سالمند: مجله سالمندی ایران
سال:1399 | دوره:15 | شماره:3 |تعداد مقالات:10

مقدمه: افزایش نیازهای مراقبت از سالمندان از نگرانی های کشورهایی مختلف مخصوصاً کشورهایی است که جمعیت شان در حال سالمند شدن است. شناخت عوامل تاثیر گذار بر بهره مندی از خدمات سلامت در سالمندان برای سیاستگذاری سلامت در جهت شناسایی مشکلات احتمالی و توسعه مداخلات مناسب در بهره مندی بهتر و افزایش دسترسی بسیار با اهمیت است. از این رو، هدف از این مطالعه شناخت موانع و تسهیل کننده های بهره مندی از خدمات سلامت سرپایی در سالمندان می باشد. روش: در مرور سیستماتیک حاضر، مطالعات منتشر شده انگلیسی در بازه زمانی 1996 تا 2018 با استفاده از دستورالعمل PRISMA و کلمات کلیدی مرتبط، به صورت الکترونیکی از پایگاه های اطلاعاتی Web of Science، PubMed وScopus جستجو و مرور شدند. پس از حذف مقالات تکراری و نامرتبط، کیفیت مقالات براساس چک لیست STROBE توسط دو ارزیاب به طور مستقل ارزیابی شدند. به منظور ترکیب داده ها از روش سنتز روایتی استفاده شد. یافته ها: در این مطالعه، کیفیت 44 مقاله تأیید شد. نتایج مطالعه در سه دسته عوامل مستعدکننده (سن، جنسیت، وضعیت تأهل، قومیت)، توانا کننده (درآمد، پوشش بیمه، سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال، شبکه اجتماعی، حمایت اجتماعی) و عوامل مرتبط با نیاز (داشتن بیماری مزمن، خودارزیابی وضعیت سلامت، شدت بیماری، تعداد بیماری، داشتن همزمان دو یا چند بیماری، ناتوانی فیزیکی و سبک زندگی ناسالم) قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که سن بالای 80 سال، اقلیت قومی، غیر شاغل و بازنشسته بودن، سطح پایین تحصیلات، شبکه اجتماعی کوچک و محدود، داشتن ناتوانی جسمی به عنوان موانع بهره مندی از خدمات سلامت، و زن بودن، متأهل بودن، داشتن بیمه درمان، حمایت اجتماعی، داشتن همراه و یا فرزند، سطح بالای درآمد، مسافت کوتاهتر تا مرکز ارائه خدمات سلامت به عنوان تسهیل کننده های بهره مندی از خدمات سلامت سرپایی در سالمندان شناسایی شدند. نتیجه گیری: این مطالعه مروری نشان داد که مجموعه ای از عوامل به طور مداوم با استفاده از خدمات سلامت مرتبط است، مطالعه حاضر عوامل مؤثر بر بهره مندی از خدمات سلامت سالمندان را در قالب مدل رفتاری بهره مندی از خدمات سلامت اندرسون شناسایی کرد. به طور کلی شواهد نشان داد که سالمندان مرد، مجرد، با سن بالای 80 سال، تحصیلات و درآمد پایین، غیر شاغل یا بازنشسته و دارای بیماری مزمن بایستی در اولویت های سیاستگزاری سلامت سالمندان قرار گیرد تا بار خدمات ناشی از بیماریها افزایش نیابد.

اهداف: از انجایی که تحقیق بر نمونه های سالمندان و ثبت داده های مربوطه نیازمند دقت بیشتری است، محاسبه خطای اندازه گیری از اهمیت زیادی برخوردار است. مطالعه حاضر با هدف معرفی فرمولی ساده جهت محاسبه شاخص انحراف کل، تفسیر آن و ترغیب پژوهشگران در استفاده از این شاخص به عنوان ابزاری مناسب جهت تعیین پایائی در مطالعات روانسنجی می باشد. مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی، پس از انتخاب 105 نفر از سالمندان شهر تهران به صورت دسترس در سال 1398، پرسشنامه SF-36 برای انها در فاصله زمانی دو هفته تکمیل گردید. مقادیرICC و شاخص انحراف کل برای زیر مقیاسهای پرسشنامه محاسبه گردیده و با هم مقایسه شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که کمترین مقدار شاخص انحراف کل مربوط به زیر مقیاس "عملکرد جسمی" و بیشترین مقدار مربوط به زیر مقیاس " مشکلات روحی " می باشد. به صورت دقیق تر می توان گفت: با احتمال 95%، ماکزیمم خطای اندازه گیری در زیر مقیاسهای "عملکرد جسمی" و " مشکلات روحی " به ترتیب برابر با 22 و 34 (از صد واحد) بدست امدند. نتیجه گیری: از آن جایی که شاخص ICC نمی تواند مشخص کند که چقدر از اختلاف در زیر مقیاسها مربوط به خطای اندازه گیری است و همچنین با توجه به تفسیر ساده شاخص انحراف کل، پیشنهاد می شود که پژوهشگران شاخص انحراف کل را در مطالعات پایائی گزارش نمایند.

اهداف: بررسی وضعیت اوقات فراغت سالمندان با توجه به گستره زمان آزادی که در اختیار دارند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. غنی نمودن اوقات فراغت برای سالمندان به سبب فراهم نمودن فرصتی برای دستیابی به انجام امور خلاق و اعتماد به نفس می تواند بر سلامت روانی اثرگذار باشد. هدف از مطالعه حاضر تعیین ارتباط بین روشهای گذران اوقات فراغت وسلامت روانی سالمندان شهر تهران بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مقطعی و توصیفی-تحلیلی می باشد. 413 سالمند بالای 60 سال به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای با رعایت نسبت جنسی از 5 منطقه شهر تهران بر اساس ملاک های ورود وارد مطالعه شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه 15سوالی سلامت عمومی و پرسشنامه اوقات فراغت محقق ساخته بود که بر مبنای داده های یک مطالعه بزرگتر تهیه شد که روایی محتوایی آن با آزمون هایCVR و CVI و پایایی آن با روش دو نیمه کردن اندازه گیری شد. در تحلیل آماری داده ها از آزمونهای آماری توصیفی و تحلیلی نظیرفراوانی، انحراف معیار، اسپیرمن و رگرسیون در نرم افزار SPSS21 استفاده شد. یافته ها: یافته های این مطالعه نشان داد که بیشترین فعالیت فراغتی در سالمندان تماشای تلویزیون می باشد. با بررسی رابطه رگرسیون اوقات فراغت و سلامت روانی مشخص شد که بین شیوه های گذران اوقات فراغت و سلامت روانی سالمندان ارتباط معنادار وجود دارد(1pvalue<0/000). طبقات تفریح و فرائض مذهبی با سلامت روانی ارتباط داشتند در بین عوامل مخدوش کننده سلامت جسمی بیشترین تاثیرگذاری را داشت. نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که سلامت جسمی عامل اثرگذار در رابطه چگونگی گذران اوقات فراغت و سلامت روانی سالمندان است. میزان ناتوانی حرکتی به ویژه در کارهای روزمره در میان سالمندان ایران در مقایسه با کشورهای پیشرفته در حد بسیار بالایی می باشد. از آنجا که طبقات تفریح و فرائض مذهبی با سلامت روانی سالمندان ارتباط معنی دار دارند برنامه ریزان می بایست نقش مساجد، هیات های مذهبی، حسینیه ها و متولیان حوزه های فراغت مانند شهرداری ها را در این زمینه جدی بگیرند. فراهم نمودن زمینه هایی در این مکانها که بتواند سالمندان را درگیر فعالیتهای تفریحی مانند سفرهای زیارتی یا انواع بازی های سرگرم کننده سالمندان نماید گام موثری جهت افزایش سلامت روانی سالمندان می باشد.

اهداف: هدف این تحقیق بررسی تأثیر تحریک الکتریکی یک طرفه و دو طرفه مغز بر بهبود تعادل سالمندان می باشد. مواد و روش: 36 نفر از سالمندان شهر ایلام به صورت در دسترس در تحقیق شرکت کردند. ابتدا پیش آزمون تعادل ایستا گرفته شد و سپس شرکت کنندگان به صورت تصادفی به سه گروه تحریک یک طرفه مغز، تحریک دوطرفه مغز و تحریک شم تقسیم شدند. مداخله در 3 جلسه برگزار شد. در گروه تحریک یک طرفه، الکترود آند روی نقطه O در ناحیه مخچه و کاتد در ناحیه 1FP قرار گرفت. در گروه تحریک دوطرفه، الکترود آند روی O1 و الکترود کاتد روی O2 و الکترود کاتد در بالای حفره ی چشمی سمت چپ (1FP) قرار گرفت. شدت تحریک 2 میلی آمپر و مدت زمان درمان در هر جلسه 15 دقیقه بود. در گروه کنترل، الکترود آند و کاتد به ترتیب روی نقاط O و 1FP قرار گرفت ولی جریان تحریک 30 ثانیه بعد قطع می شد. پس از آخرین جلسه تمرینی، پس آزمون به عمل آمد. از تحلیل واریانس یک راهه جهت تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: بین سه گروه در مرحله پیش آزمون تفاوت معنادار آماری وجود ندارد (0/535>P). ولی در مرحله پس آزمون بین گروه-ها تفاوت وجود دارد (0/002>P). نتایج آزمون تعقیبی نشان داد که بین گروه تحریک یک طرفه با کنترل (0/001=P) و گروه تحریک دوطرفه با کنترل (0/005=P) تفاوت وجود دارد ولی بین گروه تحریک یک طرفه با گروه دوطرفه (0/599=P) تفاوت وجود ندارد. نتیجه گیری: در یک نتیجه گیری کلی می توان گفت که tDCS مخچه به صورت یک طرفه و دو طرفه می تواند موجب بهبود تعادل در سالمندان شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی روانسنجی نسخه فارسی پرسش نامه چند بعدی نگرش فرد در مورد بدن خود در سالمندان ایرانی انجام شد. مواد و روش ها: روش پژوهش حاضر از نوع تحقیقات غیر تجربی می باشد که اطلاعات لازم و مورد نیاز آن به صورت مقطعی جمع آوری شد. جامعه آماری مطالعه ی حاضر را تمامی سالمندان بالای 60 سال شهر تهران تشکیل دادند. نمونه آماری تحقیق حاضر نیز شامل 1035 نفر بودند که پرسش نامه چند بعدی نگرش فرد در مورد بدن خود (MBSRQ) را تکمیل نمودند. این پرسش نامه شامل 69 سوال و 9 مولفه است. جهت بررسی روایی سازه از تحلیل عاملی تأییدی مبتنی بر مدل معادلات ساختاری، برای بررسی روایی همزمان از پرسشنامه نگرش های فرهنگی-اجتماعی نسبت به ظاهر (SATAQ-3)، برای تعیین همسانی درونی از ضریب آلفای کرونباخ و برای پایایی زمانی (با فاصله دو هفته) از ضریب همبستگی درون طبقه ای استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد روایی ظاهری، محتوا و همزمان پرسشنامه MBSRQ مورد تایید قرار گرفتند (0. 05P<). نتایج نشان دهنده برازش مطلوب نسخه ی فارسی پرسش نامه چند بعدی نگرش فرد در مورد بدن خود در سالمندان (شاخص های 0/903= C. F. I، 0/978=T. L. I، 0/886 A. G. F. I=و 0/075P. N. F. I= و 0/042RMSEA=) است. همچنین همسانی درونی و ثبات زمانی از مقادیر قابل قبولی برخوردار بودند (0. 05P<). نتیجه گیری: نسخه ی فارسی پرسش نامه ی چند بعدی نگرش فرد در مورد بدن خود دارای روایی و پایایی قابل قبولی در سالمندان ایرانی است و سالمندان، پزشکان، متخصصان سالمند شناسی و پژوهشگران می توانند از این پرسش نامه در مطالعات و ارزیابی های خود استفاده کنند.

مقدمه: سامانه های مدیریت سلامت از راه دور سالمندان باید دارای ویژگی ها، قابلیت ها و زیرساخت هایی باشند که نیاز متنوع مدیریت مراقبت در منزل را پوشش دهند. با توجه به اینکه پرسشنامه ای روا و پایا برای تعیین این الزامات وجود ندارد؛ لذا هدف اصلی این مطالعه تعیین قابلیت ها و الزامات سامانه پایش از راه دور سلامت سالمندان و ارائه آن بصورت یک پرسشنامه روا و پایا بود. روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی – تحلیلی بود که در سال 1398 انجام گرفت. آیتم های پرسشنامه از یک مطالعه مروری نظام مند به دست آمده است. برای انجام مطالعه مروری، کلید واژه های سالمندی، مراقبت در منزل، سلامت از راه دور و فناوری اطلاعات در بازه زمانی 2013 تا اکتبر 2019 در پایگاه های علمی منتخب موردجستجو قرار گرفت. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش حاضر، پارامتر ها و الزامات سامانه الکترونیکی مدیریت سلامت از راه دور سالمندان، در قالب 97 آیتم شناسایی گردید. همچنین، 31 آیتم اولیه پرسشنامه به دلیل روایی و پایایی پایین حذف شد. در مرحله بعد، پرسشنامه نهایی با 66 آیتم و نسبت روایی محتوا 99% و ضریب آلفای کرونباخ (9/0) و همچنین ضریب همبستگی مطلوب (r=0. 85, p-value<0. 05) طراحی گردید. نتیجه گیری: در این مطالعه، الزامات سیستم پایش از راه دور سلامت سالمندان تعیین و با استفاده از این الزامات پرسشنامه ای روا و پایا ایجاد شد. این پرسشنامه در پنج قسمت کاربردها، الزامات عملکردی، الزامات غیر عملکردی، ابزار ها و زیر ساخت های ارتباطی طراحی شد. نتایج پژوهش حاضر می تواند توسط طراحان سیستم های مراقبت بهداشتی جهت تعیین کاربردها و الزامات سامانه های پایش سلامت سالمندان مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: روند رو به رشد پدیده سالمندی لزوم توجه به فعالیت روزمره سالمندان و حمایت اجتماعی آنان را به عنوان عامل موثری در ارتقا سلامت سالمندان مطرح می کند هدف این تحقیق بررسی ارتباط بین حمایت اجتماعی و متغیرهای زمینه ای با سطح فعالیت روزمره سالمندان در سالمندان جامعه روستایی جنوب ایران میباشد. روش: مطالعه حاضر یک مطالعه مقطعی از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد که با مشارکت 302 نفر از سالمندان 65 سال و بالاتر جامعه روستایی جنوب ایران با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام گردید. ابزار های سنجش پرسش نامه حمایت اجتماعی مری پروسیدانو و کنیت هلر و مقیاس فعالیت روزمره سالمندان بود. یافته ها: میانگین سنی شرکت کنندگان 067/7± 67/69 بود. میانگین نمره حمایت اجتماعی درک شده 10/3± 55/16 و میانگین نمره ADL، 237/28± 68/55 بود. حمایت اجتماعی، سطح تحصیلات و سن متغیر تاثیر گذار بر اﻧ ﺠ ﺎ م فعالیت روزمره سالمندان بودند (001/0>P). اما وضعیت تاهل و جنس مولفه اثر گذار بر سطح فعالیت روزمره سالمندان نبود (05/

اهدف: تنهایی یکی از نگرانی های عمده در جمعیت سالمندان است که نیاز به اندازه گیری و مداخله دارد. این پژوهش با هدف ترجمه و روانسنجی نسخه 6 سوالی پرسشنامه تنهایی گیرولد در سالمندان ایرانی انجام پذیرفت. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در سال 2018 انجام پذیرفت. پس از کسب اجازه از توسعه دهنده ابزار نسخه 6 سوالی پرسشنامه تنهایی دجانگ گیرولد به روش ترجمه باز ترجمه به فارسی برگردانده، سپس روایی صوری و محتوای آن انجام پذیرفت. نسخه فارسی پرسشنامه توسط 224 نفر از سالمندان ساکن شهر خرم آباد که معیاری های ورود را داشتند، تکمیل گردید. جهت بررسی وِیژگیهای روانسنجی از تحلیل عاملی تأییدی (CFA)، ضریب همبستگی پیرسون، ضریب همبستگی درون طبقاتی (ICC) و ضریب آلفای کرنباخ استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و AMOS و با در نظر گرفتن سطح معناداری 05/0≥ p تحلیل شد. یافته ها: نسخه فارسی ابزار 6 سوالی تنهایی از روایی محتوای قابل قبولی برخوردار بود (874/0=CVI). نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان دهنده دوعاملی بودن پرسشنامه بود: تتهایی عاطفی و تنهایی اجتماعی (004/0=RMSEA، 983/0=IFI، 983/0=GFI، 48/1=CMIN/DF). نمره کل تنهایی نیز با مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستانی ارتباط معنی داری داشت. همچنین نتایج بررسی ضریب هبمستگی درون طبقاتی و ضریب آلفای کرونباخ حاکی از پایایی قابل قبولی ابزار بود. نتیجه گیری: نسخه فارسی پرسشنامه 6 سوالی تنهایی گیرولد ابزاری معتبر و پایا برای اندازه گیری تنهایی در جمعیت سالمند ایرانی است.

زمینه و هدف: سواد سلامت یکی از مهم ترین تعیین کننده های اجتماعی سلامت سالمندان است. مطالعه حاضر با هدف تعیین اثربخشی مداخله آموزشی بر دانش، نگرش و رفتارهای تغذیه ای سالمندان با سواد سلامت کافی و سواد سلامت ناکافی، انجام شد. روش بررسی: یک مطالعه تجربی با مشارکت 192 نفر از افراد 60 سال و بالاتر شهر ایلام از اردیبهشت تا شهریور 1395 اجرا شد. افراد مورد مطالعه در چهار گروه 48 نفره شامل دو گروه مداخله با سواد سلامت کافی و سواد سلامت ناکافی و همین-طور دو گروه کنترل با سواد سلامت کافی و سواد سلامت ناکافی تقسیم شدند. برنامه آموزش تغذیه سالمندان شامل چهار جلسه سخنرانی همراه با پرسش و پاسخ، به همراه کتابچه راهنمای تغذیه سالمندان برای گروه مداخله اجرا شد. سطح سواد سلامت افراد مورد مطالعه با استفاده از آزمون سواد سلامت عملکردی بزرگسالان ارزیابی شد. همچنین سطوح دانش، نگرش و عملکرد تغذیه ای با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته در دو مرحله قبل و دو ماه بعد از مداخله آموزشی ارزیابی شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS نسخه 21 استفاده شد. آمار توصیفی و آزمون های کای اسکور، تی زوجی و آزمون دقیق فیشر برای تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: میانگین سنی مردان مورد مطالعه 38/2± 24/61 و میانگین سنی زنان 45/2± 35/61 سال بود. اغلب افراد با سواد سلامت کافی مرد بودند (37/84%)، در حالی که نسبت مردان و زنان در افراد با سواد سلامت ناکافی تقریباً یکسان بود. همچنین همه شرکت کنندگان با سواد سلامت کافی و 58/89% افراد با سواد سلامت ناکافی متأهل بودند. پس از مداخله آموزشی میانگین نمرات دانش، نگرش و رفتار در گروه مداخله با سواد سلامت کافی بطور معنی داری افزایش یافت، به ترتیب؛ (013/0p <)، (015/0p <) و (001/0p <). در گروه مداخله با سواد سلامت ناکافی، فقط نمره دانش پس از مداخله افزایش معنی داری را نشان داد (035/0p <). با این حال تغییر معنی داری در نمرات دانش، نگرش و عملکرد تغذیه ای هیچ کدام از گروه های کنترل صورت نگرفت، (05/0p >). نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه، اثربخشی مداخله آموزشی در زمینه تغذیه سالمندان بطور معنی داری تحت تأثیر سطح سواد سلامت آنها بود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی و تعیین ویژگی های روان سنجی پرسشنامه ای متناسب با معیارهای فرهنگی جامعه ایرانی جهت بررسی شادکامی سالمندان انجام شده است. روش بررسی: مطالعه حاضر یک پژوهش روش شناختی است که از اردیبهشت سال 1397 تا خرداد 1398 انجام شد. پژوهش در طی 4 مرحله توصیه شده توسط اشنایدر و همکاران (2004) صورت گرفت. در مرحله اول محققین با استفاده از روش تحلیل محتوا به تبیین مفهوم شادکامی سالمندان پرداختند. در مرحله دوم، به منظور دستیابی به عوامل ساخت آزمون شادکامی سالمندان، نتایج حاصل از منابع سه گانه پژوهش یعنی ﻋ ﻮ اﻣ ﻞ ﺗ ﺸ ﮑ ﯿ ﻞ دﻫ ﻨ ﺪ ه شادکامی ﺑ ﺮ ﭘ ﺎ یﻪ ﺑ ﺮ رﺳ ﯽ ﻣ ﺘ ﻮ ن، اﺑ ﺰ ارﻫ ﺎ ی اﻧ ﺪ ازه ﮔ ﯿ ﺮ ی، و ﻣ ﺼ ﺎ ﺣ ﺒ ﻪ ﺑ ﺎ مشارکت کنندگان استخراج گردید. سپس، عبارات مناسبی که هر یک، جنبه ای از مفهوم شادکامی سالمندان را پوشش می داد، تدوین گردید. سپس در مرحله سوم تعیین روایی پرسشنامه با بهره گیری از روائی صوری، روائی محتوا، روائی سازه، و در مرحله چهارم تعیین پایایی پرسشنامه با همسانی درونی، و ثبات مورد بررسی قرارگرفت. در مرحله اخیر 304 سالمند تهرانی به صورت تصادفی انتخاب و در مطالعه شرکت کردند. یافته ها: بر اساس نتایج حاصل از مرحله اول و دوم مطالعه، پرسشنامه اولیه شامل 77 عبارت ارائه شد. پس از تعیین روایی صوری و محتوا به صورت کمی و کیفی، عبارات پرسشنامه به 39 عبارت کاهش یافت. نتیجه تحلیل عاملی اکتشافی در این پرسشنامه بیانگر وجود 5 عامل بود: حقوق و شئونات انسانی، زندگی لذت بخش، حسن خلق، سلامتی و معنویت. این 5 عامل در مجموع 496/70درصد از واریانس کل آزمون را تبیین می نمودند. نتایج روش تحلیل مقایسه ای گروه های شناخته شده در پارامترهای جنسیت و وضعیت تحصیلات نمایانگر تفاوت های قابل ملاحظه ای بین گروه ها بود. محاسبه ضریب آلفای کرونباخ مؤید همسانی درونی بالای پرسشنامه( 950/0-838/0) و ثبات از طریق آزمون مجدد 95/0 بود. نتیجه گیری: یافته ها حاکی از آن است که پرسشنامه حاضر با عنوان "پرسشنامه شادکامی سالمندان " با 39 عبارت در سالمندان مقیم جامعه یک ابزار روا پایا محسوب می شود. بنابراین برای استفاده به عنوان یک سفت اندازه کیری در سالمندان پیشنهاد می گردد. این ابزار قابلیت بکارگیری درموقعیت های مختلف توسط ارائه دهندگان خدمات بهداشتی، روانشناسان و پژوهشگران را برای بررسی شادکامی سالمندان دارا است.