مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی
سال:1394 | دوره:13 | شماره:4 |تعداد مقالات:11

زمینه و هدف: امروزه ارتقای سلامت و پیشگیری از بیماری ها، تاکید بسیاری بر رویکردهای مشارکتی مبتنی بر جامعه دارد. این رویکرد ها با استفاده از مداخلات متعدد، استراتژی اصلی ارتقای سلامت به شمار می رود. ارزیابی جامعه یک رویکرد پژوهش کاربردی و مشارکتی است که در آن اولویت بندی مشکلات و سهمیه بندی توزیع منابع با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده در منطقه به منظور ارتقای سلامت جامعه انجام می شود.روش کار: در این تحقیق کاربردی با بکارگیری هشت مرحله ارزیابی جامعه در منطقه چاهستانی ها در شهر بندرعباس شامل تشکیل «گروه ارزیابی جامعه، جمع آوری داده ها اولیه و ثانویه، تجزیه وتحلیل داده های سلامت شهرستان، ترکیب آمارهای سلامت شهرستان با داده های جامعه، گزارش نتایج به جامعه، تعیین اولویت های سلامتی، ارائه و انتشار سند ارزیابی جامعه» به شناسائی و اولویت بندی مشکلات اصلی اقدام گردید وپس از انتخاب مشکل «شیوع بالای شپش سر (Pediculus humanus capitis) کودکان»، در مرحله هشتم ابعاد و عوامل موثر در ایجاد آن در جامعه تشخیص داده شد و برنامه عملیاتی متناسب برای حل این مشکل طراحی و به اجرا درآمد.نتایج: اجرای ارزیابی جامعه در منطقه چاهستانی ها در شهر بندرعباس به شناسایی 52 مشکل منجر شد. مشکلات دارای اولویت طبقه بندی شدند. شیوع بالای شپش سر کودکان به عنوان مشکل اصلی دارای اولویت انتخاب، و به منظور برخورد با این مشکل و حل آن برنامه عملیاتی برای کاهش شیوع آن طراحی و اجرا شد.نتیجه گیری: انجام کامل چرخه ارزیابی جامعه با اندکی تغییرات در اکثر جوامع با فرهنگ، آداب و سنن و اندازه های مختلف، قابلیت اجرا دارد. این روش می تواند مشارکت مردم را در اجرای مطالعه و به کارگیری مداخلات جلب نماید در نتیجه بار مشکلات اصلی قابل مداخله در جامعه کاهش پیدا کرده و به ارتقای سلامت جامعه بینجامد.

زمینه و هدف: پرفشاری خون یکی از مهمترین عوامل خطر ساز بیماری های قلبی عروقی است.کنترل فشار خون احتمال ایجاد عوارض ناشی از فشار خون بالا را به حداقل مقدار خود می رساند. هدف از انجام این مطالعه تعیین تاثیر سطح تحصیلات بهورزان بر کنترل فشار خون در مبتلایان به فشار خون بالا در روستاییان شهرستان قزوین بود.روش کار: در این مطالعه مقطعی که بر روی بیماران مبتلا به فشارخون بالا و بهورزان خانه های بهداشت شهرستان قزوین در سال 1389 انجام شد، 300 بیمار و 18 بهورز در مطالعه شرکت کردند. نمونه گیری با روش چندمرحله ای انجام شد. ابزارهای جمع آوری داده ها پرسشنامه، دستگاه فشار سنج جیوه ای، گوشی، ترازوی دیجیتالی و قدسنج دیواری بود. روش جمع آوری داده ها مصاحبه و مشاهده بود. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری Chi Square تحلیل شد.نتایج: شیوع بیماری فشارخون بالا در جمعیت تحت پوشش خانه های بهداشت دارای بهورزان دیپلمه 13.2% و در جمعیت تحت پوشش خانه های بهداشت دارای بهورزان زیر دیپلم 8.7% بود. فقط 14.7% بیماران بررسی شده فشار خون کنترل شده داشتند. میزان کنترل فشار خون بیماران در دو گروه بهورزان دیپلمه و زیر دیپلم از نظر آماری معنی دار نبود.نتیجه گیری: با توجه به عدم تاثیر سطح تحصیلات بهورزان بر کنترل فشارخون، پیشنهاد می شود در برنامه ریزی های بهداشتی به سواد کارکنان بهداشتی محیطی توجه بیشتری شود و به آموزش ضمن خدمت پرسنل و نظارت های منظم و بررسی شاخص های بهداشتی تاکید گردد.

زمینه و هدف: داشتن اطلاعات اولیه در زمینه حشره شناسی قانونی بصورت منطقه ای حایز اهمیت فراوان است. با توجه به عدم مطالعات قبلی در این زمینه در شمال کشور این مطالعه با هدف بررسی حشرات جلب شونده به لاشه خرگوش به عنوان یک مدل حیوانی در شهرستان بابل انجام شد.روش کار: این مطالعه در سه منطقه شهری، نیمه شهری و روستایی، در دو فصل تابستان و پاییز سال 1393 صورت گرفت. جمع آوری نمونه ها از تله های شونلی روزی یکبار تا پایان بقایای لاشه خرگوش انجام می شد.نتایج: در این مطالعه تعداد 1978 مگس بالغ از 17 گونه صید شدند. مهمترین خانواده های مگس ها عبارت بودند از: کالیفوریده، سارکوفاژیده، موسیده و فانییده. در مجموع دو مرحله نمونه برداری، خانواده های موسیده و فوریده به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد را داشتند. خانواده های دارای اهمیت کم از نظر حشره شناسی قانونی نظیر آنتومییده، سپسیده، فوریده و استراتومییده با تعداد کم صید شدند. گونه ساکوفاگا ملانورا برای اولین بار برای فون حشرات ایران معرفی شد.نتیجه گیری: شناسایی گونه های مختلف مگس ها و سایر بندپایان در مناطق شمال کشور از نتایج بسیار مهم این تحقیق بوده است که می تواند در شناسایی مکان و زمان مرگ کمک شایانی در پزشکی قانونی نماید. از دیگر مزایای این مطالعه تفکیک اطلاعات گونه ها در زیست بوم های مختلف است که به دلیل اهمیت فوق العاده حیاتی این اطلاعات در مباحث بررسی های حشره شناسی قانونی، می توان به عنوان اطلاعات پایه از آن بهره گرفت.

زمینه و هدف: یکی از کارکردهای اساسی شهرداری ها به عنوان «نهاد اجتماعی» تامین، حفظ و ارتقای سلامت شهروندان است. به منظور توسعه عادلانه شبکه های خدمات سلامت در بستر شهری به ویژه حاشیه شهرها، تلاش های پراکنده ای صورت گرفته است. این مطالعه برای طراحی سامانه یکپارچه مرکز مدیریت سلامت شهری به اجرا درآمد.روش کار: مطالعه به روش توصیفی و تحلیلی انجام شد. با استفاده از نظرات خبرگان و ذی نفعان، شواهد جهانی، تجربیات ملی و استنادات قانونی چارچوب مفهومی و الزامات برای طراحی مرکز مدیریت سلامت شهری در منطقه تدوین شد. بر اساس این چارچوب مفهومی، نظام نامه مرکز مدیریت سلامت منطقه تهیه گردید.نتایج: مدل ارایه شده در این مطالعه پنج ویژگی مهم دارد که چالش های فعلی شبکه بهداشتی درمانی در شهر را با مشارکت شهرداری به عنوان نهادی اجتماعی و سایر سازمان ها پاسخگو است از آن جمله همکاری بین بخشی در مقابل حرکت انفرادی بخش دولتی سلامت، تعریف و ارایه خدمات سلامت اجتماعی و تاثیر گذاری در مولفه های اجتماعی سلامت، انجام خدمات فعال در مقابل خدمات غیرفعال، عدم تمرکز با تشکیل هیات امنا و یا شورای هماهنگی و مشارکت مستقیم مردم از سطح تصمیم گیری (از طریق عضویت در شورای هماهنگی) تا ارایه خدمات و عضویت های مرتبط.نتیجه گیری: اجرای آزمایشی و ارزشیابی آن پیش از توسعه آن به سایر مناطق شهری توصیه می شود و برای توسعه آن به سایر شهرها، ضروری است که نظام نامه نهایی در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور بررسی و تصویب شود.

زمینه و هدف: ورزش یکی از عوامل موثر بر سلامت است و رسانه های نوین همچون اینترنت بر شکل دهی رفتار و نگرش افراد پیرامون ورزش، موثر است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اولویت مولفه های استفاده از اینترنت برای توسعه ورزش دانشگاهی انجام شده است.روش کار: برای بررسی اولویت بندی مولفه های تاثیر گذار اینترنت در توسعه ورزش دانشگاهی میان دانشگاهیان، 500 نفر از دانشگاهیان با نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای خوشه ای انتخاب شدند. پرسشنامه تاثیر فضای مجازی بر توسعه ورزش دانشگاهی با 23 سوال در طیف لیکرت 5 درجه ای طراحی شد. آلفای کرونباخ کل پرسش نامه 0.89 است.نتایج: نتایج آزمون فریدمن نشان داد که ادعای یکسان بودن رتبه (اولویت) عوامل میان دانشگاهیان پذیرفته نمی باشد. میان دانشجویان و کارکنان دانشگاه عامل شبکه ارتباطی به ترتیب با میانگین رتبه ای 3.56 و 3.46 در رتبه اول و میان اعضای هیات علمی عامل اطلاع رسانی با میانگین رتبه ای 3.64 در رتبه اول قرار داشت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که امتیاز کلی کاربرد فضای مجازی در ورزش دانشگاهی (F=9.776 و در سطح p<0.05) میان سه گروه دانشجویان، کارکنان و اعضای هیات علمی بطور معناداری متفاوت است.نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که اینترنت ظرفیت توسعه ورزش دانشگاهی را دارد. اینترنت به واسطه جذابیتی که میان مخاطبان دانشگاهی دارد، بستر مناسبی را برای فرهنگ سازی توسعه ورزش دانشگاهی فراهم می آورد. لذا لازم است مدیران و برنامه ریزان ورزش دانشگاهی با اتخاذ راهبردهایی مناسب از بستر اینترنت برای توسعه ورزش دانشگاهی استفاده کنند.

زمینه و هدف: آلودگی های نفتی یکی از پیامدهای اجتناب ناپذیر افزایش جمعیت و مصرف انرژی است. در این مطالعه، به منظور حذف این آلودگی ها، از روش زیست پالایی و باکتری باسیلوس استفاده شد.روش کار: نمونه های خاک جمع آوری شد و باکتری ها جداسازی و شناسایی شدند. سپس، تولید بیوسورفاکتانت، میزان تجزیه نفتالین و شرایط مناسب رشد آن ها بررسی گردید.نتایج: باسیلوس های جداشده شامل Bacillus cereus، Paenibacillus lactis، Bacillus fusiformis و Bacillus subtilis بودند. سویه های خالص و کنسرسیوم باسیلوس ها کشش سطحی کم تر از mN/m 40 داشتند، بنابراین تولیدکننده بیوسورفاکتانت درنظر گرفته شدند. کنسرسیوم توان تحمل نفتالین را تا غلظتppm 1000 در محیط کشت داشت. شرایط مناسب برای رشد کنسرسیوم باسیلوس ها، pH برابر 6، دور شیکر rpm 150، منبع ازت عصاره مخمر و غلظت نفتالین برابرppm 200 بود.نتیجه گیری: کنسرسیوم باسیلوس ها نسبت به سویه های خالص توانایی بیشتری در کاهش کشش سطحی، تولید بیوسورفاکتانت و رشد در محیط کشت دارای نفتالین و تجزیه آن داشت. در بسیاری از تحقیقات مشابه نیز نشان داده شده است کنسرسیوم باسیلوس ها یا باکتری های دیگر، توانایی بیشتری در تجزیه آلاینده های آلی دارد.

زمینه و هدف: گونه های آسپرژیلوس پارازیتیکوس غالبا در مناطق گرمسیری، محصولات کشاورزی را در مزرعه و انبار آلوده می نمایند. در سال های اخیر مطالعه بر روی عصاره ها و ترکیبات گیاهان جهت کاهش رشد میکروارگانیسم های تولید کننده سم افزایش داشته است. از آنجا که نحوه اثر صمغ ون بر روی مهار رشد قارچ های آسپرژیلوس کاملا مشخص نیست تحقیق حاضر جهت تعیین اثر ضد قارچی صمغ ون بر قارچ آسپرژیلوس پارازیتیکوس انجام گردید.روش کار: بر اساس روش میکرودایلوشن مطابق با آخرین نسخه از روش های تاییدی CLSI، پروتکل M 38 -A 2 اصلاح شده، حداقل میزان مهارکنندگی رشد (MIC) در غلظت های مختلف از صمغ ون (Pistacia Atlantica subsp. Kurdica) بر علیه سویه استاندارد آسپرژیلوس پارازیتیکوس (ATCC 15517) ارزیابی شد.نتایج: در این بررسی مشاهده گردید که صمغ ون (Pistacia Atlantica subsp. Kurdica) دارای اثر ضد قارچی بر علیه آسپرژیلوس پارازیتیکوس می باشد و حداقل غلطت میزان مهار کنندگی از رشد قارچ، در غلظت 125 میلی گرم بر میلی لیتر مشاهده شد.نتیجه گیری: به طور کلی صمغ ون می تواند به طور چشمگیری تاثیرات مهارکنندگی بر مهار رشد قارچ آسپرژیلوس پارازیتیکوس داشته باشد. انجام مطالعات تکمیلی جهت بررسی میزان بیان ژن های دخیل در توکسین زایی پیشنهاد می گردد.

زمینه و هدف: دانشجویان بهداشت عمومی جهت موفقیت در تحصیل و ارائه خدمت به افراد جامعه نیاز مبرم به آموزش معنویات و کسب مهارتهای مرتبط با آن دارند. مطالعه حاضر با هدف شناسایی نیازهای معنوی و مهارتهای مرتبط با آن در دانشجویان رشته بهداشت عمومی دانشگاه علوم پزشکی کردستان انجام گرفت.روش کار: این بررسی کیفی با استفاده از رویکرد آنالیز محتوا در سال 1393 انجام شد. از طریق نمونه گیری هدفمند دیدگاه ها و نیازهای 15 دانشجوی رشته بهداشت عمومی دانشگاه علوم پزشکی کردستان بررسی شدند. معیارهای ورود شامل تمایل جهت شرکت در مطالعه، دانشجوی رشته بهداشت عمومی و توانایی صحبت کردن به شیوه روان و سلیس بود. داده ها از طریق مصاحبه فردی و گروهی عمیق نیمه ساختار، مشاهده و یاداشت برداری و بحث گروهی جمع آوری شدند. مصاحبه ها ضبط و تایپ شده و داده ها به روش آنالیز محتوا تجزیه و تحلیل گردید. معیارهای اعتبار، ثبات، تایید و انتقال جهت صحت و استحکام داده استفاده شد.نتایج: از تجزیه و تحلیل داده ها 4 طبقه «تعامل فرد با وجود متعالی»، «تعامل فرد با محیط پیرامونش»، «تقویت ویژگی های فردی» و «بهبود تحصیلی» استخراج شد.نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که دانشجویان نیاز مبرمی به کسب مهارت های معنوی و مهارت های زندگی دارند. کسب این مهارت ها فردی نبوده بلکه چند عاملی و مرتبط به سازمان های آموزش و پرورش، وزارت خانه ها، دانشگاه ها و خانواده ها می باشد.