مطالعات دفاعی استراتژیک
سال:1391 | دوره:- | شماره:48 |تعداد مقالات:7

در دهه چهارم حیات پربرکت انقلاب اسلامی که دهه پیشرفت و عدالت نامگذاری شده است آنچه به شدت نیازمند آن هستیم فرصت سازی در امر اقتصاد است که تنها با حرکت جهادی محقق خواهد شد. یکی از ابزار های مهم جهاد اقتصادی تفکر راهبردی و توانایی و قابلیت های مدیران ارشد در پیاده سازی و اجرای جهاد اقتصادی مبتنی بر این مفهوم راهبردی است. در این راستا پژوهش حاضر درپی شناسایی و سنجش قابلیت های تفکر راهبردی مدیران عالی در جهاد اقتصادی در بخش صنعت است به همین منظور با بررسی ادبیات موضوع و بهره گیری از جامعه خبرگی به شناسایی قابلیت های تفکر راهبردی برای تحقق جهاد اقتصادی اقدام شد و سپس با تبیین یک فرضیه اصلی و هشت فرضیه فرعی و از طریق روش دلفی، قابلیت ها و شاخص های آن را تبیین شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارSPSS  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج تحقیق موید رد فرضیه صفر در همه موارد با شدت و ضعف های مختلف است که به طوریکه همه قابلیت های هشتگانه تفکر راهبردی مدیران عالی از جمله قابلیت های هم افزایی، آینده نگری، نگرش فلسفی قوی، خلاقیت و نواوری محیطی، خودباوری، هوشمندی محیطی، نگرش سامانه ای، ولایت مداری تفاوت معناداری را بین وضع موجود و مطلوب نشان می دهد.

هدف این تحقیق، بررسی عوامل موثر بر خلاقیت در آجا از دیدگاه مقام معظم رهبری است. در این راستا، عوامل موثر بر خلاقیت و نوآوری مطابق با ادبیات موضوع و از تجمیع مدل ها به دو حوزه: فردی (شامل ابعاد انگیزشی و شخصیتی) و سازمانی (شامل ابعاد جو و فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، شیوه و سبک رهبری و سامانه پاداش) تقسیم شده است. با بررسی تعداد 91 سخنرانی معظم له، تمامی سخنرانی های ایشان طی سال های 1390-1387، از طریق روش تحلیل محتوا چهل عامل استخراج شد. سپس با استفاده از روش تحلیل عاملی نظرات خبرگان و نخبگان ارشد و در نهایت در قالب سی عامل ارائه گردید. عوامل نهایی در قالب مدل آمده است. روش تحقیق، توصیفی - همبستگی از نوع پیمایشی بوده و به کمک تحلیل محتوا و شاخص های آمار توصیفی و استنباطی از قبیل آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل عاملی به بررسی سوالات پرداخته شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که تمامی فرضیات بیان شده مورد تایید قرار گرفته است، بدین معنی که تمامی حوزه ها، ابعاد و عوامل مورد نظر مقام معظم رهبری و فرماندهی کل قوا حضرت آیت اله العظمی امام خامنه ای (مدظله العالی) بر خلاقیت و نوآوری در آجا موثر است.

بسیج منابع، در شرایط زمانی و مکانی، مطابق تهدیدات متفاوت است. نظام جمهوری اسلامی ایران، ام القرای جهان اسلام، در کشوری با پیشینه دفاعی درخشان، به ویژه در بعد مشارکت مردمی، جلوه خاصی از بسیج منابع را در تاریخچه خود ثبت نموده است.این تحقیق با هدف «دستیابی به عوامل موثر بر بسیج منابع مادی کشور در شرایط تهدید نظامی» با کارکردهای مختلف در حوزه منابع بخش دولتی، عمومی، خصوصی و کمک های مردمی انجام شده است، تا بررسی کند که ارتباط عوامل «محیطی» و «مدیریتی» با بسیج منابع مادی، به چه میزان معنادار است. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع زمینه یابی و از نظر کارکرد کاربردی و توسعه ای بوده و ضمن مطالعه کتابخانه ای و اسنادی از دیدگاه پیشوایان اسلام، نخبگان جنگ های کشورهای جهان و دفاع مقدس کشورمان نیز استفاده شده است.در تجزیه و تحلیل پرسشنامه نخبگان و اعتبارسنجی آن از روش های آماری توصیفی و نرم افزارspss  استفاده شده است. در تحقیق حاضر با انجام مطالعات اکتشافی 85 عامل به عنوان عوامل مرتبط با بسیج منابع مادی به دست آمده که این عوامل در دو بعد عوامل محیطی و عوامل مدیریتی به عنوان متغیرهای مستقل و منابع مادی به عنوان متغیر وابسته به روش تحلیل عامل دسته بندی شد. نتایج تحقیق گویای آن است که عوامل محیطی نسبت به عوامل مدیریتی تاثیرگذارتر است.

این مقاله در حوزه مسایل دفاعی به بررسی تاثیر توان بسیج مردمی در بازدارندگی همه جانبه دفاعی جمهوری اسلامی ایران می پردازد و عوامل و شاخص های مرتبط با آن را ارائه می کند. به منظور دستیابی به این هدف، پس از مرور ادبیات موضوع، عوامل و شاخص های مربوط استخراج و چارچوب مفهومی مطالعه طراحی می شود و با انتخاب نمونه از جامعه آماری شامل استادان و دانشجویان دانشگاه عالی دفاع ملی و دانش آموختگان شاغل در برخی سازمان های نیروهای مسلح، به گردآوری اطلاعات، تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیات پرداخته خواهد شد. در مرحله تحقیق، ابتدا به روش کیفی، عناصر موثر در بازدارندگی همه جانبه دفاعی جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار می گیرد و سپس در مرحله کمی با رجوع به جامعه نمونه میزان تاثیر عوامل احصاء شده بر الگوی مذکور مورد ارزیابی واقع می شود. این تحقیق با روش آمیخته انجام و در تجزیه و تحلیل یافته ها از روش های توصیفی و استنباطی و در آزمون فرضیات از فرمول مجذور کا برای مشخص شدن معناداری استفاده شده است. در بررسی به عمل آمده مشخص می شود که سه عامل؛ آمادگی اعتقادی بسیج، آمادگی رزمی بسیج و فراگیر سازی (توسعه) بسیج مردمی نقش ویژه ای در ارتقای توان بازدارندگی همه جانبه دفاعی جمهوری اسلامی ایران در مقابل تهدید ناهمگون دارند.

این مقاله، عوامل موفقیت و موانع دستیابی به اهداف در فرآیند پیاده سازی را بررسی می کند. برای مطالعه موردی، حوزه فرهنگی اجتماعی شهر تهران، با توجه به اهمیت شهر تهران و مقوله فرهنگ و ارتباط منطقی بین حوزه های فرهنگی و اجتماعی انتخاب شده است. هدف اصلی تحقیق، شناسایی عوامل موفقیت و شکست تصمیمات راهبردی حوزه فرهنگی اجتماعی شهر تهران است. حاصل پژوهش، دستیابی به سه الگوی فکری است. رویکرد اول تحت عنوان ساختارگرایان، عمدتا بر عوامل ساختاری مطرح در ادبیات مدیریت راهبردی تاکید دارد. الگوی دوم مربوط به معناگرایان است که عوامل نرم، به ویژه مولفه های فرهنگ بومی را دارای اهمیتی والاتر می دانند. گروه سوم، رویکرد ترکیبی را برگزیده اند. از گویه های مورد توافق که موید اشتراک نظر سه گروه است، دیدگاه برگزیدگان درباره عوامل موفقیت و موانع دستیابی به اهداف در فرآیند پیاده سازی تصمیمات راهبردی استخراج گردید. بر اساس نتایج حاصل از محاسبات توسط نرم افزار کوانل، پاسخگویان در پاسخ به 119 گویه، بر سر موافقت با مضامین 30 گویه توافق داشته اند. از این میان، موافقت با 4 گویه در حد بسیار بالا و موافقت با 21 گویه در حد بالا یا نسبتا بالا بوده است. از 4 گویه اول در 3 مورد، گزاره ها ماهیت نرم دارند.

بر اساس چشم انداز بیست ساله کشور، ایران باید به کشوری توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی تبدیل شود و تحقق این چشم انداز منوط به آینده نگری و تلاش تمامی سازمان ها در سطح کشور می باشد که این امر فقط با داشتن مدیرانی توانمند و شایسته در سطوح راهبردی کشور امکان پذیر خواهد بود. در چنین شرایطی، شناخت شایستگی های اساسی مورد نیاز مدیران راهبردی، عاملی بسیار مهم برای تحقق چشم انداز محسوب می شود. این در حالی است که این شایستگی ها در منابع علمی و شرایط احراز شغل سازمان ها به صورت پراکنده و بدون اولویت بندی وجود دارد. از این رو، این تحقیق با هدف تبیین شایستگی های اساسی مورد نیاز مدیران سطوح راهبردی کشور شکل گرفته و طی آن با جمع آوری از منابع مکتوب و همچنین مصاحبه با خبرگان فهرستی از شایستگی های مهم مورد نیاز مدیران سطوح راهبردی کشور تهیه شد و از طریق پرسشنامه نظر مدیران راهبردی نسبت به شایستگی ها به تفکیک سه حوزه دانش، بینش و مهارت دریافت شد و در انتها از طریق آزمون فریدمن شایستگی های مورد نیاز مدیران سطوح راهبردی در هر یک از حوزه های سه گانه مذکور، به ترتیب اولویت، رتبه بندی شد.

نیروهای مسلح در راستای انجام ماموریت کلان خود که حفظ استقلال، تمامیت ارضی، نظام جمهوری اسلامی ایران و دست آوردهای انقلاب است، همانند سایر بخش ها، نیازمند بقا و ادامه حیات بوده و برای حفظ آمادگی خود در برابر طیفی از تهدیدات فعلی و آینده نیازمند استفاده از منابع مادی و معنوی کشور هستند.این مقاله در صدد شناخت اهم شاخص های اصلاح الگوی مصرف در مولفه تجهیزات و تسلیحات نیروهای مسلح ج.ا. ایران است که با روش تحقیق موردی - زمینه ای و جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و با انتخاب نمونه آماری از بین اساتید دانشگاه، خبرگان، مدیران، کارشناسان، متخصصان و صاحب نظران نیروهای مسلح کشور آشنا با تجهیزات و تسلیحات تعیین و مورد تائید قرار گرفته است. در بررسی به عمل آمده چهار عامل اصلی؛ تخلیه و اخراجات، به کارگیری، تعمیر و نگهداری و تهیه، توزیع و انبارداری با مولفه ها و شاخص های مربوطه به عنوان یافته ها و نتایج پژوهش مشخص شدند. مدل ارائه شده در این تحقیق، ارتباط میان مولفه تجهیزات و تسلیحات با عوامل و شاخص های سنجش آنها را ترسیم کرده است.