 میکرون) در قالب طرح کاملا تصادفی با آرایش فاکتوریل و در سه تکرار انجام شد. مقدار رهاسازی عناصر سیلیسیم به روش رنگ سنجی و در رابطه با عناصر آهن و منیزیم با استفاده از دستگاه جذب اتمی GBC مدل Savant AA اندازه گیری شد. نتایج نشان داد مقدار رهاسازی عناصر به نوع عنصر مورد بررسی، نوع اسیدهای آلی و تعداد دوره های خشک و مرطوب بستگی دارد. از میان اسیدهای آلی مورد بررسی رهاسازی منیزیم در نمونه های تیمار شده با اسید سیتریک بیش از نمونه های تیمار شده با اسید اگزالیک است. حال آنکه، رهاسازی سیلیسیم و آهن در نمونه های تیمار شده با اسید اگزالیک بیش از اسید سیتریک است. همچنین نتایج نشان دادند که با افزایش تناوب های خشک و مرطوب شدن، رهاسازی عناصر از کانی بنتونیت افزایش می یابد و در این ارتباط کاربرد تکرار تناوب های خشک و مرطوب در حضور اسیدهای آلی منجر به رهاسازی معنی دار عناصر از کانی بنتونیت شد. با توجه به نتایج به دست آمده، اسید های آلی اگزالیک و سیتریک را به ترتیب می توان برای عصاره گیری آهن و منیزیم از ساختار کانی بنتونیت پیشنهاد کرد.

کانسار آهن جلال آباد در 38 کیلومتری شمال غرب زرند، در استان کرمان واقع شده است. ذخیره کانسار جلال آباد 200 میلیون تن سنگ آهن با عیار 45% = Fe، S=%1.18 و P=%0.08 است. کانه سازی اکسید آهن در سنگ های آتشفشانی و رسوبی کامبرین زیرین (سری ریزو) رخ داده است. کانه سازی در سیلتستون، سیلتستون های ماسه ای، سنگ های ولکانو کلاستیک و دولومیت جای گرفته است. جلال آباد یک کانسار پنهان است و رخنمون کانسنگ آهن در منطقه بسیار ناچیز است. کانه اصلی مگنتیت بوده و مارتیتی شدن از اکسایش مگنتیت ایجاد شده است. پیریت و کالکوپیریت از مهمترین کانه های سولفیدی به همراه مقادیر کم آرسنوپیریت، بیسموتینیت و کوولیت هستند. کانه سازی مس در مرحله سولفیدی و اکسیدی تشکیل شده و به صورت افشان، رگه-رگچه ای و پر کننده حفره هاست. مالاکیت، آزوریت و آتاکامیت از مهمترین کانی های منطقه اکسیدی هوازده ذخیره هستند. طلای آزاد به صورت نفوذی های کوچکتر از 50 میکرون در کالکوپیریت، پیریت و مگنتیت دیده شده است. دگرسانی در معدن جلال آباد گسترده بوده و مهم ترین آن ها شامل دگرسانی سدی-کلسیک، کلریتی، سریسیتی و سیلیسی است. دگرسانی سدی-کلسیک (مجموعه فرواکتینولیت، ترمولیت، مگنزیو هورنبلند و مگنتیت) در بخش های زیرین کانسار واقع شده است. بیشترین کانی غیر فلزی، کوارتز است که همراه با تالک، کلریت، فرو اکتینولیت، کلسیت، سریسیت و اپیدوت از کانی های باطله مشاهده شده است. بررسی های شاره های درگیر روی کوارتز همراه مگنتیت در کانسار جلال آباد نشان داد که شاره های درگیر از نوع سه فازی (L+V+S) با کانی نوزاد هالیت هستند. دمای همگن شدن شاره های درگیر 280 الی 450 درجه سانتی گراد و شوری آن ها 37 الی 51 درصد وزنی نمک طعام است. شاره های درگیر یاد شده شور با دمای همگن بالا در کانسار جلال آباد نشان می دهد که شاره های کانی سازی دارای خاستگاه ماگمایی-گرمابی هستند. بررسی های کانی شناسی، دگرسانی، ژئوشیمی و شاره های درگیر نشان داد که کانسار جلال آباد مشابه کانسارهای IOCG است.

در این پژوهش، نانو ذرات Cu0.5Zn0.5Fe2O4 به روش پیش ماده سیترات و بازپخت در 200، 400 و 600oC تهیه شدند. ویژگی های ساختاری نمونه ها به روش پراش پودری پرتو X و طیف سنجی فروسرخ بررسی شدند. سرشتی یابی ساختاری نمونه ها با استفاده از نرم افزار X''Pert و نرم افزار Fullprof شاهدی بر تشکیل ساختار مکعبی بی حضور فاز ناخالصی است که با طیف های FT-IR تایید شده است. مقادیر اندازه متوسط بلورک ها و پارامتر شبکه ای محاسبه شده، کمترین مقدار را برای نمونه بازپختی در دمای 200oC نشان داد. گاف انرژی نواری نمونه ها نیز با استفاده از ضریب جذب براورد شد. در شرایط واکنشی مشابه، نمونه باز پخت شده در دمای 200oC بهترین عملکرد کاتالیستی را برای اکسایش منواکسید کربن و اتان به دلیل اندازه بلورک، کوچک تر نشان می دهد.

در این مقاله، از روش مکانوشیمیایی برای تولید نانوذرات Zn 1–x NixO که در آن x برابر 0.01، 0.02، 0.03، 0.04، 0.05، 0.08 و 0.1 است، استفاده شده است. برای بررسی خواص ساختاری از الگوی پراش پرتو X، ریخت شناسی ذرات از میکروسکوب الکترونی روبشی نشر میدانی، خواص اپتیکی از طیف سنج فرابنفش- مرئی و طیف سنج فوتولومینسانس و خواص مغناطیسی از مغناطیس سنج نمونه ارتعاشی استفاده شده است. نتایج الگوی پراش پرتو X نشان می دهند که نانوذرات Zn 1-x NixO تا x برابر 0.03 تک فاز بوده و فازناخالصی در ساختار اکسید روی ظاهر نمی شود، و از x برابر 0.04 فاز ناخالصی در این ساختار ظاهر می شود. نتایج میکروسکوپ الکترونی روبشی نشر میدانی نشان می دهد که با آلایش نیکل در ساختار اکسید روی، میانگین اندازه ذرات افزایش می یابند. بررسی نتایج طیف سنج فرابنفش- مرئی نشان می دهند که با آلایش نیکل، گاف اپتیکی نانوذرات اکسید روی کاهش می یابد که می تواند به دلیل برهم کنش تبادلی sp-d بین الکترون های نواری و الکترون های d یون های Ni 2+ باشد. بررسی مغناطیسی نمونه ارتعاشی نشان می دهد که نانوذرات اکسید روی و آلاییده با نیکل، از میدان صفر تا حدود 2000Oe خاصیت فرومغناطیس از خود نشان می دهند. در میدان های قوی تر، نانو ذرات Zn 1-x NixO با x برابر صفر و 0.01 خاصیت دیامغناطیسی و برای x بزرگتر از 0.01 نمونه ها از خود خاصیت پارامغناطیسی نشان می دهند.

توده گرانیتوئیدی کوه میش در 45 کیلومتری جنوب سبزوار واقع شده و از نظر تقسیم بندی زمین ساختی، بخشی از منطقه سبزوار است. ترکیب آن از گرانیت تا دیوریت و گابرو تغیر می کند و در زمره گرانیتوئیدهای نوع I قرار می گیرد. بنابر نمودار های ژئوشیمیایی دارای ماهیت آهکی-قلیایی و شبه آلومین تاپرآلومین ضعیف است. همچنین الگوی مسطح عناطر نادر خاکی نشان می دهد که خاستگاه ماگمای اولیه این توده در خارج از گستره پایداری گارنت است. در نمودارهای عنکبوتی عناصر کمیاب، همه فازهای توده گرانیتوئیدی مورد بررسی بی هنجاری منفی Nb و Ti و نیز بی هنجاری مثبت Rb و K مشاهده می شود که نشانگر محیط های فرورانشی است. مقایسه فراوانی عناصر ناسازگار سنگ های منطقه مورد بررسی با تغییرات این عناصر در گرانیتوئیدهای محیط های مختلف زمین ساختی، بیانگر تشابه آن ها با گرانیتوئیدهای کمان آتشفشانی آند است. همچنین نمودارهای تفکیک محیط های زمین ساختی، بیانگر ارتباط توده های مورد بررسی کوه میش با کمان آتشفشانی (VAG) بوده که در نتیجه فرورانش پوسته اقیانوسی نئوتتیس به زیر ایران مرکزی تشکیل شده است.

منطقه سرکوبه در شهرستان خمین و در بی ثبات ترین منطقه زمین ساختی (سنندج - سیرجان) قرار گرفته است. این منطقه شامل انواع مختلفی از سنگ های رسوبی و آذرین از جمله سنگ های آهکی تجدید تبلور یافته، سنگ های سیلیسی و گابروها (گابرو قلیایی) هستند. کانی های اصلی گابروها پلاژیوکلاز، کلینوپیروکسن و کدر بوده، و کانی های بیوتیت، آمفیبول، کوارتز، آپاتیت و زیرکن به عنوان کانی فرعی، به علاوه کلریت، پرهنیت و آمفیبول نماینده ای از کانی های حاصل از تجزیه هستند. با توجه به بافت کانی های تشکیل دهنده سنگ، این سنگ ها دگرگون در زیر رخساره شیست سبز تا رخساره شیست سبز بوده اند. بنابر بررسی های سنگ نگاری انجام شده، بر روی کانی کلسیت از سنگ های آهکی تجدید تبلور یافته، ماکل دگرشکلی از نوع III و IV است. ماکل های دگرشکل دینامیکی تبلور دوباره کلسیت را که در دمای بالاتر از 200oC و حتی بیشتر از 250oC رخ داده است را نشان می دهند. همچنین بر اساس دماسنجی صورت گرفته روی کانی کلریت، دمای تبلور این کانی از 297oC تا 309oC (301.1±1.7oC) تشخیص داده شده است، که با نتایج به دست آمده، با دمای دگرشکلی در ماکل های کلسیت همخوانی دارد.

مناطق پی جویی سنجدک II و III بخشی از ناهنجاری های شرقی معدن سنگان در شمال غرب خواف را تشکیل می دهند. زمین شناسی منطقه شامل شیست های پرکامبرین، سنگ های رسوبی به سن ژوراسیک و کرتاسه تحتانی، توف و توده نفوذی به سن ائوسن هستند. انواع اسکارن در منطقه سنجدک III عبارتند از گارنت اسکارن، پیروکسن اسکارن، آمفیبول اسکارن، پیروکسن-گارنت اسکارن و گارنت-پیروکسن اسکارن. بر اساس آنالیز ریزپردازشی الکترونی گارنت ها به سری گراندیت (آندرادیت – گراسولار) وابسته اند، و پیروکسن ها از نوع دیوپسیدی و آمفیبول ها از نوع اکتینولیت های غنی از آهن هستند. دو نوع کانی سازی متفاوت صورت گرفته که عبارتند از 1- پیریت و مگنتیت وابسته به منطقه های اسکارنی در سنجدک III و 2- مگنتیت، اسپکیولاریت، باریت، هماتیت و گوتیت در منطقه های رگه ای (سنجدک II). رگه ها در راستای شمال شرقی- جنوب غربی قرار دارند. مقدار آهن با 37.9 درصد و منگنز با 32507 گرم در تن در نوع کانی سازی رگه ای بیشتر از اسکارنند و بالاترین مقادیر آرسنیک و مس (به ترتیب 158 و 332 گرم در تن) به زون های اسکارنی وابسته اند. اسکارن آهن منطقه سنجدک III از نوع کلسیمی است. کانی سازی رگه ای سنجدک II می تواند به فعالیت های گرماب های جوانتر وابسته باشد که در منطقه های گسلی تشکیل شده اند.

در مجموعه افیولیتی شمال تربت حیدریه سنگ های دگرگونی بیشتر از آمفیبولیت، آمفیبول شیست، گارنت هورنبلندیت و به ندرت از رسوب های تخریبی و شیمیایی دگرگون شده یافت می شوند. محاسبات دما- فشارسنجی نمونه های آمفیبولیت نشان دهنده دمای بالاتر از 800 درجه سانتیگراد و فشار کمتر از 5 کیلوبار است. شرایط دگرگونی نمونه های آمفیبول شیست و گارنت هورنبلندیت فشار 7.5 تا 13 کیلوبار و دمای 570 تا 770 درجه سانتیگراد است. این شرایط دگرگونی تقریبا با دما و فشار محاسبه شده نمونه گارنت شیست هم جوار هم خوانی دارد. با توجه به ترکیب شیمیایی آمفیبول، شواهد بافتی و کانی شناسی، محاسبات دما- فشارسنجی و تغییرات گرادیان دگرگونی، نمونه های آمفیبولیت محصول سیستم گرمابی (هیدروترمال) پشته میان اقیانوسی در نظر گرفته شده اند در حالی که نمونه های دیگر به واسطه دگرگونی قاعده ای در شروع فرورانش به وجود آمده اند. همزیستی متاپلیت با متابازیت های قاعده ای در مجموعه افیولیتی شمال تربت حیدریه موید آن است که فرایند شروع فرورانش و جایگزینی افیولیت مجاور یک حاشیه قاره ای روی داده است.

مخروط آتشفشانی آروانه وابسته به بخش شرقی مجموعه آتشفشانی سهند در جنوب غرب شهرستان بستان آباد قرار گرفته است. این مخروط با ترکیب گدازه ای داسیت، آندزیت داسیت و ریوداسیت در ارتباط با فعالیت های آتشفشانی جوان سهند به سن پلیوسن-پلئیستوسن تشکیل شده است. بر اساس مطالعات پتروگرافی، کانی های فنوکریست شامل پلاژیوکلاز + هورنبلند + بیوتیت ± کوارتز ± فلدسپار پتاسیم است. بافت اصلی این سنگ ها هیالوپورفیریک و میکرولیتی پورفیریک است. ترکیب پلاژیوکلازها اغلب در بخش مرکزی آندزین و در حاشیه لابرادوریت است. ترکیب بیوتیت بر اساس مقادیر Si و FeO/FeO+MgO از نوع بیوتیت منیزیوم دار بوده و بیوتیت های مورد بررسی با میزان Mg/Mg+Fe+Mn بین 52/0تا61/0 در شرایط گریزندگی نسبتا بالای اکسیژن تشکیل شده و به سری ماگمایی آهکی-قلیایی وابسته اند. ترکیب شیمی فنوکریست های آمفیبول از نوع کلسیک است. حضور آمفیبول های کلسیک در سنگ های ماگمایی نشانه وابستگی این سنگ ها به ماگماهای وابسته به محیط های تکتونوماگمایی فرورانشی است. ترکیب شیمی آمفیبول شرایط گریزندگی بالای اکسیژن در ماگمای تشکیل دهنده این سنگ ها را تایید می کند. خاستگاه ماگمایی گدازه های مخروط آتشفشانی آروانه بر اساس ترکیب شیمی بیوتیت و آمفیبول در ارتباط با حاشیه فعال قاره ای وابسته به فرورانش تعیین می شود. شرایط دما-فشار تبلور سنگ ها بر اساس ترکیب شیمی فنوکریست ها و با استفاده از روش های متعدد به ترتیب در حدود 700 تا 800 درجه سانتی گراد در گستره 3 تا 6 کیلوبار تعیین می شود. بر اساس فشار محاسبه شده احتمالا می توان شروع تبلور فنوکریست ها را از عمق 18 کیلومتری پوسته قاره ای منطقه در نظر گرفت.

مجموعه سنگ های آذرین به سن ائوسن در شمال شرق مشکین شهر رخنمون دارند و بیشتر شامل آندزیت، بازالت، بازالت آندزیتی، تفریت و گاهی آنالسیم تفریت هستند. این سنگ ها سرشت قلیایی با پتاسیم بالا و شوشونیتی از خود نشان می دهند. بلورهای آنالسیم به صورت فنوکریست های درشت شکل دار تا نیمه شکل دار به همراه کلینوپیروکسن در بیشتر سنگ های تفریتی و فلدسپاتوئیددار این منطقه حضور دارند. عدم وجود کانی های آبدار اولیه مانند آمفیبول و میکا، وجود شکستگی های فراوان در آنالسیم های مورد بررسی ناشی از افزایش حجم در خلال جانشینی سدیم به جای پتاسیم، وجود کلینوپیروکسن های کلسیم دار و پلاژیوکلاز به جای معادل سدیم دار آن ها نشانگرکافی نبودن سدیم اولیه و آب در ماگمای والد این سنگ ها برای تبلور اولیه آنالسیم است. نتایج حاصل از بررسی های پراش پرتو ایکس که وجود بی نظمی ناشی از جانشینی در ساختار آنالسیم را مشخص می کند، و نیز وجود کانی لوسیت به صورت میانبار در آنالسیم و وجود آثاری از لوسیت اولیه در حاشیه کانی های آنالسیم، نشان دهنده تاثیر فرآیندهای ماگمایی تاخیری و ثانویه در ماگما در خلال سرد شدن و تبدیل کانی لوسیت به آنالسیم در اثر فرآیند جانشینی سدیم به جای پتاسیم در سنگ های مورد بررسی است.

نهشته های لسی و شبه لسی کواترنری در استان گلستان بیش از 3200 کیلومتر مربع وسعت دارد. کانی شناسی نهشته های لسی به روش تصادفی در روند شرقی- غربی استان گلستان با استفاده از پراش سنج های پرتو ایکس، میکروسکوپ الکترونی روبشی و پراکندگی انرژی پرتو ایکس بررسی شد. نتایج بدست آمده عبارتند از کانی های کوارتز، کلسیت و کانی های رسی نظیر ایلیت و کلریت در نهشته های لسی. بر اساس شواهد کانی شناسی یاد شده می توان غالب بودن شرایط آب و هوای سرد و خشک را در زمان نهشته شدن رسوب های لسی پیشنهاد کرد.

توده های نفوذی البرز مرکزی با ترکیب سنگ شناسی الیوین گابرو، الیوین مونزودیوریت، الیوین مونزونیت و پیروکسن مونزونیت به شکل سیل، لوپولیت، فاکولیت، استوک و پلاگ در درون سنگ های آذرآواری سازند کرج و معادل آن جای گرفته اند. مجموعه کانی های تشکیل دهنده این سنگ ها عبارتند از پلاژیوکلاز، فلدسپار قلیایی، پیروکسن، الیوین و بیوتیت. بررسی های شیمی کانی انجام شده روی پیروکسن های موجود در توده های نفوذی بیان گر حضور دو نوع کلینوپیروکسن با ترکیب دیوپسید و اوژیت است. ترکیب شیمیایی پیروکسن ها بیان گر شکل گیری آن ها در محیط وابسته به فرورانش است. میانگین دمای تبلور کلینوپیروکسن ها حدود 1080 تا 1250 درجه سانتی گراد ارزیابی شده و به نظر می رسد که کلینوپیروکسن ها در دمای پایین تری نسبت به ارتوپیروکسن ها شکل گرفته باشند. همچنین فشار محاسبه شده کمتر از 9 کیلوبار است و میزان آب ماگمای تشکیل دهنده این سنگ ها بالا بوده است. بالا بودن فشار بخشی اکسیژن و نیز میزان آب ماگما طی تکامل ماگمایی می تواند بیانگر تبلور کلینوپیروکسن ها طی صعود ماگما و در فشارهای متفاوت باشد. مشابه بودن ویژگی های صحرایی، سنگ نگاری، شیمی کانی، نزدیکی مکانی و زمانی سنگ های مناطق مورد بررسی نشان از رابطه ژنیتیکی و خویشاوندی نزدیک و احتمالا خاستگاه یکسان دارد.