پژوهشی خون
سال:1392 | دوره:10 | شماره:3 (پیاپی 41) |تعداد مقالات:16

سابقه و هدف: هر واحد خون اهدا شده، سرمایه ای با ارزش در حفظ جان بیماران می باشد و باید از ضایع شدن و مصرف غیر بهینه خون و فرآورده ها خودداری شود. هدف این مطالعه، بررسی چگونگی مصرف خون و فرآورده ها در شهر کرمان و ارایه راه کارهایی جهت مصرف بهینه خون با در نظر گرفتن وضع موجود بود.مواد و روش ها: مطالعه حاضر از نوع توصیفی و گذشته نگر به روش نمونه گیری سرشماری بوده که مصرف فرآورده های خون را طی 4 سال در سه بیمارستان دانشگاهی، تامین اجتماعی و خصوصی شهر کرمان، بررسی نموده است. در مراکز بیمارستانی، مسوولین بانک خون گزارش ماهیانه مصرف فرآورده های خون راتهیه و به مرکز انتقال خون استان ارسال می نمایند. یافته ها با نرم افزار آماری 16 SPSS با حدود اطمینان 95% بررسی گردید.یافته ها: بیشترین فرآورده های مصرفی در هر سه بیمارستان، واحدهای گلبول قرمز متراکم بودند. میانگین میزان درخواست سالانه در بیمارستان دانشگاهی 765.66± 4190.25واحد، بیمارستان تامین اجتماعی 162.31±1660.75 واحد و بیمارستان خصوصی 62.9±231.8 واحد بود. مصرف خون به ازای تخت فعال در بیمارستان دانشگاهی 14.8 واحد، در بیمارستان تامین اجتماعی 4.9 واحد و در بیمارستان خصوصی4.4  واحد ودرخواست خون در سه بیمارستان به ترتیب 15.09، 6.1 و5.2  واحد به تخت بود. نتیجه گیری: میزان مصرف خون در این مطالعه تقریبا مشابه با استانداردهای جهانی می باشد ولی با توجه به هزینه های مالی و معنوی فراوان نگهداری و آماده سازی یک واحد خون، لزوم تدوین دستورالعمل محلی بر پایه استانداردهای بین المللی برای مصرف بهینه خون بدیهی است.

سابقه و هدف: سلول های بنیادی مزانشیمی، سلول های شبه فیبروبلاستی با توان تکثیر، کلنی زایی و تبدیل به سلول های رده های مزانشیمی هستند، که در سلول درمانی کاربرد گسترده ای پیدا کرده اند. این سلول ها در بعضی بافت های بالغ و جنینی حضور داشته و منبع اصلی دسترسی به آن ها مغز استخوان است. در این مطالعه جهت دسترسی آسان تر و کم خطرتر به سلول های مذکور، به بررسی و تثبیت روش جداسازی این سلول ها از بافت جفت پرداخته و سپس خصوصیات آن ها را مورد بررسی قرار دادیم.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع تجربی بود و بر روی سه نمونه جفت پس از زایمان، از مادرانی که رضایت نامه کتبی دادند، انجام شد. سلول ها پس از جداسازی از بافت جفت، کشت داده شدند و در پاساژهای 3 و 7 خصوصیات آن ها از نظر میزان تکثیر، توان کلنی زایی، ایمونوفنوتایپ و تمایز سلولی بررسی شد.یافته ها: نتایج به دست آمده حکایت از توان بالای تکثیر و کلنی زایی سلول های مزانشیمی جدا شده از جفت داشت. بررسی ایمونوفنوتایپ سلولی، علاوه بر تایید خلوص بیش از 95%، نشان داد که سلول های مذکور با بیان شاخص های سطحی اختصاصی، شبیه به سلول های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان هستند. هم چنین پتانسیل تمایز به سلول های استئوسیتی و آدیپوسیتی را نیز دارند.نتیجه گیری: در این مطالعه سلول های بنیادی مزانشیمی از بافت جفت جدا شده و در محیط کشت اختصاصی تکثیر شدند، بدون این که تغییری در خصوصیات کلنی زایی و تمایزی آن ها رخ دهد. به این ترتیب می توان از این منبع سلولی در مصارف مختلف سلول درمانی استفاده کرد.

سابقه و هدف: رایج ترین مارکر مورد استفاده جهت تشخیص عفونت HBV در اهداکنندگان خون، غربالگری HBsAg است که عدم شناسایی آن، به عللی مانند دوره پنجره، موتاسیون در ژن S و یا کاهش ساخت این Ag، ممکن است در گیرندگان این فرآورده ها ایجاد بیماری نماید. از آن جایی که شیوع anti-HBc در جمعیت ها با شیوع HBsAg متناسب است، بنابراین لازم است در مناطقی با شیوع بالای HBV، مطالعه هایی در زمینه ارزیابی شیوع anti-HBc در اهداکنندگان خون، انجام شود. هدف از این مطالعه بررسی شیوع مارکرهای anti-HBc و anti-HBs در اهداکنندگان خون در سیستان و بلوچستان بود.مواد و روش ها: مطالعه انجام شده از نوع مقطعی بود. 1500 نمونه HBsAg منفی از پایگاه انتقال خون سیستان و بلوچستان جمع آوری و بر روی آن ها، آزمایش anti-HBc و بر روی نمونه های anti-HBc مثبت، آزمایش anti-HBs با روش الایزا انجام شد. داده ها با روش آماری کای دو و نرم افزار 16 SPSS، تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: از 1500 اهداکننده HBsAg منفی، 144 مورد یعنی 9.6%، anti-HBc مثبت بودند که 107 نفر (74.3%) از آن ها، تیتر ایمنی از anti-HBs داشتند.نتیجه گیری: در این مطالعه شیوع anti-HBc در اهداکنندگان خون در سیستان و بلوچستان بالا بود. با توجه به این که درصد بالایی از اهداکنندگان با سابقه، حاوی تیتر ایمن بودند و هم چنین نقش anti-HBc می تواند جهت حذف موارد آلوده HBV و ارتقای سلامت خون به تشخیص HBV-DNA و عدم حضور anti-HBs مرتبط باشد، حذف خون های anti-HBc مثبت می تواند باعث محروم شدن آن ها جهت اهدای خون شود و ذخایر خونی را محدود نماید.

سابقه و هدف: آلوایمونیزاسیون در بیماران با سابقه تزریق خون مزمن، شایع است (حدود 60%). این مشکل در بیمارانی که به صورت مزمن خون دریافت نمی کنند، کمتر و حدود 2%-1% است. آلوایمونیزاسیون، عامل چندین مشکل از تاخیر در فراهم نمودن خون سازگار تا واکنش های همولیزی تاخیری پس از تزریق خون می باشد. هدف این مطالعه، بررسی شیوع و نوع آلوآنتی بادی های گلبول های قرمز در بیماران نیازمند خون بیمارستان نمازی شیراز بود.مواد و روش ها: در یک مطالعه مقطعی گذشته نگر، شیوع آلوآنتی بادی 3487 بیمار بدون سابقه تزریق مزمن خون، با آزمایش غربالگری آنتی بادی و شناسایی نوع آنتی بادی با آزمایش پانل سل، بررسی گردید. برای بیماران دارای آلوآنتی بادی، اطلاعاتی نظیر سن، جنس، سابقه تزریق خون و جراحی جمع آوری و نتایج با استفاده از نرم افزار 15 SPSS و آزمون کای دو، با اطمینان 95% پردازش و تحلیل شدند.یافته ها: از 3487 بیمار، 28 نفر دارای آلوآنتی بادی بودند، بنابراین شیوع آلوآنتی بادی 0.8% برآورد گردید. شایع ترین آلوآنتی بادی های مهم بالینی به ترتیب: 6 anti-K مورد (23%)، 4 anti-E مورد (15%) و3anti-C  مورد (11%) بودند (شایع ترین آلوآنتی بادی مهم بالینی در مردان anti-K و در زنان anti-C بود).نتیجه گیری: در این مطالعه شیوع آلوآنتی بادی به سن و جنس بیماران بستگی نداشت و در افراد با سابقه تزریق خون و عمل جراحی بیشتر بود. از عوامل موثر در شیوع بیشتر این آلوآنتی بادی ها، شیوع بالاتر آنتی ژن های مربوطه در جمعیت، قدرت آنتی ژنسیته بالاتر و فقدان انجام آزمون سازگاری و تعیین گروه برای این آنتی ژن ها می باشد.

سابقه و هدف: برای درمان اپی کندیلیت خارجی، درمان های غیرجراحی متعددی وجود داردکه از میان این روش ها اخیرا استفاده از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) رو به افزایش است. هدف از این مطالعه، مقایسه تاثیر کوتاه مدت تزریق پلاسمای غنی از پلاکت و خون اتولوگ در درمان اپی کندیلیت خارجی بود.مواد و روش ها: در یک کارآزمایی بالینی، 45 بیمار مبتلا به اپی کندیلیت خارجی مزمن به طور تصادفی به دو گروه تقسیم شدند، هر دو گروه تحت درمان های بریس، استامینوفن و تمرین های ورزشی کششی و تقویت کننده اکستانسورهای مچ دست قرار گرفتند. گروه 1 علاوه براین درمان ها، تحت تزریق موضعی PRP و گروه 2 تحت تزریق خون اتولوگ قرار گرفتند. در دو گروه، عملکرد آرنج بیماران ، آستانه درد و مقیاس ارزیابی عملکرد آرنج پیش از انجام تزریق و سپس با فاصله 4 و 8 هفته پس از انجام تزریقات توسط آزمون های کای دو، دقیق فیشر و 16 SPSS مقایسه شدند.یافته ها: متغیرهای شدت درد، عملکرد آرنج و آستانه درد به دنبال فشار در هفته 4 پس ازتزریق در دو گروه بهبود معنادار داشت. تفاوت آماری معناداری بین متغیرهای دو گروه در هفته 4 نبود. در هفته 8، متغیرهای شدت درد و عملکرد آرنج تنها در گروه PRP بهبود معنادار داشت و در گروه خون اتولوگ، هیچ کدام از متغیرها در هفته 8 معنادار نبودند.نتیجه گیری: تزریق خون اتولوگ و PRP هر دو در درمان مبتلایان به اپی کندیلیت خارجی موثرند. با این حال با توجه به کاهش درد و بهبود عملکرد آرنج، تزریق PRP در کوتاه مدت موثرتر و ارجح بر تزریق خون اتولوگ است.

سابقه و هدف: مطالعه ها بر روی سلول های مزانشیمال پیوندی نشان داده اند که شرایط نامساعد محیط بافت از جمله حضور رادیکال های آزاد اکسیژن و سایتوکاین های التهابی، قسمت اعظم آن ها را در روزهای ابتدایی پس از پیوند از بین می برد. به منظور رفع این مشکل، در این مطالعه اثر پیش شرطی کردن سلول های مزانشیمال با H2O2 به منظور افزایش مقاومت آن ها در برابر شرایط اکسیداتیو کشنده بررسی شد.مواد و روش ها: در یک مطالعه تجربی، سلول بنیادی مزانشیمی مغز استخوان با استفاده از فایکول جداسازی و پاساژ چهارم انتخاب شد. سلول های پاساژ چهارم با غلظت های مختلف H2O2 طی زمان های متفاوت، مجاور و انکوبه شدند. سپس سلول ها ریکاور شده و در شرایط معمول کشت سلول قرار گرفتند. در نهایت سلول های پیش شرطی شده تحت شرایط کشنده قرارگرفتند. پس از انجام این مراحل، میزان سلول های زنده با استفاده از رنگ آمیزی تریپان بلو و روش MTT مورد بررسی قرار گرفت. پس از انجام مراحل پیش شرطی و القای آپوپتوز، به منظور بررسی تاثیر پیش شرطی کردن در قابلیت تمایز سلول های بنیادی و بنیادی بودن آن ها، سلول های پیش شرطی شده، به رده سلولی استئوسیت تمایز داده شدند.یافته ها: نتایج نشان دادند که پیش شرطی کردن سلول های مزانشیمی با H2O2 موجب افزایش بقا و مقاومت آن ها در برابر استرس های اکسیداتیو کشنده در مقایسه با سلول های کنترل پیش شرطی نشده، می شود بدون این که تاثیر منفی در قابلیت تمایز آن ها داشته باشد.نتیجه گیری: پیش شرطی کردن سلول های مزانشیمال با غلظت های بهینه H2O2، بقای آن ها را در برابر استرس های اکسیداتیو افزایش داده و ممکن است منجر به پیشبرد کارایی درمان سلولی شود.

سابقه و هدف: با توجه به تاسیس مرکز پذیرش اهداکنندگان سلول های بنیادی خونساز در سازمان انتقال خون ایران (مرکز سپاس) در سال 1387، بر آن شدیم به بررسی آنتی ژن های سازگاری بافتی داوطلبان اهدای این سلول ها از قومیت های حاضر در شهر تهران طی سال 91-90 بپردازیم.مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی، 1513 نفر از افراد داوطلب عضو مرکز سپاس در محدوده سنی 18 تا 50 سال و با سابقه یک بار اهدای خون، به روش تصادفی وارد مطالعه شدند. آنتی ژن های سازگاری بافتی HLA-A/B/DRB1 آن ها به روش مولکولی تعیین گردیدند. سایر اطلاعات زمینه ای از طریق تکمیل فرم های لازم جمع آوری شدند.یافته ها: 96.9% از افراد این مطالعه مرد بودند. اکثریت افراد فارس (63.12%) و آذری ها (20.02%) دومین وفور بالا را در این مطالعه داشتند. حدود 81.5% از داوطلبان اهدای سلول به غیر خویشاوند، در محدوده سنی 26 الی 45 سال قرار داشتند. به طور کلی در این مطالعه تعداد 21 آلل HLA-A ، 31 آلل HLA-B و 13 آلل HLA-DRB1 در بین افراد مورد مطالعه مشاهده شدند. بررسی آماری مقایسه وفور آلل های مختلف HLA، در قومیت های متفاوت نشان دادند که بین فارس ها و آذری ها به جز در مورد HLA-A*33 ، سایر اختلافات مشاهده شده معنادار نبود. بین فارس ها و کردها فقط از نظر وفور HLA-A*03.11 و HLA-B*08.51 اختلاف معنادار مشاهده شد. بین فارس ها و گیلک ها از نظر وفور HLA-A*03.26 و HLA-B*38.52 اختلاف معنادار مشاهده گردید.نتیجه گیری: تعداد آلل های گزارش شده در این مطالعه شبیه به سایر مطالعه های مشابه بود.علی رغم وجود برخی اختلافات بین گروه ها، قومیت های تحت بررسی شبیه به یکدیگر به نظر می رسند.

سابقه و هدف: کمبود فاکتور 13، یکی از نادرترین اختلالات انعقادی بوده که دارای شیوع 1 در هر 1 تا 3 میلیون نفر می باشد. کمبود این فاکتور موجب بروز تظاهرات بالینی مانند خونریزی مغزی، سقط جنین وخونریزی تاخیری می گردد. مطالعه حاضر در نظر دارد به بررسی علایم بالینی در بیماران مبتلا به کمبود شدید فاکتور 13 بپردازد.مواد و روش ها: مطالعه توصیفی حاضر طی سال 1390 بر روی 205 بیمار مبتلا به کمبود شدید فاکتور 13 در استان سیستان و بلوچستان انجام گرفت. اطلاعات مربوط به علایم بالینی بیماران مبتلا به کمبود شدید فاکتور 13 مراجعه کننده به بیمارستان علی اصغر (ع)، طی این سال ها ثبت گردیده و سپس با آمار توصیفی و نرم افزار 17 SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: از میان شهرستان های استان سیستان و بلوچستان، شهرستان خاش دارای بالاترین آمار (45.9%) مبتلایان به کمبود فاکتور 13 بوده و پس از آن شهرستان زاهدان (18.5%) بیشترین آمار مبتلایان را به خود اختصاص می دهد. در بین بیماران مورد بررسی، خونریزی از بند ناف به عنوان شایع ترین علامت بالینی اولیه (84.4%) گزارش شد و هماتوم (54.6%) و خونریزی طولانی از محل زخم (30.2%) علایم بالینی شایع دیگر بودند.نتیجه گیری: استفاده از علایم بالینی در کنار بررسی های آزمایشگاهی می تواند نقش به سزایی در تشخیص بیماران مبتلا به کمبود شدید فاکتور 13 داشته باشد.

سابقه و هدف: چسب های فیبرینی به طور گسترده ای جهت کاهش خونریزی در اعمال جراحی استفاده می گردند. هدف این مطالعه، تهیه چسب فیبرینی از ترومبین و فیبرینوژن و بررسی کارایی هموستاتیک چسب فیبرینی در مدل حیوانی خرگوش بود.مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی، پلاسما به روش آفرزیس تهیه شد.فیبرینوژن با ترکیب کرایوپرسیپیتات و پروتامین سولفات استحصال و غلظت آن با روش الایزا اندازه گیری شد. چسب فیبرینی در برش های کبدی حیوان استفاده و زمان خونریزی و میزان خون از دست رفته اندازه گیری شد. هم چنین زمان خونریزی و میزان خون از دست رفته در خرگوش های هپارینه تعیین گردید.یافته ها: غلظت فیبرینوژن رسوب داده شده با پروتامین سولفات 71±6 mg/mL اندازه گیری شد. زمان تشکیل لخته فیبرینوژن با ترومبین 5±0.6 ثانیه بود. استفاده از چسب فیبرینی در برش های کبدی خرگوش، زمان خونریزی(2±8.8 ثانیه) و از دست دادن خون (0.4±1.05 گرم) را در مقایسه با برش های کنترلی (96±643 ثانیه، 1.2±6.9 گرم) به طور قابل توجهی کاهش داد (p<0.001). اگر چه میزان خون از دست رفته و زمان خونریزی در خرگوش های هپارینه نسبت به غیر هپارینه افزایش داشت اما از نظر آماری معنادار نبود.نتیجه گیری: چسب فیبرینی تهیه شده از رسوب فیبرینوژن و ترومبین، یک رویکرد درمانی جدید را برای تهیه چسب فیبرینی جهت استفاده در بالین مطرح می کند.

سابقه و هدف: بتا تالاسمی ماژور، یکی از بیماری های طاقت فرسا برای بیمار و خانواده و نیز پر هزینه برای دولت می باشد. با اجرای برنامه غربالگری، تعداد متولدین این بیماری از 1200 نفر در سال 1370 به 250 نفر در سال 1385 کاهش یافته است. جهت بررسی مهمترین علل موالید جدید این بیماری، این طرح انجام شد.مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی، تحلیلی و مقطعی، از تمامی والدین بیماران تالاسمی ماژور، جهت آزمایش های CBC و الکتروفورز، درون لوله های EDTA دار نمونه گیری انجام شد و پرسشنامه ای حاوی تمامی اطلاعات مربوط به عوامل دخیل در بروز این بیماری تکمیل گردید. آزمایش CBC توسط سیس مکس XS800i و الکتروفورز به روش استات سلولز در pH قلیایی و Hb A2 به روش کروماتوگرافی ستونی انجام شد.نتایج با استفاده از نرم افزار 17 SPSS تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: تعداد 68 زوج که دارای 78 فرزند بیمار بودند، در این طرح شرکت کردند. 25.6% (20 نفر)، سن کمتر از 13 سال داشتند که از این تعداد به ترتیب 7، 2 و 11 نفر مشمول استراتژی های اول، دوم و سوم برنامه غربالگری می شدند. 4 بیمار ناشی از عدم تشخیص و یا تشخیص غلط آزمایش های غربالگری و قبل از تولد بودند. نتیجه گیری: جهت کاهش تعداد متولدین این بیماری، شاید بتوان با هزینه های کمتر نسبت به درمان، سطح آگاهی و فرهنگ جامعه را در مناطق محروم و دور از شهر بهبود بخشید. هم چنین می توان زوجین مستعد را شناسایی و راهنمایی کرد. از طرفی حمایت های مالی و امکان انجام به موقع و صحیح آزمایش قبل از تولد، مفید می باشد.

سابقه و هدف: پیشگیری پس از مواجهه (PEP) با ویروس HIV، به طور چشمگیری انتقال عفونت را در تماس های شغلی کاهش می دهد. دانشجویان پرستاری و مامایی جزو گروه های پرخطر از نظر تماس با ترشحات بیماران می باشند. بنابراین مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان سال آخر دانشکده پرستاری و مامایی همدان نسبت به PEP انجام شد.مواد و روش ها در این مطالعه مقطعی، 129 دانشجوی سال آخر رشته های پرستاری و مامایی با روش سرشماری وارد مطالعه شدند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شد و نتایج با استفاده از نرم افزار 16 SPSS و آزمون های کای دو، دقیق فیشر و t مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: نتایج نشان داد که از 129 دانشجو، 6.2% پسر و 93.8% دختر بودند. هم چنین 36.4% دانشجوی پرستاری و 63.6% دانشجوی مامایی بودند، میانگین سنی کل دانشجویان 3.54±24.96 سال بود. 45.7% از دانشجویان از آگاهی خوب، 82.2% از نگرش مثبت و 73.6% از عملکرد ضعیفی در رابطه با PEP برخوردار بودند. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که آگاهی و عملکرد دانشجویان در رابطه با PEP درحد ضعیفی می باشد و هر چند نگرش آن ها نسبت به موضوع مثبت است ولی بر عملکرد آن ها تاثیر نداشته است.هم چنین آن ها در معرض خطر ابتلا به HIV ناشی از تماس با مایعات پرخطر قرار دارند. بنابراین جهت بهبود عملکرد دانشجویان علاوه بر سیاست گذاری جهت ارتقای آگاهی دانشجویان در زمینه PEP، نیاز به توجه بیشتر مسوولین ذیربط در زمینه ارتقای مهارت ها، منابع و نظارت کافی بر عملکرد دانشجویان در عرصه های کارآموزی می باشد.

سابقه و هدف پرتوتابی فرآورده های خون، روش عمده پیشگیری از بیماری پیوند علیه میزبان ناشی از تزریق خون ( TA-GVHD) است که به منظور غیر فعال سازی لنفوسیت های T اهداکننده به کار می رود. در این مطالعه مصرف فرآورده های پرتوتابی انتقال خون استان تهران از آغاز فعالیت به مدت یک سال بررسی شده است.مواد و روش ها: در یک مطالعه توصیفی، 1333 درخواست فرآورده های پرتوتابی شده از نظر تعداد و نوع فرآورده های اشعه دیده، سن بیماران و اندیکاسیون های پرتوتابی بررسی شد. تجزیه و تحلیل نتایج با آزمون t و نرم افزار 18 SPSS انجام گرفت.یافته ها: فرآورده های اشعه دیده شامل پلاکت متراکم (71.3%)، گلبول قرمز متراکم (28.1%)، پلاسمای تازه منجمد (0.4%)، کیسه خون اطفال (0.2%) و خون کامل (0.1%) بوده است. بیماران شامل بالغین (59.6%)، کودکان (25.9%)، شیرخواران (6.5%) و نوزادان (3.3%) بودند. علل درخواست ها به ترتیب لوسمی/لنفوم و هوچکین (49.6%)، پیوند آلوژنیک و یا اتولوگ مغز استخوان (%17.7)، مصرف داروهای سرکوبگر ایمنی (9.6%)، نقص ایمنی مادرزادی (8.6%)، نوزادان پره مچور (7.6%)، آنمی آپلاستیک (6.5%)، خونگیری مستقیم از خویشاوندان (%0.3) و پلاکت فرزیس با HLA (آنتی ژن لکوسیت انسانی) سازگار (0.1%) بود. روند مصرف صعودی طی زمان مطالعه مشاهده شد.نتیجه گیری: اطلاع رسانی بیشتر به مراکز درمانی و هم چنین آموزش کادر درمانی برای استفاده مناسب از فرآورده های خون اشعه دیده، توصیه می گردد.