پژوهشنامه اقتصاد کلان
سال:1388 | دوره:9 | شماره:1 (پیاپی 32) |تعداد مقالات:6

در مورد تاثیر نرخ ارز بر فعالیت های اقتصادی ادبیات وسیعی وجود دارد. در این میان، بررسی اثر نوسات نرخ ارز بر صادرات بیشتر قابل توجه است. در این مقاله، اثر بی ثباتی نرخ ارز موزون واقعی بر صادرات غیرنفتی ایران طی سال های 1383-1338 مورد بررسی قرار می گیرد. برای کمی کردن بی ثباتی نرخ ارز از دو شاخص انحراف معیار شرطی و انحراف معیار میانگین متحرک استفاده شده است. روش اقتصادسنجی مورد استفاده تکنیک جوهانسون - جوسیلیوس و روش خود بازگشت با وقفه های توزیعی گسترده (ARDL) می باشد. بر اساس یافته های تحقیق، اثر مثبت نرخ ارز و اثر منفی بی ثباتی آن بر صادرات غیرنفتی مورد تایید قرار گرفته است.

این تحقیق عوامل ریسکی تاثیرگذار بر مازاد بازده سهام شرکت های فعال در صنعت پتروشیمی را در دوره زمانی 1384-1382 به صورت ماهانه مورد بررسی قرار داده است. با استفاده از مدل قیمت گذاری آربیتراژ، متغیرهای مازاد بازده بازار، درصد تغییرات نرخ تسعیر ارز، درصد تغییرات نرخ تورم و درصد تغییرات قیمت نفت خام مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج آزمون فرضیه ها حاکی از این است که ضریب متغیر مازاد بازده بازار از لحاظ آماری معنی دار بوده است؛ به دلیل این که مقدار عددی این ضریب کمتر از یک است، این صنعت دارای ریسک سیستماتیک کمتری نسبت به بازار است. ضریب درصد تغییرات قیمت نفت خام نیز چون از لحاظ آماری معنی دار و دارای علامت مثبت بوده است، دارای رابطه مستقیم با مازاد بازده صنعت پتروشیمی است. ضرایب سایر متغیرها از لحاظ آماری معنی دار تشخیص داده نشدند.

با توجه به اهمیت پیش بینی قیمت گوشت مرغ، در تحقیق حاضر قیمت این محصول با استفاده از روش ARIMA و شبکه های عصبی مصنوعی برای افق های زمانی یک ماهه، شش ماهه و دوازده ماهه پیش بینی گردید و این فرضیه که شبکه عصبی در پیش بینی قیمت گوشت مرغ از کارایی بیشتری نسبت به مدل های سری زمانی برخوردار است، مورد بررسی قرار گرفت. داده های مربوط به این متغیر برای دوره زمانی 1371:1 تا 1385:11 بوده و از شرکت پشتیبانی امور دام کشور جمع آوری شده است. نتایج حاکی از آن است که شبکه های پس انتشار در تمام افق های زمانی دقیق تر از روش ARIMA عمل می کنند. شبکه المان نیز در افق زمانی یک ماهه و دوازده ماهه کارایی بیشتری در مقایسه با مدل ARIMA از خود نشان می دهد. بدین لحاظ استفاده از روش های پیش بینی قیمت که عمدتا متکی بر شبکه های عصبی قرار می گیرند، می تواند به تاثیر سیاست گذاری قیمتی و حتی تنظیم بازار از طریق پیش بینی نوسان های مختلف کمک کند.

نوآوری تکنولوژیکی و اختراع موقعی که از سوی بخش عمده از جامعه به کار گرفته شود عامل موثر در رشد و توسعه اقتصادی و در نهایت رفاه جامعه به شمار می آید. در حوزه اقتصاد از این پدیده که امری تدریجی و در طی زمان صورت می پذیرد به عنوان نفوذ و انتشار تکنولوژی یاد می شود و با منحنی S شکل نشان داده می شود. مطالعات نشان می دهد که این منحنی برای تمام نوآوری ها صادق است.در این مقاله به مطالعه فرآیند نفوذ و انتشار رادیو، تلویزیون و ماشین لباس شویی و عوامل موثر در نفوذ آن ها بین خانواده های ایرانی در چارچوب مدل انعطاف پذیر انتشار تکنولوژی پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که نفوذ این سه در ایران به صورت تدریجی بوده و منحنی S شکل رادیو و تلویزیون کامل ولی ماشین لباس شویی در حال کامل شدن است. متغیرهای قیمت تکنولوژی جدید، قیمت کالاهای جایگزین، درآمد قابل تصرف، واردات، تولید داخلی، تقلید و درجه پیچیدگی نقش موثر در نفوذ آن ها دارد. ضریب تقلید در ماشین لباسشویی 0.023 در تلویزیون 0.033 و در رادیو 0.04 بوده است.

این تحقیق به تجزیه و تحلیل ارتباط متقابل بین تولید بخشی و تورم در اقتصاد ایران، با استفاده از الگوهای خودرگرسیونی برداری (VAR) و الگوهای تصحیح خطای برداری (VEC) می پردازد. در این تحقیق از داده های سال های (1384-1353) استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که ریشه تورم در ایران صرفا پولی نیست و مزمن بودن تورم در ایران به متغیرهای واقعی (یعنی تولید و در این مقاله تولید بخشی) نیز ارتباط دارد. بر اساس نتایج این تحقیق رابطه تولید و تورم یک رابطه بلند مدت است (یعنی افزایش تولید در بلند مدت موجب کاهش تورم می شود). در حالی که این رابطه (تولید بخشی و تورم) در بخش خدمات نسبت به بخش های صنعت و کشاورزی رابطه کوتاه مدت تری است. از طرف دیگر با توجه به نتایج مدل VAR برآوردی بخش خدمات نسبت به سایر بخش های تولیدی در مقابل افزایش تورم حساس تر است؛ به طوری که با افزایش تورم، در کوتاه مدت تولید بخش خدمات نسبت به سایر بخش های اقتصادی سریع تر افزایش می یابد و هم چنین با افزایش تولید بخش خدمات نیز نسبت به سایر بخش ها تورم سریع تر کاهش می یابد. نتایج حاصل از تخمین الگوها بر امر سیاست گذاری اقتصادی حاکی از آن است که، برای کنترل تورم در ایران نمی توان صرفا بر سیاست های پولی تکیه کرد و در بلند مدت باید بخش واقعی اقتصاد (تولید) را نیز مدنظر قرار داد.

امروزه نقش سرمایه انسانی و دانش فنی در رشد و توسعه اقتصادی، از اهم موضوع های مورد بحث اقتصاددانان تلقی می شود؛ لذا در این پژوهش به نقش سرمایه انسانی در تولید ناخالص داخلی پرداخته شده است. مدل ارایه شده برگرفته از مدل جیمز ریمو (1995) است که تابع تولید را تابعی از سه متغیر موجودی سرمایه، نیروی کار و آموزش در قالب تابع کاب داگلاس معرفی می کند.در این پژوهش، مدل مذکور با روش هم انباشتگی سیستمی جوهانسون - جوسیلیوس (1988) برآورد شده است. نتایج حاصل بیان می کند که سرمایه انسانی وقتی به صورت یک نهاده تولیدی در کنار سایر عوامل تولیدی بررسی می شود، در بلند مدت اثر مثبت و معنی دار بر تولید ناخالص داخلی، و در کوتاه مدت سرمایه انسانی اثر منفی و ناچیز بر تولید ناخالص داخلی دارد.