گوارش
سال:1385 | دوره:11 | شماره:1 (پیاپی 54) |تعداد مقالات:9

زمینه و هدف: سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یکی از شایعترین اختلالات گوارشی می باشد، که با علایم غیر اختصاصی مانند درد شکمی و تغیراجابت مزاج بدون هر گونه پاتولوژی در اعضا مشخص می شود. شیوع این بیماری در افراد جامعه متفاوت است. لذا این مطالعه جهت بررسی شیوع IBS در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام شد.روش بررسی: این مطالعه بر روی 422 دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گیلان در سال1381 انجام پذیرفت. نمونه ها تحت یک برنامه زمانبندی شده، با استفاده از یک پرسشنامه دارای چارچوب مشخص بر پایه معیارهای روم (ROME)II. توسط پزشکان عمومی مجرب، مورد مصاحبه قرار گرفتند. داده ها با استفاده از نرم افزار10 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج به وسیله درصد و میانگین (± انحراف معیار) بیان گردید.یافته ها: در این مطالعه 148 نفر(%35.1) مرد و247 نفر (%64.9) زن با میانگین سنی معادل 23.7±2.9 سال حضور داشتند. شیوع IBS،%12.6 با محدوده اطمینان16.1-%9.5 (53 نفر از422 مورد) بود. همچنین شیوع IBS در زنان بیشتر از مردان بود: %15 در مقابل%8.1 (p<0.05).نتیجه گیری: این مطالعه نشان می دهد که شیوع IBS در دانشجویان پزشکی بیشتر از گزارشهای قبلی انجام شده در ایران می باشد. بنابراین ضرورت برنامه ریزی برای این گروه را ایجاب می کند.

زمینه و هدف:  سرطان مری از بدخیمی های شایع دستگاه گوارش در ایران است. طرح آسیب شناسی این بیماری از نظر جهانی در حال تغییر است. در این مطالعه ما ضمن بررسی بروز سرطان مری در استان آذربایجان شرقی در دهه گذشته، طرح تغییر اشکال آسیب شناسی آن را بررسی نموده ایم.روش بررسی:  پرونده کلیه بیماران مبتلا به بد خیمی مری و کاردیا که از سال 1373 تا1381 در هر یک از بخش های آسیب شناسی، انکولوژی،جراحی،  رادیوتراپی و سایر بخش های مرتبط خصوصی و دولتی شهر تبریز مورد تشخیص و درمان قرار گرفته بودند، بررسی شد. از پرونده بیماران اطلاعات دموگرافیک شامل محل تولد و زندگی، سن، جنس، سابقه مصرف سیگار و الکل استخراج گردید. نوع سرطان بر اساس گزارش های آسیب شناسی ثبت شد و محل سرطان بر اساس گزارش های رادیوگرافیک، آندوسکوپیک و یا شرح عمل مشخص گردید. پس از تعیین و خارج نمودن موارد مهاجر، بروز سرطان مری در استان تعیین شده و نسبت انواع آسیب شناسی آن در سال های مختلف مقایسه شد. به علاوه ارتباط بین نوع و محل تومور با عوامل خطر ثبت شده بررسی گردید.یافته ها: پرونده1792 بیمار مطالعه شد متوسط میزان بروز سالانه سرطان مری در جمعیت بالای20 سال استان آذربایجان شرقی در دهه گذشته حداقل7.09 درصد هزار نفر بوده است. نسبت زنان و مردان مبتلا و نسبت انواع آسیب شناسی سرطان در طی 10 سال گذشته ثابت بوده است. نسبت بیماران سیگاری به غیر سیگاری در سال های اخیر کاهش یافته است. در مبتلایان غیر سیگاری آدنوکارسینوم سلول سنگفرشی (SCC) در نیمه دوم مطالعه در مقایسه با نیمه اول مطالعه به طور معنی داری افزوده شده است. در این زیر گروه نسبت فراوانی آدنوکارسینوم به کارسینوم سلول سنگفرشی نیز طی 5 سال اخیر افزایش یافته است. چنین مطالبی در مورد سیگاری ها صدق نمی کرد.نتیجه گیری: در استان آذربایجان شرقی سرطان مری در مقایسه با استان های مجاور شایع است. در این استان فراوانی بیماران غیر سیگاری مبتلا به سرطان مری طی سال های اخیر افزایش یافته است و در بیماران غیر سیگاری تعداد موارد آدنوکارسینوم نسبت به کارسینوم سلول سنگفرشی در حال افزایش است.

زمینه و هدف: سندرم روده تحریک پذیر(Irritable bowel syndrome-IBS) از جمله شایع ترین اختلالات گوارشی است که در بخش عمده ای از مراجعین به پزشکان عمومی و متخصصین گوارش مشاهده می گردد. نوع و فراوانی علایم بالینی این سندرم ممکن است در زنان و مردان متفاوت باشند. از آنجایی که در ایران مطالعات انجام شده در این خصوص اندک می باشد، مطالعه حاضر جهت بررسی تفاوت معیارهای تشخیصی و علایم بالینی در زنان و مردان ایرانی مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر طراحی و اجرا گردید.روش بررسی: در این مطالعه مقطعی بین علایم بالینی 76 بیمار مرد و 116 بیمار زن مراجعه کننده به یک درمانگاه تخصصی خصوصی که بر اساس نظر متخصص گوارش ورد بیماریهای عضوی تشخیص سندرم روده تحریک پذیر برای آنها مطرح گردیده بود مقایسه انجام گرفت. از آزمون کای-دو جهت سنجش تفاوت آمارهای به دست آمده استفاده گردید.یافته ها: از میان علایم گوارشی درد شکمی، تهوع، آروغ زدن بیش از حد، مزه بد دهان به ترتیب با نسبت زن به مرد 1.2،2،1.7 و1.4 در زنان شایع تر بودند (p<0.05)، در حالی که نفخ شکمی و دفع موکوس به ترتیب با نسبت مرد به زن1.3 و 1.6 بیشتر در آقایان مشاهده گردیدند (p<0.05). علایم غیر گوارشی این بیماری نظیر تپش قلب، اضطراب و افسردگی با نسبت زن به مرد1.7 و 1.3 و 1.7 در زنان بیشتر مشاهده گردیدند (p<0.05). حساسیت معیارهای رومRomeII)II) در جنس مذکر و مونث به ترتیب %96.3 و %92 به دست آمد. این مقادیر برای معیارهای مانینگ (Manning) در جنس مذکر و مونث به ترتیب %93.4 و%80.2 بود.نتیجه گیری: علایم بالینی سندرم روده تحریک پذیربر حسب جنس متفاوت است. به نظر می رسد معیار تشخیصی مانینگ در مردان کاربردی تر باشد.

زمینه و هدف: سندرم روده تحریک پذیر (IBS) بیماری شایعی است که به نظر می رسد اختلالات روان و نیز اعصاب مرکزی در پیدایش آن دخیل می باشد. هدف از این مطالعه بررسی اختلالات روان در مبتلایان به IBS در یک جمعیت ایرانی بود.روش بررسی: از 3012 نفر دانشجوی ورودی سال 1380 دانشگاه تهران دعوت به عمل آمده در این مطالعه شرکت کنند. ابتدا یک پزشک عمومی با دانشجویان در مورد علایم IBS بر اساس معیارهای RomeII مصاحبه می نمود. سپس دانشجویانی که دارای علایم IBS بودند توسط پزشک متخصص گوارش از نظر رد علل ارگانیک مورد بررسی های لازم آزمایشگاهی قرار می گرفتند. گروهی از دانشجویان که فاقد علایم IBS بودند و از نظر جنس و سن با مبتلایان به IBS همسان بودند به عنوان کنترل انتخاب شدند. سلامت روان با استفاده از پرسشنامه 28 سوالی در مبتلایان به IBS و گروه شاهد در طی مصاحبه با یک روان شناس بالینی تعیین شد. با استفاده از آزمون Chi-square دو گروه مبتلا به IBS و شاهد از نظر سلامت روان مورد مقایسه قرار گرفتند. مقادیر p کمتر از 0.05 معنی دار در نظر گرفته شد.یافته ها: 3008 دانشجو (1785زن) وارد مطالعه شدند. 143 نفر دارای معیارهای تشخیصی RomeII بودند (%4.75) با محدوده اطمینان %4-5.6 نهایتا 46 نفر (31زن) مبتلا به IBS به عنوان مورد با 97 نفر (62زن) به عنوان گروه شاهد در مصاحبه روان شناسی بالینی شرکت نمودند. علایم جسمانی، افسردگی، اضطراب، کاهش عملکرد اجتماعی و اختلال کلی روان به ترتیب در %41.3،%34.8،%15.2،%43.5و%41.3 مبتلایان به IBS و%14.4،%14.4،%5.2،%21.6و%13.6 افراد گروه شاهد وجود داشت. تمامی موارد اختلال روان به طور معنی داری در مبتلایان به IBS بیشتر از گروه کنترل بود.نتیجه گیری: سلامت روان در مبتلایان به IBS مختل می باشد. این واقعیت می تواند ناشی از این باشد که اختلال روان به پیدایش علایم IBS منجر می گردد و یا اینکه وجود علایم IBS منجر به اختلال روان می گردد. به نظر می رسد بهبود سلامت روان به کنترل IBS کمک نماید.

زمینه و هدف: در حال حاضر طبقه بندی لوس آنجلس برای گزارش یکسان مشاهدات آندوسکوپیک بیماری ریفلاکس استفاده می شود. هدف ما از انجام این مطالعه بررسی تغییرپذیری بین و درون مشاهده گر طبقه بندی لوس آنجلس است.روش بررسی: 254 تصویر انتهای مری که توسط یک آندوسکوپیست متبحر گرفته شده بود به طور تصادفی انتخاب و توسط 9 متخصص دستگاه گوارش (6 متخصص و 3 دستیار فوق تخصصی) خوانده شد. از این افراد خواسته شد تا مشاهدات خود را بر پایه طبقه بندی لوس آنجلس گزارش کنند. بعد از 2 هفته تصاویر مجددا کد بندی شده و از همکاران خواسته شد تا دوباره تصاویر را مشاهده کنند. از آنالیز آماری کاپا برای تغییرپذیری بین و درون مشاهده استفاده شد. مقادیرp کمتر از0.05 از نظر آماری معنی دار در نظر گرفته شد.یافته ها: متوسط کاپا برای توافق درون مشاهده گر متخصصین 0.54 و برای دستیاران فوق تخصصی0.55  بود. متوسط کاپای درون مشاهده گر خانم ها بیشتر از آقایان بود (0.70 در مقابل0.50،p=0.05). متوسط کاپای مشاهده گران برای متخصصین و دستیاران فوق تخصصی به ترتیب 0.20 و0.31 گزارش شد. متوسط کاپای وزنی بین مشاهده گر به ترتیب برای خانم ها و آقایان 0.07 و0.025 بود (p=0.007). آنالیز داده ها برای شناسایی منبع خطا نشان داد که حداقل تکراری خواندن برای محاسبه ضریب توافق هر دو گروه بین و درون مشاهده گر ریفلاکس گرید A بود.نتیجه گیری: اگر چه طبقه بندی لوس آنجلس پیشرفت مهمی در گزارش بیماری ریفلاکس معدی- مروی است، بر پایه داده های تکرارپذیری این طبقه بندی ضعیف تا متوسط است. هیچ تفاوتی بین توافق متخصصین و دستیاران فوق تخصصی مشاهده نشد. کاپای درون مشاهده گر خانم ها بهتر گزارش شد اما میزان توافق بین آنها کمتر بود. علی رغم نواقص آماره کاپا و محدودیت های احتمالی کیفیت تصاویر ثابت، بازنگری سیستم لوس آنجلس پیشنهاد می شود. 

زمینه و هدف: بیماری های دستگاه گوارش و کبد از شایعترین علل موربیدیته و از عمده مرگ در ایران می باشند و سهم عمده ای از بودجه بهداشت و درمان را به خود اختصاص می دهد.میزان بروز بسیاری از بیماریهای دستگاه گوارش و کبد رو به افزایش است. اولین قدم در جهت کاهش بیماریها و ارتقای سطح بهداشت جامعه دانستن تعداد آنها و اثرش روی سلامت فرد و میزان از کارافتادگی و نیاز بیمار به استراحت و مرخصی و اثرات مستقیم و غیر مستقیم روی اقتصاد جامعه است. بر آن شدیم تا شایعترین علل بستری بیماریهای دستگاه گوارش و کبد و شایعترین علل مراجعات سرپایی به مراکز ارجاعی در تهران و علت عمده مرگ ناشی از بیماریهای دستگاه گوارش را جمع آوری کنیم تا در جهت برنامه ریزی تحقیقات آینده و تامین نیاز واقعی این مرکز ارجاعی به امکانات، تجهیزات و برنامه ریزی آموزشی نیروهای متخصص قدم برداریم.روش بررسی: علل عمده مرگ از آمار ارایه شده توسط وزارت بهداشت، درمان که در سال1382 اعلام شد استخراج گردید. تعداد کل 747،189 مورد مرگ در 23 استان کشور(از کل28استان) گزارش گردید. علل مرگ از ابتدا بر اساس سیستم کد بندی دهمین بازنگری طبقه بندی بین المللی بیماریها (ICD-10*) گزارش شده بود.علل عمده بستری بیماران از بانک اطلاعاتی بخش گوارش بیمارستان شریعتی که یکی از بزرگترین بیمارستانهای ارجاعی است از سال 1380 جمع آوری شده بود استخراج گردید.علل عمده مراجعات سرپایی از بانک اطلاعاتی کلینیک تخصصی و ارجاعی گوارش که بیماران آن توسط چند فوق تخصص گوارش و کبد ویزیت می شدند، استخراج گردید. تشخیص نهایی تمام بیماران بستری و سرپایی مجددا مرور به سیستم کدبندی دهمین بازنگری طبقه بندی بین المللی بیماریها تبدیل شد و مورد ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: پنج علت عمده مرگ ناشی از بیماری های دستگاه گوارش در کشور سرطان معده و سرطان هپاتوبیلیاری و سیروز کبد، سرطان مری و سرطان کولورکتال بوده است. پنج علت عمده بستری در بیمارستان سیروز کبد و عوارض ناشی از آن و هپاتیت ها، بیماری زخم پپتیک، کله سیستیت، کلانژیت و سرطان کولورکتال بوده است. شایع ترین علت مراجعه سرپایی به کلینیک به ترتیب شامل ریفلاکس معده به مری، زخم دوازدهه، سندرم روده تحریک پذیر، سوء هاضمه و هپاتیت مزمن  Bبوده است. شایعترین علایم بیماران مراجعه کننده سرپایی به کلینیک به ترتیب سوزش سردل و درد شکم، اسهال، یبوست، تهوع و استفراغ و مشکلات آنورکتال بوده است.نتیجه گیری: بدخیمی های گوارش و کبد همراه با بیماری های مزمن کبد علت عمده مرگ و میر و از علل بستری ها می باشند.ریفلاکس، زخم دوازدهه، سندرم روده تحریک پذیر، سوء هاضمه و هپاتیت مزمن B هم شایعترین تشخیص های مراجعه کنندگان سرپایی به کلینیک تخصصی بوده است.

بیمار خانم 69 ساله ای بود که با درد سینه و دیسفاژی سریعا پیشرونده مراجعه نمود. بیمار متعاقبا دچار هماتمز گردید که همراه با آفاژی بود. در بررسی به عمل آمده وجود هماتوم داخل جداری مری که باعث انسداد کامل مری شده بود مشخص گردید که همراه با زخم های مخاطی و خونریزی بوده است. به نظر می رسد که این عارضه در زمینه مصرف آلندرونات همراه با آسپیرین در این بیماری ایجاد گردیده است.

علایم خارج روده ای متعددی در ارتباط با بیماری سلیاک ذکر شده اند که از جمله آنها اختلالات کبدی-صفراوی می باشند. این مقوله در سال های اخیر بیشتر مورد توجه محققین قرار گرفته است. در این مقاله گزارش مورد، آقای34 ساله با افزایش آنزیم های کبدی و تشخیص اولیه کبد چرب غیر الکلی که در نهایت با توجه به عدم پاسخ به درمان و نتایج آزمایش ها و بیوپسی ژژنوم برای وی تشخیص بیماری سلیاک با تظاهرات اولیه کبدی مطرح گردید، معرفی می شود.