رهیافت انقلاب اسلامی
سال:1395 | دوره:10 | شماره:37 |تعداد مقالات:7

مقاله با هدف بررسی روابط ایران و آمریکا تا سال 2025 میلادی به روش آینده پژوهی بر اساس مطالعه روند های کوتاه مدت و بهره گیری از نظرات کارشناسان و خبرگان با مصاحبه عمیق کیفی بوده و روش تجزیه و تحلیل یافته ها با بهره گیری از روش دلفی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق حاضر تعداد 15 نفر از خبرگان می باشند. تحلیل کلان روندها و پیشران-های تحقیق نشان می دهد هشت شاخص تعامل در آینده روابط ایران و آمریکا شناسایی شده است. شاخص اهمیت و جایگاه ژئوپلیتیک ایران، نقش و نفوذ منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در آینده روابط ایران و آمریکا به عنوان مهم ترین شاخص تعاملی مطرح است. با تجزیه و تحلیل ماتریس شاخص های تقابل روابط ایران و آمریکا، مهم ترین شاخص ها با وزن معیار مشخص شده عبارت اند از: آینده پویش بازیگران مطرح منطقه ای، نیازها، تقابلات و منافع راهبردی دو بازیگر با درجه اهمیت، برنامه فعالیت های هسته ای و موشکی ایران، استکبار ستیزی و مبانی ایدئولوژیک ایران که براین اساس فرضیه های تحقیق تایید می گردد. لذا روابط ایران و آمریکا تا سال 2025 میلادی ممکن است تحت تاثیر تغییرات نظریه چرخه قدرت، جابجایی قدرت ها قرار گرفته و تنش زدایی در روابط ایران و آمریکا صورت گیرد.

اقتصاد مقاومتی، الگوی بومی درون زای توسعه کشور است. برای اجرای موفق سیاست های اقتصاد مقاومتی در سازمان های مختلف از جمله دانشگاه ها، آگاهی از نگرش اعضای آن به منظور زمینه یابی و برنامه ریزی اثربخش ضروری است. سوال اصلی تحقیق حاضر این بود که میزان آمادگی نگرشی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها برای اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی تا چه حد می باشد؟ پژوهش کاربردی حاضر به روش توصیفی-همبستگی با استفاده از ابزار پرسشنامه (پس از تایید روایی و پایایی) در دانشگاه زنجان انجام پذیرفت و پردازش داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 انجام شد. نتایج حاکی از آن است که نگرش اعضای هیئت علمی به اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی در آموزش عالی مساعد (میانگین 4.20 در مقیاس 5 سطحی لیکرت) می باشد. همچنین نتایج نشان داد بین نگرش اعضای هیئت علمی به سیاست های اقتصاد مقاومتی با برداشت آنها از قابلیت اجرای این سیاست ها در حوزه های آموزشی، پژوهشی و دانشجویی فرهنگی ارتباط مستقیم و معنی دار وجود دارد. با توجه به نگرش مثبت اعضای هیئت علمی به سیاست های اقتصاد مقاومتی، توصیه می شود رویه های آموزشی، پژوهشی، دانشجویی و فرهنگی موجود دانشگاه ها با مشارکت اعضای هیئت علمی با معیار سیاست های اقتصاد مقاومتی مورد بازبینی و اصلاح قرار بگیرند.

در سال های اخیر مسلمانان دچار جنگ داخلی شده اند که ناشی از ظهور گروه تروریستی موسوم به دولت اسلام شام و عراق یا داعش است. این گروه نوسلفیسم محسوب می شود و افراطی تر از سلفی گرایان است. بیشترین تضاد داعش، با تشیع و تجلی آن در تفکرات امام خمینی (ره) در قالب جمهوری اسلامی است. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این پرسش است که چه تفاوت هایی بین اصول نوسلفیسم (متمرکز بر داعش) و اصول فکری تشیع (متمرکز بر امام خمینی) هست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد تضاد نوسلفیسم و تشیع برگرفته از اصول اندیشه ای آن ها است. این اصول به طور نظیر به نظیر متضادند. تشیع دارای اصولی مانند اجتهاد، عقل گرایی، وحدت، توجه به زمان-مکان، توجه به اصل اهم-مهم و عدالت است. در مقابل نوسلفیسم دارای اصولی مانند سلفی گری، تکفیر فراگیر، نص گرایی و لزوم نابودی همه دولت ها است. این مقاله به روش توصیفی – تحلیلی نگاشته شده است. داده ها با روش کتابخانه ای – اسنادی گردآوری شده اند. همچنین تلاش شده از منابع دست اول مانند سخنرانی افراد استفاده شود.

از مهم ترین دغدغه دولت ها تلاش برای حفظ امنیت و مقابله با تهدیدات متنوعی است که حیات و بقا و یا توسعه و پیشرفتشان را به مخاطره انداخته است. از این رو تقویت مولفه های قدرت درونی و ارتقای بنیه دفاعی از اهم اولویت های سیاست گذاری دولت ها است. سیاست دفاعی در هر دولت، برنامه جامع و مشی کلان عملیاتی در جهت تحقق چنین اهدافی است. تجربه چهار دهه اخیر نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران به واسطه موقعیت ممتاز ژئوپلیتیکی و نیز مختصات سیاسی و ایدئولوژیکی انقلاب اسلامی و نظام سیاسی آن با طیف وسیعی از تهدیدات سخت و نرم روبه رو بوده و از این جهت نیازمند تدوین سیاست دفاعی متناسب با وضعیت جغرافیایی و مبانی، ارزش ها و اهداف راهبردی و متغیرهای محیطی و فرامحیطی تاثیرگذار بوده است. هدف این پژوهش بازنمایی خطوط کلی سیاست دفاعی جمهوری اسلامی ایران از طریق تحلیل متون سیاست های کلان در این حوزه است. این اسناد شامل قانون اساسی، سند چشم انداز، سیاست های کلی، سیاست های کلی برنامه های پنج ساله توسعه می شود. بازدارندگی همه جانبه، متعارف و تلفیقی دفاع محور با تمرکز بر بسیج مردمی، خودکفایی، توسعه توان موشکی و دفاع دریایی و دفاع سایبری اصول کلی سیاست دفاعی نظام جمهوری اسلامی ایران است با رویکرد هوشمندی و انطباق بر مبنای مکان ظهور و نوع تهدیدات بازتعریف و روزآمد شده است.

این مقاله به بررسی فرهنگ سیاسی نخبگان ایران در دوره پهلوی دوم و تاثیرپذیری آن از مولفه های مختلف می پردازد. فرضیه اصلی مقاله این است که فرهنگ سیاسی نخبگان ایران به عنوان یکی از دو بعد مهم فرهنگ سیاسی (بعد دیگر آن فرهنگ سیاسی توده ای است) دارای ویژگی هایی همچون بدبینی سیاسی، بی اعتمادی شخصی، احساس عدم امنیت آشکار است. این فرهنگ از دید این پژوهش تحت تاثیر شاخص هایی همچون عوامل ادارکی، مدیریتی و اجتماعی است. روش گردآوری این مقاله تاریخی است بدین ترتیب که با ملاحظه ویژگی های نخبگان سیاسی و ساختار جامعه عوامل مختلف تاثیرگذار بر جهت گیری نخبگان سیاسی استخراج شده است. در عین حال رویکرد فعال گرایانه است و صرفاً به بیان و توصیف فرهنگ سیاسی اکتفا نکرده بلکه نگارندگان به تحلیل این امر پرداخته اند. روش جمع آوری داده ها به شیوه کتابخانه ای بوده است.

در منظومه فکری امام خمینی (ره) به عنوان اندیشمند بزرگ و تاثیر گذار اسلامی، مساله تکلیف گرایی مبنای عملگرایی قرار گرفته و عملا سعادت و تعالی فرد و جامعه انسانی در گرو عمل به وظیفه می باشد. تقدم، تاخیر یا تلازم «حق» و «تکلیف» انسانی از بنیادی ترین مسائل مکاتب فکری بشری بوده و هر مکتب فکری می کوشد با ترسیم نظام دانایی، پاسخی شایسته به این مهم دهد. در نگاه تکلیف گرایانه امام خمینی (ره)، پیروزی انقلاب اسلامی نتیجه عمل به تکلیف الهی و همچنین لازمه تحقق اهداف عالیه انقلاب اسلامی، تداوم و التزام به تکلیف است. نظر به اهمیت این موضوع، این پ‍ژوهش با روش هرمنوتیک متن محور، درصدد پاسخ به این پرسش است: «ابعاد نظری و عملی اصل تکلیف گرایی در منظومه فکری امام خمینی ره چیست؟». این مقاله می کوشد به تبیین اصل تکلیف گرایی در اندیشه امام خمینی ره بپردازد.یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که: 1. حق و تکلیف در اندیشه امام ره تلازم دارد. 2. قاعده اولیه در این رابطه «اصل بودن تکلیف فرع بودن نتیجه» است. 3. عامل به تکلیف، پیروز حقیقی در دو حالت پیروزی یا شکست ظاهری است. 4. تکلیف گرایی بر بنیان های هفت گانه «تکلیف به مثابه منشأ عمل»، «تکلیف یک امر همگانی»، «محدوده تکلیف، توان انسان»، «درونی و عقلانی بودن احساس تکلیف»، «شرعی بودن امر تکلیف»، «پیروزی مطلق در عمل به تکلیف»، « واجب بودن ادای تکلیف» استوار شده است. 5. تکلیف گرایی در اندیشه امام ره متشکل از ارکان عبادی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و امنیتی است. 7. حفظ نظام جمهوری اسلامی از بزرگترین تکالیف مسلمانان است. 8. پیامد تکلیف گرایی در بعد فردی، اطمینان قلبی و در بعد جمعی حفظ مکتب الوهیت محمدی (ص) است.

این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی باهدف ارزیابی دکترین و اهداف راهبردی آمریکا در تقابل با اسلام و جمهوری اسلامی ایران نگارش شده است و از سیاست های گذشته و حال کشور آمریکا به صورت روشن و مصداقی، نمونه هایی ارائه شده تا بتوان راهبردهای اصلی امریکا در قبال تضعیف جمهوری اسلامی ایران و مخدوش کردن چهره اسلام رامعرفی نمود. امریکا از دیرباز و به خصوص پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی تمام توان خود را برای سرنگونی و اضمحلال این انقلاب به کار بسته اما در این امر ناموفق بوده و تاکنون شکست خورده است. همچنین با وجود بکارگیری گروه های سلفی مختلف با نام اسلام اما در تضاد آشکار با قوانین و شریعت دین مبین اسلام کوشیده تا چهره اسلام را زشت و خشن ودین اسلام را ارتجاعی نشان دهد.