بوم شناسی آبزیان
سال:1397 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:15

در این مطالعه، عملکرد عصاره برگ دو گونه گیاه مانگرو، Avicennia marina (حرا) از خانواده Avicenniaceae و Rhizophora mucronata (چندل) از خانواده Rhizophoraceae در سنتز زیستی نانوذرات نقره مورد بررسی قرار گرفت. نانوذرات نقره سنتز شده با روش اسپکتروفتومتری، میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM)، میکروسکوپ الکترونی روبشی (FE-SEM) و طیف سنجی تفکیک انرژی (EDS) مورد بررسی قرار گرفتند. طیف جذبی اسپکتروفتومتر در طول موج 420 نانومتر سنتز نانوذرات نقره را تأیید کرد. ارزیابی تصویر TEM ثبت شده از نانوذرات نقره نشان داد که اندازه نانوذرات تولیدشده توسط گونه حرا بین 0 تا 75 نانومتر و توسط گونه چندل بین 0 تا 80 نانومتر می باشد. نتایج حاصل از بررسی تصویر FE-SEM نانوذراتی را با اندازه بین 15 تا 43 نانومتر برای گونه حرا و اندازه بین 10 تا 19 نانومتر برای گونه چندل نشان داد. آنالیز EDS نیز بیانگر حضور 6/51 درصد و 5/73 درصد فلز نقره در نانوذرات سنتز شده توسط به ترتیب عصاره گیاه حرا و چندل بود. نتایج حاکی از این است که عصاره برگ هر دو گونه گیاه مانگرو مذکور قادر به احیاء یون نقره در محلول حاوی نیترات نقره در دمای اتاق و تولید زیستی نانو ذرات نقره با ابعاد نانومتری بسیار مناسب هستند.

در این تحقیق سمیت حاد علف کش پاراکوات و حشره کش پرمترین و تأثیر آن ها بر رشد و تولیدمثل روتیفر آب شیرین Brachionus calyciflorus، بر اساس دستورالعمل O. E. C. D مطالعه شد. میزان سمیت حاد (LC50 24h) سموم پاراکوات و پرمترین روی روتیفر آب شیرین به ترتیب 541/0 و 997/8 میلی گرم در لیتر به دست آمد. سطح پاسخ روتیفر نسبت به چهار غلظت مختلف از سم پاراکوات (027/0، 054/0، 1/0 و 27/0 میلی گرم در لیتر) و پرمترین (449/0، 899/0، 799/1 و 498/4 میلی گرم در لیتر) با سه تکرار به ازای هر غلظت طی مدت ده روز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که جمعیت و نرخ رشد ویژه روتیفرها با افزایش غلظت سموم در محیط کشت به طور معنی داری (05/0>P) کاهش می یابد. بیشترین تراکم جمعیت برای پرمترین و پاراکوات به ترتیب (5/1± 6/56) روتیفر در تیمار حاوی غلظت 449/0 میلی گرم در لیتر و (2± 3/33) در تیمار حاوی غلظت 027/0 میلی گرم در لیتر مشاهده شد. همچنین نرخ رشد ویژه روتیفرها برای پرمترین از 23/0 در تیمار شاهد به صفر در تیمارهای حاوی غلظت های 799/1 و 498/4 میلی گرم در لیتر و برای پاراکوات از 14/0 در تیمار شاهد به صفر در تیمارهای حاوی غلظت های 1/0 و 27/0 میلی گرم در لیتر رسید. نتایج این تحقیق نشان داد که سموم پاراکوات و پرمترین برای روتیفر به ترتیب در ردیف سموم با سمیت زیاد و سمیت متوسط قرار دارند.

ماهی شوریده (Otolithes ruber) به دلیل بازار پسندی و اهمیت اقتصادی بالا همواره به عنوان یکی از گونه های مهم با ارزش تجاری، گونه هدف صیادان در جنوب کشور بوده است. تحقیق حاضر با هدف بررسی ترکیب گونه ای، فراوانی طولی و وزنی و میزان CPUE ماهیان صید شده در تورهای گوش گیر مخصوص صید ماهی شوریده در آب های ساحلی منطقه جاسک انجام شد. عملیات نمونه برداری در طول فصول مجاز صید (آبان الی فروردین) سال های 91-1390 انجام شد. نمونه برداری ها توسط تور گوش گیر مونوفیلامنت کف مخصوص ماهی شوریده از جنس پلی آمید (نایلون) با اندازه چشمه کشیده (STR) 85 میلی متر و ارتفاع تور 6 متر و ضریب آویختگی 50% صورت گرفته است. در پایان 178 تور اندازی، تعداد 7651 قطعه ماهی متعلق به 39 گونه و 36 خانواده صید و مورد زیست سنجی قرار گرفت. ماهی شوریده به میزان 81/26 درصد عددی ترکیب صید را شامل می شد. دامنه طولی ماهی شوریده بین 58-3/17 سانتی متر و بیشترین فراوانی در طبقه طولی 38-35 (66/27%) می باشد. میانگین طول کل 02/5 ± 93/36 محاسبه شد. الگوی برداشت نشان داد که 19/37 درصد از ماهی شوریده در اندازه های کمتر از طول بلوغ (7/33 سانتی متر) صید شده اند. میزان صید به ازای واحد تلاش ماهی شوریده در ماه اسفند بیش ترین (33/2463 گرم بر طاقه روز) و در ماه آبان کم ترین (4/1122گرم بر طاقه روز) می باشد.

دی اتیل هگزیل فتالات (DEHP) یکی از آلاینده هایی است که به عنوان پلاستی سایزر (روان کننده) کاربرد زیادی دارد. تولید، مصرف و پراکندگی وسیع این آلاینده، نگرانی های زیادی در مورد تأثیرات سمی این ماده بر موجودات زنده ایجاد کرده است. امروزه روش تست جنین ماهی (FET) در دانش سم-شناسی به عنوان روشی جایگزین با روش های متداول به شمار می رود. هدف این مطالعه بررسی سمیت DEHP از طریق تأثیرات کشنده و غیر کشنده جنین ماهی گورخری در آزمایش 5 روزه و با روش FET است. جنین ماهی گورخری (Danio rerio) (3 ساعت پس از باروری) در مواجهه با غلظت هایی از DEHP شامل (05/0، 5، 20، 35، 50 و 100 میکروگرم بر لیتر) به مدت 120 ساعت قرار گرفت و سپس نقاط تأثیر کشنده و غیر کشنده و ناهنجاری های جنینی در زمان های مختلف، بررسی و تحلیل داده ها با نرم افزار Probit انجام شد. ارزش عددی شاخص های LC50، NOEC و LOEC برای آلاینده DEHP به ترتیب به مقدار 14/46، 08/12 و 06/22 میکروگرم بر لیتر به دست آمد. ناهنجاری هایی شامل لخته شدن جنین، عدم تشکیل سومیت، جدا نشدن دم از کیسه زرده، نقص در انحنای دم و عدم تشکیل ضربان قلب دیده شد. نتایج نشان داد که DEHP آلاینده ای با خاصیت ناهنجاری زایی است و کاربرد روش (FET)، روشی جایگزین و کارآمد در پیش بینی سمیت آلاینده های نوظهور است.

کیفیت آب رودخانه سیروان پالنگان با استفاده از پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب و شاخص های بیولوژیکی (EPT و فراوانی) ماکروبنتوزهای رودخانه از دی ماه 1394 تا خرداد ماه 1395 بررسی شد. پنج ایستگاه شامل ایستگاه بالادست (ایستگاه 1)، ایستگاه خروجی پساب (ایستگاه 2)، ایستگاه انشعاب فرعی (ایستگاه 3)، ایستگاه 100 متری از پساب (ایستگاه 4) و ایستگاه یک کیلومتری از پساپ (ایستگاه 5) تعیین شد. هدایت الکتریکی به لحاظ فصلی و ایستگاهی دارای تفاوت معنی داری بود (05/p<) اما اکسیژن محلول، درجه حرارت و pH آب فقط ازنظر فصلی و آمونیاک فقط ازنظر ایستگاهی دارای تفاوت معنی دار بود (05/0p<). بقیه عوامل از نظر ایستگاهی و فصلی تفاوت معنی داری نشان ندادند (05/0p>). بر اساس شاخص کیفیت آب WQI، رودخانه سیروان در فصل بهار نسبت به زمستان از وضعیت بهتری برخوردار بود. شاخص های زیستی EPT و فراوانی از نظر فصلی و ایستگاهی تفاوت معنی داری نداشتند (05/0p>). اما کمترین میزان فراوانی و شاخص EPT در ایستگاه 100 متری از پساب حاصل شد. نتایج این پژوهش نشان داد پساب مزارع پرورش ماهی پالنگان، رودخانه سیروان را در فاصله کم تحت تأثیر قرار می دهد. اما با فاصله گرفتن از ورودی پساب مزارع پرورش ماهی، کیفیت آب به حالت قابل قبول برمی گردد. همچنین نتایج شاخص های فروانی و غنای EPT تأثیر پساب بر کیفیت آب را تأیید کرد.

فاکتورهای مختلفی در حذف ترکیبات معدنی از پوسته ی سخت پوستان مؤثر می باشند. در این مطالعه فاکتورهای مؤثر در حذف ترکیبات معدنی کیتین به دست آمده از پوسته ی خرچنگ Portunus segnis مورد بهینه سازی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که بهترین بازده حذف ترکیبات معدنی با استفاده از اسید کلریدریک به دست آمد (94/0± 05/99). برخی از اسیدهای آلی (اسید استیک و اسید لاکتیک و ترکیبی از آن ها) قابلیت جانشین شدن اسیدهای غیر آلی در این مرحله را از خود نشان دادند. به طورکلی افزایش غلظت اسید (تا 10%)، نسبت پودر به اسید (تا 1: 20)، دما (تا 50 درجه سانتی گراد) و زمان فرایند (تا 1 ساعت) با افزایش بازده (افزایش درصد حذف ترکیبات معدنی) ارتباط مستقیم دارند؛ اما از طرف دیگر افزایش این فاکتورها از مقادیر مذکور تنها باعث افزایش هزینه و اثرات منفی روی کیتین می شود. استفاده از روش هایی مانند ماکروویو و شیکر باعث صرفه جویی در زمان در جهت رسیدن به بهترین بازده می گردد. کاهش اندازه ی ذرات پودر با افزایش بازده حذف ترکیبات معدنی ارتباط مستقیم دارد. بهینه سازی روش استخراج مواد می تواند باعث بالا بردن سطح کیفیت ترکیبات و ذخیره ی انرژی، زمان و سرمایه گردد.

در مطالعه حاضر ستاره های دریایی Aquilonastra watersi از منطقه بین جزر و مدی ساحل شنی ماسه ای تیس واقع در غرب خلیج چابهار و ستاره های دریایی Patiriella paradoxa از عمق 8-7 متری منطقه کنارک واقع در شرق خلیج چابهار از بستر صخره ای در آبان ماه 1393جمع آوری شدند. نمونه ها جهت انجام عملیات آزمایشگاهی در ظروف پلاستیکی حاوی آب دریا قرار گرفته و به آزمایشگاه علوم دریایی چابهار منتقل شدند. نمونه ها ابتدا ازلحاظ ریخت شناسی شناسایی شدند. سپس به منظور بررسی توالی ژنی استخراج DNA به روش CTAB انجام شد و پس از انجام PCR ژن میتوکندریایی 16S rRNA تعیین توالی شد. به منظور بررسی فیلوژنی گونه ها از آنالیز Maximum Likelihood استفاده گردید. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که با وجود تفاوت های ریخت شناسی، گونه A. watersi در گروه خواهری A. batheri قرار دارد. گونه P. paradoxa مطالعه حاضر، با گونه P. regularis در یک کلاد مونوفایلتیک با بوت استرپ بالا حمایت شد.

هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فصلی تنوع و فراوانی کرم های حلقوی در رسوبات بستر ساحلی استان مازندران در محدوده ی شهرستان ساری بود. نمونه برداری از رسوبات به صورت فصلی، در 10 ایستگاه با اعماق 1، 5، 10 و 20 متر در سال 95-1394 انجام شد. نتایج بررسی ها منجر به شناسایی 8 جنس و گونه متعلق به 4 خانواده از کرم های حلقوی از رده ی پرتاران و 2 خانواده از رده کم تاران گردید. بیشترین میانگین فراوانی سالانه متعلق به Streblospio gynobranchiata و کم ترین میانگین فراوانی مربوط به Prenereis sp بود. میانگین فراوانی کرم های حلقوی با درصد ماسه و میزان مواد آلی بستر همبستگی مثبت و معناداری داشت. مقادیر شاخص های شانون-وینر و مارگالف نشان دادند که کرم های حلقوی کف زی، در فصل تابستان بیش ترین و در فصل زمستان کم ترین تنوع گونه ای را در منطقه مطالعاتی داشته اند. شاخص هتروژنیتی سیمپسون در زمستان بیشترین مقدار را در مصب نشان داد و با افزایش عمق از هتروژنیتی بستر کاسته شد. مقدار شاخص بریلوئین نیز با افزایش عمق ایستگاه ها افزایش یافت. نتایج کلی این پژوهش نشان دهنده کاهش تنوع گروه های پرتاران و کم تاران در منطقه مطالعاتی نسبت به مطالعات قبلی است، درحالی که فراوانی گونه های غالب افزایش چشمگیری را در مقایسه با پایش های قبلی نشان می دهد.

در مطالعه حاضر، اثرات مهاری استیل کولین استراز و فعالیت کاسپازی بخش دهانی شقایق دریایی موکتی Stichodactlya haddoni بررسی شد. نمونه های S. haddoni از منطقه بین جزر و مدی جزیره هرمز خلیج فارس تهیه شدند. جهت جداسازی فرکشنی با وزن ملکولی kDa100-30 از عصاره خام، اولترا فیلتراسیون میلی پور انجام شد. روش Ellman جهت سنجش مهار استیل کولین استراز استفاده گردید. سنجش فعالیت کاسپاز 3 با استفاده از کیت کالریمتریک سنجش کاسپاز در سلول سرطانی سینه MCF-7 انجام گرفت. در پایان آزمایش، بیشترین درصد مهار استیل کولین استراز در غلظت mg/ml 6 از فرکشن kDa100-30 مشاهده شد (p<0. 05). میزان فعالیت کاسپاز 3 در سلول های سرطانی MCF-7 تیمار شده با غلظت µ g/ml 400، 600 و 800 نشان داد که پروتئین کاسپاز 3 فعالیت معنی داری را پس از طی مدت 12، 24 و 48 ساعت داشت (p<0. 05). غلظت µ g/ml 600 در فرکشن kDa100-30 بعد از گذشت هر سه زمان، بیشترین فعالیت کاسپازی را از خود بروز داد. درمجموع می توان بیان نمود که سموم پروتئینی S. haddoni با وزن مولکولی kDa30 تا 100 می توانند اثرات ضد آلزایمری با مهار آنزیم استیل کولین استراز و اثر کشندگی بر سلول سرطانی سینه از طریق فعال کردن کاسپاز 3 و القای احتمالی اپوپتوز داشته باشند.

هدف از تحقیق حاضر بررسی ساختار آناتومی و بافت شناسی کلیه و آبشش کوسه ماهی عربی (Chiloscyllium arabicum) می باشد. بدین منظور50 قطعه کوسه ماهی عربی از شمال غربی خلیج فارس صید و به طور زنده به آزمایشگاه منتقل شدند. سپس نمونه های بافتی از آبشش و کلیه اخذ و در محلول بوئن به مدت 72 ساعت تثبیت شدند. جهت مراحل آبگیری، شفاف سازی و پارافینه کردن نمونه ها از دستگاه هیستوکینت استفاده شد. سپس با استفاده از قالب های پارافینی توسط دستگاه میکروتوم برش هایی به ضخامت 5-6 میکرومتر تهیه گردید که پس از رنگ آمیزی با هماتوکسیلین و ائوزین با میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج، کلیه کوسه ماهی عربی از سه بخش رأس، بدنه و دم تشکیل شده است. این اندام متشکل از دو بخش عملکردی مجزا شامل بخش خون ساز و بخش دفعی می باشد که بخش دفعی از جسمک کلیوی و لوله های ادراری تشکیل شده است. مطالعات نشان داد که لوله های ادراری توسط سلول های پوششی مکعبی با هسته تقریباً کروی پوشیده شده اند. آبشش نیز متشکل از رشته های آبششی و تیغه های آبششی است که توسط سلول های ستونی یا پیلار و سلول های پوششی احاطه شده اند. در کل، به نظر می رسد که ساختار هیستومورفولوژی کلیه و آبشش کوسه ماهی عربی، مشابه ماهیان استخوانی است.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی تأثیرات کاربرد پروبیوتیک Lactobacillus plantarum بر ترکیبات شیمیایی بدن، شاخص های رشد، تغذیه و زنده مانی در شاه میگوی چنگال باریک آب شیرین می باشد. به این منظور، تعداد 96 قطعه شاه میگو با میانگین وزنی 27/0 ± 88/27 گرم به 12 تانک فایبرگلاس با حجم آب 100 لیتر (8 نمونه به ازای هر تانک) منتقل شدند. شاه میگوها به مدت 97 روز با جیره غذایی حاوی سطوح مختلف پروبیوتیک L. plantarum شامل 0 (شاهد)، 107 (تیمار 1)، 108 (تیمار 2) و 109 (تیمار 3) CFU به ازای هر گرم وزن جیره تغذیه شدند. غذادهی به صورت روزانه در دو وعده در ساعات 9 صبح و 4 بعدازظهر به میزان 5/1 درصد وزن بدن صورت گرفت. در پایان دوره پرورش، نمونه-های موجود در تیمار 3 نسبت به تیمار شاهد افزایش قابل ملاحظه ای در سطوح پروتئین و چربی بدن نشان دادند (05/0>P). همچنین ارزش تولید پروتئین (PPV) و چربی (LPV) در تیمار 3 نسبت به تیمار شاهد افزایش یافت (05/0>P). در این مطالعه شاخص های رشد و زنده مانی در تیمارهای مصرف کننده پروبیوتیک نسبت به تیمار شاهد اختلاف معنی داری نداشته است (05/0 L. plantarum بر برخی از ترکیبات شیمیایی بدن و شاخص های تغذیه ای و رشد در گونه A. leptodactylus بود.

اثر افزودن پودر ضایعات خرما در جیره بر ترکیب شیمیایی و پروفایل اسیدهای چرب بدن ماهیان کپور معمولی تغذیه شده با 4 تیمار مختلف شاهد (تیمار 1)، خرمای 5% (تیمار 2)، خرمای 10% (تیمار 3) و خرمای 15% (تیمار 4) آزمایش گردید. تعداد 168 قطعه بچه ماهی با وزن اولیه 02/0± 44/2 گرم به مدت 12 هفته با 3 نوبت غذادهی در روز و 5% وزن بدن مورد تغذیه قرار گرفتند. در نتایج، هیچ اختلاف معنی داری بین فاکتورهای مختلف ترکیب شیمیایی بدن ماهیان کپور معمولی مشاهده نشد (05/0P>). تمام شاخص های ترکیب اسیدهای چرب لاشه بدن تیمارهای مختلف با یکدیگر اختلاف معنی دار داشتند (05/0P<). تیمار شاهد بیشترین میزان MUFA+PUFA، PUFA/SFA، MUFA+PUFA/SFA، ω 3 و EPA+DHA و تیمار خرمای 5 درصد کمترین میزان MUFA، PUFA، MUFA+PUFA، PUFA/SFA، MUFA+PUFA/SFA، ω 3، ω 3/ω 6، DHA/EPA و EPA+DHA و به طور استثنا بیشترین فاکتورهای SFA و ω 6/ω 3 را دارا بودند. شاخص آتروژنیک بین تیمارهای مختلف اختلاف معنی داری نداشت (05/0P>) ولی شاخص ترومبوژنیک دارای اختلاف معنی دار با تیمارهای آزمایشی دیگر بود (05/0P<) و تیمارهای خرمای 5 درصد و شاهد دارای بیشترین و کمترین مقادیر بودند. همچنین تیمارهای 10 و 15 درصد خرما عملکرد حد واسطی بین تیمارهای آزمایشی دیگر داشتند. درمجموع افزودن پودر ضایعات خرما به جیره غذایی ماهیان کپور معمولی انگشت قد سبب بهبود غیرمعنادار ترکیب شیمیایی بدن و پروفایل اسیدهای چرب اشباع و غیراشباع به صورت معنی دار می گردد.

آزمایش حاضر به منظور بررسی اثر مکمل غذایی سینبیوتیک بر عملکرد رشد و شاخص های خونی در قزل آلای رنگین کمان مورد مطالعه قرار گرفت. تیمار های آزمایشی با سه سطح 5/0، 1 و 5/1 گرم سینبیوتیک بر کیلوگرم جیره و تیمار شاهد نیز با جیره بدون مکمل به مدت 60 روز تغذیه شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، هر سه تیمار آزمایشی افزایش معنی داری از نظر میانگین وزن نهایی و نرخ رشد ویژه با تیمار شاهد نشان دادند. تعداد گلبول سفید، گلبول قرمز، مقادیر هموگلوبین و درصد هماتوکریت در تمام تیمارها افزایش معنی داری نسبت به تیمار شاهد داشتند.

پرورش ماهیان آکواریومی با اهداف اقتصادی و یا تزیینی صورت می گیرد. پرورش ماهیان آکواریومی با مشکلاتی نظیر بیماری های انگلی همراه است. از این رو هدف از بررسی حاضر تشخیص انگل های خارجی در بافت های آبشش و پوست برخی ماهیان آکواریومی شامل گونه های آنجل (Pterophyllum scalar)، فلاور (Synspilus vieja)، بارب (Systonus tetrazona) و کوی (Cyprinus carpio) می باشد. تعداد 120 قطعه ماهی به صورت تصادفی از مراکز فروش و تکثیر ماهی شهرستان شهرکرد به صورت زنده و انفرادی برای وجود انگل های خارجی مورد مطالعه قرار گرفتند. در مجموع 66 قطعه از 120 قطعه ماهی بررسی شده معادل 55 درصد دارای آلودگی انگلی بودند. انگل های جدا شده شامل تریکودینا پدیکولوس (Tricodina pediculus) و اکتیوفتیریوس مولتی فیلیس (Ichthyophthrius multifilis) از تک یاخته ها و داکتیلوژیروس و چیلودونلا از ترماتود های مونوژن بودند. بیشترین میزان آلودگی در ماهی کوی به میزان 6/86 درصد و کمترین آلودگی در ماهی فلاور به میزان 3/33 درصد مشاهده گردید. نتایج این مطالعه آلودگی انگلی به میزان قابل توجهی را در ماهیان آکواریومی این منطقه نشان می دهد.

هدف از این مطالعه شناخت خصوصیات ریختی تأثیرگذار در تفکیک جنسیتی Gambusia holbrooki، به عنوان یک گونه زنده زای مدل و البته مهاجم در آب های داخلی ایران، با استفاده از سیستم شبکه ای تراس است. نتایج این تحقیق مشخص نمود افراد جنس های نر و ماده در ماهی زنده زای مورد مطالعه به میزان 100 درصد قابل گروه بندی هستند. تفاوت های مشاهده شده در دو جنس در خصوصیاتی شامل طول سر، عرض سر، ارتفاع بدن، طول پیش پشتی، طول پیش شکمی، طول پیش مخرجی، طول چنگالی، طول باله پشتی، طول باله مخرجی، ارتفاع ساقه دمی و طول ساقه دمی مشاهده شد.