محیط زیست جانوری
سال:1396 | دوره:9 | شماره:3 |تعداد مقالات:8

خرس های قهوه ای، برخلاف سایر گوشت خواران پرتحرک، ساختار ژنتیکی کاملا مشخصی را در سطح جهان نشان می دهند که دربرگیرنده چندین کلاد میتوکندریایی است. علاوه بر این، جمعیت های خرس قهوه ای در خاورمیانه از جمله ایران در تهدید قرار دارند. با این وجود، هنوز جایگاه تبارشناختی و تنوع ژنتیکی این خرس ها در مقایسه با تبارهای جهانی خرس قهوه ای در ابهام قرار دارد. در پژوهش حاضر، 50 نمونه (عضله، پوست و مو) متعلق به خرس قهوه ای از ایران گردآوری شد. تحلیل ها بر اساس یک قطعه614 جفت باز از ناحیه کنترل میتوکندری انجام شد. بر اساس یافته ها، خرس های ایران در مقایسه با خرس های قهوه ای مناطق دیگر جهان تنوع هاپلوتایپی به نسبت زیادی (50 فرد، 22 هاپلوتایپ) را نشان دادند. تحلیل های این ناحیه میتوکندریایی، خرس های ایران را در یک کلاد مادری کاملا مجزا از دیگر کلادهای جهانی قرار داد، که دربرگیرنده دو-سه زیرکلاد گیتاشناختی شامل 1) زیرکلاد البرز: خرس های ساکن کوه های البرز تا ارسباران، 2) زیرکلاد زاگرس: خرس های غرب کشور از کوه های سهند (آذربایجان شرقی) تا زاگرس جنوبی (کازرون) و 3) زیرکلاد فارس: خرس های ساکن جنوب شرقی زاگرس (مرودشت تا اقلید، استان فارس) است. یافته های FST و AMOVA، وجود ساختار ژنتیکی معنی داری را بین زیرکلادهای خرس قهوه ای در ایران تائید می نماید. بنابراین، جمعیت های امروزی خرس قهوه ای در ایران، علاوه بر تنوع هاپلوتایپی به نسبت زیاد، ساختارهای گیتاشناختی مشخصی را نمایش می دهند.

تعیین متغیرهای زیستگاهی تاثیرگذار بر مطلوبیت زیستگاه یکی از ارکان مدیریت و حفاظت گونه های ارزشمند محسوب می گردد، زیستگاه های مطلوب تاثیر به سزایی بر بقا و تولیدمثل گونه ها خواهند داشت و در امر مدیریت و حفاظت حیات وحش مورد توجه قرار می گیرند. یوزپلنگ ایرانی یکی از گونه های در بحران انقراض می باشد. در این پژوهش به منظور بررسی متغیر های زیستگاهی و تعیین زیستگاه های مطلوب یوزپلنگ ایرانی در پناهگاه حیات وحش نایبندان جهت حفاظت موثرتر از این گونه، داده های حضور گونه که طی چهار فصل در سال های 1390-1388 جمع آوری گردید و با روش تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در نرم افزار Biomapper مورد بررسی قرار گرفت. پس از آماده سازی نقشه ها توسط نرم افزار Idrisi و Biomapper، متغیرهای زیستگاهی شامل ارتفاع، شیب، جهت، تیپ پوشش گیاهی و فاصله از منابع آب و فاصله از پاسگاه های محیط بانی وارد نرم افزار Biomapper گردید.جدول امتیاز حاصل از تحلیل عاملی نشان می دهد که یوزپلنگ ایرانی به مناطق تپه ماهوری تمایل دارند که دارای عوارض توپوگرافی مناسب برای مخفی شدن به منظور شکار طعمه است. هم چنین جهت های شمالی که به دلیل تابش کم تر خورشید و رطوبت نسبی بالاتر دارای پوشش گیاهی غنی تر و طعمه فراوان تر هستند، منجر به تمایل بیش تر گونه به حضور در این مناطق می گردد. تجزیه و تحلیل مدل مطلوبیت زیستگاه یوزپلنگ ایرانی در پناهگاه حیات وحش نایبندان نشان می دهد که یوزپلنگ ایرانی در این زیستگاه دارای پهنای آشیان بوم شناختی متوسط می باشد و به زیستگاه های حاشیه ای تمایل بیش تری نشان می دهد.

در این تحقیق، از رکوردهای هفت گله گاو شیری نژاد هلشتاین استان اصفهان در اولین دوره شیردهی استفاده گردید. داده های مذکور مربوط به سال های 1382 تا 1392 که توسط شرکت آریا دلتا ژن اصفهان جمع آوری شده بودند مورد ارزیابی و مطالعه قرار گرفت. صفات مورد مطالعه در این تحقیق شامل صفات تولیدی (تولید شیر، تولید چربی، تولید پروتئین)، صفات تیپ (عمق بدن، زاویه داربودن، نگه دارنده پستان، اتصال پستان جلو، عمق پستان) و صفات تولیدمثلی (روزهای باز و سن اولین زایش) و صفت طول عمر تولیدی بودند. تجزیه و تحلیل ژنتیکی صفات مورد بررسی با استفاده از روش حداکثر درست نمایی توسط نرم افزار wombat انجام شد. وراثت پذیری تولید شیر، تولید چربی شیر، تولید پروتئین شیر به ترتیب 0.28، 0.49، 0.42 و وراثت پذیری سن اولین زایش و روزهای باز به ترتیب 0.69 و 0.07 و وراثت پذیری صفات عمق بدن، زاویه داربودن، نگه دارنده پستان، اتصال پستان جلو، عمق پستان به ترتیب 0.27، 0.25، 0.12، 0.05 و 0.36 و وراثت پذیری طول عمر تولیدی 0.2 برآورد گردید. همبستگی ژنتیک بین صفات تولید شیر و تولید چربی 0.12 و همبستگی ژنتیکی بین تولید شیر و تولید پروتئین 0.05 برآورد شد. همبستگی ژنتیکی بین صفت روزهای باز و سن اولین زایش 0.21 برآورد گردید. همبستگی ژنتیکی صفات تیپ بین 0.51- تا 0.72 و همبستگی فنوتیپی صفات تیپ بین 0.19- تا 0.22 برآورد گردید. بیش ترین همبستگی ژنتیکی مثبت بین عمق بدن و زاویه داربودن 0.7 و بیش ترین همبستگی ژنتیکی منفی بین عمق بدن و عمق پستان 0.51- برآورد گردید. همبستگی های ژنتیکی برآورد شده بین صفات تولیدی، تولیدمثلی، تیپ و طول عمر تولیدی در دامنه 0.51- (طول عمر تولیدی و تولید پروتئین) تا 0.63 (سن اولین زایش و تولید چربی) برآورد گردید. همبستگی ژنتیکی بین صفات تیپ و طول عمر تولیدی در محدوده 0.3- تا 0.39 متغیر بود. با توجه به همبستگی ژنتیکی قوی و نامطلوب بین صفات تولیدی و تولیدمثلی، طراحی برنامه های انتخاب در گاوهای شیری بر اساس ترکیبی از این صفات توصیه می گردد.

مطالعه حاضر به منظور بررسی جایگزینی کنجاله گوار با کنجاله سویا بر فراسنجه های خونی و تولید شیر گاوهای شیری هلشتاین انجام گردید.به منظور مقایسه کیفیت غذایی کنجاله گوار با کنجاله سویا در جیره گاوهای هلشتاین آزمایشی در دومرحله انجام گرفت. در مرحله اول آزمایش ترکیب شیمیایی این دو کنجاله مورد بررسی قرار گرفت. درصد پروتئین خام، چربی خام و خاکستر کنجاله گوار نسبت به کنجاله سویا کم تر بود ولی میزان ADF و NDF کنجاله سویا نسبت به کنجاله گوار بیش تر بود. در مرحله دوم آزمایش اثر کنجاله ها بر میزان مصرف ماده خشک، متابولیت های خونی و تولید و ترکیب شیر گاوهای شیرده هلشتاین مورد بررسی قرار گرفت. برای آزمایش مرحله دوم تعداد 8 راس گاو شیری تازه زای هلشتاین بر اساس تولید شیر 305 روز دوره قبل، شکم زایش (شکم دوم تا پنجم) و تاریخ زایش مورد انتظار انتخاب شده و به -صورت تصادفی به دو گروه و چهار گاو در هر گروه تقسیم شدند. گاوهای انتخاب شده از روزهای 5 تا 56 پس از زایمان با دو خوراک حاوی انرژی و پروتئین یکسان تغذیه شدند، تیمار یک حاوی 15 درصد کنجاله سویا (بدون استفاده از کنجاله گوار) و تیمار دو حاوی 15 درصد کنجاله گوار (بدون استفاده از کنجاله سویا) بود.بر اساس نتایج آزمایش تفاوتمعنی داری بین گلوکز پلاسمای گاوها مشاهده نگردید (0.05<p) ولی تفاوت های جزیی بین تیمارها مشاهده گردید. گلوکز خون در تیمار 15 درصد کنجاله گوار نسبت به تیمار دیگر افزایش یافت. اثر تیمارهای آزمایشی باعث بروز اختلاف معنی داری بین آنزیم آسپارتات ترانس آمیلاز پلاسما نگردید. البته تیمار 15 درصد کنجاله گوار نسیت به تیمار شاهد باعث افزایش عددی این آنزیم شد. آنالیز آماری داده ها بیانگر این بود که تیمار 15 درصد کنجاله گوار دارای پایین ترین درصد چربی شیر بود که با سنتز پروتئین شیر رابطه مثبتی دارد. اما در میزان شیر تولیدی روزانه اختلاف معنی داری بین تیمارهای آزمایشی مشاهده نشد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر کنجاله گوار می تواند جایگزین مناسبی برای بخش پروتئینی جیره باشد.

ماهی قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) از اهمیت و ارزش زیادی از نظر کیفیت گوشت، تکثیر و پرورش آسان و هم چنین صید ورزشی برخوردار بوده و مهم ترین گونه از ماهیان آزاد پرورشی آب شیرین است. این تحقیق به منظور تعیین اثر تنش های دمایی روی بعضی فاکتورهای خونی و بافت آبشش قزل آلای رنگین کمان روی 300 عدد ماهی انجام شد. برای این منظور ماهیان با وزن 30 گرم به طور تصادفی انتخاب شده و در 5 تیمار (هر تیمار دارای سه تکرار) شامل تیمار 1 (شاهد): دمای 14 درجه سانتی گراد، تیمار 2: دمای 28 درجه سانتی گراد، تیمار 3: دمای 25 درجه سانتی گراد، تیمار 4: دمای 20 درجه سانتی گراد و تیمار 5: دمای 5 درجه سانتی گراد به مدت 24 ساعت قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بالاترین تعداد RBC در تیمار 1 (شاهد)، بالاترین تعداد WBC در تیمار 5، بالاترین تعداد هموگلوبین و هماتوکریت در تیمار 1 (شاهد) و کم ترین میزان گلوکز و کورتیزول در تیمار 1 (شاهد) وجود داشت (0.05>P). در سایر فاکتورهای خونی (MCV، MCH، MCHC، نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت و ائوزینوفیل) اختلاف معنی داری مشاهده نشد (0.05<P). هم چنین علائمی مانند مرگ و میر، خونریزی شدید، تخریب سلول های کلراید، هایپرتروفی یا ادم سلول های اپیتلیوم، تحلیل دستگاه پیلار، تحلیل سلول های اپیتلیال، نکروز سلولی و آنوریسم یا تلانژیکتازی مشاهده گردید. در یک نتیجه گیری کلی می توان گفت که دمای 14 درجه سانتی گراد برای قزل آلای رنگین کمان مناسب تر می باشد. چرا که بالاترین تعداد گلبول قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت و کم ترین میزان کورتیزول و گلوکز در گروه شاهد مشاهده شد.

کپور معمولی (Cyprinus carpio) یکی از مهم ترین گونه های ماهیان استخوانی بومی با ارزش اقتصادی بالا می باشد. بازسازی ذخایر این ماهی از طریق تکثیر مصنوعی و رهاسازی بچه ماهیان انجام می گیرد که این امر می تواند موجب تغییراتی در تنوع ژنتیکی این گونه با ارزش گردد. هدف از این مطالعه بررسی تنوع و تمایز ژنتیکی ماهی کپور معمولی در رودخانه قره سو، خلیج گرگان و هم چنین تالاب گمیشان بوده که جهت انجام کار از تعداد 90 ماهی نمونه برداری و DNA آن ها با استفاده از کیت های مخصوص (Gene All Tissue and Tissue plus sv mini) طبق دستورالعمل شرکت سازنده استخراج گردید. جهت PCR از پنج جفت جایگاه ریزماهواره MFW20، MFW2، MFW17، MFW7، MFW16) استفاده شد که تمامی آن ها چندشکلی نشان دادند. تعداد آلل ها، هتروزایگوسیتی مورد انتظار و مشاهده شده به ترتیب در محدوده 17-7، 0.14-0.78 و 0.76-0.90 به دست آمد. متوسط Fst به عنوان شاخصی از تمایز ژنتیکی، 0.05 به دست آمد. در بررسی تعادل هاردی - واینبرگ از 15 آزمون مورد بررسی 14 نمونه انحراف معنی داری از تعادل را نشان دادند. نتایج حاصل از ترسیم دندروگرام نیز نشان داد که نمونه های مورد بررسی احتمالا متعلق به یک جمعیت می باشند.

امروزه با توجه به اهمیت آنتی اکسیدان های طبیعی در پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی و نیز سرطان ها، گرایش به استفاده از ترکیبات طبیعی زیست فعال افزایش یافته است. این تحقیق، بر روی 220 عدد میگو رودخانه ای شرق جمع آوری شده طی بهار سال1394 از آب های دریای خزر صورت گرفت. جمع آوری همولنف از جنس های نر و ماده به صورت مجزا به کمک سرنگ انسولین از ناحیه شکمی انجام شد. پس از جداسازی پروتئین ها، فعالیت ضدباکتریایی آن ها به روش انتشار چاهک در آگار بر روی 5 سویه باکتریایی مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین خواص آنتی اکسیدانی آن نیز به روش های مهار رادیکال های DPPH، هیدروکسیل، پراکسید هیدروژن و قدرت احیاکنندگی اندازه گیری گردید.بیش ترین و کم ترین هاله بازدارندگی با قطرهای 0.2±18.27 و 0.14±10 میلی متر در کشت باکتری های Vibrio cholerae ogava و Escherichia coli مشاهده شد. اثر ضدباکتریایی همولنف بر علیه سویه های باکتری های مورد مطالعه اختلاف معنی داری را نشان دادند (0.050>p). بیش ترین فعالیت مهاری رادیکال ها DPPH، هیدروکسیل و نیز قدرت کاهندگی برای همولنف جنس نر در غلظت 100 میکروگرم بر میلی لیتر به ترتیب برابر با 88.2، 57.6و 2.29 درصد به دست آمد و کم ترین فعالیت مهاری رادیکال های آزاد در همولنف جنس ماده ثیت گردید به طوری که اختلاف معنی داری در میزان فعالیت مهاری DPPH و قدرت کاهندگی در دو جنس نر و ماده با یکدیگر مشاهده شد (0.05>p). نتایج تحقیق حاضر نشان داد که پروتئین های همولنف از توانایی مهار رادیکالی و آنتی باکتریایی مناسبی برخوردارند و در صورت کار آزمایی بالینی می -تواند جهت مصارف دارویی و مکمل غذایی مورد استفاده قرار گیرند.

طی فرایند پروش میگو آلاینده های مختلفی تولید و به همراه پساب از استخرهای پرورش خارج می شود. در این پژوهش تاثیرات سایت پرورش میگو شیف در استان بوشهر بر کیفیت آب خروجی از استخرها و نیز بر برخی از خصوصیات زیستی کشتی چسب Amphibalanus amphitrite و اویستر Saccostrea cucullata که در مجاورت این سایت حضور دارند مورد بررسی قرار گرفت. بر طبق نتایج، فرایند پرورش میگو باعث کاهش کیفیت آب می شود. دما، شوری، نیتروژن کل، فسفر کل، آمونیاک و کلروفیل a در کانال خروجی اختلاف معنی داری با مقادیر ثبت شده برای این فاکتورها در کانال ورودی نشان دادند. میانگین نیتروژن کل (میلی گرم بر لیتر)، فسفر کل (میلی گرم بر لیتر) و کلروفیل a (میکروگرم بر لیتر) در آب ورودی به ترتیب 0.03±0.78، 0.01±0.07 و 0.76±11.83 به ثبت رسید که در ابتدای کانال خروجی به ترتیب به 0.30±2.57، 0.03 ±0.20 و 0.33±16.31 و در انتهای کانال خروجی به ترتیب به 0.03±2.38، 0.0±0.15 و 0.68±16.31 رسید. تراکم کشتی -چسب ها در ابتدای کانال خروجی به طور معنی داری بالاتر از تراکم این گونه در کانال ورودی بود درحالی که تفاوتی بین تراکم اویسترها در ایستگاه های مختلف دیده نشد. با این وجود طول و وزن اویسترها و کشتی چسب های ساکن در کانال خروجی به طور معنی داری بالاتر از افراد هم گونه در کانال ورودی بود. به نظر می رسد افزایش بار مواد آلی در استخرها و در نتیجه در پساب خروجی با افزایش مواد غذایی در دسترس برای این دو گونه صافی خوار باعث افزایش تراکم کشتی چسب ها و طول و وزن هر دو گونه در مقایسه با ایستگاه شاهد (کانال ورودی) شده است.