علوم مغز و اعصاب ایران
سال:1386 | دوره:6 | شماره:20-19 |تعداد مقالات:9

سابقه و هدف: در سالهای اخیر مطالعات متعددی در زمینه نقش ویتامین D و سیستم ایمنی بدن انجام شده است. گفته می شود ویتامین D نقش محافظتی قوی علیه تعدادی از بیماریهای اتوایمیون از جمله MS و سرطان را دارد. بمنظور بررسی نقش ویتامین D در بیماران MS این مطالعه انجام شده است.روش بررسی: تعداد 30 بیمار MS و 34 فرد طبیعی بعنوان گروه شاهد انتخاب شدند. وجود بیماری زمینه ای مثل نارسایی مزمن کلیوی، بیماریهای غدد درون ریز مصرف بیش از دو بار پالس کورتون در سال، مصرف اخیر کورتون در دو ماه گذشته، مصرف سیکلوسپورین و داروهای دیگر که ایجاد تداخل با سطح سرمی ویتامین D می نمودند از شرایط خروج از مطالعه بودند. از بیماران و افراد سالم پس از تکمیل پرسشنامه 5cc خون سیاهرگی گرفته شد و سرم آنها جهت چک آزمایشات مربوطه به آزمایشگاه ارسال شد.یافته ها: 30 بیمار MS براساس معیارهای مک دونالد انتخاب شدند. میانگین سنی بیماران 35±7.7 سال بود. تعداد 34 فرد سالم بعنوان گروه شاهد با میانگین سنی 35.4±8.1 سال انتخاب شدند. میانگین سطح سرمی 25(OH)D در جمعیت بیماران 19.05±2.4 MS و در جمعیت افراد شاهد 25.8±8.8 بود (P=0.05). میانگین سطوح سرمی PTH ,Ca ,P ,Mg در افراد MS و افراد شاهد اختلاف معناداری نداشت. تعداد بیماران MS که فقدان ویتامین D و میزان کافی ویتامین D سرمی داشتند به ترتیب 23 نفر 76.7) درصد)، 2 نفر 6.7) درصد) و 5 نفر 16.7) درصد) بودند. 17 بیمار 56.7) MS درصد) فقدان شدید ویتامین D (کمتر از (15ng/ml) داشتند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این مطالعه، سطح سرمی 25(OH)D در فصل تابستان در بیماران MS نسبت به افراد شاهد به شکل معناداری کمتر بود (P=0.05). در خصوص پایین بودن سطح سرمی ویتامین D در بیماران MS نسبت به افراد شاهد به نظر می رسد که بیماران MS یا به میزان کمتری با نور خورشید تماس داشتند و یا مواد غذایی و مکمل های ویتامین D کمتری مصرف کرده اند. این مطالعه نیز موید ارتباط ویتامین D و MS است و کاربرد ویتامین D در MS را توصیه می کند.

سابقه و هدف: اگرچه امروزه ورود تلفن های همراه به زندگی بشر باعث گسترش ارتباطات شده است؛ اما نگرانی ناشی از اثرات امواج مایکروویو ساطع شده از آن بر بیولوژی بافت ها جزء بحث برانگیزترین موضوعات باقی مانده است. مطالعه به منظور بررسی اثرات هیستولوژیک امواج شبیه سازی شده تلفن های همراه بر قشر مخچه خرگوش انجام شده است.روش بررسی: در این مطالعه 18 سرخرگوش نر نیوزیلندی انتخاب و بطور تصادفی به یک گروه کنترل و دو گروه تجربی تقسیم شدند 6) سرخرگوش در هر گروه). حیوانات گروه تجربی اول به مدت یک ماه روزانه 4 ساعت و گروه تجربی دوم نیز روزانه 8 ساعت در مواجهه با امواج مایکروویو با فرکانس 915 مگاهرتز و شدت 3 وات قرار گرفتند. پس از یک هفته، حیوانات گروه تجربی و گروه کنترل کشته شده و نمونه هایی از مخچه آنها جهت مطالعه با میکروسکوپ نوری و الکترونی آماده شدند. تعداد و اندازه سلول های پورکنژ در دو گروه کنترل وتجربی با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و در سطح معنی داری p<0.05 مورد آنالیز آماری قرار گرفت.یافته ها: نتایج نشان داد امواج ساطع شده از تلفن های همراه باعث کاهش ارتفاع سلول هایی پورکنژ مخچه در گروه های تجربی می شود. به طوری که میانگین قطر سلول هایی پورکنژ در گروه تجربی 4 ساعته (58.07±0.91) و در گروه تجربی 8 ساعته (57.81±1.3) می باشد که در مقایسه با گروه کنترل (63.98±0.57) کاهش معنی داری را نشان می دهد (p<0.05). در حالیکه مقایسه تعداد سلول هایی پورکنژ در گروه های تجربی 31±1.26)، (31.33±2.04) نسبت به گروه کنترل (34.17±2.12) کاهش معنی داری را نشان نداد (p>0.4). بررسی میکروگراف های الکترونی نیز افزایش میزان هتروکروماتین هسته سلول هایی پورکنژ را در گروه های تجربی نسبت به گروه کنترل تایید نموده است.نتیجه گیری: یافته های حاصل از مطالعات میکروسکوپ نوری و الکترونی نشان داد که تابش کوتاه مدت امواج شبیه سازی شده تلفن های همراه با کاهش فعالیت هسته و قطر سلول هایی پورکنژ می تواند باعث اثرات منفی در قشر مخچه خرگوش شود.

سابقه و هدف: در بیماران با نارسایی مزمن کلیه (ESRD) درمان معمول فعلی همودیالیز می باشد. علیرغم استفاده زیاد این متد درمان و نتایج مفید برای بیماران، این شکل درمان دارای عوارض عصبی زیادی میباشد که از آن جمله سردرد، تهوع و استفراغ، تشنج و ... و عارضه مرگبار دیررس آن دمانس دیالیزی است. لذا بر آن شدیم تا در بیماران دیالیزی این عوارض را بررسی نماییم تا بتوانیم راهکارهایی جهت کم کردن آنها پیدا نماییم.مواد و روشها: 120 بیمار دیالیزی به صورت مقطعی مورد بررسی قرار گرفتند. بدین صورت که معاینات عصبی قبل و بعد از هر دوره دیالیز و در طول مدت دیالیز به همراه ارسال نمونه خون بررسی سدیم و BUN در دو نوبت یکی قبل و دیگری بعد از دیالیز ارسال و نتایج معاینه کلینیکی و بررسی آزمایشگاهی همگی در پرسشنامه های تهیه شده ثبت و نتایج مورد بررسی نرم افزاری و با استفاده از آزمون های اختصاصی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: از 120 بیمار مورد مطالعه 56 نفر (%46.7) هیچگونه عارضه عصبی ناشی از دیالیز پیدا نکردند و بقیه دچار عوارض عصبی شدند. عوارض پیدا شده به ترتیب سردرد 54 نفر (%45)، تهوع و استفراغ 31 نفر (%25.8) بیقراری 21 نفر (%17.5)، اختلال سطح هوشیاری 12 نفر (%10)، تشنج 5 نفر (%4.2) و دمانس 3 نفر (%2.8) می باشد. افراد مبتلا به دمانس دیالیزی همگی بیشتر از 52 ماه تحت درمان همودیالیز بوده اند. بین مدت زمان شروع دیالیز و علایم عصبی ارتباط معنی دار بود (p<0.05). میانگین مدت دیالیز از شروع 31.75 ماه و میانگین سرعت دیالیز 220.78 بوده است. همچنین مقدار BUN پس از دیالیز تقریبا به نصف تقلیل پیدا نمود ولی میانگین سدیم پس از دیالیز افزایش نشان داد. بین میانگین سدیم و BUN قبل و بعد از دیالیز و علایم عصبی ارتباط معنی داری بدست نیامد (p>0.05).نتیجه گیری: جهت جلوگیری از عوارض زودرس ناشی از همودیالیز بهتر است در کسانی که استعداد ابتلا به این عوارض را دارند سرعت دیالیز کمتر گردد. جهت کفایت دیالیز در این بیماران، بررسی و برنامه ریزی مناسب تری طراحی و طول مدت دیالیز کوتاه و تعداد جلسات بیشتر گردد. در مورد دمانس دیالیزی که جزء عوارض دیررس این نوع درمان میباشد، علیرغم اینکه یون آلومینیوم را در ایجاد آن دخیل می دانند نیاز به بررسی های بیشتر در مورد پاتوژنزیس این بیماری لازم است.

سابقه و هدف: سندرم پاهای بی قرار یا Restless Legs Syndrome (RLS) یک اختلال نورولوژی حسی- حرکتی شایع است که معمولا در تشخیص نادیده گرفته می شود. این بیماران یک احساس ناخوشایند در اندام تحتانی و گاها اندام فوقانی را تجربه می کنند که این احساس ناخوشایند در واقع اجباری برای حرکت اندام تحتانی در حین خواب می باشد که منجر به بی خوابی شدید شبانه می شود. تاکنون فراوانی های مختلفی از این بیماری گزارش شده است. در ایران آمار مدونی از شیوع این بیماری وجود ندارد و از سوی دیگر عدم آگاهی بیماران و همچنین پزشکان منجر به عدم مراجعه، مراجعه ی اشتباه به متخصصین دیگر، عدم تشخیص و در نهایت عدم درمان صحیح بیماران مبتلا می شود. از این رو، هدف این مطالعه تعیین فراوانی سندرم پاهای بی قرار (RLS) در مراجعه کنندگان غیرترومایی به درمانگاه های ارتوپدی و نورولوژی می باشد.روش بررسی: این مطالعه مقطعی- تحلیلی (Analytical cross-sectional) در سال 1385 و بر روی 1103 نفر از مراجعه کنندگان به درمانگاه های نورولوژی 403) نفر) و ارتوپدی 700) نفر) بیمارستان های حضرت رسول اکرم(ص)، شفا یحیاییان و میلاد شهر تهران انجام گرفت. برای این منظور، با روش نمونه گیری غیراحتمالی آسان در 1103 نفر از افراد مراجعه کننده غیرترومایی فرم جمع آوری اطلاعات شامل متغیرهای دموگرافیک، علت اصلی مراجعه، کرایتریای RLS، سابقه فامیلی RLS وبیماری های سیستمیک تکمیل گردید.یافته ها: از 1103 بیمار مورد مطالعه، 116 نفر (%10.5) به RLS مبتلا بودند که فراوانی RLS در مراجعین به درمانگاه نورولوژی 39 نفر (%9.7) و در مراجعین به درمانگاه ارتوپدی 77 نفر (%11) بود (P=0.491). در حالی که تنها 3 نفر (%2.7) از این بیماران با شکایت اصلی از علایم RLS به درمانگاه مراجعه کرده بودند. فراوانی RLS به طور معنی داری در زنان بیشتر از مردان بود %15) در مقابل %4.3، (P<0.001 و همچنین میانگین سنی بیماران مبتلا به 47.9(SD=15.34)RLS سال] نیز به طور معنی داری از غیرمبتلایان 40.71(SD=17.8)] سال] بیشتر بود (P<0.001). ضمن آن که وجود بیماری تیروئید (P=0.033)، وجود سابقه فامیلی (P<0.001)RLS و درگیری اندام فوقانی (P<0.001) به طور معنی داری در بیماران مبتلا به RLS در مقایسه با غیرمبتلایان بیشتر گزارش شد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر حاکی از شیوع بالا و قابل توجه RLS در بیماران ایرانی می باشد در حالی که درصد اندکی از این افراد با شکایت اصلی علایم RLS مراجعه کرده بودند. علی رغم آن که این بیماری یک اختلال نورولوژیک می باشد، لیکن درصد بیشتری از مبتلایان به درمانگاه های ارتوپدی مراجعه می کنند. همچنین نتایج این مطالعه نشان دهنده ی همراهی بیماری تیروئید و سابقه فامیلی مثبت با ابتلا به RLS می باشد. در نهایت به نظر می رسد تلاش در جهت افزایش آگاهی پزشکان و افراد جامعه از بیماری سندرم پاهای بی قرار، می تواند منجر به تشخیص، درمان و بهبود علایم بیماران شود.

سابقه و هدف: پتانسیل برانگیخته بینایی یک روش تشخیصی برای اثبات آسیبهای بافت عصبی مسیر بینایی است. امروزه از این روش برای تشخیص ضایعات نورولوژیک مختلفی از جمله بیماری مولتیپل اسکلروز (MS) استفاده می شود. از سالها قبل با توجه به وجود تغییرات الکتروفیزیولوژیک احتمالی در مبتلایان به میگرن، استفاده از VEP در این بیماران مورد توجه قرار گرفته است. مطالعات مختلفی که در این زمینه انجام شده نتایج متناقضی راارایه کرده اند. هدف از این مطالعه بررسی مقادیر P100 Latency و P100 Amplitude مبتلایان به سردرد میگرنی در فواصل بین حملات سردرد می باشد.روش بررسی: 96 بیمار میگرنی (31 مرد و 65 زن) بدون توجه به نوع میگرن و سطح منیزیوم سرم و با توجه به معیارهای HIS انتخاب شدند. برای تمام این افراد پتانسیل برانگیخته بینایی (VEP) به روش PRVEP با استفاده از دستگاه الکترودیاگنوزیس Medelec انجام شد. برای هر چشم بصورت جداگانه تست مذکور انجام شد و سپس مقادیر P100 Amplitude و P100 Latency برای هر چشم اندازه گیری شد. داده های حاصله با مقادیر نرمال بدست آمده در مطالعه موازی که بر روی افراد داوطلب بدون هیچگونه شکایت بینایی انجام گرفت، مقایسه و با استفاده از آزمون T-test و نرم افزار SPSS آنالیز شد.یافته ها: میانگین P100 Latency چشم راست بیماران 99.05±4.08 میلی ثانیه و میانگین این پارامتر در مورد چشم چپ برابر با 99.06±4.15 میلی ثانیه بود که در مقایسه با مقادیر نرمال که در گروه افراد نرمال توسط همکاران نورولوژیست دیگر در این مرکز انجام شده بود تفاوت معنی داری دیده نشد. (چشم راست 100.73±6.7 و چشم چپ (100.77±7.2 علاوه بر این میانگین P100 Amplitude چشم راست بیماران 9.15 و میانگین این پارامتر در مورد چشم چپ برابر با 9.14 بود که در مقایسه با مقادیر بدست آمده در افراد نرمال چشم چپ 9.74 و چشم راست 9.65 تفاوت معنی داری دیده نشد (P<0.05).نتیجه گیری: براساس این مطالعه هیچ تفاوت معنی داری در خصوص P100 Latency و P100 Amplitude بیماران مبتلا به میگرن در مرحله بین حملات سردرد با افراد نرمال دیده نشد. براساس این مطالعه روش قابل اعتماد تشخیصی در مبتلایان میگرن نمی باشد.

سابقه و هدف: صرع یک بیماری مزمن و تاثیرگذار بر کیفیت زندگی مبتلایان به آن می باشد. این بیماری تاثیرات شگرفی در جنبه های مختلف زندگی فرد مصروع بجا می گذارد. هدف از این پژوهش بررسی کیفیت زندگی بیماران مصروع در جامعه مورد مطالعه خود بود، تا مقایسه ای با سایر مطالعات انجام گرفته در مراکز علمی نقاط دیگر دنیا نیز صورت بگیرد.روش بررسی: نوع مطالعه توصیفی- مقطعی بود. که تعداد 189 بیمار منطبق با معیارهای انجمن بین المللی صرع با تشخیص صرع با معیارهای زیر انتخاب شدند. (1 سن بالای 18 سال، (2 نداشتن ناتوانی های ذهنی و جسمی در حدی که مانع ارزیابی شود (3 رضایت به شرکت در این پژوهش. بیماران انتخاب شده مورد مصاحبه قرار گرفتند و جهت مصاحبه از پرسشنامه استاندارد (Quality of life in Epilepsy) QOLIE-13-P استفاده شد.یافته ها: از 189 بیمار مصروع 106 نفر (%56.1) مرد و 83 نفر (%43.9) زن بودند. امتیاز کلی (TQOL) براساس پرسشنامه QOLIE-31-P برای بیماران در محدوده بین حداقل 16.20 و حداکثر 87.5 و میانگین آن (50±14.56 SD) بدست آمد که در مورد مردان با میانگین 16.2±85.35) و (50±16.11 SD در مقایسه با زنان 24.15±87.5) و (49.28±14.47 SD با (pValue=0.549، نشانگر عدم وجود اختلاف معنی دار بین دو جنس از نظر TQOL بود. میانگین امتیاز در گروه تحت درمان تک دارویی (52.95±16.22SD) در مقایسه با گروه با درمان چند دارویی (46.98±12.07 SD) با (p Value=0.005) اختلاف معنی داری را به نفع TQOL بالاتر در گروه تک دارویی نشان می داد. از نظر سن تفاوت آماری معنی داری بین گروه های سنی مشاهده نشد. سطح سواد نیز در بین بیماران تفاوت آماری معنی داری نشان نداد. ولی در مورد بیمارانیکه طول مدت بیماری آنهای کمتر از یکسال بود. تفاوت، آماری معنی داری با سایر گروه ها مشاهده شد.نتیجه گیری: یافته های حاصله از این بررسی با بررسی های مشابه انجام گرفته در نقاط مختلف دنیا مقایسه شد. در مورد نقش عامل جنس نتایج ما مشابه با مطالعه هندوستان و دانشگاه جورجیا ولی متفاوت از مطالعه 15 کشور اروپایی بود که می تواند ناشی از تفاوت های فرهنگی- اجتماعی و ارزشهای اعتقادی باشد. در مورد نقش عامل درمان نتایج با مطالعات دیگر همخوانی داشت. در مراقبت از بیماران مصروع باید عوامل مختلف تاثیرگذار بر کیفیت زندگی بیماران مصروع مورد نظر باشند. رعایت استفاده از رژیم تک دارویی نقش مهمی در این میان ایفا می کند. بیماری صرع بعلت ازمان خود در دراز مدت اثر نامطلوبی بر کیفیت زندگی بیماران برجا می گذارد.

سابقه و هدف: استفاده از سیگنال های الکتریکی بطور طبیعی در بدن انسان وجود دارد. عضلات از طریق پالس های الکتریکی سیستم اعصاب مرکزی و محیطی منقبض می شوند. در ضایعات نخاعی که گاهی انتقال این سیگنال های طبیعی مختل می شود، کوشش می شود. با استفاده از تحریک الکتریکی بطور مصنوعی بتوان عملکرد مورد نظر را بدست آورد. ضایعات نخاعی سالیانه بطور متوسط 40 نفر در هر یک میلیون نفر روی می دهد. شایعترین عوامل ایجاد ضایعات نخاعی شامل تصادفات (%44)، اعمال خشونت (%24)، سقوط از بلندی (%22)، ورزش (%8) می باشد. میزان از دست دادن قدرت حرکت یا همان فلج شدن (paralysis)، بستگی به محل وارد شدن آسیب و شدت آن دارد. تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES) در بیماران دارای ضایعات نخاعی در گروه عملکرد یا درمانی طبقه بندی شده و تحریک الکتریکی عملکردی (FES) نامیده می شود. تحریک الکتریکی اعمال شده در نزدیک ماهیچه یا عصب می تواند بطور مصنوعی جایگزین سیگنال های الکتریکی طبیعی شود و عضله را منقبض کند. گاهی اوقات هدف اولیه FES شامل عضلات حرکت نیست، بلکه جلوگیری یا درمان عوارض ثانویه ناشی از ضایعات نخاعی مانند زخم های فشاری، اسپاستیسیتی، آتروفی و اختلال عملکرد جنسی است. بطور کلی کاربرد تحریک الکتریکی در بهبود عوارض ناشی از ضایعات نخاعی را می توان در 16 مورد خلاصه نمود: -1 تمرین قلبی- عروقی -2 کمک به تنفس -3 کمک به سرفه کردن -4 برداشتن اشیا -5 کنترل مثانه و روده (بی اختیاری ادرار و مدفوع) -6 کمک به ایستادن -7 گام برداشتن و راه رفتن -8 erection و electro ejaculation -9 بهبود گردش خون -10 جلوگیری یا بهبود زخم های فشاری -11 اسپاستیسیتی -12 جلوگیری یا درمان contractures -13 استئوپروز -14 تقویت عضلات ضعیف و آتروفی شده -15 احساس -16 بازیابی عملکرد ارادی

خون سازی خارج مغز استخوان یکی از مشکلات شایع در بیماران مبتلا به تالاسمی می باشد. خون سازی خارج مغز استخوان در فضای اپیدورال در ستون فقرات که منتهی به ضعف اندامهای تحتانی شود، در بیمار حامله مبتلا به تالاسمی بسیار نادر می باشد. در این گزارش، ما یک بیمار حامله مبتلا به تالاسمی را که دچار علایم فشار به نخاع ناشی از خون سازی خارج مغز استخوان شده بود را معرفی کردیم. تشخیص بیماری بر پایه علایم کلینیکی و ام-آر-آی (MRI) داده شد. در MRI بعمل آمده توده پاراورتبرال در فضای اپیدورال با فشار برنخاع دیده می شد. بیمار ابتدا تحت درمان با تزریق خون قرار گرفت ولی علیرغم درمان علایم بیمار بدتر شد و ضعف اندامهای تحتانی به سمت فلج اندامهای تحتانی پیشرفت کرد. جراحی و رفع فشار از روی عناصر عصبی انجام شد. بهبود علایم متعاقبا دیده شد.

سابقه و هدف: بیماری اسکیزوفرنی یک اختلال تفکر است که در آن توانایی فرد برای تشخیص واقعیت، پاسخ های هیجانی، فرایند تفکر، قضاوت و توانایی برقراری ارتباط طوری آسیب می بیند که باعث مختل شدن عملکرد به طور جدی می شود. ایجاد توهم از علایم رایج این بیماری است. داروهای ضد جنون متداول برای این بیماری شامل مشتقات فنوتیازین و تیوگزانتین می باشد. ایجاد اثراتی همچون کاهش فشار خون و علایم خارج هرمی قوی با مصرف این داروها گزارش شده است. در این مقاله به یک مورد میوپاتی که توسط پرفنازین ایجاد شده است اشاره می شود.معرفی بیمار: در این گزارش مرد 27 ساله ای معرفی می گردد که به علت فلج چهار اندام به درمانگاه اعصاب مراجعه کرده است. نامبرده بعلت اسکیزوفرنی تحت درمان با روزانه 24mg پرفنازین در سه دوز منقسم قرار داشت. علایم مثبت حاصل از معاینه شامل: ضعف عضلانی شدید در چهار اندام با قدرت عضلانی در قسمت پروکسیمال چهار اندام II/V و در دیستال چهار اندام III/V توام با هیپوتونی و رفلکسهای وتری کند بود. آزمایشات AST، ALT، CPK، آلدولاز، فرمول شمارش، ESR، آزمایشات بیوشیمیایی روتین، کامل ادرار و تستهای تیروئیدی برای بیمار انجام شد. با توج به رد بیماریهای عصبی، CPK بالا و EMG غیرطبیعی برای بیمار میوپاتی مطرح شد و چون دلیلی برای میوپاتی بیمار، شامل میوپاتی التهابی و دیستروفی های عضلانی یافت نشد، میوپاتی بیمار به پرفنازین نسبت داده شد و تصمیم به کاهش دوز پرفنازین گرفته شد. پس از گذشت حدود چهار هفته بیمار توان از دست رفته را باز یافت و قادر به حرکت شد بطوری که قدرت عضلانی در قسمت پروکسیمال به IV/V و در قسمت دیستال به V/V افزایش پیدا نمود.