پژوهش های کاربردی در گزارشگری مالی
سال:1396 | دوره:6 | شماره:11 |تعداد مقالات:8

در سال های اخیر، پژوهشگران عرصه مسوولیت اجتماعی توجه خود را به شناسایی عوامل موثر بر افشای مسوولیت اجتماعی شرکت ها متمرکز نموده اند. هدف این مقاله شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر افشای مسوولیت اجتماعی شرکت ها است. در راستای هدف پژوهش، داده های 104 شرکت تولیدی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1385 تا 1394 گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش بر مبنای آزمون فرضیه ها با استفاده از مدل رگرسیون چندگانه نشان می دهد عوامل اقتصادی، ویژگی های شرکت و عوامل راهبری شرکتی تاثیر معنی داری بر سطح افشای مسوولیت اجتماعی شرکت ها دارند. هم چنین یافته های پژوهش درخصوص رتبه بندی متغیرهای بااهمیت با استفاده از رویکرد داده کاوی شامل مدل های درخت تصمیم C5، شبکه های عصبی، شبکه های بیزین و رگرسیون لجستیک و مقایسه این مدل ها با هم نشان می دهد مدل درخت تصمیم C5 نسبت به سایر مدل ها از کارایی بیشتری برخوردار است. بر این اساس، به ترتیب؛ متغیرهای اندازه، اهرم مالی، مالکیت مدیریت، تمرکز مالکیت، دوگانگی مسوولیت مدیرعامل، تورم، سابقه، سودآوری و استقلال هیات مدیره بیشترین اهمیت را در تبیین افشای مسوولیت اجتماعی شرکت ها داشته اند.

تردید حرفه ای نوعی نگرش است که لازمه آن وجود ذهنی پرسشگر، آگاه نسبت به وضعیت های احتمالی حاوی تحریف ناشی از اشتباه یا تقلب و در نهایت، ارزیابی نقادانه شواهد حسابرسی موجود است. مهم ترین انتقادی که معمولا حسابرسان در گزارشگری مالی با آن مواجه می شوند، عدم اعمال تردید حرفه ای مناسب از سوی آنها است. در این مقاله با استناد به مدل نلسون (2009) در تشریح ویژگی های شخصیتی، نقش سه ویژگی اثرگذار بر تردید حرفه ای حسابرسان بررسی می شود. این ویژگی ها شامل طرز تفکر، ارزش های اخلاقی و انحراف های رفتاری است. علاوه بر این، نقش طرز تفکر تعمقی و طرز تفکر اجرایی به طور ویژه بر اعمال تردید حرفه ای موقعیتی حسابرسان در گزارشگری مالی، بررسی می شود. این پژوهش با مشارکت 203 نفر از حسابرسان و با استفاده از طرح آزمون رایانه ای و تحلیل آماری معادلات ساختاری انجام شده است. نتایج نشان می دهد که با طولانی تر شدن مرحله تعمق، سطح تردید حرفه ای حسابرسان افزایش می یابد؛ همچنین با بالاتر رفتن سطح ارزش های اخلاقی در بین حسابرسان و کاهش میزان انحراف های رفتاری آنان، سطح تردید حرفه ای آنان افزایش می یابد.

از زمان انتشار استانداردهای بین لمللی گزارشگری مالی، عواقب اقتصادی و اثر پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی بر کیفیت اطلاعات حسابداری، موضوع بحث برانگیز محافل حرفه ای و دانشگاهی بوده است و تحلیل های متفاوتی از آن ارائه شده است. به منظور پاسخ به تناقضات و ناسازگاری ها در تحلیل ها و نتایج پژوهش های تجربی، در این مقاله، یک فراتحلیل از مطالعات تجربی در خصوص اثرات پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی بر ارتباط ارزشی اطلاعات حسابداری انجام گرفته است. بر مبنای بکارگیری این روش روی 53 مطالعه با نمونه ای مشتمل بر 72266 شرکت - سال در دوره زمانی 2000 تا 2017، 94 تحلیل در میان کشورهای مختلف صورت گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که به جز حالت پذیرش داوطلبانه، ارتباط ارزشی ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام در دوره بعد از پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی کاهش داشته است اما اندازه این کاهش، به شرایط قانونی و تجاری حاکم بر کشورها بستگی دارد. همچنین، ارتباط ارزشی سود حسابداری، بعد از پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی در مجموع با افزایش همراه بوده است، اما بررسی های بیشتر حاکی از آن است مربوط بودن سود، بسته به شرایط قانونی و تجاری حاکم بر کشورها، می تواند واکنش های متفاوتی نسبت به پذیرش استانداردهای بین المللی گزارشگری مالی داشته باشد.

از جمله عواملی که منجر به سقوط قیمت سهام می شود، اقدامات مدیران در راستای نگهداشت اخبار بد و عملکرد منفی در داخل شرکت است. یکی از عواملی که می تواند از سقوط قیمت پیشگیری نماید، پرداخت سود سهام است. تاثیر این عامل بر کاهش سقوط قیمت سهام در شرکت هایی که دارای جریان نقد آزاد و عدم تقارن اطلاعاتی بالا هستند می تواند شدیدتر باشد. هدف مقاله حاضرتعیین تاثیر سود پرداختی بر ریسک سقوط آتی قیمت سهام و همچنین بررسی شدت اثر جریان نقد آزاد و عدم تقارن اطلاعاتی بر میزان اثرگذاری مذکور است. به منظور دستیابی به اهداف پژوهش تعداد 101 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1389 تا 1395 انتخاب گردید. به منظور آزمون فرضیه های پژوهش از الگوی رگرسیون چندگانه و داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که سود پرداختی، ریسک سقوط قیمت سهام را کاهش می دهد. علاوه بر این یافته ها نشان می دهد که جریان نقدآزاد و عدم تقارن اطلاعاتی باعث شدت اثرگذاری سود سهام پرداختی بر ریسک سقوط آتی قیمت سهام می گردد.

هدف این پژوهش بررسی محتوای اطلاعاتی گزارشگری سود سهام در ارتباط با عملکرد آتی بر اساس روندهای بلندمدت و کوتاه مدت افزایشی و کاهشی معیارهای عملکردی شرکت (شامل؛ سود هر سهم، سود عملیاتی هر سهم، جریان نقد عملیاتی هر سهم و رشد خالص دارایی های تعدیل شده هر سهم بر حسب تورم) است. بدین منظور چهار فرضیه اصلی و 16 فرضیه فرعی برای بررسی این موضوع تدوین و داده های مربوط به 301 شرکت عضو بورس اوراق بهادار برای دوره ی زمانی بین سال های 1371 تا 1394 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. الگوی رگرسیون پژوهش با استفاده از روش داده های تابلویی با رویکرد اثرات ثابت، بررسی و آزمون شد. نتایج پژوهش نشان داد که برای تمامی معیارهای عملکردی به استثنای معیار عملکردی تغییرات خالص دارایی های هر سهم (معیار ترازنامه ای عملکرد)، محتوای اطلاعاتی سودتقسیمی در ارتباط با عملکرد آتی شرکت، برای الگوهای بلندمدت نسبت به الگوهای کوتاه مدت بیشتر است. در نتیجه، می توان ادعا کرد که محتوای اطلاعاتی عملکرد آتی برای شرکت های باثبات در عملکرد و توزیع آن به شکل سود تقیسمی، در مقایسه با شرکت های با ثبات کمتر، بیشتر است. همچنین، نتایج موید آن است که مبلغ سود جاری در هر یک از معیارهای عملکردی، به استثنای معیار عملکردی تغییرات خالص دارایی های هر سهم (معیار ترازنامه ای عملکرد)، برای الگوهای بلندمدت نسبت به الگوهای کوتاه مدت، تاثیر بیشتری در کاهش و افزایش سودتقسیمی دارد.

هدف این مقاله بررسی رابطه همبستگی درون صنعتی با ضریب واکنش سود، دفعات پیش بینی سود و هزینه سرمایه است. بر اساس نتایج پژوهش های گذشته، به نظر می رسد سرمایه گذاران عملکرد شرکت های هم صنعت را مبنایی برای ارزیابی عملکرد همدیگر قرار می دهند و این پدیده در صنایعی که محیط فعالیت مشابهی دارند، می تواند باعث تغییر رفتار مدیریت و تاثیر بر نحوه افشای اطلاعات شرکت ها و محیط گزارشگری آن ها شود. نمونه آماری این پژوهش شامل 1780 سال - شرکت پدیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 1384 تا 1393 بوده است. همبستگی درون صنعتی با استفاده از عامل کواریانس برای صنایع مختلف محاسبه شده و برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون های چند متغیره با رویکرد داده های ترکیبی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد در صنایع با همبستگی درون صنعتی بیشتر، واکنش به اعلام سود کمتر، دفعات پیش بینی سود بیشتر و هزینه سرمایه کمتر است و در کل به نظر می رسد رفتار توده وار مدیران در این صنایع بر نحوه ارائه اطلاعات و واکنش سرمایه گذاران به آن اثرگذار بوده است.

هدف از مقاله حاضر، بررسی رابطه بین محدودیت مالی و جریان نقد آزاد مثبت و منفی بر سرمایه گذاری بیش از حد و ناکافی در دارایی های شرکت می باشد. این مطالعه از نوع مطالعات توصیفی - همبستگی و جامعه آماری شامل 122 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زمانی 1385 تا 1394 است. در مطالعه حاضر چهار فرضیه با استفاده از رویکرد ایستا و پویا مورد آزمون قرار گرفتند. برای رویکرد ایستا، از رگرسیون آثار ثابت و برای رویکرد پویا از رگرسیون گشتاورهای تعمیم یافته استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد در حالت ایستا محدودیت مالی باعث تشدید تاثیر معنادار جریان نقد آزاد بر سرمایه گذاری بیش از حد می شود. این تاثیر برای جریان نقد آزاد مثبت به صورت مستقیم و برای جریان نقد آزاد منفی به صورت معکوس بوده است. در حالت پویا محدودیت مالی تاثیر تشدیدکننده بر رابطه بین جریان نقد آزاد منفی و سرمایه گذاری بیش از حد دارد. محدودیت مالی نقش تعدیل کننده بر رابطه بین جریان نقد آزاد مقادیر مثبت و منفی در هر دو رویکرد ایستا و پویا بر روی سرمایه گذاری ناکافی نداشته است.

چسبندگی هزینه تحت تاثیر دو نظریه تصمیمات سنجیده مدیران و نظریه تاخیر در تعدیل هزینه ها است. بر مبنای نظریه تصمیمات سنجیده مدیران، مدیران برای افزایش سود شرکت در بلندمدت، اقدام به حفظ منابع در زمان کاهش فروش می کنند که این موضوع یکی از دلایل ایجاد چسبندگی هزینه است. بر این اساس، مقاله حاضر به بررسی تاثیر توانایی مدیران بر چسبندگی هزینه می پردازد. این مطالعه با تکنیک داده های تلفیقی و استفاده از اطلاعات 113 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 89 تا 94 به بررسی اثر توانایی مدیران بر سطح چسبندگی هزینه می پردازد. برای بررسی میزان چسبندگی هزینه از رویکرد آندرسون و همکاران (2003) و برای بررسی میزان توانایی مدیران به کمک رویکرد تحلیل پوششی داده ها، از سه متغیر ورودی شامل هزینه های جاری، میانگین دارایی های غیرجاری طی سال و تعداد کارکنان و همچنین سه متغیر خروجی شامل فروش ناخالص، سود قبل از مالیات و نرخ بازده شرکت استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که توانایی مدیران موجب کاهش چسبندگی هزینه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می گردد.