مجله دیابت و متابولیسم ایران
سال:1388 | دوره:8 | شماره:4 (پیاپی 29) |تعداد مقالات:11

جمعیت سالمندان (60 و یا 65 ساله و بالاتر) در ایران همانند سایر کشورهای جهان در حال افزایش است به طوری که پیش بینی می شود درصد مردان و زنان بالای 65 سال در سال 2020 به ترتیب به %9.4 و %9.1 افزایش یابد. از طرف دیگر، بیماری دیابت یکی از شایع ترین بیماری های مزمن بوده و شیوع آن با افزایش سن به میزان بارزی افزایش می یابد؛ از این رو بیماری دیابت یکی از معضلات سالمندی محسوب می گردد. معمولا سالمندان دیابتی به چندین بیماری دیگر به طور همزمان مبتلا هستند، لذا در درمان آنان تصمیم گیری فردی توام با در نظر گرفتن تداخلات دارویی، بیماری های همراه، شرایط جسمی و روانی آنان به طور جداگانه ضروری است. همچنین توجه به عوارض دیابت به ویژه هیپوگلیسمی باید مدنظر قرار گیرد. ارایه آموزش های لازم به فرد سالمند و خانواده او به حفظ استقلال وی در درمان و مراقبت از خود کمک کرده و نیز انجام معاینات منظم و دوره ای قلب، چشم و آزمایش های ضروری دیگر، سبب بهبود کیفیت زندگی آنان، کاهش هزینه های درمانی و بار دیابت شده می شود. با توجه به این که رشد جمعیت سالمندان در کشورهای جهان از جمله ایران در حال افزایش است و از آنجایی که توجه و احترام به افراد مسن بر اساس مسایل اعتقادی و اجتماعی ما از اهمیت ویژه ای برخوردار است و از طرفی نبود مطالعات کافی در زمینه دیابت و سالمندی در ایران، به نظر می رسد که مطالعه مشکلات ناشی از دیابت و نیز آموزش و درمان دیابت در سالمندان ایرانی نیاز به توجه ویژه ای دارد.

مقدمه: گیاهان دارویی و مشتقات آنها اگر چه از دیر باز در درمان دیابت قندی و عوارض ناشی از آن مطرح بوده اند، ولی در مورد اثر بخشی قطعی بسیاری از آنها تاکنون شواهد تحقیقاتی و معتبر یافت نشده است. در بررسی حاضر اثر ضد دیابتی علف هفت بند مورد بررسی قرار گرفتروش ها: تعداد 32 راس صحرایی نر به چهار گروه کنترل، کنترل تحت درمان، دیابتی و دیابتی تحت درمان تقسیم شدند. دو گروه تحت تیمار، از غذای موش حاوی گیاه به مدت 6 هفته استفاده نمودند. برای دیابتی نمودن موش ها از استرپتوزوتوسین استفاده گردید. میزان گلوکز و لیپیدهای سرم قبل از بررسی و در هفته های 3 و 6 پس از بررسی تعیین گردید. تراکم سلول های بتا در جزایر لانگرهانس با استفاده از روش رنگ آمیزی گومری مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: در گروه دیابتی تحت درمان با گیاه، میزان گلوکز سرم بطور معنی دار در هفته های 3 و 6 کمتر از گروه دیابتی درمان نشده بود (P<0.05)، به علاوه سطح کلسترول تام در گروه دیابتی تحت تیمار در همین هفته ها تغییر معنی دار در مقایسه با گروه دیابتی درمان نشده نشان نداد، تفاوت موجود بین دو گروه دیابتی و دیابتی تحت تیمار از نظر تری گلیسرید در حد معنی دار بود (P<0.01) و درمان موش های دیابتی با هفت بند تغییر معنی دار میزان کلسترول HDL و LDL در مقایسه با گروه دیابتی درمان نشده ایجاد ننمود. از نظر بافت شناسی تیمار با علف هفت بند نیز تغییر معنی دار در گروه دیابتی ایجاد ننمود.نتیجه گیری: مصرف خوراکی علف هفت بند در مدل تجربی دیابت قندی، دارای اثر هیپوگلیسمیک بوده و موجب تغییر قابل توجه در تری گلیسرید سرم می گردد.

مقدمه: از سازوکارهای شناخته شده ضایعات قلبی عروقی ناشی از دیابت، افزایش آنزیم مبدل آنژیوتانسین(ACE)  و کاهش نیتریک اکساید(NO)  در سرم می باشد. در این مطالعه اثر هارمین بر میزان فعالیت آنزیم ACE و همچنین میزان تولید نیتریک اکساید در دیابت مورد بررسی قرار گرفت.روش ها: در این مطالعه از 18 موش در سه گروه کنترل، دیابتی و دیابتی درمان شده با هارمین استفاده گردید. از استرپتوزوسین (STZ) جهت دیابتی کردن موش ها استفاده شد. پس از درمان موش های دیابتی شده با هارمین به مدت سه هفته، میزان ACE سرم به روش HPLC اندازه گیری گردید. میزان فعالیت نیتریک اکساید نیز به روش گریس اندازه گیری گردید. از آزمون t-student، در مقایسه نتایج استفاده شد.یافته ها: میزان فعالیت ACE سرم در گروه دیابتی نسبت به کنترل افزایش معنی داری را نشان داد که در گروه درمان شده توسط هارمین به میزان معنی داری کاهش یافت (P<0.05). میزان NO در سرم موش های دیابتی گروه دیابتی نسبت به کنترل بطور معنی داری کاهش یافت. میزان این کاهش %50 بوده (P<0.01) که در گروه درمان شده توسط هارمین موجب افزایش معنی دار میزان نیتریک اکسید (NO) گردید بطوریکه میزان آن به حد تقریبی کنترل برگشت (P<0.05).نتیجه گیری: از مطالعه اخیر می توان چنین نتیجه گیری نمود که هارمین ازطرفی موجب کاهش فعالیت آنزیم ACE و از طرف دیگر موجب افزایش و نرمال شدن میزان NO در سرم گروه درمان شده با هارمین می گردد که شاید در بهبود عواقب قلبی و عروقی ناشی از دیابت موثر باشند.

مقدمه: هدف از این بررسی، تعیین میزان بروز دیابت نوع 2 و عوامل خطر ساز مرتبط با آن در جمعیت شهری تهران بود.روش ها: جمعیت مورد مطالعه، 2993 نفر فرد غیر دیابتی بالای 20 سال بودند. قند خون توسط آزمون تحمل گلوکز در ابتدای مطالعه و پس از میانه 3 سال پیگیری تعیین گردید. دیابت نوع 2، قند ناشتای مختل (IFG) و تحمل گلوکز مختل (IGT)، بر اساس معیار سال 2003 انجمن دیابت آمریکا تعریف شدند. از آزمون رگرسیون کاکس برای تعیین عوامل خطر ساز مرتبط با بروز دیابت و محاسبه نسبت مخاطره (HZ) به همراه فاصله اطمینان %95 استفاده شد.یافته ها: بعد از 9362 نفر - سال پیگیری، تعداد 123 مورد دیابت نوع 2 شناخته شد [میزان بروز استاندارد شده بر اساس سن و جنس 11.8 (9.7-13.9) در هر 1000 نفر – سال]. در مدل تعدیل شده برای سن؛ جنس مونث، سابقه فامیلی دیابت، چاقی عمومی، چاقی شکمی، پرفشاری خون، کلسترول HDL پایین، تری گلیسرید بالا،IFG  و IGT به طور معنی داری با بروز دیابت در ارتباط بودند و بالاترین HZ مربوط به IGT بود [9.3 (6.3-13.7)]. در مدل نهایی، متغیرهای مستقل پیش بینی کننده بروز دیابت و HZ آنها به ترتیب سن [1.02 (1.0-1.04)]، سابقه فامیلی دیابت [1.70 (1.07-2.70)]، چاقی [2.02 (1.07-3.81)]،  [4.25 (2.56-7.04)] IFGو [6.47 (3.85-10.84)] IGT بودند.نتیجه گیری: نزدیک به %1.2 جمعیت شهری بالای 20 سال تهران هر ساله مبتلا به دیابت نوع 2 می شوند. چاقی و تحمل گلوکز غیرطبیعی مهمتری عوامل خطر ساز هستند که باید در برنامه پیشگیری از دیابت نوع 2 مورد توجه قرار گیرند.

مقدمه: سلامت جنسی مساله مهمی است که اغلب در مراقبت بیماران دیابتی نادیده گرفته می شود. بر خلاف اختلال نعوظ در مردان دیابتی که مطالعات زیادی در مورد آن انجام شده است، در مورد اختلال عملکرد جنسی در زنان  مطالعه چندانی نشده است. هدف از این مطالعه ارزیابی فراوانی اختلال عملکرد جنسی در زنان مبتلا به دیابت نوع 2 و مقایسه آن با یک گروه کنترل هم سن بوده است.روش ها: 50 بیمار زن مبتلا به دیابت نوع 2 که دارای همسر و زندگی زناشویی مشترک بودند و جهت کنترل از فروردین تا اسفند 1386به کلینیک غدد بیمارستان قائم مراجعه کرده بودند انتخاب شدند. هموگلوبین گلیکوزیله(HbA1C)  و قند خون ناشتا(FBS)  در تمام بیماران اندازه گیری و عملکرد جنسی (SF) آنها با استفاده از پرسشنامه ارزیابی شد. امتیاز عملکرد جنسی در مورد هر یک از اجزای آن محاسبه و با یک گروه شاهد 40 نفری متاهل و با سن مشابه مقایسه شد.یافته ها: سن متوسط در گروه بیماران 39±68 سال و گروه کنترل 42±53 سال بود. نمایه توده بدنی (BMI) در گروه بیماران 29.5±6Kg/m2 و در گروه کنترول 21.8±6Kg/m2 بود. FBS در گروه بیماران 123.3±69.5mg/dl و HbA1C در آنها 8.95±1.9 درصدگزارش شد. امتیاز عملکرد جنسی در تمایل جنسی، تحریک پذیری، مرطوب شدن واژن، ارگاسم  و رضایت جنسی کلی، در گروه بیماران کمتر از گروه کنترل بودند (P<0.05). سن و مدت ابتلا به دیابت رابطه منفی با تمام مراحل عملکرد جنسی داشتند ولی رابطه آماری قابل ملاحظه بین امتیاز عملکرد جنسی و BMI، میزان کنترل قندخون (FBS و HbAlC)، تحصیلات و شغل بیمار وجود نداشت.نتیجه گیری: دیابت نوع 2 بصورت قابل ملاحظه ای عملکرد جنسی زنان مبتلا را مختل می کند. سن و مدت ابتلا به بیماری عوامل تعیین کننده در امتیاز عملکرد جنسی هستند.

مقدمه: هدف از این مطالعه ارزیابی ارتباط سطح سرمی رزیستین، آدیپونکتین و ویسفاتین با احتمال ابتلا به دیابت بارداری و سندرم متابولیک پس از بارداری بود.روش ها: این مطالعه موردی - شاهدی بر روی 146 زن باردار مراجعه کننده به درمانگاه مراقبت های بارداری مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد که از این تعداد 70 زن مبتلا به دیابت بارداری و 76 زن نیز بارداری طبیعی داشتند. افراد شرکت کننده در دوران بارداری و به مدت 12-6 هفته پس از زایمان تحت مراقبت بودند.یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که غلظت هر سه آدیپوکین مورد مطالعه، اختلاف معناداری در بین زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری و زنان با بارداری طبیعی داشت. در زنان مبتلا به دیابت بارداری نسبت به زنان با بارداری طبیعی، غلظت ویسفاتین بالاتر (10.62±8.12ng/ml در مقابل 4.30±4.00ng/ml، P<0.01)، غلظت آدیپونکتین پایین تر (9.07±5.10 mg/ml در مقابل 13.45±8.53، P<0.01) غلظت رزیستین پایین تر (5.04±2.03ng/ml در مقابل 13.45±8.53mg/ml، P<0.01) بود. بین بروز سندرم متابولیک پس از زایمان و سطح سرمی پایین رزیستین و آدیپونکتین در دوران بارداری ارتباط معناداری یافت شد که این ارتباط با سطح سرمی ویسفاتین معنادار نبود. آنالیز رگرسیون مستقل از سن و نمایه توده بدنی، بین سطح سرمی آدیپونکتین و رزیستین با ابتلا به سندرم متابولیک پس از زایمان ارتباط معنی داری نشان نداد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر ارتباط احتمالی غلظت آدیپوکین ها را با ابتلا به دیابت بارداری نشان می دهد ولی این ارتباط در مورد سندرم متابولیک پس از زایمان مورد تردید است. هر چند مطالعات بیشتری در این زمینه برای آشکار شدن سازوکار آدیپوکین ها در پیشگویی ابتلا به دیابت بارداری و سندرم متابولیک پس از زایمان مورد نیاز است.

مقدمه: دیابت، یکی از بیماری های شایع در سراسر دنیاست. با توجه به مزمن بودن بیماری دیابت و هزینه سنگینی که بر سیستم بهداشت و درمان تحمیل می کند، این مطالعه جهت بررسی شیوع دیابت و اختلال گلوکز ناشتا در استان سمنان انجام شد.روش ها: این مطالعه اپیدمیولوژیک به صورت مقطعی در جامعه شهری و روستایی استان سمنان 3799 نفر از افراد 70-30 ساله انجام شد. پس از تکمیل پرسشنامه و اندازه گیری وزن، قد، دور کمر و دور باسن، از کلیه افراد پس از ناشتایی 12 ساعته یک نمونه خون جهت اندازه گیری قند خون، تری گلیسرید، کلسترول، LDL وHDL  گرفته شد.یافته ها: در این مطالعه، 3799 نفر از ساکنین استان سمنان مورد بررسی قرار گرفتند. میانگین سنی افراد مورد بررسی 45±10 سال بود. شیوع دیابت و اختلال گلوکز ناشتا در استان به ترتیب 9 درصد و 15.4 درصد برآورد شد. شیوع دیابت در زنان 9.9 درصد و در مردان 7.9 درصد بود. در بیش از 47 درصد از موارد دیابت، بیماران از ابتلا به آن بی اطلاع بودند. شیوع دیابت در شهرنشین ها 9.7 درصد و در ساکنین روستا 7.4 درصد بود.نتیجه گیری: این مطالعه شیوع نسبتا بالای دیابت و IFG را در استان سمنان نشان داد. شناسایی و بیماریابی و افزایش آگاهی و آموزش عمومی می تواند در پیش گیری از بیماری، تشخیص به موقع و کنترل مطلوب آن نقش موثر داشته باشد.

مقدمه: آدیپونکتین، یک پروتئین اختصاصی بافت چربی و متعلق به خانواده کالکتین می باشد که در پلاسمای انسان در سطح بالایی وجود دارد، این پروتئین از طریق مهار تولید TNF-a1 توسط ماکروفاژها و مهار بیان sICAM-1 و sVCAM-1 و sE-Selectin از اتصال مونوسیت ها به سلول های اندوتلیال جلوگیری کرده، می تواند در محافظت در برابر ضایعات عروقی نقش داشته باشد. در این مطالعه غلظت سرمی آدیپونکتین در بیماران دیابتی با و بدون بیماری قلبی عروقی بررسی شده است.روش ها: این تحقیق مورد - شاهدی در سال 85-84 بر روی 95 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم اصفهان انجام گرفت. این افراد بر اساس نتایج آنژیوگرافی به دو گروه دارای بیماری قلبی و عروقی و بدون بیماری قلبی و عروقی تقسیم شدند. این بیماران از نظر جنس و نمایه توده بدنی (BMI) همسان شدند. سطح سرمی آدیپونکتین به روش RIA اندازه گیری شد. در این بیماران علاوه بر آدیپونکتین، شاخص هایی مانند FBS، کلسترول، تری گلیسرید و HDL هم اندازه گیری گردید.یافته ها: سطح سرمی آدیپونکتین در افراد دیابتی بدون بیماری قلبی و عروقی بالاتر از بیماران دیابتی با بیماری قلب و عروقی بود اما این اختلاف از نظر آماری معنی دار نبود.نتیجه گیری: کاهش غلظت آدیپونکتین در افراد دیابتی می تواند عاملی برای ایجاد ماکروآنژیوپاتی باشد بنابراین می توان پیشگویی کرد که تولید آدیپونکتین نوترکیب می تواند در معالجه و محافظت از بیماری قلبی عروقی در این بیماران مفید باشد. برای دستیابی به این هدف مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

مقدمه: مطالعات متعدد نشان داده اند که افزایش سطح هموسیستئین با افزایش خطر بیماری عروق کرونر (CHD) همراه است. این مطالعه با هدف بررسی رابطه هیپرهموسیستئینمی و بیماری عروق کرونر (CHD) در ساکنان مناطق شهری ایران انجام گرفت.روش ها: این مطالعه به روش مقطعی روی 358 نفر (129 مرد و 229 زن) در منطقه 17 تهران انجام گرفت. از افراد به ظاهر سالم که در محدوده سنی 46-25 سال قرار داشتند (میانگین سنی 43.4±11.3 سال) الکتروکاردیوگرام 12 (ECG) اشتقاقی در حالت استراحت گرفته و بر اساس کد مینه سوتا مورد تحلیل قرار گرفت. همچنین از پرسشنامهRose  برای تعیین ابتلا به بیماری عروق کرونر (CHD) استفاده و عوامل خطرزای CHD (شامل سطح هموسیستئین سرم) در افراد ایسکمیک و غیر ایسکمیک بررسی و نتایج بین گروه ها مورد مقایسه قرار گرفت.یافته ها: شیوع هیپرهموسیستئینمی در جمعیت مورد بررسی %53.4 بود. میانگین سطح هموسیستئین پلاسما در مردان به طور معنی داری بالاتر از زنان بود (P=0.001). اما تفاوت معنی داری بین سطوح سرمی ویتامین B12، هموسیستئین و فولات بین افراد ایسکمیک و غیر ایسکمیک دیده نشد (P>0.05).نتیجه گیری: بر اساس نتایج این مطالعه در جمعیت به ظاهر سالم جامعه (بدون بیماری شناخته شده قلبی)، بالا بودن میزان هموسیستئین تام عامل خطرزای مستقل CHD نمی باشد.

مقدمه: در این مطالعه فعالیت مسیر پیام رسانی wnt و تداخل آن با مسیر ضد استرس اکسیداتیو(FOXO)  بررسی شد. در مسیر پیام رسانیwnt ، القا توسط گلیکوپروتئین wnt صورت گرفته و پس از تحریک گیرنده این پیام به بتا کتنین رسیده که تعامل آن با GSK-3beta روند انتقال پیام را تعیین می کند.روش ها: در یک مطالعه مقطعی، دو گروه شامل بیماران مبتلا به سندرم متابولیک و بیماری عروق کرونری (47 نفر) و افراد سالم (42 نفر) وارد مطالعه شدند. RNA از خون افراد مورد مطالعه استخراج شد. به روش RT-PCR از RNA استخراج شده cDNA ساخته شد. میزان کمی بیان ژن هایGSK-3beta, beta-Catenin, C-myc, MnSOD, GADD45  به روش Real-Time PCR اندازه گیری شد.یافته ها: بیان ژن beta-catenin در بیماران به طور معنی داری از سایرین بالاتر بود (P=0.03) بیان هر دو ژن هدف مسیر FOXO در بیماران نسبت به گروه سالم بیان بالاتری داشت. بیان ژن MnSOD به طور معنی دار در گروه بیماران بالاتر بود (P=0.04) نسبت بیان ژن های هدف دو مسیر (MnSOD و C-myc) در حضور بیان بالای  beta-cateninبررسی شد. نسبت بیان MnSOD به  C-mycدر حضور بیان بالای beta-catenin به طور معنی داری بالاتر بود (P=0.04).نتیجه گیری: مطالعه ما نارسایی مسیر wnt را در حضور افزایش فعالیت مسیر FOXO در بیماران عروق کرونری و مبتلا به سندرم متابولیک نشان داد. این یافته ها پیشنهاد دهنده عوارض جانبی دفاع فیزیولوژیک بدن در مقابل استرس اکسیداتیو است که می تواند باعث استقرار سندرم متابولیک وعوارض آن شود. روشن است که تحقیقات دقیق تری برای اثبات این یافته ها ضروری است.

مقدمه: اثرات مفیدی از اسیدهای چرب بلند زنجیر غیر اشباعی با چندین باند مضاعف  (n-3 LCPUFA) n-3در بیماری های خودایمنی، آلرژیک و التهابی نشان داده شده است. این مطالعه بمنظور تعیین اثرات دوز پایین n-3 LCPUFA از مکمل روغن ماهی بر پاره ای از شاخص های هماتولوژیک غیر اختصاصی ایمنی و التهابی در گروهی از سالمندان ایرانی صورت پذیرفت.روش ها: 114 سالمند 65 ساله و بالاتر مقیم بنیاد خیریه کهریزک در این کارآزمایی بالینی تصادفی دارونما-کنترل دو سو کور مورد بررسی قرار گرفتند. در طول 6 ماه مطالعه، گروه دارونما، روزانه یک عدد کپسول حاوی یک گرم روغن تری گلیسرید با زنجیره متوسط دریافت نمودند و گروه مداخله، به مصرف روزانه یک گرم روغن ماهی حاوی n-3 300mg LCPUFA پرداختند. به منظور تعیین شاخص های هماتولوژیک شامل تعداد گلبولهای سفید، گرانولوسیت، لنفوسیت، پلاکت، گلبول قرمز و همچنین سطح هموگلوبین و هماتوکریت، نمونه های خونی قبل و پس از مداخله جمع آوری گردیدند.یافته ها: در پایان مطالعه، هیچ تغییر معنی داری در متغیرهای مطالعه در گروه دارونما مشاهده نگردید. در گروه مداخله تنها افزایشی معنی دار در سطح هموگلوبین در انتهای مطالعه نسبت به سطح اولیه آن یافت شد (P=0.0004). با این حال پس از آنالیز Repeated-Measurement، هیچ اثر کلی معنی داری از روغن ماهی بر سطح هموگلوبین و هماتوکریت نیز علاوه بر تعداد گلبول سفید، گرانولوسیت، لنفوسیت، پلاکت و گلبول قرمز نشان داده نشد.نتیجه گیری: دریافت دوز پایین  n-3 LCPUFAاز مکمل روغن ماهی به مدت 6 ماه هیچ اثری بر شاخص های هماتولوژیکی در این گروه از سالمندان ایرانی نداشت.