پژوهشی خون
سال:1383 | دوره:1 | شماره:1 |تعداد مقالات:10

سابقه و هدف: این مطالعه به منظور بررسی بروز کایمریسم گلبول های قرمز پس از پیوند مغز استخوان به روش فلوسایتومتری انجام شده است.مواد و روش ها: نوع مطالعه مقطعی بوده و برای انجام این مطالعه از آنتی بادی های ضد گروه های خونی ABH  Rh, Kell, Duffy, Kidd, MNS , که با ماده فلورسانس FITC نشان دار شده اند استفاده گردید. 14بیمار مبتلا به بدخیمی های هماتولوژیک که تحت پیوند مغز استخوان قرار گرفته بودند، جهت جمعیت مورد مطالعه انتخاب شدند. نمونه مورد نیاز 5 میلی لیتر خون محیطی (در لوله حاوی  EDTA) بود. ابتدا فنوتیپ گلبول های قرمز دهندگان و گیرندگان پیوند با هر دو روش آگلوتیناسیون و فلوسایتومتری تعیین و سپس در روزهای 15، 30 و 60 پس از پیوند، فقط نمونه خون محیطی گیرنده از لحاظ آنتی ژن هایی که بین دهنده و گیرنده متفاوت بودند توسط فلوسایتومتری مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش جستجوی آنتی بادی و سنجش تیتر ایزوهم آگلوتینین در نمونه پلاسمای بیماران قبل از پیوند و روز 60 پس از پیوند انجام شد.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان دادند که کایمریسم گلبول های قرمز پس از پیوند در تمام بیماران مورد بررسی (در 9 نفر از بیماران در روز 15 و 5 نفر در روز 30 پس از پیوند) قابل مشاهده است. در پلاسمای هیچ یک از 14 بیمار مورد بررسی قبل و پس از پیوند، هیچ نوع آنتی بادی علیه گروه های فرعی و Rh شناسایی نگردید. ناسازگاری ABO بین دهنده و گیرنده مانع وقوع کایمریسم نشده اما در بیمارانی که با دهنده خود ناسازگاری ABO داشته اند، تیتر ایزوهم آگلوتینین های ABH پس از پیوند کاهش نشان داده است. اگرچه حضور ایزوهم آگلوتینین های ABH مانع از وقوع کایمریسم نشده ولی ظاهرا با اتصال به آنتی ژن های مربوطه در غشا گلبول های قرمز کایمریک، مانع ردیابی آنتی ژن شده است و وقوع کایمریسم از طریق پایش سایر آنتی ژن ها تایید شد. بروز GVHD  و مصرف داروی فلودارابین باعث تاخیر در بروز کایمریسم نشده است.نتیجه گیری: بررسی فنوتیپ گلبول های قرمز فرد اهدا کننده و مغز استخوان در خون محیطی گیرنده پیوند با روش فلوسایتومتری امکان پذیر است و با شناسایی فنوتیپ گلبول های قرمز در جمعیت های مخلوط، بررسی رتیکولوسیت ها در آتیه نیز ممکن شده و به این ترتیب بررسی کایمریسم در افرادی که اخیرا خون دریافت کرده اند نیز مقدور می باشد. هم چنین با ادامه ارزیابی کایمریسم گلبول های قرمز در صورت حصول به کایمریسم کامل و شناسایی گلبول های قرمز گیرنده، می توان عود بیماری را پیشگیری نمود.

سابقه و هدف: توزیع گروه های خونی اصلی (ABO,Rh) در مناطق مختلف جغرافیایی و با توجه به تفاوت قومی و نژادی، متفاوت می باشد لذا دسترسی به اطلاعات صحیح در این زمینه در مدیریت و تامین خون کافی و سالم در مناطق مختلف جغرافیایی و شاخه های مختلف علوم پزشکی مثل پزشکی قانونی، انتخاب اهدا کننده مناسب و مدیریت پیوند اعضا کاربرد دارد. در این بررسی فراونی گروه های خونی اصلی در مناطق مختلف جغرافیایی ایران در بین جمعیت اهدا کنندگان خون در سال 1380 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با بررسی به عمل آمده روی اهدا کنندگان خون در سال 1361 مقایسه شد.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده توصیفی است. در این مطالعه نمونه خون های اهدایی به دست آمده از اهدا کنندگان از نظر گروه های خونی A, B, O, Rh(D) به دو روش سلولی (Cell typing) با استفاده از آنتی A، آنتی B و آنتی D و نیز روش تعیین گروه سرمی (Back typing) تعیین گروه شدند و نتایج به دست آمده جت تایید نهایی مقایسه شدند، سپس نتایج در بانک اطلاعاتی Excel مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج بررسی ها نشان داد فراوانی گروه خونی O در بین جمعیت اهدا کنندگان در سال: 1380، 37.62 ٪، گروه خونیA   %30.25،گروه خونی %24.36 B و گروه خونی %7.77 AB می باشد و از این میزان Rh(D) %89.92 مثبت و 10.08 % آن (Rh(D منفی می باشند که در مقایسه با بررسی انجام شده روی جمعیت اهدا کنندگان در سال 1361 شاهد افزایش 1.3% در فراوانی گروه های خونی O و B و کاهش 2% در فراوانی گروه خونی A می باشیم.نتیجه گیری: این تغییرات در استان های مختلف متفاوت است به طوری که در استان هایی مثل آذربایجان غربی، اصفهان، ایلام، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، فارس، کردستان، کهگیلویه و بویراحمد، مازندران، هرمزگان و یزد شاهد تغییراتی در فراوانی گروه های خونی بوده ایم که احتمالا می توان آن را ناشی از عواملی مثل تغییر در تقسیم بندی های مرزی استان ها، مهاجرت از استان های محروم به سمت شهرهای بزرگ و مهاجرت های ناشی از جنگ تحمیلی دانست.

سابقه و هدف: بیماران تالاسمی ماژور به علت دریافت طولانی مدت خون، در معرض آلودگی به هپاتیت های ویروسی مخصوصا B و C قرار دارند و امروز یکی از مهم ترین مسایل بهداشتی این بیماران کنترل آلودگی به این ویروس هاست. در این مطالعه بر آن شدیم که شیوع هپاتیت های B و C و عوامل خطرساز آن را در گروهی از بیماران تالاسمی ماژور بررسی کنیم.مواد و روش ها: مطالعه به صورت توصیفی بر روی 364 بیمار تالاسمی ماژور در شهرستان زاهدان انجام شد. ابتدا تمام بیماران مورد پیگیری قرار گرفتند و پرسشنامه ای شامل اطلاعات دموگرافیک از جمله سن، جنس، قومیت، تعداد دفعات تزریق خون در سال، سن تشخیص بیماری، سابقه واکسیناسیون و ... تکمیل شد. سپس نمونه خون بیماران، تحت بررسی مارکرهای سرمی Anti-HBs ,Anti-HCV ,HBsAg ,Anti-HBc  به روش الیزا قرار گرفت و نتایج الیزا مثبت  HBsAg و Anti-HCV به ترتیب توسط تست نوترالیزیشن و RIBA مورد تایید قرار گرفت. نتایج توسط نرم افزار SPSS 10.10 بررسی شد و از آماره Chi-square برای آنالیز آماری استفاده شد.یافته ها: 364 بیمار تالاسمی مورد بررسی قرار گرفتند که 206 نفر (56.6%) مذکر و 158 نفر (43.4%) مونث بودند. میانگین سنی بیماران 5.17±9.7 سال بود که 205 نفر (56.3%) آنها بلوچ بودند. از این تعداد 1 نفر HBsAg مثبت و 49 نفر Anti-HCV مثبت بودند. در نتیجه شیوع HBsAg مثبت 0.3% و شیوع Anti-HCV مثبت 13.5% بود. 321 نفر Anti-HBs (%88.2)  مثبت و 88 نفر (%24.2) Anti-HBc  مثبت بودند. در بررسی آماری انجام شده بین سن بیماران و  Anti-HCV   مثبت اختلاف آماری معنی داری وجود داشت به طوری که با افزایش سن، شده بین سن بیماران و Anyi-HCV مثبت اختلاف آماری معنی داری وجود داشت به طوری که با افزایش سن، Anti-HCV  مثبت افزایش می یافت (P<0.005) . همچنین بین تعداد دفعات تزریق خون در سال و Anti-HCV مثبت نیز اختلاف آماری معنی داری وجود داشت، به طوری که افرادی که بیشتر یا مساوی 20 بار در سال خون دریافت کرده بودند، 33.3% Anti-HCV مثبت بودند در حالی که در سایر گروه های این میزان کمتر از 15% گزارش شد .(P=0.006) نتیجه گیری: با ارزیابی این مطالعه به این نتیجه می رسیم که شیوع هپاتیت C در بیماران تالاسمی ماژور بسیار بالاست اما به نظر می رسد طرح غربالگری اهدا کنندگان به طور موثری می تواند شیوع و بروز عفونت را کاهش دهد.

سابقه و هدف: با توجه به اینکه مهمترین هدف سازمان انتقال خون تهیه خون و فرآورده های خونی سالم و کافی می باشد، انتخاب اهدا کنندگان از بین جمعیت های کم خطر حایز اهمیت است. از آنجایی که احتمال می رود جمعیت زنان از لحاظ داشتن رفتارهای پرخطر در زمینه عفونت های قابل انتقال از راه خون نسبت به جمعیت مردان کم خطرتر باشند و از طرفی اقدام به اهدا نیز در این گروه نسبت به مردان کمتر می باشد، در این پژوهش علل اقدام کمتر خانم ها برای اهدا خون نسبت به آقایان بررسی شده است.مواد و روش ها: پژوهش حاضر یک مطالعه مقطعی (Cross-sectional) می باشد که بر روی 12121 زن در محدوده سنی 65-17 سال در 8 استان کشور انجام شده است. اطلاعات مورد نیاز به کمک پرسشنامه جمع آوری گردید. شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بوده و در نهایت از نرم افزار کامپیوتری SPSS11 جهت تجزیه و تحلیل نهایی استفاده گردید.یافته ها: میانگین سنی زنان تحت مطالعه 12.1 ± 32.6 سال بود. اکثر زنان تحت مطالعه متاهل، دیپلم و خانه دار بودند. 24.1% از زنان تحت مطالعه سابقه اهدا خون داشته در حالی که 75.4% سابقه هیچ گونه اهدای خونی در طول زندگی نداشتند. میزان تحصیلات و درصد اشتغال زنان بدون سابقه اهدای خون به طور معنی داری کمتر از زنان با سابقه اهدای خون بود (P≤0.001). شایع ترین علت عدم تمایل به اهدا خون در زنان تحت مطالعه، ترس از ابتلا به بیماری های عفونی و خونی بوده است. در مجموع 75.2% از زنان تحت مطالعه نسبت به اهدای خون نگرش منفی و تنها 24.8% آنان دارای نگرش مثبت بودند.نتیجه گیری: از آنجایی که ترس از ابتلا به بیماری های عفونی و خونی ناشی از اهدای خون به نوعی ناشی از عدم آگاهی جامعه از طب انتقال خون می باشد، در نهایت مهم ترین علت عدم اهدای خون را می توان عدم شناخت زنان نسبت به طب انتقال خون دانست. (بر اساس این پژوهش پیشنهاد می گردد آموزش در خصوص اهمیت اهدا خون و شرایط اهدا خون زنان از طریق رادیو و تلویزیون در سطح وسیع صورت گیرد).

سابقه و هدف: بعضی از اهدا کنندگان ممکن است با انگیزه دستیابی به جواب آزمایش HIV اقدام به اهدا خون نمایند و چنین افرادی باعث به خطر انداختن سلامت خون و فرآورده های خونی می شوند.مواد و روش ها: این مطالعه، یک مطالعه مقطعی با استفاده از پرسشنامه چهارجوابی بود که بر روی 20800 نفر اهدا کننده خون که در سال 1382 جهت اهدا خون به سازمان انتقال خون شیراز مراجعه کرده بودند انجام گرفت.نمونه بر اساس نمونه گیری سیستماتیک تصادفی انجام شد. پرسشنامه شامل سه قسمت بود قسمت اول حاوی مشخصات دموگرافیکی شرکت کنندگان، قسمت دوم حاوی سوالاتی در زمینه اهدا خون، قسمت سوم حاوی سوالاتی در زمینه ریسک فاکتور افرادی که به منظور آزمایش HIV اقدام به اهدای خون کرده بودند. مجذور کا و رگرسیون برای آنالیز داده ها استفاده شد.یافته ها: متوسط سن اهدا کنندگان 11.3±34.46 بود. در این مطالعه  ٪87.7 اهدا کنندگان مرد و 12.3% آنها زن، 51.8% آنها متاهل و 48.2% آنها مجرد بودند. 36.3% دهنده بار اول، 63.7% سابقه اهدا بیشتر از یک بار داشتند که متوسط دفعات اهدا خون در این افراد 3.2±6.7 بود. 61% آنها در آزمایش های روتین آزمایش HIV را انجام داده بودند. در کل 14.8% افراد به منظور بررسی از نظر ایدز اقدام به اهدا خون کرده بودند که اهدا خون به منظور آزمایش HIV در مردان، افراد مجرد و دهندگان بار اول بیشتر بود .(P<0.05) ارتباطی بین شغل، وضعیت تحصیل، سن و اهدا خون به منظور آزمایش ایدز وجود نداشت .(P>0.05) ریسک فاکتور افرادی که به منظور آزمایش HIV اقدام به اهدا خون کرده بودند در 38.3% تماس جنسی، 18.7% تماس با فرد مشکوک به ایدز، 3.7% اعتیاد تزریقی ، 2.8% تاتو بود و 36.5% افراد ریسک فاکتور شناخته شده ای نداشتند.نتیجه گیری: در این مطالعه 14.8% از لحاظ آزمایش ایدز اقدام به اهدا خون می کنند که این افراد می توانند سلامت خون را به مخاطره بیندازند. شایع ترین ریسک فاکتور در افرادی که جهت آزمایش ایدز مراجعه می کردند تماس جنسی بود. برای تامین خون سالم باید اهدا کنندگان خون آموزش مناسبی دریافت دارند به این منظور که در مقابل خون اهدایی خود احساس مسوولیت نمایند تا در صورت وجود ریسک فاکتوری برای ابتلا به ایدز اقدام به اهدا خون ننمایند.

سابقه و هدف: آنتی ژن H به عنوان مولکول پیشرو در ساخته شدن آنتی ژن A و B عمل می کند. افرادی که روی سطح گلبول قرمزشان آنتی ژن A و B وجود ندارد دارای آنتی ژن H بسیار قوی می باشند. بعضی مواقع شرایطی رخ می دهد که گلبول قرمز فقط یک فرد در هر یک میلیون نفر، فاقد آنتی ژن های B ,A و H باشد. به این افراد فنوتیپ بمبئی Oh گفته می شود. چون افراد Oh در زمان نیاز به تزریق خون فقط باید از خون خود استفاده نمایند لذا ضروریست قبل از نیاز به تزریق خون این افراد شناسایی شوند.مواد و روش ها: این مطالعه توصیفی است. جهت تعیین وجود یا عدم وجود آنتی ژن  H، 2178 نفر از سه قشر مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. قشر اول هندوهای ساکن تهران به تعداد 100 نفر، قشر دوم 78 نفر از افراد فامیل دو خانواده که در میان آنها فرد Oh شناخته شده بود. قشر سوم 2000 نفر از کسانی که جهت اهدای خون مراجعه نموده بودند. گروه خون همگی O بود.از هر 10 سی سی خون به عنوان نمونه اخذ گردید گلبول های هر نمونه سه بار با سرم فیزیولوژی شسته شده سپس رقت 5% تهیه شد. نمونه ها با آنتی سرم H لکتین با استفاده از روش لوله و لام مجاور و پس از نیم ساعت انکوباسیون، پدیده آگلوتیناسیون با چشم و میکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به کمک نرم افزار minitab تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: در بین یکصد نفر از جمعیت هندوها فنوتیپ بمبئی مشاهده نشد. در گروه دوم از بین 78 نفر از وابستگان درجه اول و دو خانواده که Oh در آنها شناخته شده بود، فنوتیپ بمبئی دیده نشد. فقط در میان 2000 نفر از اهدا کنندگان خون که همگی O بودند، یک نفر فنوتیپ بمبئی Oh مشاهده گردید.نتیجه گیری: محدودیت تعداد هندوهای ساکن تهران که مورد آزمایش قرار گرفتند باعث عدم شناسایی Oh جدید شد، عدم شناسایی Oh جدید در گروه دوم شاید یک مساله اتفاقی بود. ولی شناسایی یک نفر Oh در بین 2000 نفر از اهدا کنندگان می توانست خیلی معنی دار باشد.

سابقه و هدف: به سبب مشکلات تهیه و تامین خون سالم و هزینه های آن و عوارض ناشی از تزریق خون و فرآورده ها و این که برخی از مذاهب (مانند قوم شاهدان یهوه) تزریق خون را منع می کنند، پزشکی و جراحی بدون مصرف خون مطرح شد. هدف از این پژوهش بررسی میزان کاهش مصرف خون، عوارض پس از عمل و هزینه ها در روش جراحی bloodless  نسبت به روش معمول است.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده گذشته نگر می باشد و افراد تحت مطالعه شامل 200 بیمار هستند که با دو روش جراحی bloodless و روش معمول در بیمارستان شهید چمران اصفهان تحت عمل جراحی پای پاس عروق کرونر قرار گرفتند. در روش bloodless علاوه بر رعایت اصول جراحی و پزشکی بدون مصرف خون از انتقال خون اتولوگ با رقیق کردن خون با حجم طبیعی (روشANH ) قبل از عمل استفاده شد و پس از عمل تا هموگلوبین  g/dl 9خون آلوژنیک به بیماران تزریق نمی شد. اطلاعات با استفاده از برنامه رایانه ای SPSS و آزمون t و x2  تجزیه و تحلیل شد.گروه ها از نظر میزان مصرف گلبول قرمز متراکم، FFP و پلاکت و مدت زمان بستری شدن در بیمارستان و بخش مراقبت های ویژه و عوارض پس از عمل مقایسه شدند.یافته ها: در روش  bloodless، 76 درصد بیماران بدون تزریق گلبول قرمز متراکم (PC) جراحی شدند اما در روش معمول فقط به 38 درصد بیماران PC تزریق نشد. 93 درصد بیماران جراحی شده با روش bloodless  و 73 درصد بیماران جراحی شده با روش معمول به تزریق FFP نیاز پیدا نکردند. در روش bloodless به هیچ کدام از بیماران پلاکت تزریق نشد اما در روش معمول دو درصد از بیماران نیاز به تزریق پلاکت داشتند. مدت زمان بستری در بیمارستان و بخش مراقبت های ویژه و میزان عوارض پس از عمل در روش bloodless کمتر از روش معمول بود.نتیجه گیری: استفاده از روش جراحی bloodless (با مصرف خون اتولوگ) میزان مصرف خون و فرآورده آلوژنیک، زمان بستری شدن در بیمارستان و عوارض پس از عمل جراحی را به میزان معنی داری کاهش می دهد و در نتیجه میزان هزینه ها نیز کاهش می یابد.

سابقه و هدف: یکی از راه های مناسب جهت دسترسی به ذخیره خونی سالم، استفاده از اهدا کنندگان مستمر به عنوان جمعیت کم خطر از نظر بیماری های منتقله از راه خون می باشد. لذا در این مطالعه جمعیت اهدا کنندگان مستمر شهر اراک که در 6 ماه اول سال 1382 در فهرست واحد آموزش، جذب و حفظ اهدا کنندگان ثبت نام کرده بودند ارزیابی شده است.مواد و روش ها: نوع مطالعه گذشته نگر و مقطعی بوده و طی مطالعه، 3620 نفر اهدا کننده مستمر (37% از کل اهدا کنندگان) که در لیست واحد آموزش و جذب و حفظ اهدا کنندگان ثبت نام کرده بودند وارد طرح شدند و بر اساس متغیرهای سن، جنس، تاهل، تحصیلات و شغل بر اساس آزمون آماری x2 مورد ارزیابی قرار گرفتند.یافته ها:  %89.6از جمعیت مرد و 10.4% زن بودند. 82.2% از اهدا کنندگان مستمر عضو، متاهل و 17.8% مجرد بودند(P<0.01) 51.85% . از جمعیت دارای مشاغل کارمند، کارگر و کادر نظامی بودند که در واقع جزو مشاغل حقوق بگیر هستند. 34.4% دارای شغل آزاد، خانه دار و دانشجو بوده و 4.75% سرباز، کشاورز، محصل و بیکار بودند 60.6% .(P<0.01) جمعیت دارای مدرک تحصیلی بالای دیپلم و 39.4% زیر دیپلم و بیسواد بودند. بیشترین آمار اهدا کنندگان مستمر عضو در طیف سنی 45-21 سال قرار داشت.نتیجه گیری: در این تحقیق مردان 21-45 سال که متاهل، حقوق بگیر و دارای تحصیلات دیپلم و بالاتر بودند به عنوان قشر اصلی اهدا کنندگان مستمر تلقی شدند. بنابراین با برنامه ریزی جهت تشویق و جذب گروه فوق می توان تعداد اهدا کنندگان مستمر را افزایش داده و حفظ نمود. ولی نباید از جمعیت زنان غافل بود لذا قطعا با ترویج و تبلیغ مناسب گروه زنان، می توان آمار اهدا کنندگان مستمر را افزایش داد.

سابقه و هدف: هپاتیت پس از انتقال خون در صورتی رخ می دهد که اهدا کنندگان خون در هنگام اهدا در مرحله قبل از تغییرات سرمی، مرحله آغاز بهبودی و ابتلا به عفونت مزمن هپاتیت B ، دارای سطح بسیار پایین HbsAg در خون باشند.مورد: در دی ماه 1382 یک مورد تغییرات سرمی هپاتیت B در یک دریافت کننده خون، به سازمان انتقال خون ایران (IBTO) گزارش شد، بیمار دو واحد گلبول قرمز متراکم دریافت کرده بود. برنامه ردیابی اهدا کننده (Trace back) جهت یافتن اهدا کنندگانی که در انتقال عفونت ویروسی می توانستند دخیل باشند اجرا شد.نتیجه گیری: اهدا کنندگان و بیمار از نظر HBsAg و Anti-HBc IgM مثبت نبودند. بنابراین عفونت در زمان فوق یا عفونت با ویروس هپاتیت B در 6 ماه اخیر برای آنان نمی توانست مطرح باشد. این گزارش شرحی از یک ردیابی موفق اهدا کننده و مستندات دقیق و مناسب است.