پژوهش های کاربردی در گزارشگری مالی
سال:1398 | دوره:8 | شماره:14 |تعداد مقالات:7

پژوهشگران به تازگی اثر عوامل غیرمالی بر قضاوت و بی طرفی حسابرسان را به طور ویژه مورد توجه قرار داده اند. یکی از عوامل غیرمالی مهم که می تواند بر قضاوت عینی حسابرسان اثر منفی بگذارد، نگرش دارای سوگیری حسابرسان است؛ هدف اصلی این پژوهش نیز بررسی اثر نگرش حمایتی حسابرس بر عینیت وی در قضاوت اولیه و استراتژی جستجوی شواهد در ادامه کار حسابرسی است. در پژوهش حاضر، 164 حسابرس مستقل عضو مؤسسات حسابرسی معتمد بورس در سال های 1396 و 1397 مورد آزمون قرار گرفته است. نتایج پژوهش در سطح اطمینان 95 درصد نشان می دهد که نگرش حمایتی حسابرس بر نوع قضاوت اولیه وی تأثیر دارد و بر اساس آن، نگرش حمایتی سطح بالا باعث می شود قضاوت اولیه حسابرس در جهت منافع صاحبکار باشد و نگرش حمایتی سطح پایین باعث می شود قضاوت اولیه حسابرس علیه منافع صاحبکار باشد. آشنایی حسابرس با صاحبکار نیز بر میزان موافقت حسابرس با صاحبکار اثر مثبت دارد. علاوه بر این، بین دو متغیر تجربه و هویت حرفه ای حسابرس با نوع قضاوت اولیه وی یعنی احتمال عدم افشای بدهی احتمالی رابطه منفی و معنادار وجود دارد که می تواند همسو با اصل محافظه کاری در نظر گرفته شود. نتایج مدل دوم پژوهش نیز نشان می دهد که بین دو متغیر نگرش حمایتی حسابرس و نوع قضاوت اولیه حسابرس با استراتژی جستجوی شواهد حسابرسی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد؛ یعنی حسابرسان شواهدی را جستجو می کنند که با نگرش حمایتی حسابرس و قضاوت اولیه حسابرس همسو باشد. هم چنین، بین آشنایی حسابرس با صاحبکار و استراتژی جستجوی بعدی حسابرسان رابطه معناداری وجود ندارد.

هدف این پژوهش بررسی رابطه بین مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت و انتخاب حسابرس شرکت، به عنوان دو عامل اثرگذار بر شهرت شرکت، در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، طی دوره زمانی 1395-1388، است. در این پژوهش مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت با استفاده از روش کدگذاری در رابطه با 25 معیار و در قالب چهار بعد (شامل مسائل محیطی، محصولات و خدمات، کارکنان و مسئولیت های جامعه) که در گزارش هیئت مدیره شرکت افشا می شود، اندازه گیری شده است؛ همچنین متغیر عملیاتی انتخاب حسابرس، شهرت حسابرس در دو سطح صنعت و بازار است. روش آماری پژوهش نیز رگرسیون لجستیک و رگرسیون با استفاده از داده های پانل است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مسئولیت پذیری اجتماعی با شهرت حسابرس در سطح صنعت دارای رابطه مثبت و معنی دار است. از طرف دیگر مسئولیت پذیری اجتماعی با شهرت حسابرس در سطح بازار نیز دارای رابطه مثبت است اما این رابطه معنی دار نیست. نتایج حاصل از یافته های پژوهش بیانگر این است که شرکت هایی که بیشتر نسبت به افشای مسئولیت های اجتماعی خود اقدام می کنند، تمایل دارند تا حسابرسانی را به عنوان حسابرس مستقل شرکت انتخاب کنند که در بین شرکت های صنعت از اعتبار بالاتری برخوردار هستند؛ اما این شرکت ها به شهرت حسابرسان در سطح کل بازار بورس اوراق بهادار توجه شایانی نمی کنند.

سازوکارهای راهبری شرکتی می تواند زمینه افشای داوطلبانه اطلاعات شرکت ها را فراهم و به تبع آن موجب افزایش تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه، اعتماد سرمایه گذاران، بهبود نقدشوندگی سهام و سودآوری شرکت ها شود که این مهم لازمه توسعه اقتصادی کشور می باشد. به همین دلیل در این پژوهش، به شناسایی شاخص های افشای داوطلبانه اطلاعات و تجزیه و تحلیل شکاف بین وضع موجود و مورد انتظار این شاخص ها و نظام راهبری شرکتی از منظر صاحب نظران حوزه حسابداری و مالی پرداخته شده است. این پژوهش پیمایشی است. در این پژوهش از روش نمونه گیری هدفمند، برای آزمون فرضیه ها از آمار توصیفی و آزمون T و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارSPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین وضعیت موجود و موردانتظار شاخص های افشای داوطلبانه اطلاعات و همچنین نظام راهبری شرکتی تفاوت معناداری وجود دارد. امید است با استقرار سازوکارهای راهبری شرکتی خوب، زمینه افشای داوطلبانه اطلاعات و تبع آن یکی از زیرساخت های توسعه اقتصادی کشور فراهم شود.

میزان تلاش حسابرسی و در نتیجه حق الزحمه حسابرسی شرکت های متاثر از نوع استراتژی تجاری شرکت ها می باشد. بررسی استراتژی تجاری و ارتباط آن با تلاش حسابرسان در بستر استاندارد شماره 11 هیات نظارت بر موسسات حسابرسی اشاره به این مطلب دارد که حسابرسان نیاز دارند تا از محیط تجاری و صنعتی صاحبکار جهت برنامه ریزی کار حسابرسی شناخت کافی و مناسبی کسب نمایند. در این راستا هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط بین نوع استراتژی تجاری صاحبکار و حق الزحمه حسابرسی شرکت ها می باشد. با پیروی از پژوهش های میلز و اسنو(1978، 2003) در این پژوهش جهت تعیین نوع استراتژی تجاری صاحبکار (استراتژی تهاجمی و استراتژی تدافعی) از شاخص های شدت سرمایه، نوسازی اموال و تجیزات، کارایی سربار و اهرم مالی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1387 تا 1394 و حجم نمونه 680 مشاهده (سال-شرکت) می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد بین استراتژی تهاجمی صاحبکار و حق الزحمه حسابرسی ارتباط مثبت (مستقیم) وجود دارد. همچنین این نتایج نشان می دهد استراتژی تهاجمی در مقایسه با استراتژی تدافعی ارتباط مثبت قوی تری با حق الزحمه حسابرسی دارد.

این پژوهش به بررسی تأثیر رقابت در بازار محصول بر رفتار چسبنده هزینه ها و نظام راهبری شرکتی می پردازد. بدین منظور ابتدا به روش حذف سیستماتیک، تعداد 200 شرکت به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید و داده های مورد نیاز برای بازه زمانی شش ساله از سال 1391 تا 1396 گردآوری شد. در این پژوهش، متغیر رقابت در بازار محصول به عنوان متغیر مستقل محسوب می شود و متغیرهای رفتار چسبنده هزینه و نظام راهبری شرکتی نیز به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده اند. همچنین تأثیر متغیر مستقل بر متغیرهای وابسته با استفاده از رگرسیون چند گانه مورد آزمون و بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که افزایش میزان رقابت در بازار محصول سبب کاهش یا افزایش رفتار چسبنده هزینه ها نمی شود. به بیان دیگر، رقابت در بازار محصول با چسبندگی هزینه ارتباط معناداری ندارد. افزون بر این، نتایج آزمون های آماری نشان دهنده عدم وجود ارتباط معنادار بین رقابت در بازار محصول و نظام راهبری شرکتی در نمونه آماری پژوهش است.

امروزه تحولات شگرفی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات رخ داده است. زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر یک فناوری نوین برای مبادله شفاف داده های گزارشگری مالی و تجاری است که می تواند در سراسر جهان با زبانی مشترک و فرمتی خاص، منجر به کاهش هزینه های نمایندگی و بهبود تصمیم گیری استفاده کنندگان اطلاعات گردد. لذا پژوهش حاضر به بررسی تأثیر بکارگیری زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر بر شفافیت اطلاعات مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. وجه تمایز این پژوهش نسبت به پژوهش هایی که تاکنون در ایران در این زمینه انجام شده، خارج شدن از حوزة تحقیقات کیفی و انجام پژوهشی کمی می باشد. نمونة پژوهش مشتمل بر 158 شرکت برای دوره هشت ساله (1388-1395) است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و به لحاظ بررسی رابطه متغیرها همبستگی است و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره مبتنی بر داده های پنل استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر بر شفافیت اطلاعات مالی تأثیر مثبت معنادار دارد.

ارتقاء ویژگی کیفی قابلیت مقایسه در صورت های مالی، استفاده کنندگان را قادر می سازد تا شباهت ها و تفاوت های مربوط به فعالیت های اقتصادی در بین شرکت های مختلف در طول زمان را بهتر ارزیابی کرده و بتوانند تخصیص منابع خود را به شکل بهینه انجام دهند. هدف اصلی این پژوهش، تعیین ارتباط بین قابلیت مقایسه صورت های مالی و ریسک سقوط قیمت سهام با تاکید بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از نمونه آماری، شامل 132 شرکت برای دوره زمانی 1385 الی 1394 می باشد. در این پژوهش، قابلیت مقایسه صورت های مالی بر اساس روش های ارزیابی دی فرانکو و همکاران (2011) و ریسک سقوط قیمت سهام از طریق مدل هاتن و همکاران (2009) اندازه گیری شده است. برای آزمون فرضیه های پژوهش نیز از رگرسیون لوجیت بهره گیری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند؛ بین قابلیت مقایسه صورت های مالی و ریسک سقوط قیمت سهام ارتباط منفی و معناداری وجود دارد. همچنین یافته های پژوهش نشان می دهد این ارتباط منفی در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی بالا تشدید می شود.