زن در توسعه و سیاست
سال:1388 | دوره:7 | شماره:1 (پیاپی 24) |تعداد مقالات:7

احزاب به عنوان یک نهاد مدنی در جامعه وظیفه سهیم کردن افراد در قدرت سیاسی کشور را بر عهده دارند، بنابراین می توانند در سلامت سیستم توزیع قدرت و جلوگیری از انحصار قدرت در دست گروه یا قشر خاص و در نهایت اصلاح ساختار حکومتی و اداره کشور بسیار مهم باشند. در این پژوهش میزان مشارکت سیاسی زنان در سطوح مختلف ارکان جزیی کشور را مطالعه می کنیم که با استفاده از نظریه های بکرک و بارتز در خصوص شیوه اعمال قدرت سیاسی فاعلان قدرت بر مفعولان قدرت انجام شده است. طبق این تئوری، اعمال قدرت در بعضی از سازمان های سیاسی به صورت تصمیم گیری پنهان و از طریق آرایش صحنه توسط فاعلان قدرت (مردان) بر مفعولان قدرت (زنان) است. طبق این دیدگاه، فاعلان قدرت، منافع (خواست ها) مفعولان قدرت را در نظر نمی گیرند، بنابراین خواسته های مفعولان قدرت اصولا در نظام سیاسی مطرح نمی شود و هنگامی که خواسته های زنان اهمیتی ندارد پس مشارکت زنان در سطوح عالی حزب نمود پیدا نمی کند. روش تحقیق، توصیفی است و اطلاعات از مطالعه منابع اسنادی گردآوری شده اند. به این ترتیب که از هر جناح 5 نمونه انتخاب می شوند که هم از احزاب سیاسی باسابقه و هم از احزاب جدید باشند. با توجه به یافته های تحقیق مشخص می شود که میزان مشارکت سیاسی زنان در بخش های مختلف حزبی، به خصوص سطوح عالی احزاب (شورای مرکزی کمیته های کلیدی)، به شدت پایین است و بیشتر در نقش های ستادی و خدماتی فعالیت می کنند.

ادبیات عرفانی حوزه ای وسیع و گسترده از رمزپردازی را پیش چشم خواننده رمزجو می گشاید. خاصیت رمز، دوسوگرایی آن است. رمزهای عرفانی از دو ساحت متقابل آسمانی و زمینی برخوردار هستند. واژه زن در ادب فارسی از کلمه هایی است که دست مایه رمزپردازی و سمبولیسم قرار گرفته است. مقاله حاضر تلاش می کند تا وجوه مختلف این سمبولیسم را مطالعه کند. میدان این مطالعه، شعر و نثر عرفانی است. از مجموعه شعر عرفانی، اشعار مولانا جلال الدین را در دیوان و مثنوی مطالعه کرده ایم. جز او از آثار سنایی غزنوی و عطار هم سود جسته ایم. در حوزه نثر عرفانی کتاب تذکره الاولیا و صفه الصفوه را مطالعه نموده ایم، اما به مناسبت از کتاب هایی چون کشف الحقایق نسفی هم سود برده ایم. روش تحقیق، تحلیل محتوا است. در این راستا آثار عرفانی را مطالعه و از آن ها نمونه برداری کرده ایم. در پایان، مقایسه ای تحلیلی بین ادب عرفانی فارسی و عربی و شعر ابن عربی و نگاه او نسبت به زن انجام شد و نیز بعضی از جلوه های واژه زن را با مفهوم آنیما در روان شناسی یونگ تطبیق دادیم. نتیجه این مطالعه نشان می دهد که در رمزپردازی واژه زن در ادبیات فارسی و سمبولیسم استفاده از این واژه فاصله ای بسیار، از ملکوت تا ملک و از عرش تا فرش، وجود دارد. نمادپردازی این واژه گاهی نمایشی ابلیس وار از زن ارایه می دهد و او را سرمنشا گناه و خطا می داند که بشریت تحت تسلط بدخویی های اوست. از سوی دیگر، نمادپردازی الهی این واژه آن را تا حد توحید و یکی شدن با خداوند بالا می برد. زن، نمونه تجلی حق و در شکل عروس های شعری یا مادر طبیعت و جهان ظاهر می شود. این سمبول دوم زیباترین تصویرهای ممکن را از زن ارایه می دهد. درست بر خلاف تصویر پیشین زن که گمراه کننده و مضل است، در این جا زنانی در سیمای دختر ترسا و لیلی، هادی و راهنمای سالک به سوی حقیقت حق می شوند.

بسیاری از شاعران در اشعار خود به نوعی به مقوله زن پرداخته یا به آن اشاره ای داشته اند. طرز تلقی و نوع دیدگاه آنان به زن متاثر از دیدگاه عام حاکم بر جامعه و نیز تجربه های شخصی شاعر است. معروف عبدالغنی رصافی تقریبا تمام جوانب مشکلات اجتماعی زن را مطالعه کرده است. هر چند او به این مشکلات واقف بوده و تلاشی فراوان داشته تا زن را از قید و بندهای حاکم برهاند، اما محدودیت ها مانع می شد تا پا را از حصار گفتمان جامعه فراتر نهد. در ورای اشعار او روحی بزرگ قرار دارد که مقوی آن اسلام است. این دسته اشعار به طور عمده از احساسات و عواطف شاعر نسبت به زنان سرچشمه می گیرد. طبق اشعار، رصافی مسلمانی است که گاهی تحت تاثیر فرهنگ ساختگی غرب دست خوش انحرافاتی جزیی می شود اما در نهایت به فرهنگ غالب و ریشه دار اسلامی بر می گردد.

ادبیات داستانی یکی از پایگاه هایی است که در آن کلیشه های جنسیتی بازتولید می شود و همانند سایر عرصه های علمی، پیوسته چهره ای تکراری از زنان ترسیم می کند. بر این اساس، مقاله حاضر در پی مطالعه این نکته است که چگونه متون ادبی تمایزات جنسی در یک فرهنگ را بازتاب می دهد و چگونه به بازنمایی تقسیم بندی جنسیتی می پردازد. این نابرابری ها در آثار برگزیده دولت آبادی به چه شکل و در چه قالبی نمایش داده می شود. روش به کار رفته در این پژوهش تحلیل محتوا است. حاصل مطالعه ها چنان می نماید که در داستان های هجرت سلیمان، باشبیرو، جای خالی سلوچ و کلیدر، خشونت نقشی اساسی دارد که با منشاهای متفاوت و در قالب های گوناگون (آشکار و پنهان) ظاهر می شود و زنان را مغلوب می سازد.

در سالیان اخیر، تغییراتی مهم در تدوین کتاب های درسی صورت پذیرفته و محتوای آن ها بازنگری شده است. تحقیق حاضر، شیوه باز تولید نقش های جنسیتی در محتوای کتاب های فارسی دوره دبستان را مطالعه می کند. به همین منظور، محتوای کتاب ها در چهار مولفه تصاویر، خویشاوندان، والدین و نقش های شغلی با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا مطالعه شده است. یافته ها نشان می دهد که تصاویر جنس مذکر به وضوح بیشتر از تصاویر جنس مونث است. زنان بیشتر در نقش های کودکی و نوجوانی و مردان عمدتا در نقش های بزرگ سالی به تصویر کشیده شده اند. هم چنین، خویشاوندان مذکر به نحوی چشم گیر بیش از خویشاوندان مونث منعکس شده اند. اگرچه در سالیان اخیر تعداد و تنوع مشاغل معرفی شده بیشتر شده، ولی نسبت مشاغل زنانه کمتر و نسبت مشاغل مردانه بیشتر شده است. بر اساس نتایج، انتساب نقش خانه داری به زنان کاهش و ترسیم زنان در نقش های حرفه ای و تخصصی افزایش یافته است. برخلاف سایر موارد، در معرفی والدین، انعکاس نقش های جنسیتی زنان بیش از مردان بود.

تبادل فرهنگی- هنری و تاثیرات آن به خصوص در زمینه پوشاک زنان در بحرانی ترین برهه تاریخی، یعنی زمان شکل گیری سلسله اشکانیان پس از حمله و ورود بیگانگانی چون اسکندر و یونانیان در قلمرو امپراتوری بزرگ هخامنشیان، و مطالعه علت تحولات رخ داده در نوع البسه زنان در طول تاریخ اشکانیان هدف اصلی مقاله حاضر است. اشاعه سبک هلنیسم در شرق و به ویژه در ایران موجب تحولات بسیاری در زمینه های مختلفی چون اقتصاد، مذهب، فرهنگ، هنر و ... شد و درک این مطلب که میزان نفوذ فرهنگ جدید در تمدن کهن ایرانی تا چه حد بوده است از اهمیتی ویژه برخوردار است. بنابراین در این پژوهش سعی شده است انواع تن پوش زنان در هر دو تمدن ایران و یونان مطالعه و پس از تشریح جزییات پوشاک آن ها، شباهت ها و تفاوت ها با یکدیگر مقایسه و میزان تاثیر و تاثر متقابل دو تمدن در این زمینه تجزیه و تحلیل شود. روش کار در تحقیق، اسنادی است و نتیجه های به دست آمده نشان می دهند که فرهنگ پوشش ایرانیان و یونانیان، به علت رخداد جنگ های متعد میان دو تمدن و نفوذ عوامل متقابل در سبک هنری هر یک از آن ها، دارای روابطی معنادار و عمیق بوده است و در زمینه نوع دوخت و تزیینات لباس به طور کاملا متاثر از یکدیگرند.

هدف مقاله حاضر مطالعه تفاوت های نقاشی های زنان و مردان، بدون محدود شدن به پیش فرض های هنر زنانه و هنر مردانه است. به همین دلیل ابتدا به جریان پیدایش دوگانگی هنر زنانه و مردانه در طول قرن هجدهم و نوزدهم می پردازیم. سپس گونه های مختلف نقاشی زنان، نقاشی زنانه و نقاشی فمینیستی را از یکدیگر متمایز می کنیم تا برنامه ای عملی برای مطالعه نقاشی زنان تدوین شود. در نهایت سعی می کنیم با ارایه یک مدل نظری تفاوت میان شگردهای بصری، سبک هنری، فضای رنگی و ... را در نقاشی زنان و مردان نشان دهیم.  جامعه آماری شامل 2525 تابلو و جامعه نمونه شامل 370 تابلو نقاشی می باشد که در سه مال اول سال 1387 در 60 نگارخانه فعال تهران به نمایش درآمده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که نقاشی زنان به لحاظ شگردهای بصری، روشن تر، منظم تر، شفاف تر و پرتزیین تر از نقاشی های مردان است. هم چنین به لحاظ سبکی، سمبولیستی تر و دکوراتیوتر هستند.