مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان (طبیب شرق)
سال:1385 | دوره:8 | شماره:1 |تعداد مقالات:13

زمینه و هدف: بسیاری از گون های گیاهی باعث کاهش قابل ملاحظه ای در بروز علایم سندروم ترک (Withdrawal Syndrome) پس از تزریق نالوکسان در حیوانات آزمایشگاهی وابسته به مرفین می شوند. در این تحقیق براساس یک مطالعه اولیه، تاثیر دم کرده پوست قرمز پسته اهلی (Pistacia Vera) بر بروز و شدت علایم فوق در موش صحرایی وابسته به مرفین مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش کار: در این مطالعه از 42 سرموش نر بالغ از نژاد NMRI استفاده گردید. به منظور ایجاد وابستگی به مرفین درحیوانات، مرفین در غلظت های مشخص به مدت 14 روز در آب آشامیدنی آنها حل شد. گروه کنترل (n=10) پس از وابستگی به مرفین در روز پانزدهم، نالوکسان به میزان 2 mg/kg به روش زیرجلدی دریافت کردند و سپس علایم سندروم ترک به مدت 20 دقیقه و کاهش وزن حیوان پس از 24 ساعت بررسی گردید. در چهار گروه دیگر (n=8)، 30 دقیقه قبل از تزریق نالوکسان در روز پانزدهم، دم کرده پوست قرمز پسته به روش داخل صفاقی با دوزهای 100, 50, 25 mg/kg و 200 به حیوان تزریق و بروز و شدت علایم سندروم ترک بررسی گردید.یافته ها: یافته های فوق نشان داد که در تمامی موش های وابسته به مرفین، سه علامت writhing، اسهال و کاهش وزن وجود دارد. تعداد writhing در مدت 20 دقیقه پس از تزریق نالوکسان به صورت وابسته به دوز در گروه های (P<0.05) 25 mg/kg، (P<0.05) 50 و (P<0.01)100 از دم کرده فوق نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری داشت. این در حالی است که بروز اسهال در تمام گروه های دریافت کننده دم کرده (P<0.01) و وزن حیوان درگروه های 50 و 100 (به ترتیب P<0.01, P<0.05)، کاهش معنی داری نشان داد. در هر سه علامت، کاهش در دوز 100 mg/kg بیشتر بود (P<0.01).نتیجه گیری: داده های فوق نشان داد که دم کرده پوست قرمز پسته می تواند به صورت وابسته به دوز در کاهش علایم سندروم ترک مرفین موثر باشد ولیکن افزایش دوز از یک میزان مشخص باعث کاهش اثر گیاه شده و اثرات سمی آن به وجود می آید. بنابراین استفاده از دم کرده پوست این گیاه برای کاهش علایم سندروم ترک، نیاز به مطالعات بیشتر در زمینه شناخت مکانیسم و خواص فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک آن دارد.

زمینه و هدف: تالاسمی ماژور شایع ترین بیماری کم خونی همولیتیک در جهان است و عدم تزریق منظم دسفرال حین درمان این بیماران باعث عوارض متعددی در ایشان می شود که شایع ترین آنها عوارض قلبی مانند نارسایی قلبی، پریکاردیت و آریتمی است که شایع ترین علت مرگ در بیماران تالاسمی ماژور نیز می باشند. هدف این مطالعه بررسی احتمال تجمعی رخداد و عوامل موثر در این عارضه می باشد.مواد و روش کار: در این مطالعه تعداد 806 بیمار تالاسمی ماژور مراجعه کننده به بخش کولیز بیمارستان شهید دستغیب شیراز به روش سرشماری و به صورت گذشته نگر با استفاده از یک فرم جمع آوری اطلاعات مورد بررسی قرار گرفتند. علاوه بر تعیین زمان بروز عوارض قلبی جهت تحلیل بقا، مشخصات دموگرافیک و زمان شروع و نوع خون دریافتی و زمان شروع و نحوه دریافت دسفرال نیز ثبت گردید. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و تحلیلی (مدل کاپلان مایرو آزمون Log Rank) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: دامنه سنی بیماران مورد مطالعه 1 تا 43 سال و میانگین سنی آنها 1543±6.82 سال بود. میزان شیوع عارضه قلبی 15.9% به دست آمد. میانگین سنی شروع عارضه قلبی و میانگین سن بیماران دارای عارضه به ترتیب 16.93±5.43 و 19.6±5.8 سال بود که متوسط سال های با عارضه قلبی در کل بیماران 2.67 سال برآورد شد. میانه زمان بقا بدون عارضه قلبی یا زمان احتمال 50 درصدی رخداد با سن، سطح سواد والدین و سن شروع تزریق دسفرال ارتباط معنی داری از لحاظ آماری مشاهده شد (P<0.01).نتیجه گیری: شروع زودرس تزریق خون در صورت شروع دیررس تزریق دسفرال باعث بالا رفتن احتمال تجمعی رخداد و شروع زودرس عوارض قلبی می شود. برای جلوگیری از عوارض توصیه می شود که شروع تزریق خون و دسفرال به موقع و متناسب با همدیگر باشند. نقش آموزش به والدین در اینجا بسیار حایز اهمیت است.

زمینه و هدف: امتحان پیش کارورزی مهم ترین آزمون دانشجویان پزشکی بوده و می تواند توانایی های حرفه ای آنان را ارزیابی نماید. این مطالعه به منظور بررسی نتایج و برخی از فاکتورهای موثر بر نمره امتحان پیش کارورزی دانشجویان پزشکی زاهدان انجام شده است.مواد و روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی در سال 1381 بر روی 99 دانشجوی شرکت کننده امتحان های پیش کارورزی شهریور و اسفند 1380 پزشکی زاهدان اجرا شده است. برای بررسی، میانگین مقاطع مختلف دوره پزشکی، نمرات 13 درس مهم بالینی، نمرات امتحانات جامع و برخی متغیرهای دموگرافیک آنان از طریق اداره آموزش دانشکده پزشکی جمع آوری شد. جهت تجزیه و تحلیل از آزمون های t، آنالیز واریانس، همبستگی و رگرسیون خطی در نرم افزار SPSS استفاده شده است.یافته ها: شرکت کنندگان و مردودین دوره شهریور 81 به ترتیب 35 و 9 نفر و این تعداد برای دوره اسفند 81 به ترتیب 64 و 10 نفر بوده اند. بین میانگین های پیش کارورزی دوره ها اختلاف موجود است (p=0.034). به طوری که میانگین در اسفند بیشتر می باشد. میانگین امتحان پیش کارورزی برای متغیرهای سهمیه و جنس در دوره شهریور و کل، برای متغیر تاهل در دوره اسفند و برای متغیر سن در هر دو دوره و کل اختلاف معنی دار دارند. میانگین دروس چشم و عفونی، نمرات امتحان جامع علوم پایه و پیش کارورزی و میانگین های مقاطع مختلف قبول شدگان و مردودین در هر دو دوره اختلاف معنی دار دارند. بزرگترین همبستگی بین نمره پیش کارورزی و سایر متغیرها در دوره شهریور مربوط به دروس چشم و عفونی و میانگین دوره بالینی و در دوره اسفند مربوط به میانگین های دوره های بالینی و فیزیوپاتولوژی و نمره امتحان جامع علوم پایه می باشد. در تحلیل نتایج با استفاده از رگرسیون خطی که در آن متغیر وابسته نمره پیش کارورزی به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شد، متغیرهای معدل دوره بالینی و نمره امتحان جامع علوم پایه در مدل باقی می مانند.نتیجه گیری: متغیرهای تاهل، جنس سن و سهمیه (از متغیرهای دموگرافیک) و میانگین های مقاطع و نمرات دروس چشم و عفونی از عوامل موثر در نمره پیش کارورزی هستند.

زمینه و هدف: بیماری ایدز، هنوز یکی از مشکلات بهداشتی در جهان به ویژه در کشورهای در جهان به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. الگوی غالب انتقال ایدز در ایران از طریق تزریقی بوده، اما الگوی غالب انتقال در شهرستان چابهار از طریق جنسی می باشد. این تفاوت در شیوه انتقال بیماری موجب شد تا این مطالعه به منظور تعیین تاثیر برنامه آموزش پیشگیری از ایدز بر آگاهی، نگرش و عملکرد ملوانان بندر چابهار انجام پذیرد.مواد و روش کار: در این مطالعه نیمه تجربی، 130 نفر از ملوانان بندر چابهار به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابتدا آگاهی، نگرش و عملکرد افراد مورد مطالعه درباره روش های انتقال و پیشگیری از ایدز با پرسشنامه جمع آوری شد و سپس برنامه آموزشی پیشگیری از ایدز طراحی و با روش سخنرانی توام با پرسش و پاسخ چهره به چهره و فیلم آموزشی اجرا شد. دو ماه پس از مداخله آموزشی، نمرات آگاهی، نگرش و عملکرد واحدهای مورد پژوهش مجددا تعیین و با نتایج بررسی اولیه مقایسه گردید. داده ها با آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که 21% ملوانان در خارج از کشور ارتباط جنسی داشته اند و بین میانگین نمرات قبل و بعد مداخله آموزشی آگاهی (27.74 در مقابل 36.33)، نگرش (29.45 در مقابل 42.48) و عملکرد (23.91 در مقابل 30.45) تفاوت معنی دار آماری مشاهده شد. (در کلیه موارد p=0.001).نتیجه گیری: استفاده از روش های توام آموزشی برای بهبود آگاهی، نگرش و رفتارهای پیشگیری کننده ایدز مورد نیاز است.

زمینه و هدف: درد نوروپاتیک حاصل از قطع یا تحت فشار قرار گرفتن عصب، یکی از دردهای رایج کلینیکی محسوب می شود که باعث تشدید پاسخ به محرک های درد زا (Hyperalgesia) و غیر درد زا (Allodynia) می شود. بعضی از مطالعات نشان داده اند که جنسیت، نوع و سطح هورمون های استروئیدی جنسی پیدایش و روند درد نوروپاتیک را تحت تاثیر قرار می دهند. در این مطالعه سعی شده با حذف اثر هورمون های بیضه به مکانیسم های دقیق تری که در روند پیدایش هایپر آلژزی ناشی از بستن عصب سیاتیک و پاسخ به درد دخیلند دست یابیم.مواد و روش کار: در این مطالعه 45 سر موش سوری نر با وزن تقریبی 35 - 25 گرم به گروه دست نخورده، شاهد کاذب، عصب بسته شده، گنادکتومی و عصب بسته + گنادکتومی شده تقسیم و برای پاسخدهی به محرک درد حاد به وسیله دستگاه اتوماتیک Tail-Flick تست شدند. در این خصوص زمان تاخیری پس کشیدن دم به مدت 11 روز از روز دهم تا بیستم بعد از عمل جراحی (آسیب به عصب محیطی با بستن عصب سیاتیک سمت چپ و برداشتن بیضه حیوان) ثبت شد. در آزمون های آماری، سطح معنی داری P<0.05 در نظر گرفته شد.یافته ها: پاسخ تاخیری پس کشیدن دم در موش های سوری نر گنادکتومی شده (7.15±1.8 ثانیه) در مقایسه با گروه دست نخورده (10.78±1.43 ثانیه) کاهش معنی داری داشت (P<0.05). موش های سوری نر عصب بسته شده در روزهای 11 الی 17 پس از بستن عصب سیاتیک دچار پر دردی شدند (6.35±1.33 ثانیه؛ P<0.05). همچنین در گروه عصب بسته + گنادکتومی شده، زمان تاخیری پس از کشیدن دم (5.45±1.14 ثانیه) به طور معنی داری در روزهای 11 و 13 الی 16 نسبت به گروه شاهد کاذب (1.99±1.64 ثانیه؛ P<0.05) و در روزهای 13 و 14 (P<0.01) و (P<0.01)15در مقایسه با گروه عصب بسته شده (6.62±1.75 ثانیه) کاهش یافته بود.نتیجه گیری: یافته های این تحقیق حاکی از آنست که احتمالا تستوسترون به عنوان یک ضد درد در سیستم عصبی عمل می نماید. علاوه بر این، ما گمان می کنیم که تستوسترون این عمل را از طریق یکسری تغییرات نوروپلاستیک در سطح نخاع همچون تنظیم افزایشی و یا کاهشی مواد میانجی عصبی بهنگام هیپرآلژزی ناشی از بستن عصب سیاتیک در روند پیدایش درد نوروپاتیک انجام می دهد. برای تایید این مطلب تجویز هورمون های استروییدی در موش های گنادکتومی شده و بررسی روند پیدایش هیپرآلژزی پیشنهاد می شود.

زمینه و هدف: جداکردن و تعیین هویت انگل لیشمانیا مرحله بنیادی برای کنترل بیماری لیشمانیوز می باشد. فرم پروماستیگوت انگل را در محیط های کشت بدون سلول می توان کشت داد که محیط های مایع غنی حاوی مواد بیولوژیک برای کشت مناسب هستند. بهترین ماده بیولوژیک که همراه با محیط هیا مایع بکار می رود سرم جنین گاو می باشد اما این ماده بسیار گران بوده و تهیه آن در کشور ما مشکل است. در این مطالعه استفاده از مایع کیست هیداتیک گوسفندی به عنوان جانشینی برای سرم جنین گاو مورد ارزیابی قرار گرفته است.مواد و روش کار: انگل لیشمانیا از زخم موش آلوده جدا شده با روش واکنش زنجیره ای پلی مراز تعیین گونه گردید. تعداد هشتصد هزار پروماستیگوت انگل لیشمانیا ماژور به 6 لوله استریل به صورت سه تایی (18 لوله) اضافه گردید که به هر لوله به ترتیب 1 میلی لیتر از محیط های حاوی مایع کیست هیداتیک به تنهایی، عصاره مغزی- قلبی مایع به همراه 5% سرم جنین گاو، عصاره مغزی- قلبی مایع به همراه 10% سرم جنین گاو، عصاره مغزی- قلبی مایع به همراه 5% مایع کیست هیداتیک، عصاره مغزی- قلبی مایع به همراه 10% مایع کیست هیداتیک و عصاره مغزی قلبی مایع به تنهایی اضافه گردید. پس از 24، 72، 144 و 192 ساعت تعداد انگل شمارش گردید و میانگین آنها با یکدیگر مقایسه شدند.یافته ها: نتایج این مطالعه نشان می دهد که مایع کیست هیداتیک به میزان 10% از حجم نهایی در محیط کشت عصاره مغزی- قلبی مایع تا 72 ساعت می تواند جانشین مناسبی برای سرم جنین گاو باشد.نتیجه گیری: در این مطالعه، مایع کیست هیداتیک گوسفندی به عنوان جانشین مناسبی برای سرم جنین گاو معرفی شده است.

زمینه و هدف: اپیدمی AIDS، هم اکنون در سومین دهه حضور خویش است و تبدیل به بیماری همه گیری شده است که جامعه جهانی را تهدید می کند. طبق گزارش WHO، تا دسامبر سال 2002 میلادی، 68 میلیون مورد آلوده به ویروس در دنیا وجود داشته است و این در حالی است که نوجوانان به عنوان جمعیت در معرض خطر عفونت HIV/AIDS شناخته شده اند. از آنجا که راه های انتقال این عفونت محدود است، ارتقای سطح آگاهی مردم و بخصوص نوجوانان در خصوص HIV/AIDS، می تواند کمک بسیاری به کاهش میزان های فزاینده عفونت ایدز کند.مواد و روش کار: این بررسی، مطالعه ای توصیفی- مقطعی است که با هدف تعیین و ارزیابی آگاهی و نگرش دانش آموزان دبیرستان های استان یزد در سال 1383 انجام گرفته است. 2146 دانش آموز از چهار شهر استان یزد در مقاطع مختلف تحصیلی، از طریق نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و توسط پرسشنامه خود- ایفا، مورد ارزیابی قرار گرفتند، داده های این بررسی در نرم افزار آماری SPSS.win 11.5 وارد شد و به وسیله آزمون های آماری مناسب مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: هر چند اکثریت دانش آموزان در مورد راه های انتقال HIV/AIDS آگاهی صحیح داشتند (93.3%- 72% پاسخ صحیح به سوالات راه های انتقال)، لیکن هنوز تصورات غلط در مورد این بیماری و راه های انتقال آن به طور قابل توجهی در میان آنان وجود داشت. در مجموع آگاهی اکثر دانش آموزان (35.2%) در حد خوبی بود. اغلب دانش آموزان (36.3%) در زمینه ایدز و بیماران مبتلا به ایدز، نگرش مثبت داشتند، در حالی که با توجه به نسبت 32.4، نگرش منفی نیز در بین آنان رایج بود. آگاهی و نگرش دانش آموزان مورد بررسی در زیر گروه های مقطع تحصیلی و پایه تحصیلی تفاوت معنی داری را نشان داد (P<0.001)، ضمن این که نگرش دانش آموزان دختر به طور معنی درای مطلوب تر از پسران بود (P<0.001). رادیو- تلویزیون منبع اصلی کسب اطلاعات دانش آموزان در خصوص HIV/AIDS بود (63.9%) و 21.2% از آنان نیز از اینترنت به عنوان یکی از منابع کسب اطلاعات خود نام برده بودند. هم چنین اکثر دانش آموزان (56.1%) دوستان را به عنوان فرد مورد بحث و گفتگوی خود در زمینه ایدز معرفی کرده بودند.نتیجه گیری: با توجه به یافته های این تحقیق، پیشنهاد می شود مدارس به عنوان یکی از کانون های اصلی تمرکز در استراتژی های کاهش ایدز مد نظر گرفته و آموزش دانش آموزان در خصوص تمامی جنبه های HIV/AIDS، به عنوان جز تکمیلی آموزش در همه مدارس کشور مورد توجه جدی سیاستگزاران آموزشی و دولتی قرار گیرد.

زمینه و هدف: تحقیقات متعدد نشان می دهد انجام تمرینات ورزشی منظم باعث کاهش علایم تنفسی آسم و کاهش احساس تنگی نفس توسط مکانیسم هایی نظیر تقویت عضلات تنفسی و کاهش بستری شدن در بیمارستان و کاهش مصرف برونکودیلاتورها شده و طبق مطالعات اسپیرومتری با بهبود عملکرد ریه ها می تواند سهم بسزایی در سلامتی بیماران آسمی داشته باشد. لذا به منظور تعیین تاثیر تمرینات ورزشی بر تظاهرات بالینی و شاخص های اسپیرومتری بیماران مبتلا به آسم، این پژوهش در بیمارستان الزهرا اصفهان انجام شد.مواد و روش کار: این پژوهش مطالعه ای نیمه تجربی با طرح یک گروهی و آزمون قبل و بعد می باشد. تعداد کل نمونه ها 21 فرد بزرگسال مبتلا به آسم خفیف تا متوسط مراجعه کننده به کلینیک تخصصی الزهرا اصفهان در سال 1380 بودند که با روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه تظاهرات بالینی بیماران مبتلا به آسم و تست اسپیرومتری جمع آوری گردید. نمونه ها به مدت چهارهفته هر هفته سه مرتبه و هر جلسه 45 دقیقه تحت نظارت مستقیم پژوهشگر اقدام به انجام برنامه مدون تمرینات ورزشی در سه مرحله گرم کردن، انجام تمرین و سرد کردن، می نمودند. قبل و بعد از 4 هفته پرسشنامه تکمیل و تست اسپیرومتری انجام شد و نتایج با استفاده از آزمون های آماری ویلکاکسون و مقایسه زوج ها مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که طبق آزمون مقایسه زوج ها، انجام تمرینان ورزشی در افزایش میانگین امتیاز وضعیت تنفسی (علایم و نشانه های آسم نظیر کوتاهی نفس ها، تنگی نفس، سرفه و .....) به طور قابل توجهی (P<0.001) موثر بوده است. طبق آزمون ویلکاکسون، انجام تمرینات ورزشی باعث بهبود اکثریت علایم و نشانه های آسم نظیر خس خس سینه (P=0.004)، کاهش دفع خلط (P=0.003)، کاهش احساس کم آوردن نفس یا کوتاهی نفس ها (P=0.0009)، کاهش سرفه (P=0.005). همچنین نتایج نشان داد که انجام تمرینات ورزشی باعث افزایش میانگین امتیاز شاخص اسپیرومتری «حداکثر جریان بازدمی» شده است (P<0.05).نتیجه گیری: با توجه به اثر بخش بودن تمرینات ورزشی در بهبود علایم و نشان ها و شاخص های اسپیرومتری و بهبودی عملکردی ریوی بیماران مبتلا به آسم پیشنهاد می گردد ورزش به عنوان مکمل درمان دارویی و جهت ارتقا و پیشرفت درمان مبتلایان به آسم استفاده شود.

به طور طبیعی بلاستوسیست در پوشش آندومتریال حفره رحم لانه گزینی می کند، لانه گزینی در هر جایی غیر از این محل حاملگی نابجا نامیده می شود. در ایالات متحده بیش از یک مورد از هر 100 حاملگی از نوع نابجا بوده و بیش از 95 درصد حاملگی های نابجا لوله رحم را درگیر می کند. با توجه به اینکه حاملگی نابجا می تواند با تظاهرات بالینی متنوعی همراه باشد موارد زیادی در تشخیص افتراقی آن مطرح می گردد که انسداد روده از نادرترین آنهاست.در این مقاله خانم 42 ساله ای معرفی می شود که به دلیل داشتن سابقه تاخیر در قاعدگی و bHCG مثبت و گزارش توده لگنی در سونوگرافی با تشخیص حاملگی نابجا لاپاراتومی شد ولی تشخیص نهایی، سقط کامل جنین بدنبال انسداد روده بود. همزمان شدن این دو مورد با یکدیگر و تقلید آنها از علایم و نشانه های حاملگی نابجا از موارد نادر می باشد.