مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان (طبیب شرق)
سال:1390 | دوره:13 | شماره:9 |تعداد مقالات:13

زمینه و هدف: سل یکی از معضلات مهم بهداشتی درمانی به خصوص در کشورهای در حال توسعه می باشد. آشنایی با اپیدمیولوژی سل برای کنترل موثر این بیماری بسیار مهم و ضروری است. این مطالعه به منظور آشنایی هر چه بیشتر جامعه پزشکی با اپیدمیولوژی سل در جهان، ایران و منطقه و فاکتورهای موثر در انتقال آن صورت گرفت.مواد و روش کار: برای دسترسی به منابع لازم از مقالاتPubMed, Embase, Scopus   WHO,و مقالات معتبر چاپ شده در ژورنال های علمی پژوهشی ایرانی از سال 2000 تا 2011 و آخرین گزارشات منتشره وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استفاده شد. از کلید واژه هایی نظیر سل، اپیدمیولوژی، ایران و سیستان و بلوچستان جهت جمع آوری اطلاعات استفاده گردید.یافته ها: طی 45 سال گذشته روند نزولی بروز بیماری در کشور مشهود است. در ایران شایع ترین نوع سل، سل ریوی بوده به طوری که سل ریوی اسمیر خلط مثبت 53 درصد کل موارد سل را تشکیل می دهد. سل خارج ریوی نیز 28 درصد کل موارد سل را شامل می شود. در میان استان ها، گلستان و سیستان و بلوچستان بیشترین میزان های بروز و شیوع را در کشور دارا هستند. بر طبق آخرین آمار منتشره وزارت بهداشت (از جمعیت تحت پوشش دانشگاه ها)، میزان بروز بیماری سل به ترتیب در زابل و زاهدان 109.7 و 36.6 در 100000 نفر جمعیت در سال 88 گزارش شده است.نتیجه گیری: بیش از 80 درصد کل تعداد مسلولین سالیانه، مربوط به کشورهای در حال توسعه است. در ایران، استان سیستان و بلوچستان و گلستان بالاترین میزان ابتلا به سل را دارا هستند و برای دستیابی به اهداف سازمان جهانی بهداشت برنامه های کنترل و پیش گیری سل می باید به طور جدی مورد پیگیری قرار گیرد.

زمینه و هدف: سیسپلاتین به عنوان یک داروی ضدسرطان، در دوزهای بالا برای کبد سمی می باشد. مشخص شده که استرس اکسیداتیو در سمیت سیسپلاتین دخیل است. با توجه به خواص آنتی اکسیدانی ریشه گیاه شلغم، این مطالعه، برای ارزیابی اثرات محافظتی عصاره الکلی ریشه شلغم (TREE) در برابر سمیت کبدی سیسپلاتین در موش صحرایی طراحی گردید.مواد و روش کار: در این مطالعه تجربی آزمایشگاهی 40 سر موش صحرایی نر ویستار به طور تصادفی در چهار گروه مساوی تقسیم گردید. گروه 1 به عنوان شاهد انتخاب شد. به گروه های 2 و  (200 mg/kg) TREE 4به مدت 15 روز متمادی گاواژ گردید. گروه های 3 و 4 تک دوز سیسپلاتین ( (7.5 mg/kgرا در دهمین روز آزمایش به روش داخل صفاقی دریافت کردند. در پایان، سطوح سرمی آنزیم های آسپارتات و آلانین آمینوترانسفراز و لاکتات دهیدروژناز و بیلی روبین تام، آلبومین و پروتئین تام اندازه گیری شد. میزان مالون دی آلدئید، گلوتاتیون احیا و فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز نیز در هموژنات بافت کبد اندازه گیری شد. در نهایت، یافته های بیوشیمیایی با نتایج هیستوپاتولوژی تطبیق داده شد.یافته ها: در گروه 4، TREEبه طور معنی داری (P=0.0001) میزان افزایش یافته آنزیم های شاخص آسیب کبد و بیلی روبین تام را کاهش و سطوح کاهش یافته آلبومین و پروتئین تام سرم را به طور معنی داری (به ترتیب P=0.001 و (P=0.032 افزایش داد. در این گروه، TREE به طور معنی داری (p=0.0001) میزان پراکسیداسیون لیپیدی را کاهش و سطوح آنتی اکسیدان های کبد را افزایش داد. از لحاظ هیستوپاتولوژی نیز تغییرات بافتی همراستا با یافته های بیوشیمیایی بودند.نتیجه گیری TREE :با خواص آنتی اکسیدانی خود، کبد موش های صحرایی را در برابر سمیت سیسپلاتین محافظت می کند.

زمینه و هدف: فعالیت ورزشی نقش مهمی در ارتقای عملکرد قلب و عروق دارد. هدف تحقیق حاضر تعیین تاثیر 8 هفته تمرین هوازی تناوبی و یک دوره بی تمرینی پس از آن بر ساختار و عملکرد بطن چپ قلب مردان سالم غیر ورزشکار بود. مواد و روش کار: در این تحقیق نیمه تجربی 10 دانشجوی مرد غیر ورزشکار داوطلبانه انتخاب شدند و در برنامه تمرینی 8 هفته ای، هفته ای 3 روز با شدت 70 درصد ضربان قلب بیشینه شرکت کردند. پس از 8 هفته، آزمودنی ها 4 هفته در بی تمرینی به سر بردند. در هر جلسه، تمرین دوی تناوبی در 5 مرحله 9 دقیقه ای که بین آن ها 4 دقیقه استراحت غیرفعال بود، انجام شد.یافته ها: با روش اکوکاردیوگرافی پس از 8 هفته تمرین تناوبی بین ضخامت دیواره بین دو بطن، درصد کسر کوتاه شدن و کسر تزریقی نسبت به قبل از تمرین تفاوت معنی داری و بین قطر پایان دیاستولی بطن چپ، قطر پایان سیستولی بطن چپ، ضخامت دیواره خلفی بطن چپ، قطر دهلیز چپ، قطر دهانه آئورت، ضربان قلب، فشارخون دیاستولی و فشارخون سیستولی تفاوت غیرمعنی داری وجود داشت. هم چنین، بین قطر پایان دیاستولی بطن چپ، ضخامت دیواره خلفی بطن چپ، قطردهلیزچپ، درصد کسر کوتاه شدن و کسر تزریقی پس از 4 هفته بی تمرینی نسبت به 8 هفته تمرین تفاوت معنی داری و بین قطر پایان دیاستولی بطن چپ، ضخامت دیواره خلفی بطن چپ، قطر دهانه آئورت، ضربان قلب، فشارخون دیاستولی و فشارخون سیستولی تفاوت غیرمعنی داری وجود داشت.نتیجه گیری: 8 هفته تمرین هوازی تناوبی و یک دوره بی تمرینی پس از آن می تواند بر ساختار و عملکرد بطن چپ قلب مردان سالم غیر ورزشکار تاثیر گذارد.

زمینه و هدف: برگ های اکالیپتوس گلوبولوس در طب سنتی برای درمان دیابت ملیتوس به کار می روند. هدف بررسی حاضر، ارزیابی اثرات اکالیپتوس در درمان عفونت سیستمیک کاندیدا آلبیکنس در رت های سالم و دیابتیک شده با استرپتوزوتوسین است.مواد و روش کار: 60 رت نر سالم نژاد ویستار با وزن 200 تا 250 گرم انتخاب و به طور تصادفی به شش گروه ده تایی به ترتیب زیر تقسیم شدند: 1- کنترل 2- کاندیدا آلبیکنس 3- اکالیپتوس + کاندیدا آلبیکنس 4- کنترل دیابتیک 5- دیابتیک + کاندیدا آلبیکنس 6- دیابتیک + اکالیپتوس + کاندیدا آلبیکنس. دیابت تجربی در رت های گروه های 4 تا 6 با تزریق یک دوز درون صفاقی استرپتوزوتوسین (60 mg/kg) ایجاد شد و اکالیپتوس به مدت سه هفته به رژیم غذایی (62.5 g/kg) و آب آشامیدنی (2.5 g/l) رت های گروه های 3 و 6 افزوده شد. عفونت تجربی در گروه های 2، 3، 5 و 6 در روز هفتم با تزریق درون صفاقی کاندیدا آلبیکنس ایجاد گردید. در پایان بیست و سه روز، رت ها در حالت ناشتا با قطع سر کشته شدند. نمونه خون از رگ گردن جهت تعیین گلوکز جمع آوری شد. غلظت کاندیدا آلبیکنس در کبد و کلیه ها با کشت رقت های متوالی از هموژنه بافتی ارزیابی گردید.یافته ها: اکالیپتوس به طور معنی داری موجب بهبودی هیپرگلیسمی، پرنوشی، پرخوری و نیز اصلاح وزن رت های دیابتیک گردید (0.03=P). اضافه بر آن، اکالیپتوس موجب کاهش معنی دار غلظت کاندیدا آلبیکنس در هموژنه کبد و کلیه ها گردید (0.04=P).نتیجه گیری: نتایج بررسی حاضر نشانگر آن است که اکالیپتوس موجب بهبود عفونت کاندیدایی در رت های سالم و دیابتیک می باشد.

زمینه و هدف: تحقیقات نشان می دهند که وزن بدن بر روی تراکم مواد معدنی استخوان تاثیر دارد. وزن بدن از توده چربی و توده بدون چربی تشکیل شده که هر کدام از بافت های مذکور تاثیرات متفاوتی بر روی تراکم مواد معدنی استخوان دارند. هدف از این تحقیق، تعیین ارتباط بین عوامل آنتروپومتریک (توده چربی، توده بدون چربی و شاخص توده بدن) و تراکم مواد معدنی مهره های کمری زنان ورزشکار دونده و غیرورزشکار یائسه نشده بود.مواد و روش کار: این مطالعه علمی مقایسه ای روی 15 ورزشکار زن دونده و 15 زن غیرورزشکار یائسه نشده در محدوده سنی 45-30 سال انجام شد. تمام دونده ها به مدت حداقل 4 سال، هفته ای 3 جلسه و در هر جلسه مسافت 8 کیلومتر را می دویدند، در حالی که آزمودنی های گروه کنترل فعالیت خاص ورزشی نداشتند. شاخص توده بدن آزمودنی ها از تقسیم وزن (به کیلوگرم) بر قد (به متر مربع) محاسبه شد. تراکم مواد معدنی، توده چربی و بدون چربی آزمودنی ها نیز با دستگاه سنجش تراکم مواد معدنی اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج تحقیق نشان داد که در زنان ورزشکار بین توده بدون چربی و تراکم مواد معدنی مهره های کمری و در زنان غیرورزشکار بین توده چربی و تراکم مواد معدنی مهره های کمری رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. نتایج تحقیق هم چنین نشان داد که بین شاخص توده بدن و تراکم مواد معدنی مهره های کمری هیچ کدام از گروه ها ارتباط معنی داری وجود ندارد. نتیجه گیری: بنابراین، در ورزشکاران، توده چربی و در غیرورزشکاران، توده بدون چربی می تواند به عنوان پیشگویی کننده تراکم مواد معدنی مهره های کمری درنظر گرفته شود.

زمینه و هدف: تخمین عینی از احتمال فوت در بیماران سوختگی در انتخاب روش درمان تاثیرگذار می باشد. مرگ و میر بیماران سوختگی اخیرا کاهش یافته است. محققان اخیرا در جستجوی روش های جامع تر تعیین فاکتورهای خطر در این بیماران می باشند. سیستم آپاچی در بخش های مراقبت ویژه جهت پیش بینی وضعیت بیماران به طور وسیعی به کار گرفته می شود. هدف از مطالعه فعلی ارزیابی ارزش سیستم آپاچی و ABSI در تعیین پیش آگهی بیماران سوختگی می باشد. مواد و روش کار: این مطالعه توصیفی مقطعی در یک دوره 6 ماهه در بخش سوختگی بیمارستان امام رضا مشهد انجام شد. این بخش جمعیتی بالغ بر 3 میلیون نفر را پوشش می دهد. در تمام بیماران بالاتر از 16 سال در 24 ساعت اول بستری بیمارستانی متغیرهای زیر مورد بررسی قرار گرفت. سن، جنس، درصد سوختگی کلی و درصد سوختگی عمیق، سوختگی مخاطی و سرنوشت نهایی بیماران. نمره به دست آمده بر اساس سیستم آپاچی و ABSI و میانگین و انحراف معیار نمرات به دست آمده محاسبه شد. میانگین امتیازات بیماران زنده مانده و فوت کرده با تست t با نمونه های مستقل مقایسه شد. 0.05>P معنی دار درنظر گرفته شد. یافته ها: 90 بیمار مورد مطالعه قرار گرفتند (35 مرد و 55 زن)، 70 بیمار زنده ماندند (گروه 1) و 20 نفر فوت نمودند (گروه 2). تفاوت معنی داری در نمره آپاچی بین گروه 1 و 2 وجود نداشت این در حالی است که نمره حاصله از سیستم نمره بندی ABSI بین دو گروه به شکل معنی داری اختلاف داشت (0.001>P).نتیجه گیری: سیستم ABSI یک پیش بینی کننده قابل اعتماد احتمال فوت در بیماران سوختگی می باشد این مساله در ارتباط با سیستم آپاچی مورد شک می باشد و نتیجه گیری قطعی نیازمند بررسی بیشتر دارد.

زمینه و هدف: لیشمانیوز جلدی یا سالک یکی از بیماری های انگلی شایع در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان و ایران بوده که توسط انگل های تک یاخته ای از جنس لیشمانیا ایجاد می شود و توسط گزش پشه خاکی (پسیکودیده) به انسان منتقل می گردد. این مطالعه به منظور بررسی وضعیت بیماری لیشمانیوز جلدی در شهرستان همدان انجام شد.مواد و روش کار: مطالعه حاضر از نوع توصیفی - مقطعی و گذشته نگر بوده و جامعه آماری شامل کلیه افرادی می باشد که از سال 1383 تا 1389 با تشخیص بیماری لیشمانیوز جلدی (سالک) در مرکز بهداشت شهرستان همدان، تحت درمان قرار گرفته اند. یافته ها: 81 نفر [77 نفر (%95.1) مرد و 4 نفر (%4.9) زن] طی سال های مذکور به بیماری سالک در شهرستان همدان مبتلا گردیده بودند، بیشترین تعداد در سال 1385، [17 نفر (%21)] و کمترین در سال های 1386 و 1389، [7 نفر (%8.6)] بود. اختلاف معنی داری بین دو گروه جنسی وجود داشت و مردان بیشتر در معرض ابتلا قرار داشتند (0.01>P). بیشترین موارد بیماری در گروه سنی 30-16 سال (%48.1) و 45-31 سال (%30.9) بود. محل سکونت 63 نفر (%77.8) از بیماران شهر و 18 نفر (%22.2) روستا بود. بیشتر مبتلایان دارای یک (%37) یا دو زخم (%28.4) روی بدن خود بودند. بیشترین تعداد زخم ها در دست (%50.6) و پا (%23.5) مشاهده گردید.نتیجه گیری: روند تقریبا ثابت بیماری در سال های مختلف نشان دهنده غیرآندمیک بودن شهرستان همدان نسبت به این بیماری می باشد و مطالعات اپیدمیولوژیک وسیع تری پیشنهاد می گردد.

زمینه و هدف: ترامادول یک اپیوئید صناعی ضعیف با اثر ضد دردی موثر می باشد. این دارو هم دارای اثر سیستمیک و هم اثر موضعی بی حسی روی اعصاب محیطی می باشد. هدف از این تحقیق مقایسه کاهش درد پس از عمل آپاندکتومی پس از تزریق زیر جلدی ترامادول در مقایسه با نرمال سالین می باشد.مواد و روش کار: در این مطالعه دو سو کور 60 بیمار بالای 15 سال شرکت داشتند که به صورت تصادفی به دو گروه 30 نفری ترامادول و نرمال سالین تقسیم شدند. پس از ترمیم فاشیا در آپاندکتومی، در گروه آزمون 100 میلی گرم ترامادول که تا 10 میلی لیتر رقیق شده بود و در گروه کنترل 10 میلی لیتر نرمال سالین به صورت زیرجلدی اطراف زخم جراحی تزریق شد. سپس میزان درد بیماران در اتاق ریکاوری و پس از 6 و 24 ساعت پس از جراحی، بر اساس معیار NRS ثبت شد و همچنین تعداد دوزهای 25 میلی گرمی پتدین که در طول 24 ساعت اول پس از عمل در صورت درد متوسط و شدید تزریق می شد، ثبت گردید و در پایان میانگین شدت درد در سه زمان یاد شده و میانگین مصرف پتدین هر گروه با هم مقایسه شد.یافته ها: میانگین شدت درد در ریکاوری (1.44±3.08 در مقابل 2.02±5.36) و پس از 6 ساعت (1.22±3.36 در مقابل 1.38±5.36) و پس از 24 ساعت (0.76±2.08 در مقابل 1.15±3.08) در گروه ترامادول نسبت به گروه نرمال سالین کاهش داشت (0.0001>P). همچنین میزان پتدین مصرفی در 24 ساعت اول پس از عمل نیز در گروه ترامادول کاهش واضحی را نشان داد (0.05>P).نتیجه گیری: تزریق زیرجلدی ترامادول یک انتخاب مناسب جهت کاهش درد پس از عمل و کاهش نیاز به مصرف مسکن های مخدر قوی می باشد این روش درمان می تواند عوارض جانبی مصرف مخدرهای قوی را پس از عمل آپاندکتومی کاهش دهد.

زمینه و هدف: مطالعه حاضر با هدف پیش بینی میزان بروز اختلالات اسکلتی - عضلانی در سفالگران شهرستان میبد و به روش CTD Risk Index صورت پذیرفت.مواد و روش کار: این مطالعه مقطعی توصیفی بر روی کلیه سفالگران شاغل در کارگاه های سفالگری شهرستان میبد انجام شد. اطلاعات مربوط به علائم اختلالات اسکلتی - عضلانی به وسیله پرسشنامه نوردیک و جهت پیش بینی میزان بروز اختلالات اسکلتی - عضلانی از روش CTD Risk Index بهره گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد حدود 59.3 درصد از سفالگران دارای علایمی از اختلالات اسکلتی - عضلانی در حداقل یکی از اندام های فوقانی خود هستند. همچنین اختلاف معنی داری بین میانگین نمره CTD Risk Index در سفالگران دارای علایم اسکلتی - عضلانی اندام فوقانی و سفالگران فاقد این علایم به دست آمد (0.038=P). نتیجه گیری: روش CTD Risk Index می تواند به عنوان یک روش مناسب برای پیش بینی میزان بروز اختلالات اسکلتی - عضلانی در سفالگران به کار رود. فعالیت چرخکاری در این بررسی خطرناک ترین فعالیت شناخته شد.

زمینه و هدف: ضایعات مرتبط با غدد بزاقی به صورت های مختلف خوش خیم و بدخیم، بروز می کند. بررسی شیوع سنی و جنسی و مکانی این ضایعات با توجه به منطقه جغرافیایی و اقلیمی خاص و ارائه آمار مربوطه می تواند به دندانپزشکان خصوصا پاتولوژیست ها افق دید وسیع تری داده و در سهولت تشخیص و ارزیابی، راهنما باشد.مواد و روش کار: این مطالعه به صورت گذشته نگر روی بیماران مراجعه کننده به بخش پاتولوژی دانشکده دندانپزشکی شیراز طی سال های 1385 -1369 صورت گرفت. پرونده های بیماران مبتلا به ضایعات خوش خیم و بدخیم غدد بزاقی از بایگانی استخراج و اطلاعات اولیه ثبت شد.یافته ها: تعداد کل ضایعات غدد بزاقی 101 مورد بود که از این میان 70 مورد موکوسل، 15 مورد سیالادنیت، 7 مورد پلئومورفیک آدنوما، 3 مورد موکواپیدرموئید کارسینوما و 3 مورد آدنوئیدسیستیک کارسینوما گزارش شد. نتیجه گیری: موکوسل شایع ترین ضایعه خوش خیم غدد (%71) با نسبت مساوی در زن و مرد در دهه 2 و 3 و پلئومورفیک آدنوما شایع ترین نئوپلاسم غدد بزاقی با شیوع بیشتر در خانم ها در دهه 3 و 4 بود و شایع ترین محل درگیری نئوپلاسم ها، کام سخت بود.

آپاندکتومی از شایع ترین اعمال جراحی است. التهاب زائده آپاندیس علل مختلفی می تواند داشته باشد از جمله فکالیت، هیپرتروفی پلاک های پی یر، دانه میوه ها، و انگل ها که می تواند باعث انسداد لومن آپاندیس شوند. در این مطالعه به معرفی فرم نه چندان معمول آپاندیس که ناشی از ترومای بلانت شکم می باشد پرداخته ایم تا اهمیت درنظر داشتن این تشخیص را در ترومای بلانت شکم در اطفال یادآور شویم.در این مقاله سه کودک معرفی می شوند که به دنبال ترومای بلانت شکم به آپاندیسیت حاد مبتلا شده اند. این بیماران شامل دو پسر 5 و 6 ساله و یک دختر 8 ساله می باشند که به دنبال ترومای بلانت شکم دچار درد در شکم و علائم شکم حاد شده اند و در نهایت تحت آپاندکتومی قرار گرفتند. تروما موجب بروز هماتوم اینترامورال در آپاندیس شده و این امر زمینه آپاندیسیت را فراهم می کند. لذا در بیماران ترومای بلانت که درد شکمی مداوم در ناحیه RLQ دارند که قابل توجیه با شرایط بیمار نیست باید به فکر آپاندیسیت حاد باشیم.

پوکی استخوان (استئوپروز)، شایع ترین بیماری متابولیک استخوان است که امروزه به عنوان یک معضل بهداشت عمومی شناخته شده و با بالارفتن متوسط سن جامعه، اهمیت آن به ویژه برای زنان روز به روز بیشتر می شود.سازمان جهانی بهداشت، در سال 1991 پوکی استخوان را به عنوان چهارمین دشمن اصلی بشر بعد از سکته قلبی، سکته مغزی و سرطان و مهمترین علت شکستگی استخوان در جهان اعلام کرد.

ایران از نظر بروز حوادث غیرمترقبه طبیعی جزو ده کشور اول جهان به شمار می رود به طوری که از میان 5 زلزله بزرگ جهان از سال 1990 تاکنون، دو زلزله مربوط به ایران بوده و بیشترین تلفات نیز مربوط به همین دو مورد بوده است. در صورتی که سامانه مدیریتی کارآمدی با سازماندهی دقیق و فعالیت های برنامه ریزی شده قبلی به سرعت وارد عمل شود، این اثرات منفی را می توان به حداقل رساند و بیشترین بازده خدمات درمانی را با به کار بستن کمترین امکانات و با وجود حداقل منابع انسانی به دست آورد.