آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت ایران
سال:1392 | دوره:1 | شماره:4 |تعداد مقالات:5

زمینه و هدف: نوجوانی دوره ای مهم از زندگی است که سبک زندگی در آن شکل گرفته و تثبیت می شود، از طرفی عملکرد نوجوانان در زمینه مصرف میوه و سبزیجات در سطح مطلوبی نیست. این پژوهش با هدف تعیین پیش بینی کننده های مصرف میوه و سبزیجات در دانش آموزان دختر دبیرستانی بر اساس مدل پرسید انجام شد.مواد و روش ها: در این پژوهش مقطعی، 400 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر قوچان به روش نمونه گیری دو مرحله ای انتخاب شدند و داده ها از طریق پرسشنامه خودایفای روا و پایا که مبتنی بر مدل پرسید تنظیم شده بود، جمع آوری گردید. برای تفسیر داده ها از نرم افزار آماریSPSS18  و روش های آماری توصیفی (میانگین، انحراف معیار، تعداد و درصد) و تحلیلی (آنالیز رگرسیون خطی، ضریب همبستگی پیرسون و آنالیز واریانس یک طرفه) استفاده شد.یافته ها: میانگین سنی دانش آموزان 16.11±1.076 سال بود. عوامل تقویت کننده (b=0.282 P<0.0001)، قادرکننده(b=0.207 P<0.0001)  و آگاهی (b=0.117 P<0.0001) پیشگویی کننده عملکرد مصرف میوه و سبزیجات هستند. میانگین نمره آگاهی دانش آموزان 70.13±16.08، میانگین نمره نگرش 77.73±11.14، میانگین نمره عوامل قادر کننده 50.93±18.02، میانگین نمره عوامل تقویت کننده 72.75±15.42 و میانگین نمره عملکرد 61.66±15.66 بود. بین تمام سازه های مدل پرسید با یکدیگر و همچنین با عملکرد همبستگی مستقیم و معنی دار وجود دارد.نتیجه گیری: به ترتیب عوامل تقویت کننده، قادرکننده و آگاهی مهمترین پیشگویی کننده عملکرد مصرف میوه و سبزیجات هستند. وضعیت آگاهی، نگرش و عوامل تقویت کننده در سطح مطلوبی بود. وضعیت عوامل قادرکننده و عملکرد در سطح متوسط بود. با توجه به همبستگی مستقیم بین سازه های مدل پرسید و عملکرد دانش آموزان، پیشنهاد می شود مداخلات مقتضی به ویژه مداخلات آموزشی با تاکید بر سازه های مدل پرسید و به ویژه عوامل تقویت کننده به منظور ارتقاء عملکرد مصرف میوه و سبزیجات صورت گیرد.

زمینه و هدف: الگوی بین نظریه ای یکی از الگوهای مطالعه رفتار است که آمادگی افراد را برای تغییر رفتار مدنظر قرار می دهد. این مطالعه با هدف بررسی انجام فعالیت فیزیکی منظم بر اساس الگوی بین نظریه ای در بین دانشجویان دانشکده های بهداشت و پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی گلستان انجام گرفت.مواد و روش ها: در مطالعه توصیفی تحلیلی در بهار 1392 تعداد 403 دانشجو به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه مراحل تغییر مارکوس و همکاران، و پرسشنامه های تعادل تصمیم گیری، خودکارآمدی و فرایندهای تغییر نیگ و همکاران بود. داده های از طریق آمار توصیفی و آزمون های آماری کای اسکوئر، کروسکال والیس، من ویتنی و آزمون رگرسیون لجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: 44.3 درصد در مرحله پیش تفکر، 5.2 درصد در مرحله تفکر، 40 درصد در مرحله آمادگی، 3.5 درصد در مرحله عمل و 7 درصد در مرحله نگهداری بودند. بین مراحل تغییر با سازه های منافع و موانع درک شده، خودکارآمدی و فرایندهای رفتاری و شناختی ارتباط معنی داری وجود داشت (p<0.05). متغیرهای جنسیت(OR=8.234, 95% CI: 3.721-18.223)  و متغیر فرایندهای رفتاری (OR=2.259, 95% CI: 1.388-3.676) پیشگویی کننده های انجام فعالیت فیزیکی منظم بودند.نتیجه گیری: اکثر دانشجویان مورد مطالعه بخصوص دانشجویان دختر در مراحل اولیه تغییر جهت انجام فعالیت فیزیکی منظم قرار داشته و زندگی بدون تحرکی دارند. انجام مداخلات مناسب مبتنی بر مراحل تغییر ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: در صورتی که رفتارهای ناسالم در مراحل اولیه شناسایی و تغییر داده شوند، از بسیاری از عوامل تهدیدکننده سلامتی جلوگیری می شود. از این رو مطالعه حاضر با هدف بررسی سبک زندگی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بر اساس الگوی ارتقا سلامت پندر در سال 91 صورت گرفت.روش: در این مطالعه توصیفی - مقطعی 520 دانشجو به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه (شامل ویژگی های فردی و شیوه زندگی ارتقا سلامت) جمع آوری شد. پرسشنامه استاندارد شیوه زندگی شامل 2 قسمت اصلی و شش زیرمقیاس است. قسمت رفتارهای ارتقا سلامت شامل: احساس مسوولیت در قبال سلامت فردی، فعالیت بدنی، عادات غذایی و قسمت سلامت روانی - اجتماعی شامل: رشد معنوی، ارتباطات بین فردی، مدیریت استرس است. این پرسشنامه به طور وسیعی در تحقیقات ارتقا سلامت استفاده شده و گزارش شده که اعتبار و روایی کافی را دارد. در این پژوهش میزان آلفای کرونباخ 0.90 جهت پایایی پرسشنامه به دست آمد.یافته ها: میانگین نمره شیوه زندگی ارتقاءدهنده سلامتی در دانشجویان مطالعه حاضر 139.84±20.3 به دست آمد. بیشترین میانگین نمره 27.71±5.24 مربوط به زیر مقیاس رشد معنوی و کمترین میانگین نمره 18.19±5.43 مربوط به زیرمقیاس فعالیت جسمی بود. نمره رفتاهای ارتقادهنده سلامت و سلامت روانی اجتماعی در دانشجویانی که سابقه مصرف و یا مصرف سیگار یا مواد مخدر داشتند به طور معنی داری کمتر بود (p<0.05).نتیجه گیری: با توجه به نتایج اجرای برنامه های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت با تاکید بر مولفه های شیوه زندگی ارتقا سلامت ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: تغذیه مناسب و متنوع و انجام رفتارهای بهداشتی سالم از اساسی ترین پایه های سلامت دانش آموزان می باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی رفتارهای تغذیه ای و بهداشتی در دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر یزد می باشد.مواد و روش ها: مطالعه حاضر توصیفی از نوع مقطعی می باشد که در فصل بهار سال 1392 طراحی و اجرا شد. نمونه مورد بررسی 320 دانش آموز از دبیرستان های دولتی شهر یزد بوده که به روش نمونه گیری طبقه ای و تصادفی ساده انتخاب شده بودند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه نظام مراقبت مدرسه محور سلامت دانش آموزان (GSHS) بوده که دو بخش آن (بخش رفتارهای تغذیه ای و بهداشتی) پس از تایید روایی و پایایی آن مورد استفاده قرار گرفت. پس از تکمیل پرسشنامه ها، برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، داده ها وارد نرم افزار آماری SPSS نسخه 16 شده و از آمار توصیفی (جداول فراوانی، میانگین و انحراف از معیار) و آزمون آماری استنباطی کای اسکوئر استفاده شد.یافته ها: بیش از 18 درصد از دانش آموزان همیشه صبحانه نمی خوردند. بیش از 48 درصد از دانش آموزان حداقل یکبار از نوشابه های گازدار در روز مصرف می کردند، بیش از 64 درصد آن ها طی هفت روز گذشته حداقل یکبار از غذاهای آماده مصرف می کردند. تنها 14 درصد از دانش آموزان همیشه دست های خود را قبل از خوردن غذا می شستند. کمتر از 8 درصد از دانش آموزان حاضر در این مطالعه در زمینه های مختلف بهداشت تغذیه و بهداشت فردی طی کلاس های خود آموزش دیده بودند.نتیجه گیری: برنامه ریزی صحیح و طراحی برنامه های آموزشی مناسب در جهت پرهیز از غذاهای آماده، بی کیفیت و سرشار از چربی و نمک و بطور کلی شیوه زندگی سالم و بهداشت فردی برای دانش آموزان ضروری به نظر می رسد.

زمینه و هدف: یکی از راهکارهای پیشگیری و کنترل حوادث شغلی آموزش افراد و آگاه نمودن آن ها از مخاطرات و چگونگی انجام کار به شکل ایمن است. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر آموزش ایمنی از طریق همسانان بر رفتارهای ایمن کارگران کارگاه نوسازی سازه ها و دستگاه های شرکت پالایش نفت بندرعباس انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه مداخله ای، 36 نفر از کارگران کارگاه نوسازی سازه ها و دستگاه های شرکت پالایش نفت بندرعباس به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه مشخصات دموگرافیک، سنجش آگاهی، نگرش و چک لیست مشاهده رفتار بود. پرسشنامه ها در سه مرحله قبل، دو و سه ماه بعد از مداخله آموزشی تکمیل شد. چک لیست مشاهده رفتار نیز در دو مرحله، قبل و سه ماه بعد از مداخله آموزشی تکمیل شد. جهت آنالیز داده ها از آزمون t زوجی، آزمون کرویت ماچلی(Mauchly’s test of sphericity)  و تعدیل بونفرونی استفاده شد. برای آنالیز داده ها از نسخه 19 نرم افزار آماریSPSS  استفاده شد.یافته ها: میانگین نمرات آگاهی قبل از مداخله (SD= 33.5±6.8)، دو ماه بعد از مداخله (SD= 36.9±7.3) و سه ماه بعد از مداخله (SD= 37.3±7.2) بود. افزایش معنی داری در میانگین نمرات آگاهی دو ماه بعد از مداخله (P<0.001) و سه ماه بعد از مداخله (P<0.001) در مقایسه با قبل از مداخله مشاهده شد. میانگین نمرات نگرش قبل از مداخله (SD= 151.6±15.6)، دو ماه بعد از مداخله (SD= 153.5±13.5) و سه ماه بعد از مداخله (SD= 158.5±12.67) بود. افزایش معنی داری در میانگین نمرات نگرش سه ماه بعد از مداخله (P<0.01) در مقایسه با قبل از مداخله آموزشی مشاهده شد. میانگین نمرات رفتار قبل از مداخله (SD= 6.83±2.7) و سه ماه بعد از مداخله (SD= 8.27±1.7) بود. افزایش معنی داری در میانگین نمرات رفتار کارگران سه ماه بعد از مداخله (P<0.001) در مقایسه با قبل از مداخله آموزشی مشاهده شد.نتیجه گیری: نتایج بدست آمده نشان می دهد که مداخله آموزشی از طریق همسانان، بر افزایش رفتار های ایمن کارگران موثر بوده است. با توجه به ویژگی های این شیوه آموزشی، استفاده از همسانان در برنامه های آموزشی مسائل مربوط به ایمنی در محیط های کاری به عنوان یکی از راه کارهای ارتقاء رفتارهای ایمن پیشنهاد می گردد.